Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22.11. 2024 roku

Sąd Rejonowy w Kielcach III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Magdalena Bednarska
Protokolant:	sekretarz sądowy Malwina Iwanek

po rozpoznaniu w dniu 20.11. 2024 roku w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa N. M.

przeciwko E. S.

o alimenty

I.  zasądza od E. S. na rzecz N. M. kwotę 13300zł

( trzynaście tysięcy trzysta złotych ) płatne do rąk P. M. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 luty 2023r. do dnia zapłaty tytułem zaległych alimentów za okres od 1 lipca 2020 roku do stycznia 2022 roku ,

II.  oddala powództwo w pozostałej części ,

III.  koszty procesu między stronami wzajemnie znosi,

IV.  nakazuje pobrać od E. S. na rzecz Skarbu Państwa-Sąd Rejonowy w Kielcach kwotę 697 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych .

sędzia Magdalena Bednarska

Sygn. akt III RC 281/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 stycznia 2023 roku złożonym do Sądu Rejonowego w Końskich małoletnia powódka N. M. reprezentowana przez ojca P. M. domagała się zasądzenia od pozwanej E. S. zaległych alimentów w wysokości po 750 zł miesięcznie za okres od lipca 2020 roku do stycznia 2022 roku tj. łącznej kwoty 14250 zł wraz z ustawowymi odsetkami od daty wymagalności roszczenia do dnia zapłaty płatnych do rąk P. M. oraz zasądzenie kosztów procesu. (k.2-5)

W uzasadnieniu wskazano, że N. M. urodzona (...) jest córką P. M. i E. S.. Małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód. Małoletnia od lipca 2020 roku przebywa pod wyłączną opieką ojca u którego zamieszkuje. Pozwana straciła zainteresowanie dzieckiem, nie kontaktuje się z powódką oraz nie łoży na jej utrzymanie zaś cały koszt utrzymania dziecka spoczywa na jej ojcu. Aby zapewnić córce odpowiednie warunki do mieszkania P. M. zaciągnął pożyczkę u rodziny. Wskazano, że w dniu 3 lutego 2022 roku zostały ustalone na rzecz N. M. alimenty w kwocie po 700 zł miesięcznie , zaś okres alimentacji od lipca 2020 roku w kwocie po 700zł pozostał poza rozstrzygnięciem Sądu. Powódka od lutego 2022 roku otrzymuje alimenty od matki.

W odpowiedzi na pozew pozwana E. S. wniosła o oddalenie powództwa w całości podnosząc zarzut powagi rzeczy ugodzonej , z ostrożności procesowej wniosła o jego oddalenie jako nie udowodnionego. W uzasadnieniu wskazała, iż w postępowaniu toczonym w sprawie III RC 191/21 Sądu Rejonowego w Końskich, przedmiotem pozwu były m,in., alimenty za okres od lipca 2020 roku, a więc pokrywały się z żądaniem pozwu w przedmiotowej sprawie. Postępowanie to zakończyło się zawarciem przez strony ugody, jednocześnie tak w treści ugody jak i protokole rozprawy nie znalazło się jakiekolwiek zastrzeżenie, iż roszczenie za okres lipiec 2020r. – luty 2022r. zostają wyłączone z przedmiotu porozumienia, zaś postępowanie zostało umorzone. Ponadto pozwana kwestionowała wyliczenie miesięcznych kosztów utrzymania małoletniej za okres lipiec 2020r. - luty 2022r. w części obciążającej pozwaną na 750 zł miesięcznie. Podniosła, że przedstawione dowody nie wykazały szczególnie uzasadnionych potrzeb małoletniej które nie zostały zaspokojone (k.24-26).

Postanowieniem z dnia 3 marca 2023 roku Sad Rejonowy w Końskich stwierdził swą niewłaściwość i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Kielcach Wydziałowi Rodzinnemu i Nieletnich jako rzeczowo i miejscowo właściwemu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia N. M. urodzona (...), jest córką E. S. i P. M.. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 24 lutego 2016 roku, rozwiązano przez rozwód małżeństwo E. M. z domu S. i P. M., wykonywanie władzy rodzicielskiej nam małoletnią córką stron N. M. powierzono matce E. M. oraz zasądzono od P. M. alimenty w kwocie 450 zł miesięcznie na rzecz małoletniej N. M..

Sąd Rejonowy w Kielcach prawomocnym wyrokiem z 01 kwietnia 2021 roku w sprawie Sygnatura akt III RC 662/20 pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 24 lutego 2016 roku w sprawie IC 2529/15 w zakresie alimentów należnych N. M. od P. M. w kwocie po 450 złotych miesięcznie poczynając od dnia 01 lipca 2020 roku.

Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2021 r. Sąd Rejonowy w Kielcach w sprawie sygn. akt III Nsm 616/20 zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 24 lutego 2016 roku w sprawie IC2529/15 w części dotyczącej władzy rodzicielskiej w ten sposób, że wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią N. M. ur. (...) powierzył ojcu P. M. a matce E. M. władzę tę ograniczył do współdecydowania o istotnych sprawach dotyczących osoby małoletniej.

Przedstawiciel ustawy małoletniej N. M. - P. M. pozwem z dnia 20 października 2021 roku, zainicjował przed Sądem Rejonowym w Końskich sygn. akt I RC 191/21 postępowanie o zasądzenie od pozwanej E. M. na rzecz N. M. alimentów w wysokości po 1000 zł miesięcznie, płatnych począwszy od dnia 1 lipca 2020 roku, wskazując, iż od tego właśnie dnia córka pozostaje na jego wyłącznym utrzymaniu.

Na rozprawie w dniu 3 lutego 2022 roku strony zdecydowały ostatecznie o zawarciu ugody.

Mocą przedmiotowej ugody sądowej pozwana E. S. zobowiązała się płacić na rzecz małoletniej powódki N. M. alimenty w kwocie po 700 zł miesięcznie płatnych do dnia 10-go każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 3 lutego 2022 roku. W związku z zawarciem ugody przedstawiciel ustawy małoletniej powódki P. M. cofnął powództwo, a pozwana E. S. oświadczyła, że wyraża na to zgodę.

W/w ugoda sądowa zawarta przed Sądem Rejonowym w Końskich sygn. akt I RC 191/21 obejmowała okres dotyczący wyłącznie bieżących alimentów .

W następstwie powyższego Sąd Rejonowy w Końskich postanowieniem z dnia 3 lutego 2022 roku umorzył przedmiotowe postępowanie.

W/w postanowienie nie zostało zaskarżone przez żadną ze stron.

Usprawiedliwione koszty utrzymania powódki w okresie od lipca 2020 roku do stycznia 2022 roku wynosiły po ok minimum 1400zł miesięcznie czyli łącznie za 19 miesięcy 13300zł . Alimenty na rzecz N. M. przed lipcem 2020 roku ustalone były w kwocie po 450 złotych miesięcznie w w/w sprawie IC 2529/15 .

Zwiększyły się potrzeby w/w małoletniej pomiędzy 2016r a 2020r w zasadniczy sposób . W okresie od lipca 2020 roku do stycznia 2022 roku usprawiedliwione koszty utrzymania powódki miesięczne wynosiły : na obuwie , ubranie 200zł, żywność 400 zł, środki czystości , kosmetyki około 100-150zł, ponadto koszty zakupu leków w przypadku infekcji 50zł , wyjazdów wakacyjnych , rozrywki i rekreacji , opłaty za telefon 50zł , wydatki na media (prąd woda , opłaty za śmieci ) w zakresie o jaką wzrosły opłaty związane z bieżącą eksploatacją domu ze względu na zamieszkiwanie w nim dziecka tj kwota ok 150 złotych miesięcznie, nadto koszty dojazdu do szkoły 200zł , zajęcia dodatkowe z akrobatyki i basen 260, wakacje , ferie 100zł. .

P. M. aby zaspokoić usprawiedliwione potrzeby małoletniej w w/w okresie zważywszy iż matka dziecka nie przekazywała mu żadnych kwot na poczet utrzymania dziecka zmuszony był zaciągnąć pożyczki od członków rodziny w kwocie ok 1700zł . z terminem płatności do 5 lat k 6 i nast..

Dowody: transkrypcja z rozprawy z 3.02.2022r. w sprawie III RC 191/21 płyta CD (k. 94 i nast. ), akta sprawy III Rc 662/20 Sr Kielce, akta sprawy III Opm 35/22 SR Końskie, akta sprawy III Rc 191/21 SR Końskie a w nich pozew (k. 2-4),skrócony odpis aktu urodzenia (k. 5), protokół z 3.02.2022r. (k.64-65), ugoda (k.63) postanowienie z 3.02.2022r. (k.66), zeznania pozwanej i P. M. , umowy pożyczki k 6 i nast. , umowy sprzedaży k 9 i nast.

Sąd zważył co następuje:

W pierwszej kolejności podstawą oceny przedmiotowej sprawy była analiza sprawy rozpoznawanej przez Sąd Rejonowy w Końskich o sygn. akt III RC 191/21, w której doszło do zawarcia ugody pomiędzy stronami. W sprawie tej zgłoszone zostało roszczenie alimentacyjne przez małoletnią N. M. reprezentowanej przez ojca P. M. za okres od 1 lipca 2020 roku, natomiast ugoda zawarta w dniu 3 lutego 2022 roku objęła alimenty za okres od dnia zawarcia ugody tj od 3 lutego 2022 r. w pozostałym zakresie powództwo zostało cofnięte.

Wskazać należy, iż ugoda zawarta przed sądem nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej, gdyż ta przynależna jest tylko prawomocnym orzeczeniom stanowiącym osądzenie sprawy (np. wyrokom), natomiast kształtuje ona niewątpliwe stan prawny wyrażający się w rzeczy ugodzonej ( res transacta), stąd też w razie ponownego wytoczenia powództwa o roszczenie objęte treścią ugody sądowej pozwany może podnieść tzw. zarzut rzeczy ugodzonej, co w przypadku jego uwzględnienia prowadzi do oddalenia powództwa.

W orzecznictwie sądowym oraz doktrynie przeważa pogląd, iż w razie wytoczenia powództwa w tej samej podmiotowo i przedmiotowo sprawie, w której została zawarta ugoda, sąd oddala powództwo, jeżeli pozwany podniesie zarzut sprawy ugodzonej. Takie orzeczenie jest wyrazem związania sądu postanowieniami zawartej przez strony ugody. Jeżeli postanowienie o umorzeniu postępowania uprawomocniło się, wzruszenie skutków procesowych ugody sądowej nie może już nastąpić. Możliwe jest natomiast poddanie badaniu jej skutków materialnoprawnych. Ugoda sądowa w zakresie jej skutków prawnomaterialnych podlega przepisom o skuteczności oświadczeń woli i o wadach tych oświadczeń, uzasadniających uchylenie się od skutków złożonego oświadczenia (art. 82 - 88 k.c. przy uwzględnieniu szczególnych przepisów art. 918 k.c.). Uchylenie się przez stronę od materialnoprawnych skutków ugody sądowej po prawomocnym zakończeniu sprawy jest dopuszczalne jedynie w drodze powództwa o ustalenie nieważności ugody. Obowiązujący stan prawny uznaje za nieważne (bezwzględnie) czynności prawne w razie m.in. sprzeczności oświadczenia woli z bezwzględnie wiążącymi normami prawnymi lub zasadami współżycia społecznego. Czynność taka jest nieważna od samego początku i z mocy prawa, wobec czego sąd uwzględnia ten stan rzeczy z urzędu bez konieczności zgłaszania przez stronę zainteresowaną jakichkolwiek wniosków lub zarzutów w tym względzie, w szczególności bez konieczności uchylania się przez stronę od skutków prawnych swojego oświadczenia woli. Nieważność bezwzględna ma charakter definitywny - każdy i zawsze może się na nią powołać. Z kolei czynność prawna wzruszalna wywołuje wszystkie określone w jej treści skutki prawne, jednakże w sytuacjach przewidzianych w ustawie skutki te mogą ulec uchyleniu, jeżeli uprawniona do tego osoba skorzysta z przysługującego jej prawa podmiotowego i we wskazanym terminie (zawitym) złoży stosowne oświadczenie woli, które wzruszy dokonaną wcześniej czynność prawną. W takiej postaci następuje uchylenie się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu (art. 88 KC).

Dokonując oceny treści zawartej między stronami ugody z dnia 3 lutego 2022 r. nie może budzić ona żadnych wątpliwości w zakresie jej rozumienia przez strony. Pozwana na jej podstawie przyjęła na siebie obowiązek alimentacyjny na rzecz małoletniej powódki, w zakresie począwszy od 3 lutego 2022 roku a więc terminu późniejszego od roszczenia sformułowanego w pozwie.

Analiza protokołu rozprawy z dnia 3 lutego 2022 roku wskazuje w pierwszej kolejności, że Przewodniczący co najmniej dwukrotnie nakłaniał strony do zawarcia ugody, na co strony ostatecznie się zgodziły i doszły do porozumienia w zakresie żądania.

Z transkrypcji przedmiotowej rozprawy, wynika w pierwszej kolejności, że w ramach postępowania o alimenty w sprawie o sygnaturze akt III RC 191/21 strony czynnie uczestniczyły w negocjacjach ugodowych, a następnie w ogłoszeniu treści ugody. Przewodniczący po przeczytaniu i podpisaniu przez strony ugody ogłosił postanowienie o umorzeniu postępowania oraz pouczył o środkach zaskarżenia. Brak jest oświadczenia P. M. w treści w/w ugody iż ugodzona suma wyczerpuje całość roszczeń dochodzonych w tej sprawie . ( por Postanowienie Sąd Najwyższy SN sygn. akt IV CZ 110/14 E z 25 lutego 2015 r.)

Z transkrypcji rozprawy absolutnie nie wynika aby P. M. zgodził się na skrócenie okresu alimentacji rozumianej jako ustępstwo strony powodowej w stosunku do strony pozwanej , a zatem za dopuszczalne należy uznać dochodzenie roszczenia w niniejszej sprawie i brak w tym zakresie skutecznego zarzutu rzeczy ugodzonej. P. M. który występował bez profesjonalnego pełnomocnika wprawdzie cofnął pozew ale jednocześnie nie oświadczył iż potrzeby małoletniej za okres przed w/w ugodą zostały zaspokojone lub też że nie musiał pobrać pożyczek aby te potrzeby zaspokoić .

Należy zauważyć iż P. M. konsekwentnie wskazywał iż w/w ugodę potraktował jako częściowe zaspokojenie roszczeń ( uzyskał tytuł wykonawczy ) co niewątpliwe z jego punktu widzenia było dla niego korzystne skoro pozwana nie płaciła dobrowolnie alimentów , cały ciężar utrzymania i wychowana córki na nim spoczął , pozwana nie zabierała córki do siebie w ramach kontaktów.

Reasumując zdaniem Sądu w/w ugoda nie wyklucza zatem możliwości ponownego dochodzenia przez niego alimentów wstecz na rzecz córki za okres od dnia 1 lipca 2020 roku do 2 lutego 2022 roku a więc okres, który nie był już objęty ugodą w sprawie o sygnaturze akt III RC 191/21.

Wystąpienie z powództwem o alimenty wsteczne oznacza żądanie ich za okres przed wniesieniem pozwu. Jest to jednak możliwe wyłącznie, kiedy wystąpią określone sytuacje, a mianowicie gdy:

⚫

istnieją jeszcze niezaspokojone potrzeby dziecka lub

gdy jeden z rodziców był zmuszony zaciągnąć zobowiązanie, celem zaspokojenia uzasadnionych potrzeb dziecka związanych z utrzymaniem i wychowaniem uprawnionego do alimentów a nie zostało ono spłacone do chwili wytoczenia powództwa.

Możliwość dochodzenia alimentów wstecz reguluje przepis art. 137 § 2 k.r.o., na mocy którego niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia, zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. Nadal aktualna jest uchwała SN z dnia 28 września 1949 r. (Wa. C 389/49 OSN 1951 poz. 60; Państwo i Prawo 1951/11 str. 794), według której żądanie dotyczące czasu minionego może mieć na względzie niezaspokojone potrzeby uprawnionego, wykonanie zobowiązań zaciągniętych przez niego dla zaspokojenia potrzeb, zaległości np. w opłatach za mieszkanie itd. Stanowisko to SN potwierdził także w późniejszych orzeczeniach: uchwale z dnia 25 listopada 1968 r. (III CZP 65/68 OSNCP 1969/5 poz. 83), wyroku z dnia 5 czerwca 1976 r. (III CRN 88/76 OSNCP 1977/2 poz. 33, III CKN 1015/2000 niepubl.).

Okres, za który można dochodzić alimentów wstecz obejmuje 3 lata wstecz od momentu wytoczenia o nie powództwa.

Odpowiednia kwota, o której mowa w art. 137 § 2 k.r.o., oznacza kwotę ustaloną przez sąd na podstawie kryteriów wskazanych w art. 135 § 1 k.r.o. Realizacja obowiązku alimentacyjnego co do niezaspokojonych potrzeb uprawnionego sprzed wniesienia powództwa może nastąpić jedynie przez świadczenie pieniężne.

Zgodnie z treścią art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego na obydwojgu rodzicach ciąży obowiązek łożenia na utrzymanie dzieci, które nie są jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Zakres tego obowiązku, stosownie do art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, wyznaczają z jednej strony usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej, z drugiej zaś zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji, ale także takie, które stworzą uprawnionemu normalne warunki bytowania odpowiadające jego wiekowi, stanowi zdrowia i wykształceniu.

Małoletnia N. M. z racji wieku nie może ona utrzymać się samodzielnie. Jest ona zatem uprawniona do pełnej alimentacji ze strony swoich rodziców.

Od daty orzeczenia ustalającego alimenty na kwotę 450zł miesięcznie do lipca 2020r upłynęły 4 lata .

W tak długim czasie stosunki pomiędzy stronami uległy zasadniczym zmianom. Niewątpliwie taki okres czasu spowodował zmianę sytuacji powoda i zwiększenie usprawiedliwionych potrzeb małoletniego. Jak wskazano w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 01.06.1965 r. (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna, sygn.. I CZ 135/64) r óżnica wieku dzieci spowodowana upływem czasu od daty orzeczenia określającego wysokość renty alimentacyjnej sama przez się uzasadnia wzrost potrzeb. Nie budzi żadnych wątpliwości teza, iż wraz z wiekiem dziecka rosną jego usprawiedliwione potrzeby, które obejmują już nie tylko potrzeby bytowe związane z wyżywieniem, zakupem odzieży, kształceniem i zapewnieniem odpowiednich warunków mieszkaniowych, ale także potrzeby kulturalne i wychowawcze mające zapewnić prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy.

Powódka udowodniła znaczący wzrost kosztów utrzymania. Za usprawiedliwione potrzeby dziecka uważa się wszystkie wydatki niezbędne do zapewnienia mu należytej egzystencji, poprzez zakup żywności, ubrań, zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, podręczników szkolnych, a także wydatki ponoszone w celu umożliwienia prawidłowego rozwoju fizycznego i duchowego, do których zalicza się rozrywka, wyjazdy na wakacje, ferie, spędzanie wolnego czasu.

Wskazane przez stronę powodową wydatki przeznaczane na wyżywienie, odzież, leczenie, dojazdy, rozrywkę powódki oscylują w granicach normy i nie sposób nie uznać ich za usprawiedliwione potrzeby, które rodzic winien pokrywać w świetle sytuacji finansowej rodziców. Sąd mając na uwadze materiał dowodowy zgromadzony w sprawie oraz kierując się logiką i zasadami doświadczenia życiowego ustalił, że koszty utrzymania powódki kształtowały się na poziomie minimum ok. 1400 zł. w okresie objętym żądaniem pozwu co związane jest przede wszystkim z jej wiekiem, kształceniem, dorastaniem oraz aktualnymi cenami towarów i usług. Powszechnie wiadomym jest, że w zasadzie koszt utrzymania dzieci starszych przewyższa koszty utrzymania dzieci młodszych. Ma to związek z większymi potrzebami związanymi przede wszystkim z edukacją i rozwojem dzieci starszych, przyjmując oczywiście, że są zdrowe i nie generują innych wyjątkowych kosztów.

Oceniając rozmiar usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda Sąd oparł się co do zasady na wydatkach wskazanych przez ojca powódki , która z nim mieszka i zaspokaja bieżące potrzeby. Sąd za logiczne uznał zeznania P. M. iż musiał pobrać pożyczki aby zapewnić dziecku godne warunki życia która przyjechała jedynie na tydzień wakacje bez spakowanych jakichkolwiek rzeczy , musiał jej wszystko zakupić łącznie z urządzeniem pokoju, nie był przygotowany na ten finansowy wydatek, ponosił duże koszty paliwa we wrzesniu 2020r bowiem córka jeździła do szkoły 50zł w jedną stronę i nie był w stanie w tym czasie pracować . Bez znaczenia pozostaje iż w w/w sprawie III RC 191/21 SR w Końskich P. M. nie podniósł faktu że pobrał pożyczki aby móc zaspokoić potrzeby córki bowiem w tamtej sprawie ta przesłanka była irrelewantna dla rozstrzygnięcia .

Z uwagi na powyższe skoro zostały spełnione przesłanki z art. 137 kro sąd zasądził od E. S. na rzecz N. M. kwotę 13300zł przyjmując iloczyn 19 miesięcy i 700zł w skali miesiąca tj połowę kosztów utrzymania córki płatne do rąk P. M. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 luty 2023r. tj od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu do dnia zapłaty tytułem zaległych alimentów za okres od 1 lipca 2020 roku do stycznia 2022 roku .

Jednocześnie mając na uwadze powyższe rozważania w pozostałej części powództwo zostało oddalone jako nadmiernie wygórowane (pkt II).

Na podstawie art. 100 k.p.c., koszty procesu między stronami zostały wzajemnie zniesione bowiem powódka wygrała proces w części (pkt III).

Sąd nakazał pobrać od E. S. na rzecz Skarbu Państwa-Sąd Rejonowy w Kielcach kwotę 697 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych obejmujących opłatę od pozwu od uwzględnionej części powództwa na mocy art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

sędzia Magdalena Bednarska