Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 5 lutego 2024 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Jarosław Tyrpa

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2024 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z urzędu

przy uczestnictwie E. M.

o wpis w dziale I-O księgi wieczystej

na skutek apelacji uczestniczki na postanowienie Sądu Rejonowego w Oświęcimiu z dnia 30 stycznia 2023 roku, sygn. akt DZKW/KR1E/00000528/23

postanawia:

oddalić apelację.

SSO Jarosław Tyrpa

Sygnatura akt II Ca 961/23

UZASADNIENIE

Postanowienia z dnia 5 lutego 2024 roku

Postanowieniem z 30 stycznia 2023 roku Sąd Rejonowy w Oświęcimiu utrzymał w mocy wpis referendarza sądowego z dnia 2 stycznia 2023 roku dokonujący zmian w dziale I – O księgi wieczystej (...) w oparciu o zawiadomienie Starosty (...) o wprowadzonych zmianach w danych ewidencyjnych dla działki nr (...), położonej w B. gm. C..

Odwołując się do art. 26, 27 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, § 35 rozporządzenia Ministra (...), Pracy i (...) z dnia 27 lipca 2021 roku w sprawie ewidencji gruntów i budynków oraz § 28 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001 roku w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów Sąd Rejonowy wskazał, że w oparciu o dane z ewidencji gruntów referendarz dopisał do już widniejących w księdze wieczystej danych gminę położenia nieruchomości, identyfikator działki dane w zakresie obrębu ewidencyjnego oraz sposób korzystania z nieruchomości. Wszystkie te dane wynikają z wpisu z ewidencji gruntów. Odnosząc się do zarzutów uczestniczki Sąd rejonowy wskazał, że wpis w dziale I – O nie ma żadnego związku z postępowaniem rozgraniczeniowym toczącym się pod sygn. akt I Ns 321/18. Wskazał również na ograniczoną kognicję sądu wieczystoksięgowego.

W apelacji od powyższego postanowienia uczestniczka, zaskarżając je w całości, domagała się jego uchylenia wskazując, że zmiany w danych ewidencyjnych zmieniają stan prawny nieruchomości. Ponadto sposób korzystania z nieruchomości nie uległ zmianie. Zdaniem skarżącej Starostwo Powiatowe w O. pod pretekstem uzupełniania danych gminy, sposobu korzystania wprowadziło po cichu zmiany przebiegu granicy pomiędzy działkami (...), na które uczestniczka nie wyraża zgody bez prawomocnego postanowienia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 626 ⁸ § 1 k.p.c. wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach, chyba że przepis szczególny przewiduje dokonanie takiego wpisu z urzędu. Przepisem takim jest powołany przez Sąd Rejonowy art. 27 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym, sprostowanie niezgodności danych z katastru nieruchomości (przez co do czasu przekształcenia ewidencji gruntów i budynków w kataster nieruchomości rozumie się tę ewidencję na podstawie art. 25 ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o przenoszeniu treści księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym - Dz.U.2003.42.363) z oznaczeniem nieruchomości w księdze wieczystej może być dokonane także z urzędu, na skutek bezpośredniego sprawdzenia danych w bazie danych katastru nieruchomości lub zawiadomienia jednostki prowadzącej kataster nieruchomości.

W świetle powyższego przepisu, wobec nadesłania zawiadomienia Starosty (...) o wprowadzonych zmianach w danych ewidencyjnych dla działki (...) położonej w B. gm. C. w zakresie danych dotyczących gminy położenia nieruchomości, identyfikatora działki, obrębu ewidencyjnego i sposoby korzystania, rolą Sądu wieczystoksięgowego było dokonanie wpisu na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Przedmiotem wpisu była zmiana oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej mająca na celu aktualizację oznaczenia nieruchomości zgodną z dołączonymi dokumentami urzędowymi z katastru nieruchomości (ewidencji gruntów i budynków). Art. 27 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece stanowi, że w razie niezgodności danych z katastru nieruchomości (danych z ewidencji gruntów i budynków) z oznaczeniem nieruchomości w księdze wieczystej, sąd rejonowy dokonuje - na wniosek właściciela nieruchomości, wieczystego użytkownika lub z urzędu na skutek zawiadomienia właściwej państwowej jednostki organizacyjnej prowadzącej ewidencję gruntów i budynków -sprostowania oznaczenia nieruchomości na podstawie danych z katastru nieruchomości (ewidencji gruntów i budynków). Przytoczona regulacja ustanawia zatem regułę ścisłej zależności między treścią wpisów w dziale I księgi wieczystej a danymi widniejącymi w katastrze nieruchomości (ewidencji gruntów i budynków).

Trafnie przy tym Sąd pierwszej instancji wskazał na wynikającą z art. art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. swoją ograniczoną kognicję, wyłączającą możliwość oceny przedłożonego dokumentu stanowiącego podstawę wpisu i braku możliwości co do zasady prowadzenia postępowania dowodowego w postępowaniu wieczystoksięgowym. Słusznie też wskazał, że wprowadzenie danych w dziale I – O w żaden sposób nie ma wpływu na toczące się postępowanie rozgraniczeniowe tej działki i nie stanowi przeszkody do ujawnienia wyników tego postępowania po jego prawomocnym zakończeniu.

Nie sposób przy tym zgodzić się z zarzutem apelacji, iż zmiany w danych ewidencyjnych działki (...) zmieniają stan prawny tej działki. Dział I księgi wieczystej służy do oznaczenia nieruchomości, a zatem do ujawnienia danych faktycznych identyfikujących nieruchomość zgodnie z dokumentami urzędowymi, a nie do ujawnienia praw do niej przysługujących. Z tego względu wpisy w dziale I-0 księgi wieczystej nie są objęte ani domniemaniem prawdziwości wpisów w księdze wieczystej ( art. 3 u.k.w.h.), ani rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych ( art. 5 u.k.w.h.). Wpis w dziale I nie odzwierciedla bowiem stanu prawnego nieruchomości, a jedynie jej faktyczny opis wynikający z dokumentów urzędowych będących podstawą wpisu. Orzeczenie o sprostowaniu (aktualizacji) oznaczenia nieruchomości dziale I księgi wieczystej nie rozstrzyga zatem o prawach ujawnionych w księdze wieczystej (por.m.in. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1989 r., III CZP 13/89, OSNC 1990, Nr 2, poz. 26 i z dnia 4 marca 1994 r., III CZP 15/94, Wokanda 1994, Nr 4, poz. 5, oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 1998 r., II CKN 529/97, OSNC 1998, nr 7-8, poz. 128 i z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 677/99, nie publ.). Nawet prawomocne orzeczenie sądu wieczystoksięgowego dotyczące oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej może być w każdej chwili zmienione na podstawie nowych dokumentów, dotyczących oznaczenia danej nieruchomości, w tym także zmian w zakresie przebiegu granic tej działki.

Odnosząc się do wniosku apelującej o rozpoznanie sprawy na posiedzeniu jawnym (rozprawie) wskazać należy, że zgodnie z art. 626 ¹ § 1 k.p.c. sprawy w postępowaniu wieczystoksięgowym rozpoznawane są na posiedzeniu niejawnym. Zasady dotyczące posiedzeń w postępowaniu wieczystoksięgowym obowiązują przy tym zarówno w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, jak i w postępowaniu apelacyjnym (zob. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 27 lutego 2002 r., III CZP 3/02, OSNC 2002/12, poz. 145). Przepis ten był również przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego, który wyraził pogląd, że art. 626 ¹ § 1 – pomimo wyłączenia jawności wewnętrznej i zewnętrznej postępowania sądowego – nie narusza prawa do sądu w aspekcie sprawiedliwej procedury (zob. uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 3 lipca 2007 r., SK 1/06, OTK-A 2007/7, poz. 73). Jakkolwiek art. 514 § 1 zd. II k.p.c. zezwala na wyznaczenie rozprawy wedle uznania sądu, to jednak w sprawie wieczystoksięgowej z uwagi na ograniczony zakres kognicji sądu celowość wyznaczenia rozprawy nie znajduje żadnego uzasadnienia.

Wobec wskazania przez apelującą wartości przedmiotu zaskarżenia na kwotę 100 000 zł rozpoznanie apelacji nastąpiło w składzie jednoosobowym na podstawie art. 367 ¹ § 1 k.p.c. w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 2023, poz. 1860). Zgodnie z tym przepisem w postępowaniach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie art. 1 pkt 15-20, 22-32 i 34 oraz art. 15 i art. 20 niniejszej ustawy sąd rozpoznaje sprawę w składzie zgodnym z przepisami ustawy zmienianej w art. 1, art. 15 i art. 20 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Jeżeli na podstawie przepisów dotychczasowych do rozpoznania sprawy wyznaczono skład trzech sędziów, dalsze jej prowadzenie przejmuje sędzia wyznaczony jako sprawozdawca. Czynności dokonane przez sąd w składzie zgodnym z przepisami dotychczasowymi pozostają w mocy. Sąd rozpoznaje sprawę w składzie zgodnym z przepisami dotychczasowymi, jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy doszło do zamknięcia rozprawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.