Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 29 maja 2025 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Agata Maniecka - Kurotaki

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2025 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku G. J. (1), T. J. (1) i T. J. (2)

o wpis

na skutek apelacji wnioskodawców od postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa –Podgórza w Krakowie z dnia 30 listopada 2024 roku, sygnatura akt DzKw KR1P 107005/24

postanawia:

1.  oddalić apelację,

2.  stwierdzić, że wnioskodawcy ponoszą koszty postępowania w sprawie.

Sędzia Agata Maniecka - Kurotaki

Sygnatura akt II Ca 459/25

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 30 listopada 2024 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie w sprawie DzKw KR1P/107005/24 wydanym na skutek rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza sądowego z dnia 12 wrzenia 2024 roku utrzymał w mocy zaskarżony wpis.

W uzasadnieniu wskazał, że w wykonaniu wniosku złożonego przez T. J. (1), G. J. (1) i T. J. (2) referendarz sądowy dokonał wpisu polegającego na wydzieleniu lokalu (...) z księgi wieczystej (...) do nowej księgi wieczystej (...). Jednak wadliwość orzeczenia miała zdaniem skarżących wnioskodawców polegać na tym, że w księdze (...) przy wydzieleniu lokalu i wpisywaniu udziału każdoczesnego właściciela lokalu wykreślono jedynie udział w wysokości 158/1182 G. J. (1), natomiast nie wykreślono udziałów po 158/1182 przynależnych T. J. (2) i T. J. (1).

Rozstrzygając o utrzymaniu w mocy zaskarżonego wpisu Sąd Rejonowy miał na uwadze, iż został on dokonany prawidłowo i zasadnie. Księga wieczysta (...) prowadzona jest dla nieruchomości gruntowej składającej się z działki numer (...) położonej w K. przy ul. (...), zabudowanej budynkiem. Z nieruchomości tej wydzielono dwa lokale mieszkalne: numer (...) oraz numer (...) stanowiący przedmiot zaskarżonego wpisu. W dziale II księgi widnieją wpisy własności na rzecz T. J. (1) i T. J. (2) w udziałach po 158/1182 części, na rzecz W. P. w udziale 126/394 części oraz udział każdoczesnego właściciela lokalu (...) w wysokości 110/394 części i wpisany zaskarżonym wpisem udział każdoczesnego właściciela lokalu nr (...) w wysokości 158/1182. Zaskarżonym wpisem wykreślony został udział G. J. (2) w wysokości 158/1182 części. W dziale III wpisano ostrzeżenie, a dział IV wolny jest od wpisów. Zasadność zaskarżonego wpisu Sąd Rejonowy wywiódł z wykładni kilku przepisów. W pierwszej kolejności z art. 626 (8) § 2 k.p.c. który określa kognicję sądu rozpoznającego wniosek – sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Do wniosku o wpis należy dołączyć dokumenty stanowiące podstawę wpisu – art. 626 (2) § 3 k.p.c., a wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach, chyba, że przepis szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu – art. 626 (8) § 1 k.p.c.. Jak stanowi art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece wpis może być dokonany na podstawie dokumentu z podpisem notarialnie poświadczonym, jeżeli przepisy szczególne nie przewidują innej formy dokumentu. W przypadku orzeczeń sądowych zgodnie z art. 244 k.p.c. i art. 250 k.p.c. właściwa formą dokumentu jest odpis orzeczenia wydany przez odpowiedni sąd. Tytuł własności wnioskodawcy G. J. (1) do lokalu nr (...) wynika z postanowienia sądu o zniesieniu współwłasności. Dokument ten został przedstawiony w odpisie postanowienia sądu z adnotacją o jego prawomocności. Dokument ten pod względem formy i treści stanowił podstawę do dokonania wnioskowanego wpisu. Sąd Rejonowy nie podzielił jednak argumentów wnioskodawców, iż przy dokonywaniu wpisu powinny być wykreślone także udziały wnioskodawców T. J. (1) i T. J. (2), uzasadniając, iż postanowienie, na podstawie którego dokonywano wpisu, jest postanowieniem o częściowym zniesieniu współwłasności. W orzeczeniu tym nie zostało wskazane w miejsce jakich udziałów powstaje odrębną własność lokalu (...) przyznana G. J. (1). Samo proste zliczenie udziałów trzech współwłaścicieli, które łącznie dają udział, który przypada na lokal nie przesądza, że lokal ten powstał w miejsce tych trzech udziałów. Sąd Rejonowy wskazał następnie, że przy dokonywaniu wpisów polegających na wydzielaniu lokali powstałych w wyniku zniesienia współwłasności, po to, aby w przypadku każdego kolejnego lokalu zachować całość udziałów równą 1/1 konieczne byłoby złożenie jednego wniosku o wydzielenie wszystkich lokali jednocześnie. W większości składanych wniosków tak się jednak nie dzieje, a poszczególni właściciele wydzielonych lokali składają odrębne wnioski w różnym czasie. Dlatego takie wnioski są rozpoznawane i wpisy dokonywane, ale w taki sposób, aby wydzielając lokal przypadający danej osobie wykreśla się udział jedynie tej osoby. Dopiero po rozpoznaniu ostatniego z wniosków o wydzielenie lokalu możliwe jest wykreślenie pozostałych w księdze współwłaścicieli – osób fizycznych, tak, aby udziały widniejące w księdze wieczystej stanowiły łącznie 1/1. Stosując powyższe Sąd Rejonowy zważył, iż zasadnie wykreślony został jedynie udział wnioskodawcy G. J. (1), który otrzymał na własność wydzielony lokal. Sama treść postanowienia o częściowym zniesieniu współwłasności nie pozwala na czynienie ustaleń w postępowaniu wieczystoksięgowym w miejsce jakich udziałów dokładnie lokal wydzielono. Wnioskodawcy nie przedłożyli innych dokumentów, które mogłyby tę kwestię rozstrzygnąć, na przykład orzeczenia o wykładni postanowienia o częściowym zniesieniu współwłasności.

Końcowo, dla uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia Sąd Rejonowy przywołał normę z art. 518 (1) § 3 k.p.c. wskazując, że wpis został dokonany prawidłowo i zasadnie.

Wnioskodawcy od powyższego postanowienia złożyli apelację.

Zarzucili orzeczeniu sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału oraz naruszenie § 49 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001 roku w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbioru dokumentów poprzez wpisanie w dziale II księgi wieczystej (...), że z własnością lokalu (...) związany jest udział w nieruchomości gruntowej wynoszący 158/394 części przy jednoczesnym wykreśleniu tylko udziału G. J. (1) wynoszącego 158/1182 części, a pozostawieniu udziałów wynoszących po 158/1182 części należących do T. J. (1) i T. J. (2), w wyniku czego suma udziałów w dziale II księgi wieczystej jest większa niż 100 %.

Wnioskodawcy wnieśli w przeprowadzenie dowodu z postanowienia z dnia 18 grudnia 2024 roku wydanego przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie w sprawie do sygnatury akt I Ns 392/22/P w przedmiocie wykładni postanowienia z dnia 13 marca 2024 roku wydanego przez ten sąd, zaopatrzonego w adnotację o prawomocności w dniu 22 stycznia 2025 roku na okoliczność wykazania, iż wyodrębnienia lokalu nr (...) dokonano w miejsce udziałów wszystkich wnioskodawców czyli T. J. (1), G. J. (1) i T. J. (2). Wskazali jednocześnie, że z uwagi na datę wydania tego postanowienia nie mieli możliwości przedłożenia tego dokumentu w postępowaniu przed Sądem I instancji.

W konsekwencji powyższego wnioskodawcy wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia i nakazanie wykreślenia z działu II księgi wieczystej (...) udziałów T. J. (1) w wysokości 158/1182 i T. J. (2) w wysokości 158/1182.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna, co skutkowało jej oddaleniem na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. art. 13 § 2 k.p.c..

Wnioskodawcy wywodzą podstawę do zmiany zaskarżonego orzeczenia z treści postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa-Podgórza w Krakowie z dnia 18 grudnia 2024 roku o wykładni postanowienia wydanego przez ten sąd dnia 13 marca 2024 roku do sygnatury akt I Ns 392/22/P w przedmiocie częściowego zniesienia współwłasności, którego odpis przedłożono do apelacji. Z treści postanowienia z dnia 18 grudnia 2024 roku o wykładni wynika, że ustanowienie w budynku mieszkalnym położonym w K. przy ulicy (...) na działce nr (...) objętej księgą wieczystą (...) odrębnej własności lokalu mieszkalnego (...) nastąpiło w miejsce udziałów nie tylko G. J. (1), ale także w miejsce udziałów T. J. (1) i T. J. (2).

W niniejszej sprawie rozstrzygający jest jednak pogląd prawny wynikający z uchwały Sądu Najwyższego 7 sędziów – zasady prawnej z dnia 16 grudnia 2009 roku, III CZP 80/09 (opubl. w OSNC 2010/6/84, LEX nr 531134 i in.). W uchwale tej Sąd Najwyższy zważył, że przy wpisie do księgi wieczystej decyduje stan rzeczy istniejący w chwili złożenia wniosku. Wpis do księgi wieczystej może bowiem nastąpić jako łączny rezultat złożenia i zbadania wniosku, dokumentów i treści księgi wieczystej; od daty prawidłowego złożenia wniosku liczą się skutki prawne dokonanego na jego podstawie wpisu. Dalej, jak wynika z uchwały, przedmiotem posiedzeń jest badanie dokumentów przedłożonych przez wnioskodawcę i treści księgi wieczystej. Oznacza to, że dokonanie wpisu na podstawie dokumentów nie dołączonych do wniosku stanowi przekroczenie granic kognicji sądu wieczystoksięgowego. Przeprowadzenia przez sąd wieczystoksięgowy własnych dowodów i dokonywania na ich podstawie własnych ustaleń nie może usprawiedliwiać art. 34 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (…). Przepis ten nie zmienia kognicji sądu wieczystoksięgowego oraz kognicji sądu drugiej instancji rozpoznającego apelację od wpisu (…). Z kognicją sądu wieczystoksięgowego wiąże się ścisłe kwestia kolejności rozpoznawania wniosków o wpis w księdze wieczystej. W związku z tym art. 626 (8) k.p.c. musi być analizowany łącznie z art. 626 (6) § 1 k.p.c., stanowiącym, że o kolejności wniosku o wpis rozstrzyga chwila wpływu wniosku do właściwego sądu. Za chwilę wpływu wniosku uważa się godzinę i minutę, w której w danym dniu wniosek wpłynął do sądu. Zważając na powyższe na dzień złożenia wniosku czyli 17 kwietnia 2024 roku wnioskodawcy nie tylko nie przedłożyli odpisu postanowienia o wykładni orzeczenia o częściowym zniesieniu współwłasności, ale nawet nie było ono jeszcze wówczas wydane, co prowadzi do wniosku, że Sąd Rejonowy zasadnie wykreślił z macierzystej księgi wieczystej wyłącznie udział G. J. (1). Rozważania prawne Sądu Rejonowego wywiedzione w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy podziela w całości.

W przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c na ogólnej zasadzie obowiązującej w postępowaniu nieprocesowym, w myśl której zainteresowali ponoszą koszty postępowania w sprawie.

Sędzia Agata Maniecka - Kurotaki