Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2024 roku.

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny – Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Magdalena Meroń – Pomarańska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 marca 2024 roku w Krakowie

sprawy z powództwa M. R.

przeciwko Bankowi (...) S.A z siedzibą w B.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – śródmieścia w Krakowie z dnia 24 maja 2023 roku, sygnatura akt I C 1084/22/S

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu brzmienie:

„I. powództwo oddala;

II. zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 1.817 zł (jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty - tytułem zwrotu kosztów procesu.”;

2.  zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 1.300 zł (jeden tysiąc trzysta złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty - tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Magdalena Meroń – Pomarańska

Sygn. akt. II Ca 1934/23

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 7 marca 2024 roku

Ponieważ sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, a Sąd Okręgowy nie przeprowadził postępowania dowodowego, zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku zostaje ograniczone do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie w całości w wyniku czego doszło do zmiany orzeczenia Sądu I instancji.

Strona pozwana podniosła w apelacji zarzut naruszenia art. 233 §1 k.p.c. Sąd Okręgowy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu I instancji, jednakże wyciągnął na ich podstawie inne wnioski. Jak wynika z treści umów zawartych z powódką przez stronę pozwaną w sposób klarowny odróżniono całkowite kwoty kredytu od kwoty udzielonego kredytu. Co więcej w obu umowach zaznaczono wprost, że wskazana w umowie całkowita kwota kredytu nie obejmuje kredytowanych kosztów kredytu (k.14; k.19) Wobec czego rację miała strona skarżąca wskazując, że zapisy umów zawartych z powódką w sposób prosty, jednoznaczny i czytelny wyłączyły możliwość zaliczenia do całkowitej kwoty kredytu kosztów kredytowanych.

Zasadny okazał się także zarzut naruszenia art. 45 ust 1 ustawy o kredycie konsumenckim (dalej jako UKK) polegający na uznaniu, iż powodowi przysługiwało uprawnienie do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z tzw. sankcji kredytu darmowego oraz błędne przyjęcie, że powódce przysługiwało roszczenie o zapłatę oraz zarzuty dotyczące naruszenia art. 30 ust 1 UKK.

Należy zauważyć, że art. 30 ustawy UKK w sposób enumeratywny określa wymagane elementy treści dokumentu umowy pożyczki. Sąd I instancji wskazał w uzasadnieniu, iż doszło do naruszenia art. 30 ww. ustawy w zakresie ust.1 pkt.4, 6,7,11 oraz 15, gdyż umowa nie spełniała wszystkich wymagań stawianych w umowie kredytu konsumenckiego. Sąd I instancji ocenił, że umowa pożyczki zawarta pomiędzy stroną pozwaną a powódką M. R. nie określała zgodnie z dyspozycją art. 30 ww. ustawy odpowiednio całkowitej kwoty kredytu (pkt.4), stopy oprocentowania kredytu warunków stosowania tej stopy a także okresów, warunków i procedur zmiany stopy oprocentowania kredytu, jeżeli umowa o kredyt konsumencki przewiduje różne stopy oprocentowania, informacje te podaje się dla wszystkich stosowanych stóp procentowych w danym okresie obowiązywania umowy (pkt.6), rzeczywistej roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do ich obliczenia (pkt.7), roczną stopę oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu (pkt. 11) oraz termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym (pkt.15).

Z takim twierdzeniem nie sposób się zgodzić, albowiem z umów kredytu nr (...)- (...) z dnia 30 października 2017 r. oraz 9 marca 2018 r. nr (...)- (...) zawartej pomiędzy Bankiem (...) S.A. a M. R. wynikają ww. informacje. Mianowicie w umowie nr (...) z dnia 30 października 2017 r. wskazano wprost, że całkowita kwota kredytu wynosiła 40000,02 złotych i nie obejmowała kredytowanych kosztów kredytu, a kwota udzielonego kredytu wynosiła 43003,83 zł (k.14). Jak wynika z akt sprawy koszt prowizji wynosił 2816,75 zł a koszt ubezpieczenia 187,06 zł (k.14/2) Co więcej w umowie sprecyzowano także, że całkowity koszt kredytu wynosi 21117,62 zł. (k.14/2) Analiza zapisów umowy prowadzi do wniosku, że kwota całkowitego kosztu kredytu dodana do całkowitej kwoty kredytu w wysokości 40000,02 zł stanowi równowartość kwoty wskazanej w umowie jako całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę i jest zgodna, wbrew twierdzeniom Sądu I instancji, z art. 5 ust 8 UKK, który stanowi że całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu. Nadto całkowita kwota kredytu określona w umowie jako 40000,02 złotych również jest zgodna jest z art. 5 ust 7UKK. W myśl tego przepisu całkowita kwota kredytu - maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt.

Z kolei w części umowy oznaczonej pkt. 5 tj. określającej zasady i terminy spłaty kredytu zawarto zasady ogólne spłaty kredytu oraz harmonogram spłat na dzień zawarcia umowy. Z harmonogramu wynika wysokość pierwszej raty wyrównującej tj. raty kapitałowo-odsetkowej jak i raty składki ubezpieczeniowej. Nadto ujęto w nim również wysokość kolejnych rat oraz ostatniej raty wyrównującej. (k.15) Umowa określała również oprocentowanie kredytu, zmianę stawki oprocentowania oraz informację o zmianie oprocentowania, harmonogram (k.15) a także prawo odstąpienia od przedmiotowej umowy oraz obowiązki z tym związane. W pkt. 10 umowy określającej odstąpienie od niej wskazano wprost, że zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim, kredytobiorcy przysługuje prawo do odstąpienia od Umowy bez podania przyczyny w terminie 14 od daty jej zawarcia lub od dostarczenia wszystkich elementów niniejszej umowy wymienionych w art. 30 UKK składając oświadczenie zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik nr 1 do Umowy. W celu odstąpienia od umowy Kredytobiorca powinien złożyć przed upływem terminu, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym w najbliższej placówce Banku lub wysłać na adres Banku „ul. (...), (...)-(...) B.” pisemne oświadczenie o odstąpieniu od Umowy. W przypadku odstąpienia od Umowy przez kredytobiorcę umowa uważana jest za niezawartą a strony zobowiązane są do zwrotu wzajemnych świadczeń zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy. W przypadku odstąpienia od umowy kredytobiorca jest zobowiązany niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 30 dni od daty złożenia oświadczenia o odstąpieniu do zwrotu całkowitej kwoty kredytu wskazanej w części 2 umowy „Parametry kredytu”, do zapłaty odsetek naliczonych od dnia wypłaty kredytu do dnia zwrotu całkowitej kwoty kredytu oraz do zwrotu pierwszej składki za ubezpieczenie, którą Bank przekazał do Towarzystwa Ubezpieczeń. Odsetki należne w stosunku dziennym w okresie od dnia wypłaty kredytu do dnia zwrotu całkowitej kwoty kredytu na dzień zawarcia niniejszej umowy wynoszą 7,82zł. Dniem spłaty kredytu jest dzień przekazania środków pieniężnych Banku przez kredytobiorcę. (k.16/2)

Taki sposób określenia możliwości odstąpienia od umowy przez konsumenta w ocenie tut. Sądu jest jasny, albowiem wskazano między innymi jaką kwotę powódka ma zwrócić, w jaki sposób oraz gdzie wysłać oświadczenie o odstąpieniu, a także jak rozumiany jest dzień spłaty. Racjonalny konsument jest w stanie z takiego zapisu uzyskać jasne informacje, które określają możliwość odstąpienia od umowy. Zresztą w podobnie jasny sposób umowa pożyczki określała w pkt. 7 skutki braku płatności rat w terminie (k.15-15/2), a w umowie zaznaczono kolejne etapy postępowania w przypadku, gdyby powódka spóźniała się z zapłatą (np. poprzez wysłania wezwania do zapłaty) a także o możliwości wypowiedzenia umowy przez Bank.

Z kolei w umowie z dnia 15 marca 2018 r. jako kwotę udzielonego kredytu wskazano 99958,86 zł, a jako całkowitą kwotę kredytu 93054,04 zł (k.19). Podobnie jak w umowie z 30 października 2017 określono koszt prowizji 6547,31 zł oraz ubezpieczenia tj. 357,51 zł (k.19/2) Co więcej z umowy wynika wprost całkowity koszt kredytu w wysokości 48777,53 zł (k.19/2) który po zsumowaniu z całkowitą kwotą kredytu 93054,04zł (k.19) stanowi równowartość kwoty wskazanej w umowie jako całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę i jest także zgodna, wbrew twierdzeniom Sądu I instancji, z art. 5 ust 8 UKK. W przypadku tej umowy zawartej przez powódkę ze stroną pozwaną całkowita kwota kredytu określona w umowie jako 93054,04 złotych jest także zgodna jest z art. 5 ust 7UKK.

Należy zauważyć, że w tej umowie podobnie jak w poprzedniej zawarto de facto te same postanowienia określające prawa i obowiązki powódki jako kredytobiorczyni. W części umowy oznaczonej pkt. 5, która określała. zasady i terminy spłaty kredytu zawarto harmonogram spłat na dzień zawarcia umowy, z którego wynika również jak w przypadku poprzedniej umowy wysokość pierwszej raty wyrównującej tj. raty kapitałowo-odsetkowej jak i raty składki ubezpieczeniowej. W harmonogramie ujęto również wysokość kolejnych rat oraz ostatniej raty wyrównującej. (k. 19/2) umowa określała również oprocentowanie kredytu, zmianę stawki oprocentowania oraz informację o zmianie oprocentowania, harmonogram spłat na dzień zawarcia umowy oraz informację o prawie odstąpienia od umowy przez powódkę. (k.21/2)

Analiza kopii obu umów kredytu prowadzi do wniosku, że są one sformułowane w sposób jasny oraz zawierają w sobie, wbrew twierdzeniom, Sądu I instancji elementy z art. 30 ust.1 pkt.4, 6,7,11 oraz 15 UKK.

Stosownie do art.45 ust 1 UKK W przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł w umowach pożyczek, których dotyczy to postępowanie naruszenia przez kredytodawcę przepisów określonych przez art. 45 ust 1 UKK i nie podzielił w tym zakresie rozważań prawnych Sądu Rejonowego. Co więcej jak wynika z akt sprawy powódka w całości spłaciła zobowiązanie wynikające z obu umów kredytu, które zawarła z pozwaną co implikuje wniosek, iż uznawała ona warunki umowy zawartej z stroną pozwaną. Nie bez znaczenie pozostaje również fakt, że pozwana świadomie nie tylko zawarła umowę kredytu w 2017 r., ale już kilka miesięcy później w 2018 roku zawarła z stroną pozwaną kolejną umowę pożyczki na praktycznie dwa razy większą kwotę. Z akt sprawy wynika również, iż powódka zdawała sobie sprawę jaką umowę kredytu (i o jakiej treści) zawiera z Bankiem (...) S.A., a w toku trwania umów nie odstąpiła od żadnej z nich. Dodatkowo należy podkreślić, że żadna z umów podpisanych przez stronę pozwaną z M. R. nie naruszała art. 36a UKK w zakresie maksymalnej wysokości poza odsetkowych kosztów kredytu. Nie bez znaczenia jest również to, iż przeciętny konsument powinien być uważny i ostrożny oraz dbać o swoje interesy. Oznacza to, że nie każda potencjalnie niekorzystna umowa kredytu zawarta z konsumentem będzie podlegać sankcji kredytu darmowego – a jedynie taka, która realnie narusza przepisy określone w art. 45 ust 1 UKK, wobec czego powództwo podlegało oddaleniu.

Na marginesie warto nadmienić, że w świetle powyższych rozważań bez znaczenia były podniesione przez stronę pozwaną zarzuty w zakresie błędnego ustalenia przez powódkę wartości przedmiotu sporu oraz kwestii zachowania terminu do złożenia oświadczenia wynikającego z tzw. sankcji kredytu darmowego.

W związku z czym orzeczenie Sądu I instancji podlegało zmianie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

Zmiana orzeczenia Sądu I instancji wiązała się również ze zmianą orzeczenia o kosztach postępowania. Sąd zasądził od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 1817 zł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Na koszty postępowania należne stronie pozwanej składa się opłata skarbowa w wysokości 17 zł oraz koszt zastępstwa procesowego w wysokości 1800 zł obliczony na podstawie art. § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust 1 pkt. 1. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd zasądza od powódki kwotę 1300 zł na którą złożyła się kwota 900 złotych (1800 x 50%) na rzecz strony pozwanej tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym. Wysokość wyżej wymienionej kwoty została ustalona na podstawie art. § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust 1 pkt. 1. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, a także opłata od apelacji w wysokości 400 zł.

Sędzia Magdalena Meroń-Pomarańska