Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 27 stycznia 2025 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

sędzia Renata Mleczko

po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2025 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku E. O. (1)

z udziałem T. O., J. J., H. O. (1), M. O.

o wpis do księgi wieczystej

na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w Oświęcimiu z dnia 31 lipca 2024 roku, sygnatura akt DzKw/KR1E/00018539/23

postanawia:

1.  oddalić apelację,

2.  stwierdzić, że wnioskodawca i uczestnicy ponoszą koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

sędzia Renata Mleczko

UZASADNIENIE

postanowienia Sadu Okręgowego w Krakowie z dnia 27 stycznia 2025 roku.

Postanowieniem z dnia 31 lipca 2024 roku Sąd Rejonowy w Oświęcimiu w wyniku rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza sądowego, oddalił wniosek o wpis do działu II księgi wieczystej (...) prawa własności na rzecz T. O. w 3/40 częściach, M. O. w 3/40 częściach, H. O. (1) w 28/40 częściach, E. O. (2) w 3/40 częściach i J. O. w 3/40 częściach, a to na podstawie dołączonych do wniosku postanowień o stwierdzeniu nabycia spadku po A. O. (1) i H. O. (2).

Sąd wieczystoksięgowy ustalił i zważył co następuje:

W dziale II księgi wieczystej (...) wpisani są A. i H. małż. O..

Aktualna księga wieczysta (...) była wcześniej prowadzona przez Państwowe Biuro Notarialne działające przy Sądzie Rejonowym w Chrzanowie. W przekazanych do Sądu aktach księgi brak jest dokumentów stanowiących podstawę wpisu w księdze wieczystej. Wnioskodawca nie przedłożył żadnego dokumentu, z którego wynikałoby jednoznacznie, że osoby ujawnione w dziale II księgi wieczystej (...) tj. A. i H. małż. O. są tożsami we wskazanymi w postanowieniach spadkowych A. i H. O. (2). Nie zostało także wykazane, aby to małż, A. i H. O. (2) były właścicielami nieruchomości obj. księgą wieczystą (...). Sąd nie miał możliwości weryfikacji czy dokonany przez Państwowe Biurko Notarialne jest prawidłowy, a to wobec braku dokumentów stanowiących podstawę wpisu. Sąd Rejonowy powołując się na ograniczoną kognicję sądu wieczystoksięgowego wskazał, że postępowanie wieczystoksięgowe jest sformalizowane, ma charakter pisemny, a sprawy rozpoznawane są na posiedzeniu niejawnym, zatem nie jest w tym postępowaniu dopuszczalny inny dowód niż dowód z dokumentów. Specyfika postępowania wieczystoksięgowego nie pozwala Sądowi wieczystoksięgowemu prowadzić szerokiego postępowania dowodowego celem stwierdzenia czy poprzednikom prawnym wnioskodawcy przysługiwało prawo własności. Prawo to powinno wynikać z przedłożonych dokumentów i to jedynie te dowody Sąd w postępowaniu wieczystoksięgowym bada. W takim stanie rzeczy wniosek w ocenie Sadu Rejonowego nie zasługiwał na uwzględnienie.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożył wnioskodawca wnosząc o zmianę postanowienia i dokonanie wpisu zgodnie z żądaniem wniosku na podstawie dokumentów dołączonych w toku postępowania pierwszoinstancyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Słusznie Sąd Rejonowy podkreślił w uzasadnieniu swojego orzeczenia charakter postępowania wieczystoksięgowego., a w szczególności wskazał, na zakres kognicji sądu wieczystoksięgowego, która jest ograniczona poprzez przepisy prawa i jest ściśle określona w ustawie. Sąd w postępowaniu wieczystoksięgowym bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Natomiast zgodnie z art. 626 ⁹ k.p.c. Sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania. Przepis art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. określa w sposób wyczerpujący środki dowodowe, na których podstawie sąd wieczystoksięgowy ustala podstawę faktyczną swojego orzeczenia. Wąski katalog tych środków dowodowych przesądza, że sąd wieczystoksięgowy nie dysponuje instrumentami niezbędnymi do wszechstronnego badania i ustalania rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości. Tym samym ustalanie rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości nie leży w zakresie kompetencji sądu wieczystoksięgowego, gdyż wymagałoby to prowadzenia postępowania dowodowego w zakresie szerszym, niż pozwala na to art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. i § 1 wskazanego artykułu, który utrwala jedną z zasad rządzących postępowaniem nieprocesowym, a mianowicie zasadę działania na wniosek (art. 506 zdanie pierwsze). Tylko wtedy, gdy wchodzi w grę interes publiczny lub prewencyjny charakter ochrony sądowej, Kodeks postępowania cywilnego lub przepisy szczególne przewidują, wyłącznie w postępowaniu nieprocesowym, możliwość wszczęcia postępowania z urzędu. Z komentowanego przepisu, wynika, że wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach. Oznacza to, że sąd nie może dokonać wpisu z urzędu, chyba że wyraźnie przewiduje to ustawa. Nie może także wyjść poza granice wniosku, a więc np. wpisać jako właściciela innej osoby niż wskazana we wniosku, nawet jeżeli stwierdzi, że ta inna osoba jest właścicielem. Przepis art. 626 ⁸ k.p.c. wyznacza zatem zakres kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym i określa przedmiot tego postępowania, które nie służy rozstrzyganiu sporów prawnych i udzielaniu w ten sposób ochrony prawnej stronom sporu, lecz służy zapewnieniu bezpieczeństwa i pewności obrotu prawnego nieruchomościami. Sąd obowiązany jest dokonać wpisu zgodnie z wnioskiem, jeżeli treść i forma dokumentu stwierdzającego dokonanie czynności prawnej mającej stanowić podstawę wpisu nie nasuwają wątpliwości i gdy wniosek nie zawiera braków formalnych. Ograniczona kognicja sądu wieczystoksięgowego pozwala uniknąć uwikłania postępowania o wpis w rozstrzyganie każdorazowo sporów o istnienie prawa wpisanego lub podlegającego wpisowi. Sąd wieczystoksięgowy nie bada innych okoliczności aniżeli te, które dotyczą wniosku, dołączonych dokumentów i treści księgi wieczystej. W istocie więc kognicja sądu wieczystoksięgowego jest ograniczona i sprowadza się do analizy formy i treści wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treści księgi wieczystej, ale w zakresie tylko jego przedmiotu orzekania. Kognicja ta nie obejmuje również rozstrzygania co do ewentualnych uchybień lub zasadności przesłanek, na których opierał się inny Sąd, właściwy organ lub inny podmiot wydający dokument będący podstawą wpisu w księdze wieczystej. Sąd wieczystoksięgowy nie jest władny w tym postępowaniu rozstrzygać jakichkolwiek sporów.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że zakresem badania Sądu Rejonowego czy istotnie z dokumentów dołączonych do wniosku, a to postanowień spadkowych faktycznie wynika następstwo prawne po osobach ujawnionych w księdze wieczystej. Analiza treści księgi wieczystej oraz przedłożonych przez wnioskodawcę dokumentów słusznie doprowadziła Sąd Rejonowy do wniosku, że istnieją wątpliwości, których nie udało się usunąć w toku postępowania, co do tożsamości osób po których przedstawiono postanowienie spadkowe z osobami wpisanymi do księgi wieczystej, a to z uwagi na odmienną pisownię nazwiska osób wpisanych jako właściciele nieruchomości ( A. O. (2) i H. O. (3)) i nazwiska osób po których stwierdzono nabycie spadku ( A. O. (1) i H. O. (2)). Twierdzenie wnioskodawcy w tym zakresie nie poparte innymi dokumentami było niewystarczające. Podkreślenia wymaga nadto, iż w toku postępowania z uwagi na brak dokumentów stanowiących podstawę wpisu nie było możliwości weryfikacji czy przy poprzednim wpisie nie doszło do omyłki pisarskiej.

Wobec powyższego uznając rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego za prawidłowe, a zarzuty apelacji za bezzasadne Sąd Okręgowy oddalił apelacje na podstawie art. 385 k.p.c w zw. z art. 13§2 k.p.c. O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 520 §1 kpc.

Sędzia Renata Mleczko