Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2016 roku

Sąd Rejonowy w Sandomierzu IV Wydział Pracy w składzie:

Przewodnicząca: SSR Anna Baran

Protokolant: st. sek. sąd. A. K.

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2016 roku w Sandomierzu

sprawy z powództwa J. K.

przeciwko (...) Okręgowemu w S.

o uchylenie kary porządkowej nagany

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powoda kosztami procesu za pierwszą instancję

Sy.gn. akt IV P 25/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 września 2016r.

Powód J. K. w pozwie przeciwko (...) Okręgowemu
w S. wniesionym do Sądu Rejonowego w Sandomierzu w dniu 24 lutego 2016r. domagał się: uchylenia kary porządkowej nagany nałożone na powoda w dniu 5 lutego 2016r.

Na uzasadnienie zgłoszonego żądania powód podniósł, że w dniu 5 lutego 2016r. został poproszony na rozmowę na rozmowę do dyrektora, podczas której został mu postawiony zarzut niesporządzenia kart ewidencyjnych zabytków. Powód po raz kolejny przedstawił dyrektorowi trudności w inwentaryzacji archiwalnych zabytków nową metodą i poprosił o decyzję w sprawie reinwentaryzacji i co do inwentarza. Rozmowa zakończyła się stanem emocjonalnego wzburzenia dyrektora i wyrzuceniem powoda z gabinetu. W tym samym dniu powód otrzymał pismo o ukaraniu karą porządkową nagany z powodu niewykonywania poleceń służbowych związanych zwłaszcza z nierealizowaniem obowiązku muzealnej inwentaryzacji zabytków w D. Literatury. Zastosowanie przez pozwanego kary porządkowej nastąpiło z naruszeniem przepisów art. 108 i art. 109§2 k.p. i niezasadnie. Pracownik zgodnie z treścią art. 108 k.p. ponosi odpowiedzialność wyłącznie za naruszenie określonych obowiązków pracowniczych; nie zaś za naruszenie wszystkich obowiązków pracowniczych. Nie można zgodzić się z twierdzeniami pozwanego, że powód nie wykonał polecenia służbowego dotyczącego pracy wyrażonego niewykonaniem inwentaryzacji. Treść takiego polecenia musi być, bowiem wyraźnie wskazana i nie może mieć charakteru ciągłego. Przeprowadzenie inwentaryzacji w oparciu o akt wewnętrzny, jakim jest zarządzenie nie stanowi jednorazowej czynności, która pracownik ma wykonać. Powód nie uchylał się od realizacji tego obowiązku; żądał natomiast wskazówek, co do sposobu realizacji zarządzenia w sprawie. Pozwany nie wskazał konkretnie, jakiego powód dopuścił się przewinienia i czy to przewinienie miało charakter bezprawny i zawiniony w związku, z czym naruszyła art. 108 k.p. Nadto zaś pozwany nie wskazał daty, w jakiej powód miał się dopuścić naruszenia obowiązków pracowniczych, co jest warunkiem koniecznym skuteczności wymierzenia kary. Rzekome zarzuty zawarte w informacji o wymierzeniu kary sprowadzają się do oceny wykonywania przez powoda obowiązków pracowniczych w zakresie inwentaryzacji. Powód nie dopuścił się bezprawności, albowiem działał na podstawie aktów wewnętrznych i poleceń pozwanego. Również nie można zarzucić powodowi winy zarówno w formie umyślnej jak też i nieumyślnej. Pozwany nie zauważył różnicy między obowiązkami pracowniczymi przewidzianymi w art. 100 k.p. oraz art. 108 k.p., za przekroczenie których można ukarać pracowników. Skoro powód nie naruszył obowiązków przewidzianych w art. 108 k.p. to powód nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności porządkowej przewidzianej w tym przepisie. Brak przesłanek bezprawności i winy, które muszą wystąpić łącznie przy ukaraniu powoduje, że nałożona kara jest pozbawiona podstawy prawnej i została zastosowana z naruszeniem art. 108§1 k.p. Nadto zaś pozwany pracodawca rażąco naruszył art. 109§2 k.p., albowiem nie wysłuchał pracownika przed nałożeniem na niego kary. Wysłuchanie to możliwość wypowiedzenia się pracownika, co do przedstawionych zarzutów. Pracodawca w dniu 5 lutego 2016r. nie poinformował pracownika o zamiarze ukarania karą porządkową i nie przedstawił związanych z tym zarzutów. Natomiast z brzmienia art. 109§1 k.p. wynika, że pracownika zawiadamia się o zastosowanej karze, co oznacza, iż zawiadomienie poprzedza wymierzenie kary. Pracownik powinien być wysłuchany przed wymierzeniem kary, co nie miało miejsca w dniu 5 lutego 2016r. ( pozew k. 1-6 )

Pozwany (...) Okręgowe w S. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany podniósł, że przyczyny zastosowania kary porządkowej wskazane w oświadczeniu pracodawcy są prawdziwe zaś treść i forma oświadczenia odpowiada wymogom formalnym w rozumieniu art. 108 k.p. Przyczyny te są jasne i zrozumiałe dla każdej ze stron w szczególności zaś dla powoda, albowiem pracodawca na bieżąco zwracał powodowi uwagi ustne, co do popełnionych uchybień w zakresie braku wykonywania obowiązkowej inwentaryzacji zabytków zwłaszcza tzw. kart katalogu naukowego jak też obowiązujących od 12 lat kart ewidencyjnych zabytków. W Dziel Literatury stanowiącym miejsce pracy powoda, w tym systemie inwentaryzacji, jaki był stosowany dotychczas, nie uwzględniono niemal zupełni (zwłaszcza zbiory tzw. archiwalne) potrzeby robienia zdjęć lub skanów muzealnych umożliwiających - zgodnie z przepisami, ale również pragmatyką - ich identyfikację. Powód nie zgłosił żadnych uwag do zarządzenia nr 48 z dnia 15 października 2015r., którym to zarządzeniem wprowadzono nowe wzorce kart ewidencyjnych zabytków dla poszczególnych działów. W przypadku D. Literatury zostały wprowadzone dwa wzory kart ewidencyjnych, które zostały wdrożone w porozumieniu z powodem i bez żadnych uwag z jego strony. Powód mimo wprowadzenia tych wzorów nadal nie wywiązywał się z obowiązku prowadzenia inwentaryzacji, o którym to obowiązku dyrektor pozwanego muzeum stale przypominał i na bieżąco kontrolował jego wykonanie. W oświadczeniu pozwanego o zastosowaniu kary porządkowej zostały ujęte wszystkie zarzutu pracodawcy wobec powoda, które są jasne, klarowne i dotyczą konkretnego uchybienia, a mianowicie braku wykonania polecenia służbowego dotyczącego prowadzenia inwentaryzacji przez każdy dział pozwanego (...) osobno, a przez powoda w D. Literatury, zgodnie z wymogami pranym jak również zarządzeniami dyrektora pozwanego zakładu pracy. Przedmiotowe polecenie miało charakter polecenia służbowego, albowiem dotyczyło pracy, a zatem uchybienie powoda należy zakwalifikować jako naruszenie „ustalonego porządku i dyscypliny pracy, regulaminu pracy”, o którym mowa w art. 108§1 k.p. i które wedle tego przepisu stanowi podstawę do wymierzenia pracownikowi kary regulaminowej. (k. 28-34)

W sprawie tej Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód J. K. w pozwanym zakładzie był zatrudniony od 10 sierpnia 1980r.Powód świadczył pracę na podstawie umowy o prace na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem w wysokości 4.018,54 zł brutto liczonym jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Powód pracował na stanowisku kustosza
w D. Literatury pozwanego (...) i do jego obowiązków należało m.in. kierowanie praca tego działu, prowadzenie poszukiwań i badań naukowych wynikających z planu pracy, gromadzenie muzealiów z zakresu literatury, prowadzenie księgi wpływu, depozytów, ruchu muzealiów w dziale, opracowywanie naukowe posiadanych muzealiów (katalogowanie, inwentaryzowanie itp.), prowadzenie dokumentacji fotograficznej muzealiów w dziale (kartoteka negatywów, negatywy, ewidencja negatywów), sporządzanie kart magazynowych dla zabytków oraz wpisywanie w kartach magazynowych przemieszczania zabytków w dziale. Zakres obowiązków powoda został zmieniony w dniu 23 czerwca 2015r. Obowiązki związane ze stanowiskiem pracy powoda zostały podzielone na obowiązki podstawowe oraz obowiązki pracownicze. W tej ostatniej kategorii wyróżniono z kolei: obowiązki naukowo - badawcze, dotyczące zbiorów i dokumentacji, wystawiennicze, upowszechnianie i inne. Do obowiązków dotyczących zbiorów i dokumentacji zaliczono: pozyskiwanie zbiorów związanych z przeszłością S. oraz innych łączących się z profilem D. Literatury, właściwe gromadzenie i przechowywanie zbiorów, inwentaryzacja zbiorów, prowadzenie katalogu naukowego zbiorów, kompletowanie dokumentacji badań i zbiorów, prowadzenie i dokumentacja gospodarki muzealiami (protokoły zdawczo-odbiorcze itp.), ewidencja ruchu zabytków, dbanie o właściwe warunki dla zbiorów na wystawach.

Z dniem 15 lutego 2015r. stanowisko dyrektora pozwanego (...) objął D. A.. Nowy dyrektor pozwanego pracodawcy zarządzeniem nr (...) z dnia 16 marca 2015r. w sprawie inwentaryzacji zabytków wprowadził w trybie natychmiastowym obowiązek sporządzania kompletnej dokumentacji posiadanych zabytków w działach zbiorów oraz miesięczny limit wykonywania kompletnych kart katalogu naukowego (opis + fotografia lub rysunek) przez wszystkich pracowników działu zbioru w liczbie 30 kart na osobę (§1). W §2 przedmiotowego zarządzenia wskazano, że karty katalogu naukowego stanowią integralną część dokumentacji inwentaryzacyjnej zbiorów do czasu wprowadzenia kart ewidencyjnych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Kultury z dnia 30 sierpnia 2004r. w sprawie zakresu, form i ewidencjonowania zabytków w muzeach. W §3 zarządzenia wskazano nadto, że inwentaryzacja zbiorów stanowi jedno z podstawowych zadań muzeów zaś niewywiązywanie się przez pracowników działu zbiorów (...) Okręgowego w S. ze wspomnianego zadania (z uwzględnieniem minimalnego limitu miesięcznego liczby kart katalogu naukowego) jako niezgodne z misją i pragmatyką działalności muzealnej będzie traktowane jako naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. W §3 ust.2 zarządzenia zobowiązano pracowników działów zbiorów do uwzględniania w miesięcznych sprawozdaniach z działalności przedstawianych dyrektorowi (...), informacji o zakresie prowadzonych w danym miesiącu sprawozdawczym prac inwentaryzacyjnych z uwzględnieniem podania liczby sporządzonych kompletnych kart katalogu naukowego. Wprowadzenie przedmiotowego zarządzenia przez nowego dyrektora było spowodowane niestosowaniem w pozwanym (...) regulacji dotyczących ewidencjonowania zabytków przewidzianych w rozporządzeniu Ministra Kultury i Sztuki z dnia 18 kwietnia 1964r. w sprawie prowadzenia inwentarza muzealiów (Dz.U. 1964.17.101), które obowiązywało w okresie od 24 sierpnia 1964r. do 5 sierpnia 1997r., rozporządzenia Ministra Kultury i Sztuki z dnia 26 sierpnia 1997r. w sprawie zasad i sposobu ewidencjonowania dóbr kultury w muzeach (Dz.U.1997.103.656 ) oraz rozporządzenia Ministra Kultury z dnia 30 sierpnia 2004r. w sprawie zakresu, form i sposobu ewidencjonowania zabytków (Dz.U.2004.202.2073)

Zgodnie §1 rozporządzenia z 2004r. zabytki przechowywane w muzeach są ewidencjonowane zaś dokumentacja ewidencyjna powinna być zgodna ze stanem faktycznym. Ewidencjonowanie polega na wpisie dokonanym odpowiednio w następującej dokumentacji ewidencyjnej: 1) karcie ewidencyjnej, 2) inwentarzu muzealiów prowadzonym w formie księgi inwentarzowej, 3) księdze depozytów oraz 4) dokumentacji badań archeologicznych i innych badań terenowych- pozwalającym zidentyfikować każdy ze znajdujących się w muzeum zabytków. Zgodnie z §3 ust.1 rozporządzenia wpis w karcie ewidencyjnej, księdze inwentarzowej i księdze depozytów zawiera możliwe do ustalenia następujące dane identyfikacyjne zabytku: określenie autorstwa lub wytwórcy, pochodzenie, wartość w dniu nabycia, czas i miejsce powstania, materiał, techniki wykonania, wymiary, ewentualnie jego wagę oraz określenie cech charakterystycznych.
W braku danych identyfikacyjnych wpisuje się w odpowiedniej rubryce księgi wyraz „nieznane”. Zgodnie z §7 ust.1 rozporządzenia dla każdego zabytku pozyskiwanego przez muzeum zakłada się kartę ewidencyjną zawierającą dane identyfikacyjne określone w §3 ust.1, informację o miejscu przechowywania i dokumentację wizualną oraz informacje o wartości obiektu w dniu sporządzenia karty.

W D. Literatury pozwanego (...) były gromadzone dwa rodzaje zabytków tzw. zabytki artystyczne oraz zabytki archiwalne tzw. rękopiśmienne. Powód przy ewidencjonowaniu tej ostatniej kategorii zabytków nie stosował zasad określonych
w rozporządzeniu, albowiem nie sporządzał dokumentacji wizualnej przedmiotowego obiektu. Taki sposób ewidencjonowania tej kategorii zabytków, jaki był stosowany przez powoda wzbudzał zastrzeżenia dyrektora pozwanego (...), który wielokrotnie zwracał uwagę na konieczność prowadzenia dokładnej ewidencji zabytków odpowiadającej wymogom przewidzianym w przepisach rozporządzenia i na bieżąco informował pracowników o uchybienia stwierdzonych w (...) w S. jak też w innych placówkach. W dniu 30 czerwca 2015r. do pracowników pozwanego (...); w tym również powoda został rozesłany mail z załącznikiem stanowiącym wystąpienie pokontrolne NIK z kontroli muzeum im. A. i J. I. w S.. W przedmiotowym wystąpieniu zwrócono uwagę na nieprawidłowości w ewidencji zabytków stwierdzonych w tej placówce polegających m.in. na zaniechaniu przeprowadzenie pełnej inwentaryzacji zbiorów, zaniechaniu opracowania i wydania katalogów zbiorów, muzealiów i dokumentów archiwalnych oraz prowadzeniu kart ewidencyjnych niezgodnie z wymogami przewidzianymi w §7 w zw. z §3 rozporządzenia Ministra Kultury z 2004r. Wskazano, że 20 obiektów nie posiadało kart katalogu naukowego zaś 131 kart katalogu naukowego na 151 z wybranych losowo do kontroli było opracowanych niestarannie, albowiem brakowało m.in. informacji dotyczących identyfikacji, nie wpisano nr inwentarzowego obiektu, na 103 kartach brakowało informacji o dacie i sposobie nabycia a na 84 kartach informacji o miejscu przechowywania obiektu. Zastrzeżenia w kontrolowanym (...) budziło również zaniechanie określenia źródeł pochodzenia dla 108 obiektów, brak stempla identyfikującego (...), brak nazwiska i podpisu osoby sporządzającej kartę, brak daty sporządzenia kart dla 59 obiektów oraz zaniechanie gromadzenia negatywów sfotografowanych zbiorów. W kolejnym maili z dnia 5 października 2015r., który również został doręczony do wszystkich pracowników pozwanego (...), w tym również powoda, dyrektor po raz kolejny zwrócił uwagę na konieczność sporządzania kart ewidencyjnych, zgodnie z obowiązkiem nałożonym zarządzeniem, tj. wraz z fotografią. W końcowej treści maila ponownie polecono pracownikom rzetelne zajęcie się kwestią inwentaryzacji zbiorów podległych pracownikom i sporządzanie, co najmniej 30 kart zabytków, co miesiąc ewentualnie poprawę starych kart. W tej wiadomości wskazano, że fotografie na starszych kartach są w znakomitej większości w złej jakości zaś sporo kart nie posiada kompletnych opisów. W tej samej dacie tj. w dniu 5 października 2015r. dyrektor pozwanego (...) wprowadził zarządzenie nr (...) w sprawie wprowadzenia kart ewidencyjnych w (...) Okręgowym w S.. Przedmiotowym zarządzeniem wprowadzono dla poszczególnych działów zbiorów nowy wzór karty ewidencyjnej, przy czym w D. Literatury wprowadzono dwa typy kart ewidencyjnych; a mianowicie kartę ewidencyjną zabytków archiwalnych - dla zabytków piśmienniczych, fotografii, legitymacji itp. oraz kartę ewidencyjna dla zabytków artystycznych dla zabytków trójwymiarowych. Zgodnie z §2 zarządzenia karta ewidencyjna oprócz danych identyfikacyjnych określonych w zarządzeniu powinna zawierać również dokumentację wizualną (fotografię). W myśl §6 zarządzenia zespół przedmiotów, który stanowi integralną część jak np. teka, szkicownik, komplet mebli, sztućców, nagrań fotografii, zespół zabytków archeologicznych itp. oznacza się podając numer księgi inwentarzowej łamany przez kolejną liczbę oznaczającą księgę tego zespołu. §7 przedmiotowego zarządzenia wprowadzono również dla poszczególnych działów zbioru ujednolicone sygnatury - znakowanie zabytków z decyzją ich stosowania, z zaznaczeniem, że dotychczasowe sygnatury umieszone na zabytkach nie tracą ważności.

Powód po wprowadzeniu zarządzenia z marca 2015r. nie wywiązywał się z obowiązku ewidencjonowania zabytków wedle zasad określonych w przedmiotowym dokumencie. Powód w rozmowach z dyrektorem, który zwracał mu uwagę na niewywiązywanie się z tego obowiązku, tłumaczył się brakiem nowych wzorów kart ewidencyjnych i brakiem wiedzy, co do zakresu informacji, jakie należało zamieścić w tym dokumencie. Powód zwracał również uwagę dyrektorowi pozwanego (...) na specyfikę zbiorów zgromadzonych w D. Literatury w odniesieniu do tzw. zabytków rękopiśmiennych niemniej jednak nie zaproponował żadnej innej formy ewidencjonowania tego rodzaju zabytków. Dyrektor pozwanego (...) sugerował powodowi, aby ten skontaktował się z innymi placówkami muzealnymi i ustalił procedury ewidencjonowania obiektów, jakie są w nich stosowane, a także uzyskał dokumenty związane z wprowadzeniem tych procedur. Powód skontaktował się z trzema placówkami, a mianowicie (...) w W., Biblioteką Narodową w W. oraz (...) Narodowym w W. i po rozmowie z pracownikami tych obiektów, poinformował dyrektora, że w tych placówkach są stosowane takie zasady ewidencjonowania jak stosowane w D. Literatury w (...) w S., z zaznaczeniem, że w tych placówkach była stosowana digitalizacja obiektów. Powód nie przedstawił natomiast indywidualnych decyzji dyrektorów tych placówek o stosowaniu innych zasad ewidencji niż przewidzianych w rozporządzeniu, albowiem tego tematu w rozmowie nie poruszył. Dyrektor pozwanego (...) proponował również powodowi wyjazd do tych placówek w celu zapoznania się na miejscu ze sposobem ewidencjonowania ewidencji zabytków stosowanym w tych Muzeach, ale powód odmówił, wyjaśniając, że już w nich był; w (...) w W. w latach 90 - tych ubiegłego wieku, natomiast w Bibliotece Narodowej w W. około 2000 roku.

W okresie od marca do listopada 2015r. powód sporządził łącznie 34 karty ewidencyjne; 12 kart w miesiącu kwietniu oraz 22 karty w miesiącu maju. Te karty były sporządzone dla nowo pozyskanych obiektów z kategorii tzw. zabytków artystycznych na wzorach kart katalogu naukowego stosowanych w D. S. pozwanego (...). W pozostałych miesiącach tego okresu powód nie sporządził żadnej karty ewidencyjnej dla nowo pozyskanych obiektów jak też nie uzupełnił już sporządzonych kart o brakujące elementy; w szczególności fotografie zabytków. Swoje zaniechanie powód wyjaśniał brakiem wzorów jak też brakiem wiedzy, co do tego czy obowiązek ewidencjonowania dotyczy tylko obiektów nowo pozyskanych czy również tych, które już znajdowały się we zbiorach i były zaewidencjonowanych wedle dotychczasowych zasad. Pozostali pracownicy pozwanego (...) wykonywali karty zgodnie z zarządzeniem, jeżeli chodzi o treść tych dokumentów, aczkolwiek nie zawsze w liczbie w nim określonej. Obowiązek poprawy kart ewidencyjnych zabytków nie dotyczył D. Etnografii pozwanego (...), albowiem karty katalogu naukowego prowadzone w tym dziale odpowiadały wymogom przewidzianym w przepisach rozporządzenia Ministra Kultury z 2004r. i nie było potrzeby ich poprawiania. Obowiązek ewidencjonowania dotyczył tylko nowo pozyskanych zabytków i pracownicy tego działu z tego obowiązku się wywiązywali. Powód po wprowadzeniu zarządzenia z października 2015r. nie zgłosił żadnych uwag ani zastrzeżeń do wprowadzonych nim zasad ani ustalonych wzorów kart ewidencyjnych, ale ani w październiku ani w listopadzie nie sporządził ani jednej karty ewidencyjnej. Dyrektor pozwanego (...) w dniu 4 grudnia 2015r. drogą mailową zwrócił powodowi uwagę na brak informacji o liczbie kart ewidencyjnych sporządzonych w październiku i w listopadzie 2015r. w sprawozdaniach z działalności oraz zaniechanie przekazania przedmiotowej informacji głównemu inwentaryzatorowi i zażądał wyjaśnień. Powód w odpowiedzi wskazał, że nowe wzory kart ewidencyjnych zostały wprowadzone dopiero w październiku 2015r. zaś w dniu 20 października złożył I. Ł. wykaz archiwaliów na komisję szacunkową, którą odbyła się miesiąc później. Z kolei w dniu 27 listopada powód otrzymał numery księgi wpływów zabytków przyjętych do zbiorów zaś od następnego dnia przystąpił do opracowania zabytków wedle nowego wzoru kart ewidencyjnych. Ostatecznie w grudniu 2015r. powód sporządził 44 kary ewidencyjne i taką informację i informację o takiej liczbie wykonanych dokumentów zamiesił w miesięcznym sprawozdaniu z działalności przedstawionym dyrektorowi. Takie dane przekazał również I. Ł., która pełniła obowiązki głównego inwentaryzatora. Dyrektor pozwanemu (...) w mailu z dnia 27 stycznia 2016r. po raz kolejny polecił pracownikom, aby w sprawozdaniach miesięcznych zamieszczali informacje o liczbie kart ewidencyjnych zabytków sporządzanych w danym miesiącu oraz przekazywali takie informacje z początkiem następnego miesiąca I. Ł.. Dyrektor ponownie zwrócił również uwagę na konieczność sporządzania kompletnych kart ewidencyjnych oraz przestrzegania ustalonych limitów.
W styczniu 2015r. powód nie sporządził ani jednej karty ewidencyjnej, o czym dyrektor dowiedział się na początku lutego 2015r. Dyrektor rozmawiał z powodem na temat przyczyn niewykonania obowiązku w tym miesiącu i w trakcie tej rozmowy powód ponownie powołał się na trudności z realizacją zarządzenia i niejasność zawartego w nim polecenia, co do zakresu obowiązku ewidencjonowania posiadanych obiektów. Powód wskazywał również na problemy związane z oznaczeniem zabytków w księdze inwentarzowej, który to dokument nie miał żadnego związku z obowiązkiem sporządzania kart ewidencyjnych wedle nowego wzoru. Wprowadzenie nowych kart ewidencyjnych nie wiązało się, bowiem z koniecznością dokonywania jakichkolwiek modyfikacji
w księdze inwentarzowej, albowiem numery inwentarzowe zabytków nie uległy zmianie. Po tej rozmowie, w dniu 5 lutego 2015r. dyrektor poprosił powoda do swojego gabinetu i postawił mu zarzut niewykonywania poleceń służbowych związanych z ewidencjonowaniem zbytków oraz poinformował o zamiarze ukarania karą nagany, a także wręczył mu pismo o zastosowaniu kary porządkowej, aby powód mógł zapoznać się z jego treścią i odnieść do stawianych zarzutów. Powód stwierdził wówczas, że nie wie, co ma robić z reinwetaryzacją i wówczas dyrektor zapytał czy ma inne wyjaśnienia,
a po przeczącej odpowiedzi, oświadczył o zastosowaniu wobec powoda kary nagany. Powód złożył sprzeciw od kary nagany w dniu 10 lutego 2016r. zaś pozwany pracodawca w dniu 12 lutego odrzucił sprzeciw, o której o decyzji powód został zawiadomiony w tej samej dacie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie następujących dowodów:

umów o pracę i angaży powoda w jego aktach osobowych, zakresu obowiązków powoda k. 62, zarządzenia nr (...) z dnia 16 marca 2015r. w sprawie inwentaryzacji zabytków k. 8-9, zarządzenia nr (...) z dnia 5 października 2015r. w sprawie wprowadzenia kart ewidencyjnych k. 10-13, pisma dyrektora z dnia 25 marca 2015r. k. 14, pisma powoda z dnia 25 marca 2015r. 15-18, pisma powoda z dnia 15 kwietnia 2015r. k. 19, pisma pozwanego z dnia 2 lutego 2015r. o ukaraniu powoda karą nagany k. 20-21, sprzeciwu powoda k. 22-23, decyzji pozwanego z dnia 12 lutego 2016r. w przedmiocie rozpatrzenia sprzeciw k. 24 - 25, zaświadczenia o zarobkach powoda k. 37, informacji NIK o wynikach kontroli ochrony i udostępniania zasobów muzealnych w Polsce k. 52-59, sprawozdań z inwentaryzacji za rok 2016 i 2015 k. 64, k.65, korespondencji mailowej k. 66-109, wystąpienia pokontrolnego NIK z dnia 12 września 2007r. k.110-117, informacji NIK o wynikach kontroli ochrony zasobów w muzeach samorządowych k. 143-152, zeznań: M. C. k. 153, M. B. k. 153-154, zeznań I. Ł. k. 153-155, k.161, zeznań powoda k. 162-163, zznań D. A. k. 163 - 165.

W sprawie tej Sąd zważył co następuje:

Powództwo jest niezasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 108 § 1 k.p. za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować: 1) karę upomnienia; 2) karę nagany. Zgodnie z art. 109 k.p. kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia. (§1) K. może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika. (§2)

W ocenie Sadu zarzut naruszenia przez pozwanego pracodawcę art. 109§1 k.p. jest niezasadny, albowiem w realiach niniejszej sprawy nie można przyjąć, aby pozwany pracodawca uchybił terminowi do zastosowania kary porządkowej określonemu w powołanym przepisie. Zważyć należy, że ostatnie uchybienie obowiązkowi pracowniczemu, jakiego dopuścił się powód, miało miejsce w styczniu 2016r. i polegało na niewywiązaniu się z obowiązku sporządzenia kart ewidencyjnych zabytków w tym miesiącu. Okoliczności ta jest niesporna, albowiem w realiach niniejszej sprawy powód jej nie zaprzeczył; dowodzi jej również dokument inwentaryzacji za styczeń 2016r. w którym to dokumencie pod pozycja odnosząca się do działu powoda figuruje liczba „0”. Zważyć zaś należy, że obowiązek sporządzenia określonej liczby kary ewidencyjnych odnosił się do danego miesiąca, a zatem termin do wykonania tego obowiązku upływał z końcem danego miesiąca kalendarzowego; w odniesieniu do stycznia z dniem 31 stycznia 2016r. Nie może być zatem mowy o uchybieniu terminowi skoro kara porządkowa została zastosowana wobec powoda w dniu 5 lutego 2016r., a zatem niewątpliwe przed upływem dwutygodniowego terminu przewidzianego w art. 109§1 k.p. W uzasadnieniu decyzji pracodawcy o zastosowaniu kary porządkowej zostały wskazane również przypadki wcześniejszego niewywiązania się powoda z obowiązku ewidencjonowania zabytków, ale owe przypadki nie stanowią przyczyny zastosowania wobec pracownika kary porządkowej zaś ich wymienienie ma na celu wyłącznie przedstawienie motywów decyzji pracodawcy o ukaraniu karą porządkową. Nie można zaś przyjąć, że pracodawca uchybia terminowi przewidzianemu w art. 109§1 k.p. skoro pracownik uchybia swoim obowiązkom w sposób ciągły, który to stan rzeczy miał miejsce w realiach niniejszej sprawy. Zważyć przecież należy, że powód nie wywiązywał się z obowiązku ewidencjonowania zabytków nieomalże w całym okresie 2015r. i 2016r. rozpoczął również od uchybienia temu obowiązkowi, albowiem w styczniu 2016r. nie wykonał żadnej kary ewidencyjnej, mimo braku jakichkolwiek przeszkód. Kara porządkowa została zastosowana w związku z tym naruszeniem obowiązku, które miało miejsce w styczniu 2016r. i dowodzi tego nie tylko treść pisma o ukaraniu karą porządkową, ale również zestawienie daty powzięcia przez pracodawcę wiadomości o uchybieniu obowiązkom pracowniczym z datą ukarania karą porządkową tudzież zeznania D. A.. Z relacji dyrektora pozwanego (...) jednoznacznie wynika, że przyczynę zastosowania kary porządkowej wobec powoda stanowiło niewywiązanie się
z obowiązku ewidencjonowania zabytków jakie miało miejsce w styczniu 2016r., albowiem powrót powoda do dotychczasowego zachowania jednoznacznie wykazał, że udzielane mu ustne upomnienia i rozmowy okazały się nieskuteczne zaś poprawa zachowania powoda, jaka nastąpiła w grudniu 2015r., w którym to miesiącu powód wykonał 44 karty ewidencyjne dla nowych zabytków, miała charakter chwilowy. Nie można również podzielić zarzutów podniesionych przez stronę powodową, że powód nie został wysłuchany przed ukaraniem karą porządkową; albowiem podjęcie przez pracodawcę ostatecznej decyzji o ukaraniu kara porządkową zostało poprzedzone rozmową w trakcie której powód miał możliwość odnieść się do postawionych mu zarzutów i okoliczności tej dowodzi treść konsekwentnych i spójnych zeznań D. A., która to relacja - w ocenie Sądu - zasługuje na wiarę. Zaznaczyć należy, że art. 109§2 k.p. nie wymaga, aby czynność wysłuchania pracownika została przeprowadzona w sformalizowany sposób, tzn. aby pracownik był informowany, że z jego udziałem zostanie przeprowadzone wysłuchanie przed podjęciem decyzji o ukaraniu kara porządkową. Pracodawca nie ma obowiązku uprzedzać pracownika, że zamierza zastosować wobec niego karę porządkową i jego wysłuchanie nie musi zaczynać od swoistego przedstawienia celu przedmiotowej czynności. W czynności wysłuchania chodzi tylko o to, aby pracownik miał zapewnioną możliwość przedstawienia swojej wersji zdarzenia będącego przyczyną ukarania i możliwość wskazania jego szczegółowego przebiegu. Pracownik ma zatem wypowiadać się co do zdarzenia, a nie co do zasadności nałożenia na niego kary porządkowej. Ta ostatnia kwestia pozostaje już w polu rozważań samego pracodawcy, a pracownik może ją kwestionować dopiero po nałożeniu na niego kary. Przed zastosowaniem kary pracownika ma mieć jedynie możliwość wypowiedzenia się o samym zdarzeniu. W ocenie Sądu pozwany pracodawca nie uchybił wymogowi wysłuchania pracownika, albowiem umożliwił mu zapoznanie się ze stawianymi zarzutami; umożliwił lekturę pisma o ukaraniu karą porządkową i wypowiedzenia się co do stawianych w nim zarzutów. Nie jest przy tym tak, aby zarzuty stawiane powodowi w treści pisma o ukaraniu karą porządkową były mu obce czy były dla niego zaskakujące skoro kwestia ewidencjonowania zabytków w pozwanym (...) była omawiana i dyskutowana już od marca 2015r., albowiem w tym miesiącu zostało wydane pierwsze zarządzenie dotyczące tej kwestii. Rozmowa poprzedzająca ukaranie karą porządkową nie była pierwsza rozmową przeprowadzoną między powodem i dyrektorem, albowiem ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że największe problemy z realizacją przedmiotowego zarządzenia miał właśnie powód. Nie można również przyjąć, aby decyzja pozwanego o zastosowaniu wobec powoda kary porządkowej mogła stanowić zaskoczenie skoro w obiektywnej ocenie tego rodzaju reakcji pracodawcy należało się spodziewać w sytuacji niewywiązywania się z obowiązku ewidencjonowania zabytków. Pozwany pracodawca już w treści §3 zarządzenia z marca 2015r. jednoznacznie wskazał, że kwestia uprządkowania ewidencji zabytków jest dla niego priorytetowa i określił, że przypadki niewywiązywania się pracowników z przedmiotowego obowiązku, będzie traktował jako naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Pozwany uprzedził zatem pracowników o możliwych konsekwencjach nieusprawiedliwionego niewywiązywania się z realizacji przedmiotowego obowiązku, albowiem naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych uzasadnia nie tylko rozwiązanie stosunku pracy w trybie natychmiastowym, ale również zastosowanie kar porządkowych jako sankcji mniej dotkliwej dla pracownika. Nie można również zgodzić się z zarzutami strony powodowej, że treść przedmiotowego zarządzenia była niejasna; w tym sensie, że nie było wiadomo jakich obiektów dotyczy, a mianowicie takich, które w ogóle nie były zinwentaryzowane czy też obiektów nowo pozyskanych. Lektura przepisu §1 daje odpowiedź na wszystkie te pytania skoro jest w nim mowa o obowiązku sporządzania kompletnej dokumentacji posiadanych zabytków w działach zbiorów. Jest zatem jasnym, że obowiązek sporządzenia kart dotyczył wszystkich tych zabytków, które nie posiadały kompletnej dokumentacji, a znaczenie kompletnej dokumentacji zostało wyjaśnione w §1 ust.2 przez wskazanie, że chodzi tu o sporządzenie kart katalogu naukowego, które zawierają opis oraz dokumentację fotograficzną lub rysunek. Nie sposób przyjąć, aby powód nie rozumiał o co chodzi pod tym pojęciem skoro przecież był świadomy tego, że ewidencja części obiektów, która znajdowała się w zasobach D. Literatury pozwanego (...) nie posiada dokumentacji fotograficznej, a zatem nie odpowiada kryterium kompletnej dokumentacji w rozumieniu postanowień tegoż zarządzenia. Nie można tutaj również przyjąć, że powód nie wiedział w jaki sposób ma wykonać ten obowiązek ze względu na brak wzorów kart ewidencyjnych skoro w treści przedmiotowego zarządzenia wskazano, że mają być stosowane karty katalogu naukowego, które przecież powodowi były znane. Wskazać zresztą należy, że to ostatnie uchybienie obowiązkom pracowniczym, które skutkowało zastosowaniem kary porządkowej miało miejsce już w styczniu 2016r, a zatem po tym jak wprowadzono nowe wzory kart ewidencyjnych i określono nowe sygnatury znakowania zabytków, z tym wszakże zastrzeżeniem, że dotychczasowe sygnatury umieszczone na zabytkach nie tracą ważności. Nawet zresztą gdyby przyjąć, że powód mógł mieć trudności z odczytaniem właściwego znaczenia obowiązków nałożonych w zarządzeniu, co do tego jakie czynności winien podjąć i w odniesieniu do jakich obiektów, to w ocenie Sądu tych wątpliwości winien był się wyzbyć po lekturze załącznika do maila z dnia 30 czerwca 2015r., który został rozesłany do wszystkich pracowników pozwanego (...). Przedmiotowy załącznik zawierał wystąpienie pokontrolne NIK z kontroli (...) w S., w którym to wystąpieniu wśród wymienionych uchybień wskazano również opracowanie kart ewidencyjnych w sposób, który nie odpowiadał wymogom określonych w rozporządzeniu Ministra Kultury w sprawie zakresu, form i sposobu ewidencjonowania zabytków w muzeach. Uwzględnić zaś należy, że z lektury przedmiotowego dokumentu wynika, że dotyczył on placówki muzealnej, której specyfika odpowiadała specyfice D. Literatury pozwanego (...), albowiem zasadniczy trzon zbiorów kontrolowanej placówki stanowiły pozycje książkowe i dokumenty archiwalne. Nie można nadto nie zauważyć, że kwestia sporządzenia fotografii zabytku jako jednego z elementów dokumentacji ewidencyjnej nie jest nowością skoro już w zakresie czynności powoda z sierpnia 1980r. jest mowa o tym, że do jego zakresu obowiązków należy również prowadzenie dokumentacji fotograficznej muzealiów w D.. Skoro powód już w latach 80-tych ubiegłego wieku został obciążony obowiązkiem prowadzenia dokumentacji fotograficznej zabytków to logicznie należy wysnuć wniosek, że ewidencja zabytków zgromadzonych w D., którym kierował, powinna jako jeden z elementów zawierać fotografię. Zważyć przy tym należy, że w pierwotnym zakresie obowiązków powoda, który przecież uległ zmianie dopiero w czerwcu 2015r. nie wprowadzono rozróżnień na zabytki archiwalne i artystyczne , co oznacza, że obowiązek sporządzania dokumentacji fotograficznej dotyczył wszystkich zabytków stanowiących zbiory D. Literatury.

Powód usprawiedliwiając zaniechanie sporządzania dokumentacji fotograficznej w odniesieniu do zabytków piśmienniczych powoływał się na specyfikę tego rodzaju obiektów i możliwość odstąpienia od stosowania przepisów rozporządzenia w drodze decyzji dyrektora. Zważyć jednak należy, że przecież w pozwanym (...), żadna taka regulacja, nie została wprowadzona ani przez obecnego dyrektora ani przez jego poprzedników. Te okoliczności, na które powoływał się powód, a mianowicie stosowania odmiennych zasad ewidencji w „wiodących placówkach muzealnych” w Polsce, nie mogą mieć znaczenia na gruncie niniejszej sprawy skoro w tych że placówkach takie odmienne zasady zostały wprowadzone, czego w swoich zeznaniach ostatecznie nie wykluczył sam powód. Nie można również nie zauważyć, że stosowanie owych odmiennych zasad nie oznacza rezygnacji z utrwalenia zabytku w formie fotograficznej skoro w tych placówkach stosuje się proces digitalizacji, która to informacja również wynika z zeznań samego powoda. Nie można zresztą przyjąć, aby powód posiadał aktualną wiedzę, co do zasad prowadzenia ewidencji zabytków w tych placówkach, które wymieniał w swojej relacji skoro w tych placówka był ostatnio w latach 90 0 tych ubiegłego wieku i około 2000 roku, a zatem ponad 15 lat temu. W tym okresie czasu zasady ewidencjonowania zabytków uległy diametralnej zmianie; również ze względu na postęp techniczny i rozwój metod utrwalania i sporządzania dokumentacji wizualnej obiektu. W ocenie zaś Sądu cały problem związany z wykonaniem obowiązku określonego w zarządzeniu sprowadza się właśnie do kwestii wykonania dokumentacji fotograficznej zabytków archiwalnych, albowiem jest to proces bardzo czasochłonny i pracochłonny, niemniej jednak jest konieczny, z tego względu, że tego rodzaju zabytki są najbardziej narażone na nieodwracalne zniszczenie. Nie jest przy tym tak, że powód przy wykonywaniu tego obowiązku został pozostawiony „sam sobie” skoro przecież w pozwanym (...) jest zatrudniony fotograf, do zadań którego należy wykonywanie zdjęć obiektów oraz skanowanie. Nie można również podzielić zarzutów stronu powodowej, aby treść pisma
o ukaraniu karą porządkową była sformułowana niejasno, albowiem przedmiotowe pismo oprócz lakonicznej części wstępnej zawiera również bardzo obszerne uzasadnienie, które jasno i jednoznacznie wskazuje, jakich obowiązków nie wykonał powód, albowiem jest w nim mowa o niewykonaniu obowiązku sporządzenia kart ewidencyjnych w liczbie określonej w zarządzeniu w okresie od czerwca do listopada 2015r. oraz w styczniu 2016r. Nie można zatem przyjąć, aby powód nie wiedział za co został ukarany tym bardziej, że z lektury maili wysyłanych do pracowników w okresie od czerwca 2015r. wynika, że ta kwestia była wielokrotnie poruszana i wielokrotnie wyjaśniania. O wiedzy powoda, co do merytorycznej przyczyny nałożenia kary może świadczyć nie tylko sformułowanie pozwu i jego uzasadnienie, ale również treść sprzeciwu z dnia 10 lutego 2016 roku, z którego wynika, iż powód posiadał wiedzę co było przyczyną nałożenia kary nagany. Nie można również przyjąć, aby pozwany pracodawca zastosował karę nagany z naruszeniem art. 111 k.p., zgodnie z którym przy stosowaniu kary bierze się pod uwagę w szczególności rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy. Trudno nie dotrzeć - w realiach niniejszej sprawy - szczególnej uporczywości powoda w zaniechaniu wykonania obowiązku inwestycji, którą strona powodowa nazywała eufemistycznie „dyskusją” nad sposobem wykonania polecenia i żądaniem wskazówek co do sposobu jego realizacji. Taka dyskusja czy żądanie wskazówek od pracodawcy jest jak najbardziej dopuszczalna, ale nie może prowadzić do tego, że polecenie faktycznie jest niewykonywane,
a przecież do takiej sytuacji doszło w pozwanym (...). Z analizy sprawozdań z wykonania obowiązku ewidencji zabytków wynika, że powód był jedynym pracownikiem, który w 2015r. wywiązał się - i to nie do końca, albowiem nie zachował ustalonych limitów liczby wykonanych kart - z obowiązku inwentaryzacji w zaledwie trzech miesiącach zaś w styczniu 2016r. był jednym pracownikiem, który tego obowiązku nie wykonał. Nie można nadto nie zauważyć, że wykonanie tego obowiązku mieściło się w graniach możliwości powoda, skoro w grudniu 2015 roku był on w stanie wykonać 44 karty ewidencyjne zaś w lutym 60 kart, a zatem zgodnie z ustalonymi limitami. Powód nie dyskutował nad sposobem wykonania polecenia, lecz go po prostu nie wykonywał zasłaniając się niezrozumieniem treści zarządzenia, brakiem wzorów czy wreszcie nadmiarem obowiązków, który to ostatni argument miał usprawiedliwiać naruszenie obowiązku pracowniczego, jakiego dopuścił się w styczniu 2016r. W odniesieniu do niewykonania obowiązku w styczniu 2016r. zważyć należy, że powód zakończył sporządzanie kart ewidencyjnych nowych zabytków, które przekazał na rzecz (...) ze swoich prywatnych zbiorów, już w grudniu 2015r.; wobec czego obciążenie tymi obowiązkami, nie może usprawiedliwiać niewykonania obowiązku w styczniu 2016r. Sąd nie neguje, że przekazanie (...) prywatnych zbiorów powoda wskazuje, że jest pracownikiem oddanym placówce, ale w pierwszej kolejności powód winien mieć na uwadze, że jest właśnie pracownikiem zaś priorytety w realizacji zadań wyznacza jego przełożony. Skoro zaś priorytetem była inwentaryzacja obiektów, to rzeczą powoda było uwzględnić wolę pracodawcy przy planowaniu i realizacji swoich zadań, czego nie czynił. W tym zaś stanie rzeczy nie można odmówić pracodawcy prawa do zastosowania kary porządkowej, albowiem uporczywość i długotrwałość zachowania pracownika uzasadnia zastosowanie tego środka dyscyplinowania podwładnego; zwłaszcza, że inne metody absolutnie zawiodły. Obowiązkiem pracownika jest wykonywanie poleceń służbowych pracodawcy, które dotyczą pracy, jeśli nie są sprzeczne z przepisami lub umową o pracę (art. 100 k.p.), i to niezależnie od tego, czy są one wydawane ustnie czy pisemnie. Obowiązki pracownika wynikające z zawartej umowy o pracę określają przepisy prawa pracy, postanowienia samej umowy o pracę oraz zwyczaj zakładowy w zakresie ich konkretnego kształtu (wyrok SN z 23 października 2003r., I PK 425/02, OSNP 2004/20/345). Natomiast nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonego porządku obejmuje przede wszystkim naruszenie obowiązku stosowania się do ustalonego czasu pracy, reguł zapewniających prawidłowe funkcjonowanie zakładu, jak też niewykonywanie prawnie skutecznych poleceń przełożonych (por. wyrok SN z 27 lipca 1990 r.,
I PRN 26/90, OSP 1991, Nr 4, poz. 90). Niewykonywanie polecenia inwentaryzacji również mieści się w zakresie nieprzestrzegania przez pracownika ustalonej organizacji
i porządku w procesie pracy i uzasadnia zastosowanie kary porządkowej jako środka dyscyplinowania pracownika.

W tym zaś stanie rzeczy i mając na względzie powyższe Sąd oddalił powództwo jako niezasadne o czym orzekł w pkt. I sentencji wyroku na podstawie art. 112§2 k.p.

Natomiast w pkt. II wyroku Sąd nie obciążył powoda kosztami procesu za pierwsza instancję, o czym orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.

Sędzia:

ZARZĄDZENIE

1.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron na adresy jak z wniosku;

2.  odnotować w kontrolce uzasadnień sędziego;