Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Krakowa — Podgórza w Krakowie postanowieniem z 11 marca 2024 roku oddalił wniosek Skarbu Państwa — Prezydenta Miasta K. o ujawnienie w lwh (...) P. zmiany oznaczenia parcel l.kat. (...) i l.kat. (...) na działkę nr (...) obręb (...) P. i założenie dla niej nowej księgi wieczystej z wpisem własności na rzecz wnioskodawcy.

Wnioskodawca Skarb Państwa — Prezydent Miasta K. w ustawowym terminie wniósł skargę na orzeczenie referendarza sądowego, zarzucając, że dołączone do wniosku dokumenty były wystarczające do ujawnienia w księdze wieczystej prawa własności na rzecz Skarbu Państwa, skoro na podstawie tego samego dokumentu ujawniono Skarb Państwa w księdze wieczystej nr (...) w dniu 14.02.1994 r.

Postanowieniem z 4 kwietnia 2024 roku sygn. akt DzKw/KRIP/00021375/24, DzKw/KR1P/00021421/24 Sąd Rejonowy dla Krakowa — Podgórza w Krakowie oddalił wniosek.

Na podstawie treści Lwh (...) P., jak również akt zamkniętej księgi wieczystej (...) oraz dokumentów załączonych do wniosku Sąd Rejonowy ustalił, że na karcie A księgi wieczystej dawnej Lwh (...) P. ujawnione są parcele l.kat. (...) i lokat. (...). Na karcie B wskazanego wykazu jako właścicielka nieruchomości ujawniona jest J. z W. W.. Z parcel l. kat. (...) i l.kat. (...) powstała działka (...) (obręb ewidencyjny (...), jednostka ewidencyjna P.) o powierzchni 0,0018 ha, stanowiąca aktualnie drogę. Parcela l. kat. (...) powstała z parceli l.kat. (...) na parcele l.kat. (...) i (...), zaś parcela l. kat. (...) powstała z podziału parceli l.kat. (...) na parcele l.kat. (...) i (...).

Prezydium Rady Narodowej Wydział Społeczno — Administracyjny w K. orzeczeniem z dnia 10 marca 1985 r., wydanym w sprawie L.Sa.V/1.235/57 orzekło o wywłaszczeniu na rzecz Państwa na cele (...)Zarządu (...) w L. dla potrzeb Wojewódzkiej Hurtowni (...).P. w K. m.in. nieruchomości objętej Lwh (...) składającej się z parcel (...) i (...) , stanowiącej własność J. z W. W.. Wskazane orzeczenie jest ostateczne. W aktach księgi wieczystej (...) zalega kopia odpisu orzeczenia o wywłaszczeniu, potwierdzona za zgodność z oryginałem przez notariusza A. U. w dniu 26 stycznia 1994 r. w Kancelarii notarialnej w K. (rep. A nr (...)). Przedmiotowy dokument był podstawą wpisu w dziale II zamkniętej księgi wieczystej (...), dokonanego w dniu 14 lutego 1994 r.

Sąd Rejonowy zważył, że wnioskodawca dołączył do wniosku dokumenty mogące stanowić podstawę oznaczenia nieruchomości składającej się z działki (...) w księdze wieczystej (wypis z rejestru gruntów, wyrys z mapy ewidencyjnej, wykaz synchronizacyjny). Brak jednak dokumentów potwierdzających tytuł prawny wnioskodawcy do wskazanej nieruchomości. Pomimo że orzeczenie o wywłaszczeniu stanowi prawidłową pod względem materialnoprawnym podstawę wpisu, dokument wskazany przez wnioskodawcę, zalegający w aktach zamkniętej księgi wieczystej (...), nie spełnia warunków formalnych podstawy wpisu. Kopia orzeczenia o wywłaszczeniu, której zgodność z oryginałem potwierdził notariusz, nie może stanowić podstawy wpisu do księgi wieczystej zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U.2023.1984 t.j.).

W wywiedzionej od powyższego rozstrzygnięcia apelacji wnioskodawca Skarb Państwa

Prezydent Miasta K. zarzucił błędne uznanie braku podstaw do dokonania wpisu zgodnie z żądaniem wniosku.

W ocenie apelującego dołączona do wniosku poświadczona notarialnie kopia odpisu orzeczenia o wywłaszczeniu może stanowić podstawę do ujawnienia w księdze wieczystej prawa własności na rzecz Skarbu Państwa. Dokument ten został bowiem dopuszczony do obrotu prawnego przez ujawnienie na jego podstawie Skarbu Państwa jako właściciela w księdze wieczystej (...) w dniu 14.02.1994 r. (na wniosek DzKw 17311-20/93) oraz w księdze wieczystej (...) w dniu 28.04.2016 r. (na wniosek DzKw/KR1P/00072970/15).

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Podzielić należy stanowisko Sądu I instancji, że dokumenty przedłożone przez wnioskodawcę wraz z wnioskiem nie mogły stanowić podstawy wpisu, a zatem prawidłowo Sąd ten uznał, że zachodzi przeszkoda do jego dokonania. Zgodnie z art. 626 ⁹ k.p.c. sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania.

Zarówno w art. 31 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, w którym jest mowa o dokumentach stanowiących podstawę wpisu, jak również w art. 626 ² § 3 k.p.c., w którym jest mowa o dokumentach, które należy załączyć do wniosku o wpis, chodzi o oryginały tych dokumentów (dokumenty źródłowe), które mogą być zastąpione ich odpisami wtedy, gdy

można to wywieść z przepisu szczególnego. Takim przepisem nie jest natomiast art. 129 k.p.c. Dlatego podstawą wpisu w księdze wieczystej prawa własności na rzecz nabywcy nieruchomości w oparciu o decyzję administracyjną, może być tylko odpis tej decyzji. Notarialnie poświadczona kopia odpisu decyzji nie spełnia warunków wynikających z powołanych wyżej przepisów.

W literaturze i orzecznictwie wyrażono liberalny pogląd, że odpisy dokumentów, sporządzone zgodnie z art. 129 § 2 k.p.c., mogą stanowić podstawę wpisu w księdze wieczystej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 5 września 2023 r. II CSKP 363/23), ale również stanowisko przeciwne, oparte na restrykcyjnym podejściu do charakteru dokumentów stanowiących podstawę wpisu w księdze wieczystej.

Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym apelację przychyla się do drugiego, bardziej restrykcyjnego stanowiska, silniej reprezentowanego w literaturze i orzecznictwie, co do charakteru dokumentów mogących stanowić podstawę wpisu w księdze wieczystej, zgodnego z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w postanowieniach z 28 lutego 2017 r. w sprawie I CSK 133/16 i z 25 marca 2019 r. w sprawie I CSK 812/17, jak też w literaturze przytoczonej przez Sąd Rejonowy. Podkreślić należy, że żaden przepis regulujący postępowanie wieczystoksięgowe zawarty w kodeksie postępowania cywilnego, jak również żaden przepis ustawy o księgach wieczystych i hipotece nie dopuszcza możliwości dokonania wpisu na podstawie kopii lub odpisu dokumentu. Z uwagi więc na charakter postępowania wieczystoksięgowego, art. 129 § 2 i § 4 k.p.c. nie znajduje w nim odpowiedniego zastosowania.

Ponadto szczególne znaczenie, jakie ustawodawca nadaje podstawie wpisu w księdze wieczystej wynika także z art. 36 ¹ ust. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym nie jest możliwe wydanie z akt księgi wieczystej dokumentu, który stanowił podstawę wpisu. Pozostawienie powyższego uregulowania, pomimo wprowadzenia do procedury cywilnej przepisu art. 129 § 2 k.p.c. skłania do wniosku, iż pojęcie dokumentu, o jakim mowa w art. 626 ^{2 §} 3 k.p.c., jak i art. 31-34 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, dotyczy co do zasady oryginału, a nie kopii, choćby poświadczonej za zgodność z oryginałem przez notariusza, bądź profesjonalnego pełnomocnika procesowego (adwokata, radcę prawnego). W przypadku gdyby podstawę wpisu mogły stanowić tego rodzaju kopie, powyższy przepis w istocie byłby zbędny, gdyż nie byłoby podstaw, aby w ten szczególny sposób chronić dokumenty będące podstawami wpisu, skoro ilość tak sporządzonych odpisów oryginalnych dokumentów nie byłaby w jakikolwiek sposób ograniczona.

Odnosząc te ogólne uwagi do stanu istniejącego w przedmiotowej sprawie należy wskazać, że wnioskodawca do wniosku nie dołączył jakiegokolwiek dokumentu mogącego stanowić podstawę dokonania żądanego wpisu, bo za taki nie może służyć kopia poświadczonego notarialnie odpisu orzeczenia o wywłaszczeniu z 12.03.1958 r. zalegająca w aktach zamkniętej księgi wieczystej (...).

Mając powyższe na uwadze, na zasadzie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd

Okręgowy oddalił apelację.

Sędzia Paweł Szewczyk