Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 11 stycznia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Cholewa-Kuchta

Sędziowie : Beata Tabaka, Liliana Kaltenbek

po rozpoznaniu 11 stycznia 2024 r. w K.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Związku (...) w W.

przy uczestnictwie Gminy Miejskiej K.

o wpis

na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa-Podgórza w Krakowie z 18 sierpnia 2023 r., sygn. akt DzKw/KRlP/00030519/23

postanawia : oddalić apelację.

Sędzia Beata Tabaka Sędzia Agnieszka Cholewa-Kuchta Sędzia Liliana Kaltenbek

Sygn. akt II Ca 2702/23

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie w sprawie sprawy z wniosku (...) Związku (...) w W. przy uczestnictwie Gminy Miejskiej K. o wpis na skutek skargi wnioskodawcy na postanowienie referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Podgórza w Krakowie z 18 sierpnia 2023 rok postanowił oddalić wniosek.

W pisemnym uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawca domagał się wpisu użytkowania wyłącznie działki nr (...) a wpis użytkowania całej nieruchomości z ograniczeniem sposobu jego wykonywania do działki nr (...) wykraczałby poza zakres żądania wniosku. Zatem żądany wpis nie mógł zostać uwzględniony z uwagi na przedmiot użytkowania, którym nie może być tylko jedna z działek ewidencyjnych składających się na nieruchomość .

Apelacją wnioskodawca zaskarżył postanowienie Sądu Rejonowego w całości, zarzucając mu:



art. 626 ⁹ k.p.c. poprzez oddalenie wniosku w sytuacji, gdy nie zachodziły podstawy do oddalenia wniosku;



art. 253 § 2 k.c. poprzez nieprawidłowe jego zastosowanie w sytuacji, gdzie część nieruchomości ograniczona użytkowaniem została oznaczona w sposób jednoznaczny - jako działka ewidencyjna, wynikający z przepisów prawa geodezyjnego.

Wobec powyższych zarzutów wnioskodawca wniósł o uchylenie postanowienia o oddaleniu wniosku i przekazanie Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.

Sąd Okręgowy zważył :

Apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przepis art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. wyznacza możliwy zakres kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym, ograniczony jedynie do badania tych elementów, które są wymienione wyraźnie tj. treści samego wniosku, treści i formy dołączonych do wniosku dokumentów oraz treści księgi wieczystej. Ten przepis określa także zakres kognicji sądu II instancji rozpatrującego apelację. (tak np. postanowienie z dnia 5 października 2005 r., II CK 781/04, LEX nr 187020; postanowienie z dnia 27 kwietnia 2001 r., III CKN 354/00, OSNC 2001/12/183; postanowienie z dnia 6 października 2006 r., V CSK 214/06).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje koncepcja przewidująca pierwszeństwo wieczystoksięgowego modelu nieruchomości, zgodnie z którą nieruchomością jest część powierzchni ziemskiej, dla której urządzono księgę wieczystą; natomiast w braku księgi wieczystej sąsiadujące ze sobą grunty należące do tego samego podmiotu stanowią jedną nieruchomość (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2006 r., III CZP 24/06, LEX nr 175124; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., III CZP 27/07, LEX nr 244445; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012 r., IV CSK 278/11, LEX nr 1170237; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2013 r., III CZP 8/13, LEX nr 1294203).

Innymi słowy: obowiązuje zasada, którą trafnie wskazał Sąd Rejonowy, że bez względu na to ile działek ewidencyjnych składa się na jedną nieruchomość, to jej status jurydyczny jest w tym zakresie niepodzielny i wszelkie czynności jej dotyczące mogą odnieść skutek tylko wobec całości, tj. wobec wszystkich działek. Nie może zatem odnieść prawnego skutku czynność mająca za swój przedmiot tylko jedną z kilku działek, z których składa się nieruchomość, dla której prowadzona jest księga wieczysta. Kilka działek objętych jedną księgą wieczystą stanowi zawsze jedną nieruchomość, nawet jeżeli działki nie graniczą ze sobą, a odłączenie chociażby jednej z działek z księgi wieczystej równoznaczne jest z podziałem nieruchomości. Tym samym jako konstrukcyjne niedopuszczalne jest „rozczłonkowanie” nieruchomości objętek księgą wieczystą na poszczególne działki jako samoistne przedmioty obrotu. Jego przedmiotem jest „cała” nieruchomość, na którą składa się określona w księdze wieczystej liczba działek ewidencyjnych.

Użytkowanie obciąża rzecz jako całość wraz z jej częściami składowymi (art. 47 § 1 k.c.), a także przynależnościami, chyba że co do tych ostatnich strony postanowiły inaczej (art. 52 k.c.). Użytkownik jest zatem uprawniony do używania całej rzeczy obciążonej prawem użytkowania oraz pobierania wszystkich pożytków jakie rzecz przynosi w czasie trwania stosunku prawnego, zarówno naturalnych, jak i cywilnych. Uprawnienia te mogą jednak ulec ograniczeniu, i to w dwóch kierunkach. Jego wykonywanie można jednak ograniczyć do oznaczonej części nieruchomości; oznaczonej nie tylko obszarem, ale i położeniem. Ograniczenie to następuje w drodze postanowienia umownego między właścicielem nieruchomości a użytkownikiem. Może mieć to miejsce już w umowie o ustanowieniu użytkowania, ale także może nastąpić w umowie zawartej w czasie trwania użytkowania. Dotyczy tylko nieruchomości (por. B. Burian, W. Szydło [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, wyd. 11, 2023, Legalis, komentarz do art. 253, nb. 1-3).

Skoro nieruchomość wieczystoksięgowa tylko jako jedna całość może być przedmiotem obrotu, to prawo użytkowania może być ustanowione (w sferze materialnoprawnej) jak i ujawnione (w sferze wieczystoksięgowej) wobec tylko całej nieruchomości, a nie jej poszczególnych części. Tym samym nie sposób ujawnić w księdze wieczystej praw użytkowania na jedynie części nieruchomości (tj. na jednej z kilku działek ewidencyjnych, z których składa się nieruchomość), a więc tak jak żądał tego wnioskodawca.

Reczą zupełnie odmienną jest zakres i sposób wykonywania prawa użytkowania. W tym przypadku możliwe jest jego ograniczenie do części nieruchomości, co również może być w ujawnione w księdze wieczystej. Zakres wykonywania ograniczonego prawa rzeczowego jak najbardziej podlega wpisowi do księgi wieczystej (por. §45 pkt. 1 lit. b rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lutego 2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym). Należy zatem odróżnić ustanowienie i wpis prawa użytkowania od ujawnienia zakresu jego wykonywania. Prawo to zawsze musi ujawnione wobec całej nieruchomości (niezależnie z ilu działek ewidencyjnych się ona składa), zaś sposób wykonywania może być swobodnie zakreślony, np. właśnie do jednej działki. W tym zestawieniu wyraża się istota jurydyczna niniejszej sprawy, której wnioskodawca najwyraźniej nie może dostrzec.

Skoro zatem wnioskodawca sformułował treść żądania wpisu tylko co jednej z działek objętych przedmiotową nieruchomością, to Sąd Rejonowy związany granicami wniosku (a więc i treścią żądania) trafnie tenże wniosek oddalił.

Z przytoczonych wyżej względów Sąd Okręgowy oddalił, w oparciu o treść art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c., apelację wnioskodawcy, o czym orzekł jak w sentencji postanowienia.

Sędzia Beata Tabaka Sędzia Agnieszka Cholewa-Kuchta Sędzia Liliana Kaltenbek