Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. decyzją z dnia 25.09.2024 r. (nr: (...).604.CW. (...).2024 - (...)), wydaną na podstawie art. 8 i 9, art. 18, art. 66 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780, z późn. zm.) w zw. art. 84 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r., poz. 497, z późn. zm.), odmówił Z. S. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 03.05.2023 r. do 06.05.2023 r., od 08.05.2023 r. do 23.05.2023 r., od 31.05.2023 r. do 11.09.2023 r., od 12.09.2023 r. do 27.10.2023 r. Ponadto organ zobowiązał wnioskodawcę do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego z funduszu chorobowego w kwocie 13.787,58 zł za okres od 03.05.2023 r. do 06.05.2023 r., od 08.05.2023 r. do 23.05.2023 r., od 31.05.2023 r. do 11.09.2023 r., od 12.09.2023 r. do 27.10.2023 r.

W uzasadnieniu powyższej decyzji organ rentowy przytoczył treść przepisów, na których oparł przedmiotową decyzję, a nadto wskazał, że Oddział wypłacił ubezpieczonemu zasiłek chorobowy za sporny okres, a wyrokiem Sądu w sprawie IV U 67/22 z dnia 17.05.2024 r. zostało przyznane wnioskodawcy świadczenie rehabilitacyjne za okres od 17.09.2022 r. do 11.09.2023 r. W związku z powyższym wnioskodawca nie ma prawa do świadczeń wskazanych w treści decyzji, a wypłacony w tych okresach zasiłek chorobowy został pobrany nienależnie i podlega zwrotowi.

Z. S. w dniu 25.10.2024 r. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji, a także na zasądzenie na jego rzecz od organu rentowego kwoty 25.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

W uzasadnieniu tego odwołania wnioskodawca podniósł, że organ rentowy przez 2 lata opóźniał mu wypłatę świadczenia rehabilitacyjnego, które to ostatecznie zostało mu przyznane wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 17.05.2024 r. Wskazał, iż w tymże okresie podejmował leczenie onkologiczne i pieniądze z zasiłków spożytkował na leczenie, dojazdy i wizyty lekarskie oraz utrzymanie niepełnosprawnej córki. Wskazał, iż pobrał środki z zasiłku chorobowego w dobrej wierze i informował organ rentowy, iż przedłużanie rozpoznawania sprawy w przedmiocie świadczenia rehabilitacyjnego spowoduje dalsze spory. Podniósł, iż z uwagi na postępowanie organu rentowego pogorszył się jego stan zdrowia, cierpi na schorzenia takie jak: cukrzyca, nadciśnienie, schorzenia kardiologiczne i stany lękowe. Wnioskodawca wywodził dalej, iż ma także na utrzymaniu córkę uczącą się na III roku studiów w K., a pogorszenie sytuacji materialnej i spór z organem rentowym wpłynął negatywnie na jego zdrowie (k. 3-4).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w odpowiedzi na ww. odwołanie z dnia 20.11.2024 r. wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, podtrzymując generalnie stanowisko zawarte w treści zaskarżonej decyzji (k. 5-6).

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały generalnie swoje stanowiska w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. S. w spornym okresie pracował u J. P. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Agencja Handlowa (...) na stanowisku magazyniera kierowcy od 01.08.2016 r. i z tego tytułu podlegał ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu chorobowemu.

Z. S. był niezdolny do pracy z powodu choroby od 11.02.2022 r. W pierwszej kolejności otrzymał wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy na podstawie art. 92 k.p. od 11.02.2022 r. do 24.02.2022 r. W dalszej kolejności ubezpieczony przebywał na zasiłku chorobowym od 25.02.2022 r. do 27.07.2022 r. Do dnia 27.07.2022 r. ubezpieczony wykorzystał 178 dni okresu zasiłkowego, a następnie w okresie nieprzekraczającym 60 dni od powstania ponownej niezdolności do pracy przebywał na zasiłku chorobowym także od 13.09.2022 r. do 16.09.2022 r., tj. przez okres 4 dni. Płatnik składek Z. S. początkowo nie złożył wniosku o zasiłek chorobowy na rzecz ubezpieczonego za okres od 13.09.2022 r. do 16.09.2022 r.

W efekcie powyzszego Z. S. z dniem 16.09.2022 r. wykorzystał 182-dniowy okres zasiłkowy.

Z. S. w spornym okresie leczył się na nadciśnienie, cukrzycę typu 2, przerost gruczołu krokowego oraz pozostawał pod obserwacją Poradni Onkologicznej z powodu guza nerki lewej. Opisywany stabilny obraz zmian guza nerki lewej okazał się większym problemem onkologicznym, wymagającym interwencji chirurgicznej. Nadto zaburzenia depresyjne, otyłość, cukrzyca, rosnący guz nerki lewej stanowiły przeciwwskazanie do wykonywania zawodu kierowcy, co czyniło go nadal niezdolnym do pracy, albowiem ww. schorzenia stanowiły ograniczenie możliwości wykonywania pracy wymagającej pełnej sprawności psychoruchowej. Wnioskodawca podejmując leczenie onkologiczne i innych chorób współistniejących ponosił koszty dojazdów na badania i wizyt lekarskich, leków. Miał także na utrzymaniu niepełnosprawną córkę. Otrzymywane świadczenia od organu rentowego pozwalały mu na zaspokojenie podstawowych potrzeb związanych z leczeniem oraz potrzeb niepełnosprawnej córki studiującej na III roku w K..

Z. S. w dniu 19.10.2022 r. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o świadczenie rehabilitacyjne w związku z niezdolnością do pracy spowodowaną ogólnym stanem zdrowia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z 04.01.2023 r. (znak: 150000/602/67046/2023/ZAS) odmówił Z. S. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Od powyższej decyzji Z. S. odwołał się do Sądu Rejonowego w Kielcach. Odwołanie od tejże decyzji było rozpoznawane w sprawie IV U 67/23.

W międzyczasie, w toku rozpoznawania przez Sąd Rejonowy w Kielcach odwołania ubezpieczonego od decyzji z dnia 04.01.2023 r. odmawiającej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, Z. S. był nadal niezdolny do pracy i przebywał na zasiłku chorobowym od 03.05.2023 r. do 06.05.2023 r., od 08.05.2023 r. do 23.05.2023 r., od 31.05.2023 r. do 11.09.2023 r., od 12.09.2023 r. do 27.10.2023 r. Z tytułu powyższych niezdolności do pracy organ rentowy wypłacił Z. S. kwotę 13.787,58 zł tytułem zasiłku chorobowego.

Po okresie ok. 1,5 roku od decyzji ZUS w przedmiocie świadczenia rehabilitacyjnego, Sąd Rejonowy w Kielcach wyrokiem z dnia 17.05.2024 r. w sprawie IV U 67/23 zmienił zaskarżoną decyzję (...) Oddział w K. z 04.01.2023 r. (znak: 150000/602/67046/2023/ZAS) w ten sposób, iż przyznał wnioskodawcy Z. S. świadczenie rehabilitacyjne od 17.09.2022 r. – na okres 12 miesięcy, tj. do 17.09.2023 r. Powyższy wyrok uprawomocnił się z dniem 19.06.2024 r.

W związku z przyznaniem przez Sąd Rejonowy w Kielcach wyrokiem z dnia 17.05.2024 r. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego Z. S. wstecznie od 17.09.2022 r. do 17.09.2023 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał korekty wobec ubezpieczonego w zakresie ustalenia w ww. okresie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. W konsekwencji tego organ rentowy wdrożył wobec ubezpieczonego procedurę w przedmiocie nadpłaty zasiłku chorobowego, spowodowanego zbiegiem dwóch świadczeń: zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego.

Następnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. decyzją z dnia 25.09.2024 r. (nr: (...).604.CW. (...).2024 - (...)) odmówił Z. S. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 03.05.2023 r. do 06.05.2023 r., od 08.05.2023 r. do 23.05.2023 r., od 31.05.2023 r. do 11.09.2023 r., od 12.09.2023 r. do 27.10.2023 r. Ponadto tenże organ rentowy zobowiązał wnioskodawcę do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego z funduszu chorobowego w kwocie 13.787,58 zł za okres od 03.05.2023 r. do 06.05.2023 r., od 08.05.2023 r. do 23.05.2023 r., od 31.05.2023 r. do 11.09.2023 r., od 12.09.2023 r. do 27.10.2023 r.

Od powyższej decyzji Z. S. odwołał się w niniejszej sprawie.

Dowody: akta ZUS, akta sprawy Sądu Rejonowego w Kielcach sygn. akt IV U 67/23, zeznania wnioskodawcy Z. S. (k. 13v).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych oraz dowodów ze wskazanych wyżej dokumentów, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała i które również w Sądzie nie wzbudziły żadnej wątpliwości odnośnie ich autentyczności i prawdziwości.

Podstawą ustaleń stanu faktycznego były także zeznania wnioskodawcy Z. S., którym Sąd dał w pełni wiarę w całości, albowiem były one spójne, logiczne, przekonujące. Wskazać przy tym należy, iż nie zostały one merytorycznie zakwestionowane przez organ rentowy, a nadto w niniejszym postępowaniu nie ujawniły się okoliczności, które uzasadniałyby przyjęcie, że zeznaje on nieprawdę.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Odwołanie Z. S. jest zasadne w części dotyczącej braku podstaw do zwrotu spornego zasiłku chorobowego, zaś w pozostałej części, tj. co przyznania prawa do zasiłku chorobowego za sporny okres, odwołanie było bezzasadne i podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2780) zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.

Stosownie zaś do art. 8 powyższej ustawy zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 - nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży - nie dłużej niż przez 270 dni (ust. 1), przy czym za okres niezdolności do pracy lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni. Nie dotyczy to niezdolności do pracy, o której mowa w art. 11 ust. 2 pkt 2, oraz spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży (ust. 2).

Z kolei w myśl art. 9 ustawy zasiłkowej do okresu, o którym mowa w art. 8, zwanego dalej "okresem zasiłkowym", wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, jak również okresy niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 (ust. 1), przy czym do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni. Do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresów niezdolności do pracy przypadających przed przerwą nie dłuższą niż 60 dni, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy wystąpiła w trakcie ciąży (ust. 2), natomiast do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresu niezdolności do pracy przypadającego w okresach, o których mowa w art. 4 ust. 1 (ust. 3).

Zgodnie z art. 66 powyższej ustawy wypłatę zasiłku wstrzymuje się, jeżeli:

1) powstaną okoliczności uzasadniające ustanie prawa do zasiłku;

2) okaże się, że prawo do zasiłku nie istniało;

3) zasiłek nie może być doręczony z przyczyn niezależnych od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ust. 1).

Jeżeli świadczenie zostało pobrane nienależnie z winy ubezpieczonego lub wskutek okoliczności, o których mowa w art. 15-17 i art. 59 ust. 6 i 7, wypłacone kwoty podlegają potrąceniu z należnych ubezpieczonemu zasiłków bieżących oraz z innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych lub ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej (ust. 2). Decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie zwrotu bezpodstawnie pobranych zasiłków stanowi tytuł wykonawczy w postępowaniu egzekucyjnym w administracji (ust. 3).

Ponadto zgodnie z art. 18 cyt. ustawy świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy (ust. 1), przy czym świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy (ust. 2).

Spór między stronami w niniejszej sprawie dotyczył tego, czy Z. S. przysługuje prawo do zasiłku chorobowego za sporny okres, z uwagi na przyznanie mu wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 17.05.2024 r. w sprawie IV U 67/23 prawa do świadczenia rehabilitacyjnego wstecznie od 17.09.2022 r. na okres 12 miesięcy, przypadającego i zbiegającego się z okresami pobierania zasiłku chorobowego. W związku z tym spornym było także, czy w przypadku ustalenia braku prawa do tego zasiłku chorobowego w okresach wskazanych w treści zaskarżonej decyzji, winien on zwrócić kwotę 13.787,58 zł tytułem zasiłku chorobowego jako świadczenia nienależnie pobranego.

Należy w tym miejscu wskazać, iż rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie niewątpliwie pozostaje w związku z wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 17.05.2024 r. w sprawie IV U 67/23, rozpoznającego odwołanie Z. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. z dnia 04.01.2023 r., znak: 150000/602/67046/2023/ZAS, w której to organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

W tym miejscu godzi się podkreślić, iż postępowanie w tym zakresie zakończyło się prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 17.05.2024 r. w sprawie IV U 67/23, w którym to Sąd Rejonowy w Kielcach zmienił zaskarżoną decyzję (...) Oddział w K. z 04.01.2023 r. (znak: 150000/602/67046/2023/ZAS) w ten sposób, iż przyznał wnioskodawcy Z. S. świadczenie rehabilitacyjne od 17.09.2022 r. – na okres 12 miesięcy, tj. do 17.09.2023 r. Wskazać należy, iż powyższy wyrok uprawomocnił się z dniem 19.06.2024 r.

Zgodnie zaś z art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. W tej syutacji Sąd orzekający w niniejszej sprawie jest związany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach w sprawie IV U 67/23 , który ma istotny wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy wskazać, iż w trakcie rozpoznawania przez Sąd Rejonowy w Kielcach odwołania Z. S. od decyzji (...) Oddział w K. z 04.01.2023 r. (znak: 150000/602/67046/2023/ZAS) w przedmiocie odmowy prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, które to nota bene trwało od wydania zaskarżonej decyzji do wydania prawomocnego wyroku ok. 1,5 roku, Z. S. był nadal niezdolny do pracy i przebywał na zasiłku chorobowym od 03.05.2023 r. do 06.05.2023 r., od 08.05.2023 r. do 23.05.2023 r., od 31.05.2023 r. do 11.09.2023 r., od 12.09.2023 r. do 27.10.2023 r. Nie ulega jednakże wątpliwości, iż niedopuszczalny jest zbieg świadczeń z ubezpieczeń społecznych – zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego. Zasiłek chorobowy przysługuje bowiem ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, zaś świadczenie rehabilitacyjne przysługuje w przypadku dalszej niezdolności do pracy po wyczerpaniu okresu zasiłku chorobowego, wynoszącego 182 dni. Jak wynika zaś z ustaleń poczynionych w sprawie Sądu Rejonowego w Kielcach w sprawie IV U 67/23, 182-dniowy okres zasiłkowy został przez ubezpieczonego wyczerpany w dniu 16.09.2022 r. Wobec zaś ustalonego przez Sąd Rejonowy w Kielcach wstecznie od 17.09.2022 r. prawa wnioskodawcy do świadczenia rehabilitacyjnego na 12 miesięcy, tj. do 17.09.2023 r., wnioskodawca w spornych okresach nie spełnił przesłanki art. 9 ust. 2 ustawy zasiłkowej z powodu braku przerwy pomiędzy ustaniem, a powstaniem nowej niezdolności do pracy w ilości przekraczającej 60 dni, co skutkuje zaliczeniem okresów niezdolności do pracy wynikających z zaskarżonej decyzji, do poprzedniego okresu zasiłkowego, wyczerpanego w dniu 17.09.2022 r.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu, nie może budzić żadnych wątpliwości, iż Z. S. nie przysługuje prawo do zasiłku chorobowego od 03.05.2023 r. do 06.05.2023 r., od 08.05.2023 r. do 23.05.2023 r., od 31.05.2023 r. do 11.09.2023 r., od 12.09.2023 r. do 27.10.2023 r., albowiem od 17.09.2022 r. do 17.09.2023 r. przysługiwało mu prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, a to skutkuje konkluzją, że zaskarżona decyzja w zakresie braku prawa do zasiłku chorobowego za ww. okresy jawi się jako niewadliwa, czyli prawidłowa, a wobec tego w tymże zakresie odwołanie Z. S. jawi się jako bezzasadne i podlegające oddaleniu.

Analizując zaś zasadność zwrotu nienależnego ubezpieczonemu zasiłku chorobowego za sporne okresy należy w pierwszej kolejności przytoczyć art. 84 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, z którego wynika, że osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, przy czym za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania (ust. 2 pkt 1) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia (ust. 2 pkt 2).

W tym miejscu należy przytoczyć orzecznictwo Sądu Najwyższego, z którego wynika, że obowiązek zwrotu świadczenia obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, mając świadomość jego nienależności. Dotyczy to zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach dotyczących braku prawa do pobierania świadczenia (art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej), jak i osoby, która uzyskała świadczenie na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu wypłacającego świadczenie (art. 84 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej). Nie jest przy tym wymagane uprzednie pouczenie o możliwości utraty pobranych zasiłków z przyczyn ustawowo określonych, między innymi, w art. 17 ustawy zasiłkowej, których wystąpienia nie można z góry zakładać ani przewidzieć. Istotną cechą nienależnie pobranego świadczenia z ubezpieczeń społecznych jest świadomość osoby pobierającej świadczenie, co do nieprzysługiwania jej prawa do tego świadczenia w całości lub w części od początku albo w następstwie mających miejsce później zdarzeń. Organ rentowy może domagać się zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tylko wówczas, gdy ubezpieczonemu można przypisać złą wolę. Obowiązek zwrotu obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze wiedząc, że mu się nie należy, co dotyczy zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach, w jakich nie powinna pobierać świadczeń (ust. 2 pkt 1 u.s.u.s.), jak też tej osoby, która uzyskała świadczenia na podstawie nieprawdziwych zeznań lub dokumentów, albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd instytucji ubezpieczeniowej (art. 84 ust. 2 pkt 2 tej ustawy). W prawie ubezpieczeń społecznych „świadczenie nienależnie pobrane", to nie tylko „świadczenie nienależne" (obiektywnie, np. wypłacane bez podstawy prawnej), ale także „nienależnie pobrane", a więc pobrane przez osobę, której można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości (woli) lub określone działania (zaniechania). Świadomość nienależności świadczenia może mieć źródło w pouczeniu udzielonym przez organ rentowy co do okoliczności powodujących konieczność zwrotu świadczenia bądź też może wynikać z zawinionego działania osoby, która spowodowało wypłatę świadczeń (zob. postanowienie SN z 15.04.2021 r., (...) 94/21, LEX nr 3182014; wyrok SN z 17.03.2021 r., II USKP 30/21, OSNP 2022, nr 1, poz. 9).

Mając na uwadze powyższe rozważania, zdaniem Sądu, należało uznać, iż Z. S. nie jest zobowiązany do zwrotu pobranego zasiłku chorobowego za sporny okres jako nienależnie pobranego, albowiem nie zachodzą wobec niego przesłanki wynikające z art. 84 ust. 1 i 2 ustawy system ubezpieczeń społecznych. Wskazać należy, iż z przeprowadzonego postępowania nie wynika, aby wnioskodawca chcąc uzyskać prawo do zasiłku chorobowego posiłkował się nieprawdziwymi zeznaniami albo fałszywymi dokumentami.

W ocenie Sądu, nie ma też podstaw do przyjęcia, że Z. S. świadomie wprowadził w błąd organ rentowy w celu uzyskania zasiłku chorobowego. Należy bowiem wskazać, iż jak wynika z przytoczonego wyżej orzecznictwa Sądu Najwyższego, do uznania świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego wymagana jest zła wiara, świadomość nienależności świadczenia i przyjęcie świadczenia wiedząc, że wnioskodawcy się to nie należy. Wnioskodawca musiałby również działać z zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym. Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie nie wystąpiły okoliczności, które mogłyby uzasadniać złą wiarę Z. S.. Wskazać bowiem należy, iż w momencie pobierania zasiłku chorobowego nie miał on możliwości przewidzenia, iż otrzyma prawo do świadczenia rehabilitacyjnego w toku rozpoznawania sprawy przez Sąd Rejonowy w Kielcach w sprawie IV U 67/23. Wskazać również należy, iż każdorazowo w spornym okresie organ rentowy nie kwestionował jego prawa do świadczenia z zasiłku chorobowego, nie podnosił także wątpliwości związanych z toczącym się sporem w przedmiocie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Niewątpliwie należy mieć też na względzie długotrwały okres od wydania zaskarżonej decyzji w przedmiocie świadczenia rehabilitacyjnego, tj. 04.01.2023 r., do wydania wyroku w ww. sprawie, tj. 17.05.2024 r. Niewątpliwie okres 1,5 roku jest długotrwałym okresem dla ubezpieczonego, który jak wskazywał w niniejszej sprawie, potrzebował świadczeń z ubezpieczeń społecznych w celu zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb, tj. leków, pokrycia kosztów leczenia i dojazdu, wizyt lekarskich, a także w celu utrzymania niepełnosprawnej córki edukującej się na uczelni wyższej. W odmiennym przypadku, wnioskodawca będąc nadal niezdolnym do pracy z powodu licznych schorzeń, w szczególności z powodu choroby onkologicznej, pozostałby w istocie przez 1,5 roku bez środków do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych swoich i jego rodziny, tj. niepełnosprawnej córki. Godzi się również wskazać, iż nie sposób oczekiwać od ubezpieczonego, który to nie jest obowiązany do dysponowania szczegółową wiedzą w przedmiocie regulacji prawnych dotyczących ubezpieczeń społecznych, tak daleko posuniętej przezorności i ostrożności wpływającej jednocześnie negatywnie na jego sytuację bytową, tym bardziej, iż nie miał możliwości przewidzenia, jakie ostatecznie rozstrzygnięcie zapadnie w Sądzie Rejonowym w Kielcach w sprawie IV U 67/23 w przedmiocie jego odwołania od odmowy mu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Biorąc zaś pod uwagę powyższe okoliczności, wnioskodawca miał niewątpliwie prawo pozostawać w przekonaniu, iż posiada uprawnienie do zasiłku chorobowego za sporne okresy, gdyż sam organ rentowy wówczas nie wnosił też żadnych zastrzeżeń wobec wnioskodawcy, a później dopiero, post factum, po wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 17.05.2024 r. w sprawie IV U 67/23 ustalono, że nie było przesłanek prawnych, które uzasadniałyby wypłatę zasiłku chorobowego z uwagi na wsteczne przyznanie przez Sąd Rejonowy w Kielcach ubezpieczonemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego od 17.09.2022 r. na okres 12 miesięcy. Tak więc do niezasadnej wypłaty tej spornej części świadczeń z ubezpieczenia chorobowego doszło nie na skutek zawinionego, świadomego zachowania (działania lub zaniechania) wnioskodawcy, ale na skutek innych okoliczności niezależnych od wnioskodawcy. Ponadto organ rentowy oparł swoje ustalenia co do nienależności tej części świadczeń jedynie na własnych, wewnętrznych czynnościach ustalających na nowo okresy zasiłkowe w związku z powyższym wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach w sprawie IV U 67/23.

Godzi się zatem podkreślić, że nie ma żadnych uzasadnionych podstaw do twierdzenia, że Z. S. wykazał się złą wolą, czy też w momencie składania wniosków o zasiłek chorobowy miał świadomość nienależności jego świadczeń, ani też, że pobierając zasiłek chorobowy wykazywał się zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym w postaci celowego pobierania nienależnych świadczeń. W związku z tym, zdaniem Sądu, należało uznać, że Z. S. nie wprowadził też świadomie w błąd organu rentowego, a to oznacza, iż żadna z przesłanek uzasadniających zwrot nienależnie pobranego świadczenia z art. 84 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma wobec tego zastosowania do wnioskodawcy w niniejszej sprawie. To zaś skutkuje uznaniem, że sporne świadczenia chociażby nienależnie pobrane, nie podlegają zwrotowi.

W tej sytuacji należało uznać, że zaskarżona decyzja organu rentowego w przedmiocie obowiązku zwrotu przez ubezpieczonego nienależenie pobranego zasiłku chorobowego nie ma uzasadnionych podstaw faktycznych i prawnych, a wobec tego jest wadliwa, czyli nieprawidłowa, zaś odwołanie Z. S. jawi się jako w uzasadnione i zasługujące na uwzględnienie.

Jedynie marginalnie odnosząc się również do wywodzonego przez Z. S. żądania zasądzenia na jego rzecz od organu rentowego zadośćuczynienia w kwocie 25.000,00 zł, wskazać należy, iż zgodnie z art. 477 ⁹ k.p.c. odwołania od decyzji organów rentowych lub orzeczeń wojewódzkich zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności lub decyzji wydanych przez ten zespół, wnosi się na piśmie do organu lub zespołu, który wydał decyzję lub orzeczenie, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ lub zespół, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji lub orzeczenia, które to następnie są przekazane do rozpoznania przez Sąd. Wskazać jednakże należy, iż zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c. Sąd może oddalić odwołanie bądź zmienić w całości lub w części zaskarżoną decyzję organu rentowego i orzec co do istoty sprawy. Powyższe rozważania pozwalają na konkluzję, iż Sąd rozpoznając przedmiotowe odwołanie jest związany treścią zaskarżonej decyzji i tylko w takim zakresie przedmiotowym może dokonywać jego zmiany. Nie ulega zatem wątpliwości, iż żądanie Z. S. dotyczące zasądzenia na jego rzecz zadośćuczynienia w żaden sposób nie jest powiązane z treścią zaskarżonej decyzji.

Dlatego też to jego żądanie zarządzeniem z dnia 28.12.2024 r. zostało wyłączone do odrębnego postępowania (k.14).

Mając zaś na względzie powyższe ustalenia i wskazania, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, iż Z. S. nie ma obowiązku zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego w kwocie 13.787,58 zł za okresy: od 03.05.2023 r. do 06.05.2023 r., od 08.05.2023 r. do 23.05.2023 r., od 31.05.2023 r., do 11.09.2023 r. i od 12.09.2023 r. do 27.10.2023 r., natomiast oddalił odwołanie w pozostałej części, orzekając jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 i § 2 k.p.c.

Sędzia SR Ryszard Karczewski