Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 27 grudnia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 grudnia 2023 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Związku (...) w W.

przy uczestnictwie Gminy Miejskiej K.

o wpis

na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie z dnia 4 lipca 2023 roku, sygn. akt DzKw/KR1P/00030514/23

postanawia:

oddalić apelację.

Sędzia Jarosław Tyrpa

Sygn. akt II Ca 2269/23

UZASADNIENIE

Postanowienia z dnia 27 grudnia 2023 roku

Postanowieniem z 4 lipca 2023 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa – Podgórza oddalił wniosek (...) Związku (...) w W. o wpis w dziale III księgi wieczystej prawa użytkowania nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...) obręb 8, jednostka ewidencyjna K. na rzecz (...) Związku (...) w W.. Na podstawie treści księgi wieczystej (...) oraz dokumentów załączonych do wniosku Sąd pierwszej instancji ustalił, że: księga wieczysta nr (...) prowadzona jest dla nieruchomości gruntowej położonej w K., o powierzchni 0,4856 ha, składającej się z działek (...) (obie w obrębie ewidencyjnym 9, jednostce ewidencyjnej P.). W dziale II księgi wieczystej jako właściciel nieruchomości ujawniona jest Gmina Miejska K.. Dział III i IV są wolne od wpisów. Decyzją z dnia 24 lutego 2023 roku, znak GS-03. (...).(...).AS, Prezydent Miasta K., stwierdził nabycie z dniem 19 stycznia 2014 roku przez (...) Związek (...) z siedzibą w W. prawa użytkowania w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego nieruchomości gruntowych, stanowiących własność Gminy Miejskiej K., położonych przy ul. (...) w K., oznaczonych jako: - działka (...) objęta księgą wieczystą (...), - działka (...) objęta księgą wieczystą (...), - działka (...) objęta księgą wieczystą (...), - działka (...) objęta księgą wieczystą (...), zagospodarowanych pod Rodzinny O. Działkowy „im. T.” w K. – na cele określone w art. 3 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych (punkt 1 decyzji).

Zgodnie z punktem 5 decyzji ostateczna decyzja o stwierdzeniu nabycia prawa użytkowania nieruchomości gruntowych stanowi podstawę do jego wpisu w księdze wieczystej (...) prowadzonej dla działki (...), w księdze wieczystej (...) prowadzonej dla działki (...) oraz w księdze wieczystej (...) prowadzonej dla działek (...). Odpis wskazanej decyzji załączony do wniosku jest opatrzony klauzulą ostateczności. Uzasadniając postanowienie Sąd wskazał, że sąd wieczystoksięgowy pozostaje związany żądaniem wniosku o wpis i nie może dokonać wpisu przekraczającego żądanie wniosku, rozpoznaniu w sprawie podlegało żądanie o treści sformułowanej przez wnioskodawcę. Księga wieczysta (...) prowadzona jest dla nieruchomości gruntowej składającej się z działek ewidencyjnych (...) (obręb ewidencyjny numer 8, jednostka ewidencyjna P.). Działka (...) wskazana we wniosku stanowi zatem wyłącznie część nieruchomości objętej wskazaną księgą wieczystą. Użytkowanie jako ograniczone prawo rzeczowe może obciążać wyłącznie całą nieruchomość, zaś wyłącznie sposób jego wykonywania można ograniczyć do części nieruchomości. Dopuszczalne byłoby zatem ujawnienie użytkowania jako prawa obciążającego całą nieruchomość objętą księgą wieczystą (...) z oznaczeniem sposobu wykonywania użytkowania jako ograniczonego do działki (...). Nie jest zaś dopuszczalne ujawnienie w dziale III wskazanej księgi wieczystej użytkowania jako obciążającego wyłącznie działkę (...). Działka ewidencyjna stanowiąca wyłącznie część nieruchomości jako część składowa tej nieruchomości w rozumieniu art. 47 k.c. nie może bowiem stanowić samodzielnego przedmiotu ograniczonego prawa rzeczowego. Uwzględniając treść wydanej decyzji, która miała stanowić podstawę wpisu, regulację zawartą w art. 76 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 roku o rodzinnych ogrodach działkowych uznać w ocenie sądu wieczystoksięgowego należy, iż z przedmiotowej decyzji wynika nabycie przez wnioskodawcę użytkowania nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) z oznaczeniem sposobu wykonywania użytkowania jako ograniczonego do działki (...), tj. obszaru faktycznie zajętego przez rodzinny ogród działkowy. Przeciwna wykładnia treści powołanej decyzji prowadziłaby bowiem do naruszenia wynikającej z art. 252 i 253 k.c. zasady, iż przedmiotem użytkowania jest nieruchomość, nie zaś jej część, zaś wyłącznie sposób wykonywania użytkowania można ograniczyć przestrzennie do obszaru jednej działki ewidencyjnej. Z uwagi na okoliczność, iż wnioskodawca wniósł o ujawnienie w księdze wieczystej użytkowania wyłącznie działki (...), wpis użytkowania całej nieruchomości z ograniczeniem sposobu jego wykonywania do działki (...) wykraczałby poza zakres żądania wniosku. Wpis o żądanej przez wnioskodawcę treści nie mógł zaś zostać dokonany z uwagi na dopuszczalny przedmiot użytkowania, którym nie może być wyłącznie jedna z działek ewidencyjnych składających się na nieruchomość.

Apelację na to postanowienie wniósł wnioskodawca – (...) Związek (...) stowarzyszenie ogrodowe w W.. Powyżej opisane postanowienie zaskarżyli w całości i wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania zarzucili naruszenie: - art. 626 ⁹ k.p.c. poprzez oddalenie wniosku w sytuacji, gdy nie zachodziły podstawy do oddalenia wniosku; - art. 253 § 2 k.c. poprzez nieprawidłowe jego zastosowanie w sytuacji, gdzie część nieruchomości ograniczona użytkowaniem została oznaczona w sposób jednoznaczny – jako działka ewidencyjna, wynikająca z przepisów prawa geodezyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, przyjmując je również za podstawę swojego rozstrzygnięcia i nie znajduje podstaw do podzielenia podniesionych w apelacji zarzutów.

Zgodnie z art. 252 k.c. rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie). Użytkowanie jest prawem, które obciąża całą rzecz wraz z jej częściami składowymi. Zasada ta wynika z art. 47 § 1 k.c., zgodnie z którym część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych. Przez nieruchomość gruntową należy rozumieć grunt wraz z częściami składowymi, z wyłączeniem budynków i lokali, stanowiący odrębny przedmiot własności ( art. 4 pkt 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, art. 46 § 1 k.c.), przy czym co do zasady dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą ( art. 24 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

W orzecznictwie za ugruntowane i dominujące uznać należy stanowisko, zgodnie z którym nieruchomością jest część powierzchni ziemskiej, dla której urządzono księgę wieczystą, zgodnie z regułą „jedna księga wieczysta - jedna nieruchomość”; natomiast w braku księgi wieczystej sąsiadujące ze sobą grunty należące do tego samego podmiotu stanowią jedną nieruchomość (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2006 r., III CZP 24/06, OSNC 2007, nr 2, poz. 24, z dnia 26 kwietnia 2007 r., III CZP 27/07, OSNC 2008, nr 6, poz. 62, z dnia 17 kwietnia 2009 r., III CZP 9/09, OSNC 2010, nr 1, poz. 4, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1970 r., II CR 361/70, OSNCP 1971, nr 6, poz. 97, z dnia 26 lutego 2003 r., II CKN 1306/00, "Biuletyn SN" 2003, nr 8, s. 8, z dnia 22 lutego 2012 r., IV CSK 278/11, OSNC 2013, nr 3, poz. 35, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2003 r., V CK 278/02, nie publ., z dnia 30 października 2003 r., IV CK 114/02, OSNC 2004, nr 12, poz. 201; z dnia 30 maja 2007 r., IV CSK 56/07, nie publ., z dnia 16 czerwca 2009 r., V CSK 479/08, nie publ. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2013 roku, OSNC 2013/9/108 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2013 roku, II CSK 514/12, OSNC-ZD 2014/4/21).

Mając powyższe na uwadze nie sposób jest zakwestionować stanowiska Sądu pierwszej instancji o braku podstaw do ujawnienia w księdze wieczystej prawa użytkowania ograniczonego wyłącznie do działki (...), o co wnioskował wnioskodawca. Jedna księga nie może bowiem odzwierciedlać różnych stanów prawnych w stosunku do różnych działek wchodzących w skład jednej nieruchomości, a taki byłby skutek wpisu zgodnie z żądaniem wniosku. Jeżeli księga wieczysta (...) prowadzona jest dla nieruchomości gruntowej składającej się z działki (...) oraz działki (...), to użytkowanie winno obciążać całą rzecz. Zgodnie z art. 626 ⁸ § 1 k.p.c. wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach, chyba że przepis szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu. Nie sposób zatem podzielić podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia art. 626 ⁹ k.p.c.

Za nieuzasadniony uznać również należy zarzut naruszenia art. 253 § 2 k.c. Obciążenie prawem użytkowania odnosi się do całej nieruchomości, chociaż w świetle tego przepisu można na podstawie art. 253 § 2 k.c. jego wykonywanie ograniczyć do jej oznaczonej części (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2013 r. III CZP 8/13, OSNC 2013, Nr 9, poz. 108; postanowienia Sądu Najwyższego z 15 lutego 2018 r.r. I CSK 213/17, nie publ.; z dnia 7 lipca 2017 r. V CSK 598/16, nie publ.; z dnia 11 czerwca 2015 r. V CSK 468/14, nie publ. i z dnia 12 kwietnia 2013 r. IV CSK 527/12, nie publ.). Wnioskodawca nie domagał się ujawnienia użytkowania na całej nieruchomości, składającej się z działek (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) z ograniczeniem jego wykonywania do oznaczonej części tej nieruchomości tj. działki (...) ale wnioskował o ujawnienie użytkowania nieruchomości oznaczonej jako działka (...), czyli co do części nieruchomości, objętej wskazaną wyżej księgą wieczystą. Ponadto mająca stanowić podstawę wpisu decyzja Prezydenta Miasta K. z dnia 24 lutego 2023 roku nie stwierdza nabycia użytkowania co do nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) z ograniczeniem jego wykonywania do oznaczonej części tej nieruchomości tj. działki (...) ale stwierdza nabycie użytkowania działki (...), która stanowi tylko część nieruchomości objętej tą księgą.

Mając na uwadze powyższe Sad Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Sędzia Jarosław Tyrpa