Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2020 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Irena Żarnowska- Sporysz

Protokolant: osobiście

po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2020 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. B.

przeciwko (...) S.A. w R., (...) S.A. w K., (...) S.A. w W., (...) (...) S.A. w W.

o ochronę dóbr osobistych

oddala powództwo.

Sygn. akt I C 1879/20

UZASADNIENIE

Powódka J. B. wniosła o zasądzenie od pozwanych (...) S.A. w R., (...) S.A. w K., (...) S.A. w W., (...) (...) S.A. w W. kwoty po 1000000 zł od każdego z pozwanych łącznie 4.000.000 zł tytułem naruszenia jej dóbr osobistych w postaci zdrowia.

W uzasadnieniu powództwa powódka wskazała, że jest osobą niepalącą i od wielu lat jest zatruwana przez nałogowych palaczy m.in. w miejscu pracy, w środkach komunikacji miejskiej, w miejscu zamieszkania. Powódka wskazała, że rakotwórcze związki dostają się do jej mieszkania i zatruwają jej organizm wywołując różnego rodzaju choroby, w tym obturacyjną chorobę płuc, która utrudnia jej oddychanie. Powódka wskazała, że ma problemy kardiologiczne, osłabienie serca i odporności, guzy na tarczycy, osteoporozę, częste bóle głowy. Powódka podniosła, że firmy produkujące i prowadzące dystrybucję nikotyny powinny zacząć odpowiadać za szkody na zdrowiu, które ponoszą osoby niepalące. Powódka wskazała, że wnosi o odszkodowanie za naruszenie jej dóbr osobistych powołując się na art. 23 k.c. i art. 445 k.c.

Sąd zważył co następuje.

Zgodnie z art. 191 ¹ § 1 i 3 k.p.c. jeżeli z treści pozwu i załączników oraz okoliczności dotyczących sprawy, a także faktów powszechnie znanych, faktów o których informacja jest powszechnie dostępna bądź faktów znanych sądowi z urzędu wynika oczywista bezzasadność powództwa, sąd może oddalić powództwo na posiedzeniu niejawnym, nie doręczając pozwu osobie wskazanej jako pozwany ani nie rozpoznając wniosków złożonych wraz z pozwem.

W ocenie Sądu mamy do czynienia z oczywistą bezzasadnością powództwa.

Zgodnie z art. 24 § 1 k.c. ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Rozpatrując roszczenie powódki o zadośćuczynienie na gruncie przepisów o naruszenie dóbr osobistych należy wskazać, że ochrona dóbr osobistych przewidziana w art. 24 k.c. jest uzależniona od spełnienia dwóch przesłanek: od zagrożenia lub naruszenia dobra osobistego osoby fizycznej oraz od bezprawności działania osoby naruszającej cudze dobro. W orzecznictwie wskazuje się, że działanie w ramach obowiązującego porządku prawnego, by wyłączyć bezprawność, musi być dokonane w granicach określonych tym porządkiem prawnym, to jest pozostawać w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Podkreślenia wymaga fakt, że działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania wyrobów tytoniowych jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców i wymaga wpisu do rejestru producentów wyrobów tytoniowych (art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 2001r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych). Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania wyrobów tytoniowych jest obowiązany spełniać szereg warunków określonych w powyższej ustawie aby móc te działalność prowadzić . W ocenie Sądu powódka nie wykazała w żaden sposób, aby działania pozwanych naruszały warunki prowadzenia tej działalności i tym samym nosiły cechy bezprawności naruszając jej dobra osobiste, takie jak zdrowie. Mając na uwadze brak spełnienia przesłanki bezprawności działania po stronie pozwanych roszczenie powódki o zadośćuczynienie wywodzone z naruszenia jej dóbr osobistych należało ocenić jako oczywiście bezzasadne.

Zgodnie z art. 415 k.c. Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Komentowany przepis określa ogólną regułę dla odpowiedzialności za szkodę, do której doszło wskutek zdarzeń nazywanych czynami niedozwolonymi (odpowiedzialność deliktowa). Do przesłanek odpowiedzialności deliktowej należą: zdarzenie, z którym system prawny wiąże odpowiedzialność na określonej zasadzie (bezprawność), oraz szkoda i związek przyczynowy między owym zdarzeniem a szkodą. Przy ustalaniu odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych znajdują zastosowanie przepisy ogólne dotyczące związku przyczynowego, szkody i sposobów jej naprawienia (art. 361–363 k.c.).

Ustalenie bezprawności zachowania polega na zakwalifikowaniu czynu sprawcy jako zakazanego, na podstawie norm określonych przez system prawny. Za bezprawne uznaje się także zachowania sprzeczne z zasadami współżycia społecznego albo dobrymi obyczajami, a więc normami moralnymi powszechnie akceptowanymi w całym społeczeństwie lub grupie społecznej, nakazującymi lub zakazującymi określonego zachowania, mimo iż nie jest ono nakazane lub zakazane normą prawną (por. Z. Banaszczyk (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2011, nb 25–26; G. Bieniek (w:) G. Bieniek, Komentarz, t. I, 2009, s. 296–297; W. Czachórski (w:) System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 534; W. Dubis (w:) E. Gniewek, Komentarz, 2008, art. 415, nb 12; P. Machnikowski (w:) System prawa prywatnego, t. 6, s. 399 i n.; Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania, 2012, nb 500). Rozpatrując roszczenie powódki o zadośćuczynienie na gruncie przepisów o czynach niedozwolonych należy podnieść, że już na obecnym etapie postępowania nasuwa się jego oczywista bezzasadność. Powódka nie wykazała bowiem w żaden sposób, aby działania pozwanych naruszały warunki prowadzenia działalności w zakresie wytwarzania i dystrybucji wyrobów tytoniowych i tym samym nosiły cechy bezprawności. Powódka nie wykazała również w jaki sposób miałoby dojść do naruszenia zasad współżycia społecznego lub dobrych obyczajów, które mogłyby stanowić ewentualną podstawę dochodzonego przez nią roszczenia. Mając na uwadze brak spełnienia przesłanki bezprawności działania po stronie pozwanych roszczenie powódki o zadośćuczynienie wywodzone z czynu niedozwolonego należało ocenić jako oczywiście bezzasadne.

Artykuł 361 § 1 k.c. ujmuje związek przyczynowy między działaniem lub zaniechaniem zobowiązanego a powstałym skutkiem w postaci szkody jako konieczną przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej. Aczkolwiek art. 361 § 1 k.c. nie wprowadza związku przyczynowego w rozumieniu prawnym odmiennego od istniejącego w rzeczywistości, to jednak wiąże odpowiedzialność tylko z normalnymi następstwami zjawisk stanowiących jej podstawę, bez tego bowiem zabiegu łańcuch skutków zdarzenia tkwiącego u podstawy obowiązku odszkodowawczego byłby nieograniczony. Przypisanie odpowiedzialności sprawcy deliktu przepis art. 415 określił przez sformułowanie: „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”. Komentowany przepis nie określa bliżej zachowania sprawczego, rodzącego odpowiedzialność odszkodowawczą. Powszechny jest pogląd, że interpretacja tego przepisu, biorąc pod uwagę regulację prawną zawartą w art. 1, 33 ¹, 38 oraz 416 k.c., nakazuje przyjąć, że kodeks cywilny wiąże odpowiedzialność za czyn własny (art. 415 i 416) wyłącznie z zachowaniem człowieka (o problemach z definiowaniem czynu człowieka por. W. Czachórski (w:) System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 528; P. Machnikowski (w:) System prawa prywatnego, t. 6, s. 385 i n.; Z. Ziembiński, K. Daszkiewicz, S. Sołtysiński, Trójgłos o prawniczym pojęciu czynu, St. Praw. 1971, z. 29, s. 20 i n.). Podkreślenia wymaga fakt, iż już sama powierzchowna analiza zgłoszonego przez powódkę roszczenia o zadośćuczynienie pozwala na stwierdzenie, że pomiędzy działaniem pozwanych polegających na wytwarzaniu wyrobów tytoniowych, a szkodą powódki nie zachodzi adekwatny związek przyczynowy. O ile nie można wykluczyć adekwatnego związku przyczynowego między zachowaniem osób palących w miejscach publicznych a stanem zdrowia powódki to taki związek nie zachodzi w przypadku działań pozwanych a szkodą powódki. Przyjęcie odmiennej koncepcji doprowadziłoby do przyjęcia praktycznie nieograniczonej odpowiedzialności koncernów tytoniowych za działania osób palących, za które nie ponoszą one żadnej odpowiedzialności. Z powyższych względów opisane wyżej roszczenia zgłoszone przez powódkę uznać należy za oczywiście bezzasadne, a tym samym podlegające oddaleniu na podstawie art. 191 ¹ § 1 i 3 k.p.c.