Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

-po sprostowaniu

Dnia 31 października 2023 roku

Sąd Rejonowy w Kielcach VIII Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Agnieszka Kierkowska

Protokolant sekretarz sądowy Agnieszka Szymkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2023 roku w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K. (1)

przeciwko J. K.

o zapłatę (roszczenia z umowy o dzieło)

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od M. K. (1) na rzecz J. K. 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty;

III.  nakazuje ściągnąć od M. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kielcach 333,33 zł (trzysta trzydzieści trzy złote i trzydzieści trzy grosze) kosztów sądowych.

SSR Agnieszka Kierkowska

Sygn. akt: VIII C 491/21

UZASADNIENIE

W pozwie z 10.04.2020 r. (data nadania – koperta k.81) powód M. K. (1) zawarł żądanie zasądzenia na jego rzecz od pozwanego J. K. 13800 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Na uzasadnienie żądania podał, że zlecił pozwanemu wymianę silnika, modyfikację zespołu napędowego i elektroniki w samochodzie osobowym F. (...). W tym celu pozwany miał zakupić dla powoda inny samochód - marki V.,
z którego części miały być wykorzystane przy modyfikacji F.. Terminu wykonania umowy nie oznaczono. Powód przekazał pozwanemu 12800 zł w grudniu 2017 r. jako zaliczkę na poczet wynagrodzenia oraz środki na zakup samochodu marki V., a w marcu 2018 r. przekazał mu dodatkowe 1000 zł jako wynagrodzenie za zakupione podzespoły do naprawy. W październiku 2018 r. powód odstąpił od umowy, zgodził się na ostateczny termin jej wykonania do 8 października 2018 r. Na dalsze przedłużenie terminu się nie zgodził, mimo że pozwany nie ukończył prac. Odebrał od pozwanego samochód 18 grudnia 2018 r. i okazało się, że został w nim tylko wymieniony silnik i napęd, co zostało zrobione wadliwie, a poza tym nie wymieniono podzespołów, wymieniony silnik cieknie. Pozwany nie zwrócił powodowi pozostałych części samochodu V., nie wykorzystanych do naprawy F.. Powód wezwał pozwanego do zwrotu przekazanej mu kwoty 13800 zł, ponieważ pozwany nie wykonał umowy, a z otrzymanej sumy się nie rozliczył.

W uwzględnieniu tego żądania wydano nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w dniu 9.06.2020 r. sygn. I Nc 989/20 (k.82)

Pozwany J. K. złożył 3.08.2020 r. sprzeciw od tego nakazu zapłaty (k.87-105), w którym zaskarżył go w całości, wniósł o oddalenie powództwa i zarzucił, że przekazana przez powoda kwota na zakup samochodu V. obejmowała także koszt podróży w celu dokonania zakupu do Wielkiej Brytanii, że pozwany wykonał szereg prac w tym m.in. demontaż i rozebranie silnika z F., demontaż silnika
z V., montaż przekładek między tulejami, remont głowicy oraz złożenie tego silnika, demontaż zawieszenia z V., wymiana rozrządu. Przyznał, że praca nie została ukończona. Podniósł, że po odebraniu pojazdu powód nie zgłaszał zastrzeżeń, a dochodzi roszczeń po 1,5 roku od jego odebrania, zatem ciężar odpowiedzialności za stan auta na nim spoczywa.

Sąd ustalił:

M. K. (1) jest właścicielem samochodu osobowego F. (...).
W 2017 r. w drodze do W. w okolicach S. nastąpiła awaria tego auta, spowodowana zatarciem silnika. M. K. (1) skontaktował się z J. K., którego znał towarzysko i który mieszka w tej okolicy. Chciał odstawić uszkodzony samochód do jego warsztatu. J. K. się zgodził i auto trafiło do niego. Uzgodnił z M. K. (1), że najpierw ustali co było przyczyną awarii. Ustalił, że doszło do zatarcia silnika. Zaproponował, że najlepiej wymienić silnik na inny, bo naprawa tego, który się zatarł byłaby bardziej kosztowna. Ostatecznie po jakimś czasie M. K. (1) uzgodnił z J. K., że silnik zostanie wymieniony na inny, a dodatkowo zostanie przerobiony napęd z przedniego na napęd 4 x 4. Nowy silnik i podzespoły miały pochodzić z innego samochodu – marki V.. J. K. podjął się wyszukania odpowiedniego samochodu i jego zakupu. Uzgodnił z M. K. (1), że inne części z V., których nie wykorzysta do remontu F., będzie sprzedawał, żeby zakupić elementy potrzebne do tego remontu.

Kilka tygodni trwało znalezienie odpowiedniego samochodu V. na części. Obie strony umowy przeglądały ogłoszenia w Internecie. W grudniu 2017 r. J. K. znalazł odpowiednie ogłoszenie i pojechał po taki samochód. Pojechał z nim kolega, który miał uprawnienia do prowadzenia pojazdu z lawetą. Samochód V. został zakupiony na nazwisko tego kolegi, ponieważ w taki sposób można go było taniej przewieźć do Polski, bez konieczności posiadania licencji. Samochód V. kosztował nie mniej niż 1700 funtów. J. K. przed wyjazdem otrzymał od M. K. (1) 12800 zł. Z tej sumy zapłacił za V., płacił za paliwo, żywność. W Wielkiej Brytanii J. K. z kierowcą lawety zatrzymali się
u znajomego, nie płacili za nocleg, ale z powodu opadów śniegu musieli zostać kilka dni dłużej niż planowali. Kolega kierujący lawetą zakupił dla siebie drugi samochód
i za niego zapłacił. Oba zakupione samochody przyjechały do Polski na jednej lawecie.

( dowody: zeznania świadków M. K. k.246, B. M. k.247, B. S. k.257, zeznania stron k.258-259, dokumenty załączone do sprzeciwu w postaci potwierdzeń zakupu części zamiennych k.92, 126, 136-139, potwierdzeń transakcji na rachunku pozwanego w dn.7-13.12.2018 r. k.94-101, potwierdzenia zakupu V. przez świadka M. K. k.102-104)

J. K. przez kilka miesięcy wykonywał umowę. Wykonał następujące prace: wymontowanie silnika z F., wymontowanie silnika z V., modyfikacja silnika z V., zamontowanie silnika z V. do F., wymontowanie układu napędowego z F., wymontowanie układu napędowego z V. i zamontowanie go w F.. Nie udało mu się podłączyć układu napędowego 4x4. Zakres umówionych prac nie był zgodny z technologiami naprawy zalecanymi przez producenta pojazdu, miał zmierzać do zmiany specyfikacji technicznej F.. J. K. podjął się wykonania modyfikacji także z ciekawości, żeby się czegoś nowego nauczyć. Poszukiwał rozwiązania problemów technicznych napotkanych w toku wykonania umowy, np. dotyczących sterowników. Dokonywał zakupu koniecznych części, akcesoriów (np. płynów), dostał na to kolejne 1000 zł od M. K. (1). Sprzedał część podzespołów i elementów V., których nie wykorzystał do naprawy F. i za uzyskane środki kupował to, co było potrzebne do wykonania umowy. Z M. K. (1) kontaktował się w tym czasie telefonicznie lub za pomocą komunikatorów internetowych, nie spotykali się.

( dowody: zeznania świadków M. K. k.246, B. M. k.247, B. S. k.257, zeznania stron k.258-259, opinia biegłego M. S. k.307, 309-311, 343-345)

W październiku 2018 r. M. K. (1) zaczął się niecierpliwić. W dniu 4 października 2018 r. (czwartek) zażądał przerwania naprawy, informując, że dokończy ją ktoś inny. Zgodził się poczekać jeszcze do 8 października 2018 r. (poniedziałek). J. K. w tym terminie nie ukończył naprawy, a po tym terminie przez kolejne dwa miesiące wykonywał jeszcze prace zmierzające do zamontowania poszczególnych elementów (np. radio, zderzak) i przygotowania pojazdu do wydania. Samochód nie nadawał się do jazdy. Został zabrany lawetą 18 grudnia 2018 r. Na lawetę wjechał na kołach, ponieważ przedni napęd działał. M. K. (1) nie było przy tym. F. został podstawiony do kolejnego warsztatu, wskazanego przez M. K. (1), gdzie dokończono prace związane z montażem
i podłączeniem napędu.

( dowody: korespondencja stron z komunikatora internetowego załączona do pozwu k.23-80, zeznania świadka D. S. k.245 verte -246, zeznania stron k.258-259)

W grudniu 2018 r. i styczniu 2019 r. strony korespondowały na temat zakresu prac wykonanych przez J. K.. W kwietniu 2019 r. w tej korespondencji pojawił się temat rozliczeń, ale dopiero w sierpniu 2019 r. M. K. (1) poinformował J. K., że „silnik jest nieszczelny – leje się”. W dalszej korespondencji
z października 2019 r. domagał się zwrotu pieniędzy za części z V. i F., za ubezpieczenie, za uszkodzenie szyby, nie wskazując konkretnych kwot. J. K. utrzymywał, że otrzymane pieniądze użył na wykonanie umowy, w tym zakup V.
i że z uwagi na swój czas i nakład pracy przeznaczony na wykonanie umowy nie jest już nic winien.

Pismem z 2.03.2020 r. M. K. (1) wezwał J. K. do zwrotu otrzymanych środków w kwocie 13800 zł z uwagi na nierozliczenie się z nich i nie przekazanie zakupionych za nie części zamiennych.

( dowody: korespondencja stron z komunikatora internetowego załączona do pozwu k.23-80, pismo z 2.03.2020 r. k.19-20)

Kurs średni NBP funta szterlinga w grudniu 2017 r. to 4,8 PLN. (fakt powszechnie znany, ogłaszany m.in., na stronie www.nbp.pl) Wartość prac wykonanych przez J. K., przy uwzględnieniu cen części zamiennych
i robocizny z 2018 r. to nie więcej niż 9025,72 zł, w tym wartość części zamiennych 1142,98 zł.

( dowód: opinia biegłego M. S. k. 300-311, 339-345, 370)

Sąd oparł się na wszystkich dowodach wskazanych powyżej z uwagi na to, że wzajemnie się potwierdzają. Sam fakt zawarcia umowy przez strony, zakres prac, jakie pozwany zobowiązał się wykonać, przekazanie pozwanemu kwoty dochodzonej pozwem przez powoda – były to okoliczności niesporne, przyznane zgodnie przez strony. Zakres wykonanych przez pozwanego prac i wartość należnego mu wynagrodzenia ustalono w oparciu o opinię biegłego, oceniając ją jako jasną, pełną i miarodajną. Biegły odniósł się do wszystkich zgłoszonych przez strony uwag. Przekonująco uzasadnił swoje stanowisko co do oceny stopnia zawansowania prac pozwanego i prawidłowości ich wykonania, z odwołaniem do wszechstronnej analizy zebranych dowodów.

Sąd zważył:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Strony łączyła umowa o dzieło. Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Pozwany zobowiązał się do wykonania naprawy samochodu osobowego polegającej na wymianie silnika oraz do wymiany i modernizacji układu napędowego. W umowie strony nie określiły terminu wykonania naprawy ani wysokości wynagrodzenia. Zgodnie z art. 628 §1 k.c. zdanie drugie i trzecie jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie.

W sprawie nie było sporne, że umowa nie została wykonana w całości i uległa rozwiązaniu z tego powodu, że czas jej wykonania się wydłużał. Zgodnie z art. 635 k.c. jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła. Jak wynika
z poczynionych ustaleń początkowo termin wykonania umowy nie został określony, jednakże na początku października 2018 r. został on uzgodniony na dzień
8.10.2018 r. Powód zażądał, by pozwany od tego dnia zaprzestał dalszych prac, informując, że powierzy ich dokończenie komuś innemu i odbierze od niego pojazd. Wprawdzie pozwany jeszcze przez kolejne 2 miesiące – do dnia odebrania samochodu powoda przez lawetę – wykonywał jakieś czynności, ale wyłącznie zmierzające do przygotowania samochodu do wydania, co wynika z wymiany wiadomości z tego okresu między stronami. Poczynione ustalenia faktyczne wskazują, że z dniem 8.10.2018 r. doszło do odstąpienia od umowy przez powoda. Biorąc pod uwagę, że wtedy samochód od około roku był u pozwanego w naprawie, nie ulega wątpliwości, że pozwany nie zdołałby jej ukończyć w terminie, zakreślonym przez powoda do 8.10.2018 r.

Skutki odstąpienia od umowy wzajemnej uregulowano w art. 494 k.c. Przepis ten stanowi, że strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. W myśl tego przepisu powód, jako strona, która odstąpiła od umowy może żądać zwrotu tego co świadczył pozwanemu i naprawienia szkody. Powód w niniejszej sprawie domagał się kwoty 13800 zł, którą świadczył na rzecz pozwanego na poczet wynagrodzenia i wydatków na zakup materiałów do wykonania dzieła (tj. innego samochodu z przeznaczeniem na części oraz części zamiennych i podzespołów, potrzebnych do wykonania umowy). Nie domagał się naprawienia szkody. Wprawdzie w swoich zeznaniach wskazywał na dodatkowe wydatki poniesione na ubezpieczenie auta za czas, gdy nie korzystał
z niego, na dokończenie naprawy w innym warsztacie, ale nie sformułował roszczenia o odszkodowanie i w pozwie tych okoliczności na uzasadnienie żądania nie podał.

Z uwagi na to, co było przedmiotem umowy w niniejszej sprawie, należy
w ocenie Sądu rozważyć zastosowanie także art. 491§2 k.c. Przepis ten stanowi, że jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się, według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty niespełnionego świadczenia. Strona ta może także odstąpić od umowy
w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce. W orzecznictwie i doktrynie jest wyrażany pogląd, że przepis art. 491§2 k.c. w wypadku odstąpienia od umowy o dzieło nie ma zastosowania, a to z uwagi na istotę umowy o dzieło, gdyż dziełem jest wytwór
o pełnej integralności składowych elementów. (por. Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz pod red. Gutowski lub Kodeks cywilny. Komentarz 2023 pod red. Gniewek – oba opubl. w Legalis). W niniejszej sprawie przedmiot umowy miał charakter podzielny w tym sensie, że na umówiony zakres naprawy składało się kilka etapów prac. Część z nich została wykonana przez pozwanego. Powód domagał się zaprzestania dalszej naprawy i wydania mu auta, żeby przekazać je do innego warsztatu. To oznacza, że odstąpienie od umowy nie nastąpiło ze skutkiem ex tunc tj. tak jakby nigdy nie została zawarta. Powód odstąpił od umowy co do reszty niespełnionego świadczenia w rozumieniu art. 491§2 k.c.

Powód nie wykazał przy tym, że praca wykonana została przez pozwanego wadliwie. Wprawdzie zarzucał to pozwanemu w wiadomościach przesyłanych do niego („silnik jest nieszczelny – leje się”), ale dopiero w 2019 r., kilka miesięcy po odebraniu samochodu od pozwanego, a świadek D. S. zeznał, że musiał pewne prace poprawić lub wykonać ponownie, ale jak wyjaśnił w opinii biegły M. S. nie można na tej podstawie jednoznacznie stwierdzić, że pozwany nieprawidłowo wykonywał naprawę. Przede wszystkim nie została ona ukończona
i auto było w chwili wydania go powodowi niesprawne, nie nadawało się do jazdy. Powód nie przedstawił żadnych dowodów, z których jednoznacznie wynikałoby,
w jakim stanie był pojazd w chwili odebrania go od pozwanego. Powód nie był przy tym obecny, nie zlecił kolejnemu wykonawcy udokumentowania tego stanu przed przystąpieniem do kontynuowania naprawy. Nie ma podstaw do przyjęcia wyłącznie w oparciu o zeznania ww. świadka, że pozwany wykonał część umowy wadliwie, że to co wykonał nie zostało wykorzystane przez kolejnego mechanika w całości lub części, że demontaż podzespołów zamontowanych przez pozwanego w kolejny warsztacie nie był związany ze zmianą technologii naprawy. To oznacza, że za wykonaną część pracy należy się pozwanemu wynagrodzenie. Zatem w myśl art. 494 k.c. powód może domagać się zwrotu tego co świadczył tylko w części
- w zakresie w jakim umowa nie została wykonana do dnia odstąpienia.

Z poczynionych ustaleń wynika, że koszt zakupu pojazdu V.
z przeznaczeniem na części to nie mniej niż 1700 (...) co daje około 8160 zł (przeliczając wg. średniego kursu NBP w dacie zakupu). Powód otrzymał od pozwanego samochód F. z wmontowanym silnikiem i układem napędowym
z samochodu V.. Ponadto inne użyte przez pozwanego części i akcesoria kosztowały 1142,98 zł. Ich koszt, wskazany w opinii biegłego (k.310 verte), pokryty był z środków powoda (przekazanych bezpośrednio, albo pochodzących ze sprzedaży innych części z samochodu V., nie użytych do wykonania umowy). Wartość wynagrodzenia pozwanego, obliczona według stawek robocizny z 2018 r., pomniejszona o koszt części to 7882,74 zł ( (...),72 – (...),98). Z przekazanej pozwanemu kwoty 13800 zł pozwany wydał około 8160 zł na zakup pojazdu V.. Cena zakupu nie uwzględnia kosztów podróży i sprowadzenia pojazdu z Wielkiej Brytanii. Jednakże biorąc pod uwagę wyłącznie tę cenę (8160 zł) i wartość wynagrodzenia pozwanego za tę część dzieła, która została wykonana przez niego (7882,74 zł), otrzymujemy kwotę większą niż dochodzona pozwem. Zarzut powoda, że pozwany się nie rozliczył z otrzymanych środków nie jest uzasadniony. Należy podkreślić, że sam powód twierdził, iż zostały one przekazane nie tylko na zakup V. czy części zamiennych, ale także na poczet wynagrodzenia pozwanego.

Powód mógłby domagać się zwrotu pozostałych części V. tj. nie wmontowanych do F. i nie sprzedanych z przeznaczeniem na zakup części do naprawy F.. Pozwany zeznał, że takie części u niego zostały. Nie było to objęte żądaniem pozwu, mimo, że ze złożonych przez powoda wydruków wiadomości wymienianych z pozwanym poprzez komunikator wynika, że powód zażądał ich zwrotu. Powód nie przedstawił dowodów pozwalających na ustalenie rodzaju
i wartości tych pozostałości. Jak już wyżej wskazano powód może mieć także roszczenie o naprawienie szkody na podstawie art. 494 k.c. Jednak zgodnie z art. 321 k.p.c. Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Powód był reprezentowany przez fachowego pełnomocnika i ponosi pełną odpowiedzialność za sposób sformułowania żądania pozwu zarówno co do petitum pozwu, jak i co do okoliczności faktycznych podanych w uzasadnieniu. W toku postępowania nie doszło do zmiany tego żądania.

Co do przekazanej pozwanemu sumy powód mógłby domagać się zwrotu tylko gdyby wykazał, że łącznie wartość prac wykonanych przez pozwanego
i wartość zakupionych przez niego materiałów do wykonania umowy była mniejsza od otrzymanej na ten cel sumy. Jak już wyżej wskazano poczynione ustalenia faktyczne tego nie potwierdzają.

W tym stanie rzeczy powództwo oddalono w oparciu o art. 635 k.c. w zw. z art. 491§2 k.c. i art. 494 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98§1 k.p.c. zgodnie
z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. To powód przegrał proces w całości, zatem ma obowiązek zwrotu na rzecz pozwanego poniesionych kosztów procesu, które obejmują opłatę skarbową od pełnomocnictwa i wynagrodzenie jego pełnomocnika w stawcie minimalnej, określonej w §2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98§1 k.p.c. Koszty te obejmowały część wynagrodzenia biegłego, która nie została pokryta
z zaliczki. (k.312, 351) Kwotę 333,33 zł nakazano ściągnąć od powoda jako strony przegrywającej.