Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 kwietnia 2023 roku

Sąd Rejonowy w Kielcach VIII Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Agnieszka Kierkowska

Protokolant sekretarz sądowy Agnieszka Szymkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2023 roku w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa J. G., M. G.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W.

o zmianę wysokości renty i o zapłatę

I.  zmienia wysokość renty wyrównawczej zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego
w K. z dnia 6 lutego 2008 r. w sprawie I C 2541/07 na rzecz J. G. od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W.
w punkcie II podpunkcie c) w ten sposób, że w miejsce kwoty 197,80 zł (sto dziewięćdziesiąt siedem złotych i osiemdziesiąt groszy) zasądza kwotę 383 zł (trzysta osiemdziesiąt trzy złote), płatną do 10 dnia każdego miesiąca, począwszy od 10 września 2021 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 września 2021 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 października 2021 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 listopada 2021 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 lutego 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 marca 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 maja 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 lipca 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 września 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 października 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 listopada 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 lutego 2023 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 marca 2023 r. do dnia zapłaty;

-

od kwoty 185,20 zł (sto osiemdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia groszy) od 11 kwietnia 2023 r. do dnia zapłaty

oraz z dalszymi każdoczesnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie na wypadek uchybienia terminu płatności rat płatnych po 11 kwietnia 2023 r.

II.  zasądza od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej
w W. na rzecz J. G. 7687,90 zł (siedem tysięcy sześćset osiemdziesiąt siedem złotych i dziewięćdziesiąt groszy);

III.  oddala powództwo J. G. w pozostałej części;

IV.  zasądza od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej
w W. na rzecz J. G. 2021 zł (dwa tysiące dwadzieścia jeden złotych) kosztów procesu;

V.  nakazuje ściągnąć od Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Kielcach) 350 zł (trzysta pięćdziesiąt złotych) kosztów sądowych;

VI.  oddala powództwo M. G. w całości;

VII.  nie obciąża powódki M. G. kosztami procesu;

VIII.  nie obciąża pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kosztami sądowymi wywołanymi powództwem M. G..

SSR Agnieszka Kierkowska

Sygn. akt VIII C 967/21

UZASADNIENIE

Pozwem z 1 września 2021 r., zmodyfikowanym 14 lutego 2023 r., J. G. domagała się waloryzacji renty przyznanej jej od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. zgodnie z pkt II wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 6 lutego 2008 r. w sprawie I C 2541/07 do kwoty 663,81 zł płatnej z góry do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami na wypadek uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, a także zasądzenia na jej rzecz od pozwanego kwoty 8.270,62 zł tytułem różnicy pomiędzy rentą dotychczasową a rentą zwaloryzowaną za okres 3 lat wstecz od dnia wytoczenia powództwa. Ponadto powódka wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka podniosła, że zasądzona renta nie była waloryzowana od 2008 r. W dacie orzekania przyznana jej renta stanowiła około 10,46% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wg GUS. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie zmieniało się z upływem lat, dlatego w 2018 r. renta powinna wynosić 479,60 zł miesięczne, w 2019 r. powinna wynosić 514,44 zł miesięczne, w 2020 r. powinna wynosić 540,52 zł miesięczne, w 2021 r. powinna wynosić 592,30 zł miesięczne, zaś w 2022 r. 663,81 zł miesięczne (przyjmując, iż renta stanowi 10,46% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego corocznie przez GUS). Powódka jako podstawę powództwa wskazała art. 358 ¹ § 3 k.c. (k. 2-5; 492-493).

W odpowiedzi na pozew pozwany Towarzystwo (...) S.A. w W. wniosło o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.
W uzasadnieniu pozwany zakwestionował powództwo co do zasady jak i co do wysokości. W jego ocenie żądanie waloryzacji renty jest nieuzasadnione, nieudowodnione i niewykazane. Podniósł, że możliwość waloryzacji świadczenia uzależniona jest od wykazania przesłanki istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza, co oznacza że zmiana ma być duża i znaczna. Ponadto wysokość renty rodzinnej wypłacanej przez ZUS na rzecz powódki wzrosła, tym samym jej sytuacja majątkowa również uległa poprawie (k. 51-53).

M. G. złożyła pozew, zmodyfikowany pismem z dnia 14 lutego 2023 r., w którym domagała się dokonania waloryzacji renty przyznanej jej od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. zgodnie z pkt II ww. wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach do kwoty 663,81 zł płatnej z góry do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami na wypadek uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat a także zasądzenia na jej rzecz od pozwanego kwoty 8.270,62 zł tytułem różnicy pomiędzy rentą dotychczasową a rentą zwaloryzowaną za okres 3 lat wstecz od dnia wytoczenia powództwa. Ponadto powódka wniosła również o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych (k. 249-252).

W odpowiedzi na pozew M. G., pozwany Towarzystwo (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniósł zarzut powagi rzeczy ugodzonej, wskazując że przed Sądem Okręgowym w Kielcach w sprawie o sygn. I C 982/15 M. G. zawarła z pozwanym ugodę, na mocy której otrzymała 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze zdarzeniem z dnia 29 kwietnia 2006 r. i jednocześnie zrzekła się względem ubezpieczyciela jak i sprawcy zdarzenia dalszych roszczeń. W ocenie pozwanego z uwagi na zawartą ugodę nie sposób uznać, aby M. G. przysługiwało roszczenie o waloryzację świadczenia rentowego i o zapłatę kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy rentą zwaloryzowaną a dotychczasową. Wykonanie ugody doprowadziło do wygaśnięcia stosunku prawnego łączącego powódkę z pozwanym. Z ostrożności procesowej pozwany zakwestionował dochodzone roszczenie co do zasady jak i co do wysokości, wskazując, że powódka nie wykazała przesłanki żądania waloryzacji renty (k. 302-305). Sprawa z powództwa M. G. przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W. toczyła się pod sygn. VIII C 968/21.

Postanowieniem z dnia 19 stycznia 2023 r. Sąd połączył sprawę prowadzoną pod sygn. VIII C 968/21 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą VIII C 967/21 (z powództwa J. G.) (k. 482v.).

Po dokonaniu modyfikacji powództw pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie (k. 501-503).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. G. był mężem M. G., ojcem J. G.
i D. G.. Zginął w dniu 29 kwietnia 2006 r. w wypadku samochodowym, którego sprawca ubezpieczony był w zakresie OC u pozwanego (...) S.A. w W.. W chwili śmierci R. G. miał 35 lat.

Czteroosobowa rodzina G. utrzymywała się z jego pracy. R. G. prowadził działalność gospodarczą – firmę handlowo usługową – w ramach której prowadził sklep spożywczy w K.. Ponadto robił obrusy i siateczki gospodarcze oraz cyklicznie wyjeżdżał do pracy za granicę. Wykonywał tam prace budowlane i przesyłał żonie zarobione pieniądze.

(okoliczności bezsporne)

W dniu 6 lutego 2008 r. Sąd Okręgowy w Kielcach w sprawie o sygn. I C 2541/07 w pkt II wyroku zasądził od (...) S.A. w W. na rzecz:

- M. G. kwotę 307,80 zł miesięcznie tytułem renty wyrównawczej, płatną do 10 dnia każdego miesiąca, począwszy od grudnia 2007 r. wraz z ustawowymi odsetkami,

- J. G. kwotę 197,80 zł tytułem renty wyrównawczej, płatną do 10 dnia każdego miesiąca, począwszy od maja 2006 r. wraz z ustawowymi odsetkami.

Roczny dochód R. G. w 2005 r. wyniósł 24.256,91 zł (PIT-36 – 12.256,91 zł + 12.000 zł dochody z pracy za granicą).

Dowody: dokumenty zgromadzone w aktach sprawy SO w Kielcach o sygn. I C 2541/07 - wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach w sprawie o sygn. I C 2541/07 (k.125-126 tych akt) wraz z uzasadnieniem (k. 127-131 tych akt)

M. G. obecnie ma 50 lat. W chwili śmierci męża nie pracowała. Ma wykształcenie średnie – skończyła licencjat z pedagogiki, zdobyła zawód masażystki, ale nigdy go nie wykonywała. Początkowo brak podejmowania zatrudnienia związany był z tym, iż musiała sprawować opiekę nad małoletnimi dziećmi i zająć się prowadzeniem domu. W latach 2016-2019 podjęła pracę w biurze. Ostatnie zatrudnienie podjęła w 2020 r., odbywała wówczas staż z Urzędu Pracy, następnie została zatrudniona na okres 3 miesięcy. Po śmierci męża spłacała kredyt mieszkaniowy. Obecnie nie posiada zobowiązań w tym zakresie. M. G. leczyła się na depresję.

W latach 2018-2021 przyznano jej z rządowego programu „Dobry start” świadczenie na jedno dziecko w kwocie po 300 zł w sierpniu 2018 r., w sierpniu
2019 r. i we wrześniu 2020 r.

W 2019 r. M. G. osiągnęła dochód w kwocie 8.327,21 zł, w 2020 r. wyniósł on 6.963,84 zł, zaś w 2021 r. - 11.146,39 zł.

Aktualnie gospodarstwo domowe prowadzi razem z córką J., syn D. się usamodzielnił i wyprowadził z domu. Utrzymuje się z renty wypłacanej przez (...) S.A.

Dowody: zeznania M. G. (k. 485-486), pismo (...) w K. z dn. 27.12.2022r. (k. 348), wydruki deklaracji PIT-37 M. G. (k. 432), wydruki z Kompleksowego Systemu Informatycznego ZUS dokumentów (...) w okresie od stycznia 2018 roku do grudnia 2021 roku oraz kserokopie decyzji rentowych (k. 434-466), kserokopie dokumentów nadesłane przez (...) w K. dotyczące M. G. (k. 467-472)

Przed Sądem Okręgowym w Kielcach w sprawie I C 982/15 toczyło się postępowanie o zapłatę zadośćuczynienia m.in. z powództwa M. G.. W toku postępowania M. G. zawarła z (...) S.A.
w W. ugodę sądową w ramach której ubezpieczyciel zobowiązał się zapłacić na rzecz M. G. kwotę 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia (pkt 1 ugody), a także 1.800 zł tytułem zwrotu połowy kosztów zastępstwa procesowego oraz kwotę 2.125 zł tytułem zwrotu połowy uiszczonej opłaty sądowej od pozwu (pkt 2 ugody), zaś M. G. oświadczyła, iż zapłata kwot wskazanych w pkt 1-2 niniejszej ugody czyni zadość wszystkim jej roszczeniom, tak obecnym jak
i przyszłym, wynikającym ze zdarzenia z dnia 29 kwietnia 2006 r., wyniku którego śmierć poniósł R. G. i w związku z tym zrzeka się względem pozwanego, jak i sprawcy ww. zdarzenia dalszych roszczeń.

W ocenie M. G. zrzeczenie się roszczeń w stosunku do pozwanego i sprawcy wypadku zawarte w pkt 3 ugody miało dotyczyć jedynie zadośćuczynienia, a nie renty wypłacanej przez pozwanego na jej rzecz.

Dowody: ugoda sądowa (k. 94 akt SO w Kielcach I C 982/15), zeznania M. G. (k. 486)

J. G. obecnie ma 21 lat. Studiuje na uniwersytecie w K.
w systemie stacjonarnym. Nie korzysta z pomocy społecznej (...) w K.. Otrzymuje rentę rodzinną z ZUS. Wysokość tej renty rodzinnej zmieniała się na przestrzeni lat, i tak:

-

od 1 sierpnia 2018 r. do 31 marca 2019 r. wynosiła 366,95 zł miesięcznie,

-

od 1 kwietnia 2019 r. do 30 września 2019 r. wynosiła 579,60 zł miesięcznie,

-

od 1 października 2019 r. do 31 października 2020 r. wynosiła 1.123,20 zł miesięcznie,

-

od 1 listopada 2020 r. do 30 września 2021 r. wynosiła 1.221,40 zł miesięcznie,

-

od 1 października 2021 r. do 31 października 2022 r. wynosiła 1.270,96 zł miesięcznie,

-

od 1 listopada 2022 r. do chwili obecnej wynosi 1.461,58 zł miesięcznie.

J. G. korzysta z pomocy fundacji dla półsierot, z której obecnie otrzymuje kwotę około 380 zł miesięcznie. Nadto pobiera na uczelni stypendium socjalne w kwocie około 800 zł miesięcznie.

W 2019 r. J. G. osiągnęła dochód w wysokości 9.630 zł, w 2020 r. jej dochód wynosił 19.120 zł, zaś w 2021 r. - 21.652,36 zł.

W związku ze studiami, J. G. ma zwiększone wydatki, w tym m.in. na zakup książek czy materiałów służących do nauki. Ponadto płaci za dojazdy na uczelnię, posiłki w trakcie zajęć. Leczy się psychiatrycznie, z czym związane są koszty zakupu leków, jest także pod opieką ortodonty, okulisty.

Dowody : zeznania J. G. (k. 486-487), pismo (...) w K. z dn. 27.12.2022r. (k. 116), kserokopie decyzji rentowych ZUS (k. 213-236), deklaracje PIT-37 powódki J. G. (k. 107-115)

M. G. pobiera od (...) S.A. w W. kwotę po 307,80 zł miesięcznie tytułem renty, zaś J. G. kwotę po 197,80 zł miesięcznie tytułem renty, zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach dnia z dnia 6 lutego 2008 r. w sprawie I C 2541/07. Renta nie była waloryzowana.

(okoliczności bezsporne)

(...) S.A. proponowała zamianę cyklicznie wypłacanego świadczenia rentowego na rzecz M. G. i J. G. na jednorazowe odszkodowanie, a także jego waloryzację, domagając się przedstawienia informacji o ich aktualnej sytuacji majątkowej, jednakże strony nie doszły do porozumienia w tym zakresie.

Dowód: akta postępowania likwidacyjnego na płytach CD + wydruki (k. 54-80; 120; 307-322; 352)

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wynosiło:

-

2.380,29 zł w 2005 r.,

-

2.943,88 zł w 2008 r.,

-

4.585,03 zł w 2018 r.,

-

4.918,17 zł w 2019 r.,

-

5.167,47 zł w 2020 r.,

-

5.662,53 zł w 2021 r.,

-

6.346,15 zł w 2022 r..

(okoliczności nie wymagające dowodu na podstawie art. 228§2 k.p.c., wynikające
z komunikatów Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w latach 2008 i 2018-2022)

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie powołanych dokumentów, którym sąd w całości dał wiarę. Miarodajne były także zeznania powódek, zbieżne z dowodami z dokumentów. Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ich wiarygodności.

Sąd oparł się również na wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 6 lutego 2008 r. w sprawie o sygn. I C 2541/07 oraz części jego uzasadnienia, gdzie ustalono, że roczny dochód R. G. w 2005 r. wyniósł 24.256,91 zł (PIT-36 – 12.256,91 zł + 12.000 zł dochody z pracy za granicą).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo J. G. zasługiwało częściowo na uwzględnienie, zaś powództwo M. G. zostało oddalone w całości.

W pierwszej kolejności zaznaczenia wymaga, że podstawę żądania waloryzacji renty stanowi art. 907§ 2 k.c. i 446 § 2 k.c., a nie jak wskazywał pełnomocnik powódek art. 358 ¹ § 3 k.c.

Zgodnie z art. 358 ¹ § 3 k.c. w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie
z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie. Waloryzacja sądowa, przewidziana w art. 358 ¹ § 3 k.c., dotyczy zobowiązań pieniężnych sensu stricto. Do zobowiązań pieniężnych sensu stricto nie zaliczają się zobowiązania odszkodowawcze, wynikające z czynów niedozwolonych - są to bowiem zobowiązania ze świadczeniem pieniężnym. Dlatego też art. 358 ¹ § 3 k.c. nie może mieć zastosowania do ustalenia wysokości odszkodowania (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 1992 r., III CZP 136/92, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 23 marca 1994 r., I ACR 65/94). Świadczenia pieniężne będące przedmiotem zobowiązań odszkodowawczych nawet w przypadku sprecyzowania ich wysokości w wyroku, nie mogą być uznane za zobowiązania pieniężne sensu stricto w rozumieniu art. 358 ¹ § 3 k.c. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia
1 października 1997 r., I ACA 597/97). Mechanizm waloryzacji sądowej nie może być stosowany do zobowiązań, w których świadczenie pieniężne jest surogatem innego świadczenia, jak w przypadku świadczeń rentowych, odszkodowawczych lub zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., IV CSK 68/11). Wprost do renty odnoszą się w tym kontekście uchwały Sądu Najwyższego w 20 kwietnia 1994 r. i z 28 października 1993 r. W pierwszej z wymienionych wskazano, że renty ustawowe w tym odszkodowawcze, są zobowiązaniami niepieniężnymi ze świadczeniem pieniężnym, wskutek czego nie może mieć do nich zastosowania waloryzacja sądowa na podstawie art. 358 ¹ § 3 k.c. (uchwała Sądu Najwyższego z 20 kwietnia 1994 r. III CZP 58/94). W drugiej stwierdzono, że wobec tego, że renta zasądzona na podstawie art. 446 § 2 k.c. ma charakter zobowiązania niepieniężnego ze świadczeniem pieniężnym, nie ma do niej zastosowania waloryzacja sądowa (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1993 r., III CZP 142/93).

Jak wynika z przytoczonych poglądów orzecznictwa, które Sąd Rejonowy
w całości podziela, żądanie pozwu nie znajduje oparcia w art. 358 ¹ § 3 k.c.

Stosownie natomiast do treści przepisu art. 907 § 2 k.c., jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie. Uregulowanie art. 907 § 2 k.c., które przewiduje zmianę świadczenia rentowego (jego wysokości lub terminu), znajduje swoje uzasadnienie w funkcjonalnym charakterze renty w odniesieniu do cechy trwałości stosunku renty. Świadczenie z takiego stosunku ma zapewnić realizację określonego celu (dostarczania środków utrzymania) w oznaczonym lub nieoznaczonym czasie, a wiąże się z tym potencjalna możliwość wystąpienia różnych zdarzeń wpływających na tak określony skonkretyzowany cel. Zdarzenia te mogą dotyczyć zarówno zobowiązanego, jak i uprawnionego do świadczeń rentowych. Judykatura przyjmuje, że żądanie to ma charakter roszczenia materialnoprawnego, natomiast w literaturze zdaje się dominować ocena, że jest to „rodzaj uprawnienia kształtującego” (por. szerzej Z. Radwański, w: SPP, t. 8, s. 745–746).

Podstawową przesłanką realizacji żądania zmiany świadczenia rentowego
z art. 907 § 2 k.c. jest zmiana stosunków. Dotyczy to w równej mierze sytuacji majątkowej, jak i osobistej stron tego stosunku. Samo pojęcie stosunków jest ujęte
w sposób ogólny. Zmiana ta musi wystąpić już po powstaniu obowiązku płacenia renty; stąd też nie należy traktować powództwa opartego o postanowienia art. 907 § 2 k.c. jako narzędzia „poprawienia” orzeczeń sądowych w przedmiocie ustalenia wysokości renty (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 1973 r., II PR 36/73, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2000 r., II UKN 125/00). Jednocześnie jednak żądanie w tym przedmiocie może być zgłoszone w dowolnym czasie w trakcie trwania stosunku renty. Zasadniczo może być zgłoszone po wystąpieniu zdarzeń uzasadniających taką zmianę i to niezależnie od ilości takich zdarzeń. Nie jest to, bowiem uprawnienie ulegające przedawnieniu (wyrok Sądu Apelacyjnego
w B. z dnia 9 marca 2005 r., I ACA 93/05).

Na gruncie niniejszej sprawy w odniesieniu do powódki J. G.
w ocenie Sądu nastąpiła zmiana stosunków na podstawie art. 907 § 2 k.c. Dokonując takiej oceny Sąd wziął pod uwagę wiek J. G. oraz jej sytuację życiową. Powódka obecnie ma 21 lat, jest studentką studiów dziennych stacjonarnych. Chęć kształcenia się i zdobycia wykształcenia obecnie nie pozwalają jej na bycie osobą całkowicie samodzielną i niezależną finansowo. Powódka bowiem nie posiada żadnego zawodu i doświadczenia zawodowego, zaś nauka na studiach dziennych nie jest do pogodzenia z podjęciem zatrudnienia. Ponadto konsekwencje utraty ojca w dzieciństwie mają skutki dla jej zdrowia psychicznego do dnia dzisiejszego, bowiem jest nadal pod opieką psychiatry, ponosi koszty zakupu leków. Nie ulega wątpliwości, że potrzeby J. G. zwiększyły się na przestrzeni lat, skoro
w chwili wydania wyroku Sądu Okręgowego w sprawie I C 2541/07 miała 6 lat, uczęszczała do przedszkola, a wydatki na jej utrzymanie były nieporównywalnie mniejsze niż obecnie. Aktualnie powódka ponosi koszty na dojazdu na uczelnię, posiłków pomiędzy zajęciami (gdyż krótkie przerwy w zajęciach nie pozwalają jej na powrót do domu), zakupu podręczników, pomocy naukowych. Z uwagi na wadę wzroku używa okularów, zaś stwierdzona wada zgryzu wymaga konsultacji ortodontycznych. Należy podkreślić, że powódka obecnie jest młodą kobietą, a nie 6 -letnią dziewczynką, a więc jej wydatki na zakup artykułów spożywczych, środków czystości, kosmetyków czy ubrań są dużo większe niż w wypadku kosztów utrzymania przedszkolaka. J. G. nie może liczyć na pomoc matki, która nie pracuje i jej jedynym dochodem jest renta.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, wynika, że J. G. utrzymuje się z renty rodzinnej wypłacanej przez ZUS, a także renty wypłacanej przez pozwanego. Ponadto jak ustalono, powódka otrzymuje z uczelni stypendium socjalne w kwocie około 800 zł miesięcznie oraz pomoc z fundacji dla półsierot w kwocie 380 zł miesięcznie. Sąd dochodów tych nie traktował jako dochody stałe, bowiem J. G. nie pobiera ich przez cały rok, a ich wysokość jest zmienna, zaś wypłata uzależniona jest od spełnienia warunków, które również ulegają zmianie. Prowadzi to do wniosku, że fakt iż pobiera je aktualnie, wcale nie oznacza, że świadczenia te (stypendium i pomoc z fundacji) będą jej przysługiwały za kilka miesięcy. Nie bez znaczenia jest okoliczność, iż gdyby R. G. żył
i utrzymywał córkę, a ona mimo to otrzymywałaby stypendium, najpewniej byłyby to jej dodatkowe środki, których nie przeznaczałaby stricte na zaspokajanie swoich podstawowych potrzeb.

Zmiana stosunków wynika także ze zmiany hipotetycznych możliwości zarobkowych ojca powódki. Dotychczasowa renta obliczona została przy uwzględnieniu dochodów z 2005 r., które uzyskiwał ojciec powódki z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej oraz z tytułu pracy w branży budowlanej, którą wykonywał poza granicami kraju. Sąd Okręgowy w sprawie I C 2541/07 ustalił wówczas, że roczny dochód R. G. w 2005 r. wyniósł 24.256,91 zł (PIT-36 – 12.256,91 zł + 12.000 zł dochody z pracy za granicą).

Zgodnie z art. 446 § 2 k.c. osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli
z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Celem przepisu art. 446 § 2 k.c. jest naprawienie szkody spowodowanej utratą roszczeń alimentacyjnych na skutek śmierci poszkodowanego. Wskazać należy, iż roszczenie o rentę ma charakter odszkodowawczy, a nie alimentacyjny, jego źródłem bowiem jest czyn niedozwolony, który spowodował śmierć żywiciela. Rozmiar należnej renty zależy zaś od tych samych przesłanek, które wyznaczają zakres i czas trwania obowiązku alimentacyjnego, jaki ciążyłby na zmarłym gdyby żył. Istotą renty
z art. 446 § 2 k.c. jest restytucja - w granicach możliwych do zrealizowania - tego stanu rzeczy, jaki istniał w chwili śmierci zmarłego. Istotne znaczenie w tym zakresie ma zasada pełnego odszkodowania. Chodzi tu o restytucję w sensie gospodarczym, bowiem samego wypadku przekreślić się nie da. Należy brać pod uwagę taki stan rzeczy, jaki by istniał, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Uprawniony nie powinien w zasadzie utracić swej dotychczasowej stopy życiowej. Przy ustalaniu wysokości renty wyrównawczej sąd musi dokonać oceny nie tylko rzeczywiście uzyskiwanych przez zmarłego dochodów, ale także uwzględnić jego możliwości zarobkowe. Ocena możliwości zarobkowych musi być przy tym oparta na realnych podstawach - sąd musi zatem z dużym stopniem prawdopodobieństwa ustalić, że określone dochody zostałyby osiągnięte przez zmarłego.

Zasadnie wskazuje się, że przy ustalaniu renty powinna być brana pod uwagę hipotetyczna wysokość świadczeń alimentacyjnych, do jakich byłby zobowiązany zmarły, co oznacza, że konieczne jest uwzględnienie hipotetycznych możliwości zarobkowych zmarłego, w kontekście istniejących możliwości na rynku pracy, wysokości możliwego do uzyskania wynagrodzenia, ze względu na posiadane przez zmarłego kwalifikacje itp. (por. M. Safjan, w: K. Pietrzykowski, KC. Komentarz, t. 1, s. 1038). Podkreśla się także, iż ustawodawca wprowadzając takie same jak
w przypadku roszczeń alimentacyjnych kryteria ustalania możliwości zarobkowych
i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, nie uzależnia owych ustaleń od sposobu uzyskiwania dochodów przez zobowiązanego i z punktu widzenia zasadności uprawnienia powodów do renty nie ma znaczenia fakt, iż dochody zmarłego nie były opodatkowane (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2012 r., II CSK 677/11, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 5 września 2013 r., I ACA 349/13).

Na gruncie niniejszej sprawy wysokość renty jest ograniczona zdolnościami zarobkowymi osoby zmarłej – R. G.. Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego roczny dochód R. G. w 2005 r. wyniósł 24.256,91 zł, co daje miesięcznie 2.021,41 zł (24.256,91 / 12). Kwota ta stanowiła wówczas 85% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, które
w 2005 r. wynosiło 2.380,29 zł. Zakładając, że w latach następnych dochody ojca powódki nadal stanowiłyby 85% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, to R. G. zarabiałby miesięcznie: 3.897,27 zł w 2018 r., 4.180,44 zł w 2019 r., 4.392,34 zł w 2020 r. oraz 4.813,15 zł w 2021 r.

Przyjąć należy (i tak uczyniono w sprawie I C 2541/07 Sądu Okręgowego
w K.), iż dochód ten dzielony byłby proporcjonalnie na każdego członka rodziny, pozostającego z R. G. we wspólnym gospodarstwie domowym, ponieważ jego żona nie miała własnych dowodów, a dzieci były małoletnie. Zarówno w 2005 r., jak i w latach 2018 i 2019 dochód R. G. należałoby dzielić na cztery osoby (R. G., M. G., J. G. i D. G.). Jednakże w roku 2020 D. G. – syn zmarłego – usamodzielnił się (do 30 września 2019 r. miał przyznaną rentę rodziną
z ZUS k. 221, 225), dlatego też od 2020 r. hipotetyczny dochód, który uzyskiwałby R. G., należałoby dzielić na trzy osoby. Oznacza to, że w 2018 r. przypadało 974,30 zł na osobę, w 2019 r. -1.045,11 zł na osobę, w 2020 r. - 1.464,11 zł na osobę , a w 2021 r. - 1.604,38 zł na osobę.

Reasumując część dochodu R. G., jaki mógłby być przeznaczony na utrzymanie J. G. przez ojca, gdyby żył, na dzień wniesienia pozwu wynosiłaby hipotetycznie 1.604,38 zł. Od kwoty tej należało odjąć rentę rodzinną, jaką powódka otrzymywała wówczas z ZUS tj. 1.221,40 zł, co uzasadnia podwyższenie renty wypłacanej przez pozwanego do kwoty 383 zł . W ocenie Sądu przyznana kwota jest adekwatna do potrzeb J. G. oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego.

W pkt I wyroku Sąd zatem zmienił wysokość renty wyrównawczej zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 6 lutego 2008 r. w sprawie I C 2541/07 na rzecz J. G. od Towarzystwa (...) S.A. w W. w punkcie II podpunkcie c) w ten sposób, że w miejsce kwoty 197,80 zł zasądził kwotę 383 zł, płatną do 10 dnia każdego miesiąca, począwszy od 10 września 2021 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

Podstawą orzeczenia w przedmiocie odsetek jest art. 481 § 1 k c. Odsetki za okres od wniesienia pozwu do dnia wyrokowania Sąd zasądził od kwoty 185,20 zł, stanowiącej różnicę pomiędzy wysokością renty podwyższonej niniejszym wyrokiem a rentą dotychczas zasądzoną (383 zł - 197,80 zł), od dnia 11-tego każdego miesiąca, gdyż renta była płatna do 10-tego dnia każdego miesiąca, tym samym termin jej wymagalności następował w dniu 11-tego każdego miesiąca. Natomiast za okres po dniu wyrokowania należne są odsetki ustawowe za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności rat płatnych od 10 maja 2023 roku.

J. G. domagała się również zasądzenia na jej rzecz od pozwanego kwoty 8.270,62 zł tytułem różnicy pomiędzy rentą dotychczasową a rentą zwaloryzowaną za okres 3 lat wstecz od dnia wytoczenia powództwa.

Podnieść należy, że wyrok wydany na podstawie art. 907 § 2 k.c. wywiera skutek tylko na przyszłość. Jednakże zmiana renty dopuszczalna jest również za okres poprzedzający wytoczenie powództwa o zmianę, z tym że okres ten nie może sięgać poza datę, w której nastąpiła zmiana stosunków, poza termin przedawnienia zaległych świadczeń okresowych oraz poza datę orzeczenia lub ugody, w których została określona renta, mająca podlegać zmianie w wyniku uwzględnienia powództwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2012 r., I PK 105/11; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 19 grudnia 2012 r., I ACa 1024/12). Skutek taki może zostać osiągnięty bądź poprzez podwyższenie renty od momentu,
w którym nastąpiła zmiana stosunków bądź poprzez ustalenie renty na przyszłość
i zasądzenie kwoty renty „skapitalizowanej”, jak w tym przypadku wnosiła powódka za 3 lata wstecz od dnia wytoczenia powództwa.

Sposób dokonania kapitalizacji przedstawia się następująco:

- za okres od września do grudnia 2018 r. skapitalizowana renta wynosi 1.638,20 zł [(974,30 zł – 366,95 zł – 197,80 zł) x 4 m-ce] [(dochód na jednego członka rodziny - renta rodzinna z ZUS – renta wypłacana przez pozwanego) x 4 m-ce];

- za okres od stycznia do marca 2019 r. skapitalizowana renta wynosi 1.441,08 zł [(1045,11 zł – 366,95 zł – 197,80 zł) x 3 m-ce] [(dochód na jednego członka rodziny - renta rodzinna z ZUS – renta wypłacana przez pozwanego) x 3 m-ce];

- za okres od kwietnia do września 2019 r. skapitalizowana renta wynosi 1.606,26 zł [(1045,11 zł – 579,60 zł – 197,80 zł) x 6 m-cy] [(dochód na jednego członka rodziny - renta rodzinna z ZUS – renta wypłacana przez pozwanego) x 6 m-cy];

- za okres od października do grudnia 2019 r. kapitalizacja renty się nie należy, bowiem wysokość samej renty rodzinnej z ZUS, wypłaconej powódce (1.123,30 zł) przekraczała dochód na jednego członka rodziny (1.045,11 zł),

- za okres stycznia do października 2020 r. skapitalizowana renta wynosi 1.431,10 zł [(1.464,11 zł – 1.123,20 zł – 197,80 zł) x 10 m-cy] [(dochód na jednego członka rodziny - renta rodzinna z ZUS – renta wypłacana przez pozwanego) x 10 m-cy];

- za okres od listopada do grudnia 2020 r. skapitalizowana renta wynosi 89,82 zł [(1.464,11 zł – 1.221,10 zł – 197,80 zł) x 2 m-ce] [(dochód na jednego członka rodziny - renta rodzinna z ZUS – renta wypłacana przez pozwanego) x 2 m-ce];

- za okres od stycznia do sierpnia 2021 r. skapitalizowana renta wynosi 1.481,44 zł [(1.604,38 zł – 1.221,40 zł – 197,80 zł) x 8 m-cy] [(dochód na jednego członka rodziny - renta rodzinna z ZUS – renta wypłacana przez pozwanego) x 8 m-ce];

Łącznie skapitalizowana renta należna powódce J. G. za okres od września 2018 r. (3 lata przed wytoczeniem powództwa) do sierpnia 2021 r. (powództwo wniesione we wrześniu 2021 r.) wynosi: 7.687,90 zł. I taką też kwotę Sąd zasądził od pozwanego na rzecz J. G. w pkt II wyroku.

Powództwo J. G. w pozostałym zakresie - zarówno co do podwyższenia renty, jak co do zasądzenia renty skapitalizowanej - jako wygórowane oddalono w pkt III sentencji wyroku.

O kosztach procesu zainicjowanego przez J. G., Sąd orzekł
w oparciu o normę art. 100 k.p.c., rozdzielając je stosunkowo, stosownie do wyniku sporu. Sąd przyjął, że powództwo J. G. uwzględniono w 75% (żądanie podwyższenia renty w 57%, żądanie kapitalizacji w 95%, a więc uśredniając 75%). Powódka poniosła koszty procesu w postaci:

-

400 zł – uiszczona opłata od pozwu,

-

17 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa,

-

3.600 zł – wynagrodzenie reprezentującego powódkę fachowego pełnomocnika ustalona na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Nadto powódkę została zwolniona z opłaty od pozwu w kwocie 350 zł. Z kolei pozwany poniósł koszty procesu w wysokości 3.617 zł na wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa. Łączne koszty wyniosły 7.984 zł, w tym 350 zł kosztów sądowych.

A zatem powódka powinna zwrócić pozwanemu 1.996 zł (7.984 zł x 25%). Jednakże sama poniosła koszty w wysokości 4.017 zł. Po wzajemnym skompensowaniu należnych stronom kosztów procesu, na rzecz powódki od pozwanego zasadzono kwotę 2.021 zł (4.017 zł – 1.996 zł), o czym orzeczono w pkt IV.

O nieuiszczonych kosztach sądowych orzeczono w pkt V wyroku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2021 r., poz. 2257 z późn. zm.) w zw. z art. 100 k.p.c. w ten sposób, że w całości obciążono nimi pozwanego z uwagi na wynik procesu.

Co do powództwa M. G. pozwany w odpowiedzi na pozew podniósł przede wszystkim zarzut powagi rzeczy ugodzonej, wskazując, że przed Sądem Okręgowym w Kielcach w sprawie o sygn. I C 982/15 M. G. zawarła z pozwanym ugodę, na mocy której otrzymała 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze zdarzeniem z dnia 29 kwietnia 2006 r. i jednocześnie zrzekła się względem ubezpieczyciela, jak i sprawcy zdarzenia dalszych roszczeń.
W ocenie pozwanego z uwagi na zawartą ugodę, nie sposób uznać, aby M. G. przysługiwało roszczenie o waloryzację świadczenia rentowego i o zapłatę kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy rentą zwaloryzowaną a dotychczasową. Wykonanie ugody doprowadziło do wygaśnięcia stosunku prawnego łączącego powódkę z pozwanym.

Zgodnie z art. 917 k.c. przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Zawarcie ugody kreuje stan tak zwanej „powagi rzeczy ugodzonej”, zaś jej wykonanie prowadzi do wygaśnięcia danego stosunku prawnego, w zakresie którego zawarto ugodę.

W ocenie Sądu zarzut pozwanego dotyczący „powagi rzeczy ugodzonej”
w stosunku do powódki M. G. nie jest zasadny. Należy fakt zawarcia tej ugody, jej zakres i co za tym idzie oświadczenie powódki o zrzeczeniu się dalszych roszczeń wobec ubezpieczyciela interpretować z uwzględnieniem treści art. 65 k.c. Przepis ten zaś każe uwzględniać okoliczności w jakich złożono oświadczenie woli, zgodny zamiar stron umowy i jej cel. Nie ma wątpliwości co do tego, iż w toku postępowania prowadzonego przed Sądem Okręgowym w Kielcach w sprawie
o sygn. I C 982/15 przedmiotem sporu była jedynie wysokość należnego powódce zadośćuczynienia. Już z samego pozwu złożonego w tamtej sprawie wynika, iż M. G. domagała się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 85.000 zł wraz z odsetkami tytułem zadośćuczynienia, zgodnie z art. 448 k.c. w zw.
z art. 24 § 1 k.c. W toku tamtego postępowania żadna ze stron nie odnosiła się do kwestii renty, przyznanej już we wcześniejszym postępowaniu w sprawie I C 2541/07, zakończonym prawomocnym wyrokiem z 6 lutego 2008 r. Dlatego nie sposób uznać, że oświadczenie powódki zawarte w pkt. 3 ugody, stanowiące że zapłata zadośćuczynienia w kwocie 50.000 zł oraz zapłata połowy kosztów procesu
i połowy opłaty od pozwu czyni zadość wszystkim jej roszczeniom, tak obecnym jak
i przyszłym, wynikającym ze zdarzenia z dnia 29 kwietnia 2006 r., w wyniku którego śmierć poniósł R. G., i w związku z tym zrzeka się względem pozwanego, jak i sprawcy ww. zdarzenia dalszych roszczeń, odnosiło się również do renty. Sama powódka zeznając na rozprawie w dniu 31 stycznia 2023 r. wskazała, że zrzeczenie się roszczeń w stosunku do pozwanego i sprawcy wypadku zawarte w pkt. 3 ugody miało dotyczyć jedynie zadośćuczynienia, a nie renty wypłacanej przez pozwanego na jej rzecz (k. 484).

Mimo ugody zawartej w toku sprawy o sygn. I C 982/15 Sądu Okręgowego
w K., pozwany cały czas wypłacał na rzecz powódki M. G. rentę przyznaną jej wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 6 lutego 2008 r.
w sprawie I C 2541/07. Nadto pozwany występował do powódki M. G. z propozycją kapitalizacji przysługującej jej na podstawie ww. wyroku renty. Powyższe prowadzi do wniosku, iż nie tylko powódka M. G., ale także pozwany ubezpieczyciel traktował ugodę zawartą w sprawie I C 982/15 Sądu Okręgowego w Kielcach jako odnoszącą się wyłącznie do zadośćuczynienia przysługującego M. G. w związku ze śmiercią jej męża, nie zaś jako odnoszącą się do wypłacanej powódce przez pozwanego renty. Twierdzenia pozwanego jakoby ugoda ta miała dotyczyć także renty, należy potraktować jako taktykę procesową strony pozwanej, mającą na celu doprowadzenie do oddalenia powództwa M. G..

Powództwo M. G. nie zasługiwało jednakże na uwzględnienie z innych powodów. Nie ulega wątpliwości, że wdowa jest osobą, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny w rozumieniu art. 446 § 2 zdanie pierwsze k.c. Wdowa, co do zasady ma obowiązek podjęcia pracy zawodowej, która odpowiada jej kwalifikacjom – nie należy jej się pełna renta odszkodowawcza, gdy z nieuzasadnionych powodów nie pracuje, gdyż przyczynia się wówczas do zwiększenia szkody (art. 362 k.c.). W doktrynie wyrażono pogląd, który Sąd Rejonowy podziela, że zasadne jest wymaganie od wdowy podjęcia działań zmierzających do przeciwdziałania ujemnym następstwom zdarzenia, które spowodowało szkodę, tj. podjęcia pracy. Nie ma istotnego znaczenia, że podział ról, zakładający, że żona nie pracuje zawodowo i koncentruje się na opiece nad dziećmi, był uzgodniony przez małżonków. Wdowa nie ma obowiązku podjęcia jakiejkolwiek pracy, będzie więc uprawniona do renty do czasu uzupełnienia kwalifikacji zawodowych w stopniu, który umożliwi jej podjęcie odpowiedniej pracy. Należy jednak uwzględnić takie indywidualne okoliczności jak choroba czy podeszły wiek, które mogą uzasadniać uchylenie obowiązku podjęcia pracy. Natomiast osiąganie niskich dochodów spowoduje konieczność przyznania wdowie renty na czas, dopóki nie osiągnie ona zdolności zarobkowych umożliwiających pełną kompensatę utraconych zarobków męża (zob. A. Szpunar, Wynagrodzenie..., s. 103 i n.; idem, Kilka uwag o przyczynieniu się poszkodowanego do zwiększenia szkody, „Rejent” 2002, nr 11, s. 18 i n.).

Poza sporem pozostawała okoliczność, iż w chwili śmierci męża M. G. nie pracowała zawodowo, zajmowała się wychowaniem małoletnich wówczas dzieci i prowadzeniem domu. Ten sam stan istniał w dacie przyznania jej renty przez Sąd Okręgowy w Kielcach w sprawie I C 2541/07. Powódka ma wykształcenie średnie, licencjat z pedagogiki. Ponadto zdobyła zawód masażystki, ale nigdy go nie wykonywała. Obecnie dzieci powódki są pełnoletnie, nie wymagają opieki. Syn D. wyprowadził się z domu, zaś córka J. pomimo tego, iż mieszka z powódką, utrzymuje się ze swoich środków. Powódka w latach 2016-2019 podjęła pracę biurową, zaś w roku 2020 odbywała staż z Urzędu Pracy, po którym została zatrudniona na okres 3 miesięcy. Obecnie powódka pozostaje bez pracy. M. G. nie wykazała jednak, aby fakt pozostawania aktualnie bez pracy był od niej niezależny. Wprawdzie wskazywała, iż cierpiała na depresję, jednakże nie wykazała, aby jej stan zdrowia nie pozwalał obecnie na podjęcie jakiegokolwiek zatrudnienia. Nie bez znaczenia jest również to, że M. G. aktualnie nie ma nikogo na utrzymaniu. Ponadto nie posiada już zobowiązań z tytułu kredytu mieszkaniowego, który obciążał ją w dacie zasądzenia renty od pozwanego. Powódka nie wykazała, by zachodziły jakiekolwiek przeszkody w zdobyciu przez nią innych, nowych kwalifikacji zawodowych, które pozwoliłyby jej na podjęcie pracy. Ani jej wiek ani stan zdrowia, ani sytuacja rodzinna nie zmniejszają jej możliwości zarobkowych.

Z tych też względów powództwo M. G. o podwyższenie renty przyznanej jej od pozwanego zgodnie wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach I C 2541/07 nie zasługiwało na uwzględnienie, co pociągało za sobą także oddalenie powództwa o zapłatę kwoty 8.270,62 zł tytułem różnicy pomiędzy rentą dotychczasową a rentą zwaloryzowaną za okres 3 lat wstecz od dnia wytoczenia powództwa (pkt VI wyroku).

Pomimo tego, że powódka M. G. przegrała proces w całości, Sąd odstąpił od obciążania jej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego na podstawie art. 102 k.p.c. W ocenie Sądu zasady słuszności za tym przemawiają. Sąd miał na uwadze trudną sytuację finansową powódki, której jedynym dochodem jest obecnie renta zasądzona na jej rzecz od pozwanego. Obciążanie jej kosztami procesu, poniesionymi przez pozwanego w kwocie 3.617 zł, mogłoby wpłynąć na pogorszenie jej sytuacji życiowej. Skoro renta nie była zmieniana od 2008 r., przekonanie powódki o słuszności jej roszczeń z uwagi na upływ czasu od dnia przyznania renty daje się usprawiedliwić. Sąd zauważa także, że pozwany jest potentatem na rynku usług ubezpieczeniowych, dysponującym znacznymi środkami finansowymi oraz stałą obsługą prawną, że prowadzenie licznych procesów jest nieodzownie związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Niniejsza sprawa nie miała skomplikowanego charakteru i nie wymagała dużego nakładu pracy ze strony pełnomocnika, tym bardziej że w tym samym postępowaniu rozpoznawano również powództwo J. G.. Interes pozwanego nie dozna zatem znaczącego uszczerbku z tego powodu, że poniesione koszty procesu nie zostaną mu zwrócone.

Pomimo zwolnienia powódki M. G. od zapłaty opłaty od pozwu w kwocie 350 zł, Sąd nie obciążył pozwanego kosztami sądowymi wywołanymi jej powództwem, z uwagi na wygranie przez niego sprawy w całości (pkt VIII wyroku).

sędzia Agnieszka Kierkowska

Zarządzenie dla sekretariatu :

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.