Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 20 sierpnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Katarzyna Serafin – Tabor

po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2024 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z urzędu

na skutek zawiadomienia Starosty (...) o zmianie danych ewidencyjnych

przy udziale S. P.

o wpis

na skutek apelacji uczestniczki na postanowienie Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie z dnia 13 lipca 2023 roku, sygn. akt DzKw/KR2P/00002205/23

postanawia:

oddalić apelację.

Sędzia Katarzyna Serafin – Tabor

Sygn. akt II Ca 2993/23

UZASADNIENIE

postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 20 sierpnia 2024 roku

Postanowieniem z dnia 13 lipca 2023 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa – Podgórza w Krakowie, sygn. akt DzKw/KR2P/00002205/23, utrzymał w mocy wpis dokonany przez referendarza sądowego w dniu 10 maja 2023 roku, sygn. akt DzKw/KR2P/00000900/23, dotyczący ujawnienia w dziale I-O księgi wieczystej o numerze (...) identyfikatora działki nr (...), numeru i nazwy obrębu ewidencyjnego ( (...) J.), adresu nieruchomości (ul. (...) (...), J.), sposobu korzystania z nieruchomości (BR – grunty rolne zabudowane) oraz aktualnej powierzchni nieruchomości (0,9485 ha zamiast 0,9800 ha).

Uzasadniając dokonane rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy wskazał, że przedmiotowy wpis dokonany został na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2023 r. poz. 1984; dalej: u.k.w.h.), w oparciu o dokumenty przedstawione przez Starostę (...). Sąd Rejonowy podkreślił, że zakres kognicji sądu wieczystoksięgowego działającego z urzędu dotyczył w niniejszej sprawie wyłącznie sprostowania oznaczenia nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...), celem zapewnienia jej zgodności z danymi ujawnionymi w ewidencji gruntów i budynków. Sąd nie był więc w tym wypadku zobowiązany do kontroli prawidłowości danych ujawnionych w ewidencji gruntów i budynków, lecz wyłącznie do wprowadzenia wskazanych w piśmie danych do odpowiedniego działu księgi wieczystej. Zaznaczono, że w przypadku późniejszej korekty danych dotyczących oznaczenia nieruchomości ujawnionych w ewidencji gruntów i budynków, zasadne będzie ponowne sprostowanie oznaczenia nieruchomości w dziale I-O księgi wieczystej w oparciu o zaktualizowane dokumenty geodezyjne. Jako że dokonany przez referendarza wpis wprowadza wyłącznie dane zgodne z okazanymi przez starostę dokumentami, wpis ten należy uznać za prawidłowy i odpowiadający prawu.

Apelację od powyższego postanowienia wniosła uczestniczka S. P., w części dotyczącej ujawnienia jako aktualnej powierzchni działki wartości 0,9485 ha, w miejsce 0,98 ha. W treści apelacji uczestniczka wskazała, że pismem z dnia 28 sierpnia 2023 roku Starosta (...) poinformował uczestniczkę, że dane objęte operatem numer K. (...)/ (...), na podstawie którego zaskarżony wpis został dokonany, w istocie nie powinny stanowić podstawy ujawnienia w ewidencji gruntów i budynków zmiany przebiegu granic działki nr (...). W związku z tym wpis dokonany na podstawie tego operatu nie powinien zostać dokonany. W konsekwencji uczestniczka wniosła o uchylenie postanowienia w zaskarżonej części, tj. przywrócenie wpisu poprzedniej wartości powierzchni działki – 0,98 ha, względnie zmianę zaskarżonego wpisu i ujawnienie aktualnej powierzchni nieruchomości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Podniesione w apelacji uczestniczki zarzuty zasługiwały na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 626 ⁸ § 1 k.p.c. wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach, chyba że przepis szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu.

Zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 u.k.w.h. podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej są dane katastru nieruchomości. W razie niezgodności danych katastru nieruchomości z oznaczeniem nieruchomości w księdze wieczystej sąd rejonowy dokonuje - na wniosek właściciela nieruchomości lub wieczystego użytkownika - sprostowania oznaczenia nieruchomości na podstawie danych katastru nieruchomości (art. 27 ust. 1 u.k.w.h.). Sprostowanie takie może być dokonane także z urzędu, na skutek bezpośredniego sprawdzenia danych w bazie danych katastru nieruchomości lub zawiadomienia jednostki prowadzącej kataster nieruchomości (art. 27 ust. 2 u.k.w.h.). Podkreślić należy, że wskazane w przedmiotowym przepisie zawiadomienie ze strony organu prowadzącego ewidencję gruntów i budynków o występującej niezgodności nie stanowi wniosku o sprostowanie, albowiem nie pochodzi od osoby legitymowanej w rozumieniu art. 27 ust. 1 u.k.w.h. ( zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1997 roku, sygn. I CKN 26/97, OSNC 1997, Nr 11, poz. 167). Z tej przyczyny treść zawiadomienia bądź innych przedstawionych przez odpowiedni urząd dokumentów nie jest dla sądu wieczystoksięgowego w żaden sposób wiążąca. Sąd wieczystoksięgowy działa w takim wypadku z urzędu, opierając się wyłącznie na aktualnych danych katastru nieruchomości (ewidencji gruntów). Specyfika działania w tym przedmiocie z urzędu sprawia natomiast, iż ogólna zasada rządząca trybem postępowania wieczystoksięgowego, wynikająca z art. 626 ⁸ § 2 k.p.c., pozostaje wyłączona, gdyż w istocie nie istnieje wniosek, na którym sąd wieczystoksięgowy mógłby się oprzeć. Zważyć należy nadto, że regulacja z art. 26 ust. 1 i art. 27 ust. 1 u.k.w.h. oznacza, że to ewidencja gruntów stanowi kryterium poprawności oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej oraz podstawę wpisów danych dotyczących gruntu do księgi wieczystej, co samo w sobie przeczy zasadzie, iż podstawą wpisu winna być treść samej księgi wieczystej (art. 626 ⁸ § 2 k.p.c.). Kognicja sądu wieczystoksięgowego w prowadzonym z urzędu postępowaniu o sprostowanie oznaczenia nieruchomości w księdze jest więc zgoła inna niż w przypadku postępowania wszczętego na wniosek zainteresowanego, albowiem jedyną w zasadzie przesłanką do dokonania sprostowania w rozumieniu art. 27 ust. 2 u.k.w.h. jest dostrzeżona przez sąd wieczystoksięgowy niezgodność ujawnionych w księdze wieczystej danych dotyczących oznaczenia nieruchomości z danymi wynikającymi z ewidencji gruntów, niezależnie od tego, w jaki sposób sąd o takich nieprawidłowościach powziął wiedzę – czy to na skutek zawiadomienia stosownego organu czy też samodzielnej weryfikacji danych. Treść zawiadomienia nie ma w tym wypadku jakiegokolwiek znaczenia, sąd wieczystoksięgowy nie jest również związany stanem faktycznym i prawnym zaistniałym w chwili jego złożenia.

W okolicznościach niniejszej sprawy referendarz sądowy dokonał stosownego wpisu zmiany oznaczenia nieruchomości z urzędu opierając się na zawiadomieniu oraz dokumentach przedstawionych przez Starostwo Powiatowe w K. (k. 18-23). W złożonej apelacji uczestniczka wskazała natomiast, że ujawniona w ewidencji wartość powierzchni nieruchomości uległa ponownej zmianie i wynosi obecnie 0,98 ha, a więc tak jak w stanie sprzed dokonania wpisu. Okoliczność tę potwierdziło Starostwo Powiatowe w pismach z dnia 18 kwietnia 2024 roku i 20 maja 2024 roku, gdzie wskazano, że dane ewidencyjne dla przedmiotowej nieruchomości zostały zaktualizowane (skorygowane) w dniu 25 sierpnia 2023 roku. W konsekwencji rację miała skarżąca twierdząc, że – na datę sporządzania apelacji- dane w ewidencji gruntów nie odpowiadają tym ujawnionym w księdze wieczystej na skutek wpisu dokonanego w niniejszej sprawie przez referendarza sądowego. Niemniej, jako że korygowane dane zostały już w lutym 2024 roku ujawnione w księdze wieczystej o numerze (...) na skutek stosownego zawiadomienia złożonego przez organ, żądanie wyrażone w apelacji jest obecnie bezprzedmiotowe. Nie ma bowiem potrzeby uchylania zaskarżonego wpisu, gdyż obecnie ujawnione w księdze wieczystej dane dotyczące oznaczenia powierzchni nieruchomości odpowiadają rzeczywistemu stanowi rzeczy.

W konsekwencji, mimo zasadności co do meritum, apelacja wnioskodawczyni na datę jej rozpoznawania przez sąd podlegała oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Sędzia Katarzyna Serafin – Tabor