Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach IX Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Sójka (spr.)

Sędziowie: SSO Leszek Grzesiak

SSO Andrzej Ślusarczyk

Protokolant: st. sekr. sądowy Iwona Stefańska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Kielcach Jerzego Piwko

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2015 roku

sprawy W. G. (1)

oskarżonego o przestępstwo z art. 231 § 2 kk, art. 284 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 91 § 1 kk, art. 284 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Sandomierzu

z dnia 4 listopada 2014 roku sygn. akt II K 116/14

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego W. G. (1) kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów związanych z wynagrodzeniem obrońcy w postępowaniu odwoławczym, a kosztami postępowania związanymi z apelacją prokuratora obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IX Ka 1754/14

UZASADNIENIE

W. G. (1) oskarżony został o to, że:

I. w okresie od bliżej nieustalonego dnia miesiąca maja 2007 r., do bliżej nieustalonego dnia miesiąca grudnia 2008 r., w S. woj. (...) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w podobny sposób i w krótkich odstępach czasu, pełniąc funkcję publiczną jako wójt Gminy S., przekroczył swoje uprawnienia, przywłaszczając mienie na szkodę Urzędu Gminy S. w ten sposób, że:

- w bliżej nieustalonym dniu miesiąca maja 2007 r., w S. woj. (...), pełniąc funkcję publiczną wójta Gminy S. działając na szkodę interesu publicznego Gminy S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przekroczył swoje uprawnienia w ten sposób, że zaakceptował do wypłaty jako kierownik jednostki - Urzędu Gminy S. - listę płac zawierającą kwotę 2 tyś. zł, przyznaną mu przez Przewodniczącego Rady Gminy S. tytułem nagrody z okazji „Dnia pracownika samorządowego”, wbrew Uchwale Rady Gminy S. Nr (...) z dnia 05.12.2006 r. i wbrew zakazowi wynikającemu z ustawy z dnia 22.03.1990 r. o pracownikach samorządowych, wiedząc o obowiązującym ustawowym zakazie wypłaty nagród dla Wójta z wyjątkiem nagrody jubileuszowej, przywłaszczając na szkodę Gminy S. wypłaconą mu kwotę 2 tyś zł;

- w bliżej nieustalonym dniu miesiąca listopada 2007 r., w S. woj. (...), pełniąc funkcję publiczną wójta Gminy S. działając na szkodę interesu publicznego Gminy S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przekroczył swoje uprawnienia w ten sposób, że zaakceptował do wypłaty jako kierownik jednostki - Urzędu Gminy S. - listę płac zawierającą kwotę 3.500 zł, przyznaną mu przez Przewodniczącego Rady Gminy S. tytułem nagrody z okazji „25-lecia pracy w samorządzie”, wbrew Uchwale Rady Gminy S. Nr II/5/06 z dnia 05.12.2006 r. i wbrew zakazowi wynikającemu z ustawy z dnia 22.03.1990 r. o pracownikach samorządowych, wiedząc o obowiązującym ustawowym zakazie wypłaty nagród dla Wójta z wyjątkiem nagrody jubileuszowej, przywłaszczając na szkodę Gminy S. wypłaconą mu kwotę 3.500 zł;

- w bliżej nieustalonym dniu miesiąca grudnia 2007 r., w S. woj. (...), pełniąc funkcję publiczną wójta Gminy S. działając na szkodę interesu publicznego Gminy S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przekroczył swoje uprawnienia w ten sposób, że zaakceptował do wypłaty jako kierownik jednostki - Urzędu Gminy S. - listę płac zawierającą kwotę 3.500 zł, przyznaną mu przez Przewodniczącego Rady Gminy S. tytułem nagrody, bez okazji, wbrew Uchwale Rady Gminy S. Nr II/5/06 z dnia 05.12.2006 r. i wbrew zakazowi wynikającemu z ustawy z dnia 22.03.1990 r. o pracownikach samorządowych, wiedząc o obowiązującym ustawowym zakazie wypłaty nagród dla Wójta z wyjątkiem nagrody jubileuszowej, przywłaszczając na szkodę Gminy S. wypłaconą mu kwotę 3.500 zł;

- w bliżej nieustalonym dniu miesiąca listopada 2008 r., w S. woj. (...), pełniąc funkcję publiczną wójta Gminy S. działając na szkodę interesu publicznego Gminy S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przekroczył swoje uprawnienia w ten sposób, że zaakceptował do wypłaty jako kierownik jednostki - Urzędu Gminy S. - listę płac zawierającą kwotę l tyś. zł, przyznaną mu przez Przewodniczącego Rady Gminy S. tytułem nagrody z okazji „90 rocznicy Odzyskania Niepodległości”, wbrew Uchwale Rady Gminy S. Nr II/5/06 z dnia 05.12.2006 r. i wbrew zakazowi wynikającemu z ustawy z dnia 22.03.1990 r. o pracownikach samorządowych, wiedząc o obowiązującym ustawowym zakazie wypłaty nagród dla wójta z wyjątkiem nagrody jubileuszowej, przywłaszczając na szkodę Gminy S. wypłaconą mu kwotę l tyś zł

- w bliżej nieustalonym dniu miesiąca grudnia 2008 r., w S. woj. (...), pełniąc funkcję publiczną wójta Gminy S. działając na szkodę interesu publicznego Gminy S. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przekroczył swoje uprawnienia w ten sposób, że zaakceptował do wypłaty jako kierownik jednostki - Urzędu Gminy S. - listę płac zawierającą kwotę 4 tyś. zł, przyznaną mu przez Przewodniczącego Rady Gminy S. tytułem nagrody „za cały rok pracy”, wbrew Uchwale Rady Gminy S. Nr II/5/06 z dnia 05.12.2006 r. i wbrew zakazowi wynikającemu z ustawy z dnia 22.03.1990 r. o pracownikach samorządowych, wiedząc o obowiązującym ustawowym zakazie wypłaty nagród dla Wójta z wyjątkiem nagrody jubileuszowej, przywłaszczając na szkodę Gminy S. wypłaconą mu kwotę 4 tyś zł,

- tj. o pięć występków z art. 231 § 2 kk i 284 § l kk w zw. z art. 11 § 2 kk popełnionych w warunkach ciągu przestępstw określonego w art. 91 § l kk

II. w bliżej nieustalonym dniu miesiąca maja 2008 r., w S. woj. (...), przywłaszczył kwotę 3.500 zł przyznaną mu przez Przewodniczącego Rady Gminy S. tytułem nagrody z okazji „Dnia pracownika samorządowego” wbrew Uchwale Rady Gminy S. Nr II/5/06 z dnia 05.12.2006 r. i wbrew zakazowi wynikającemu z ustawy z dnia 22.03.1990 r., o pracownikach samorządowych, w ten sposób, że przyjął nienależnie wypłaconą mu kwotę 3.500 zł wiedząc o obowiązującym ustawowym zakazie wypłaty nagród dla Wójta, z wyjątkiem nagrody jubileuszowej,

- tj. o przestępstwo z art. 284 § l kk.

Sąd Rejonowy w Sandomierzu wyrokiem z dnia 4 listopada 2014 roku w sprawie sygn. akt II K 116/14 orzekł:

- uniewinnił oskarżonego W. G. (1) od popełnienia zarzucanych mu aktem oskarżenia czynów w pkt I i II aktu oskarżenia;

- kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa;

- zasądził od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego W. G. (1) kwotę 5.000 złotych tytułem zwrotu wydatków związanych z zastępstwem procesowym.

Apelację od wyroku tego w całości na niekorzyść oskarżonego wniósł prokurator i na podstawie art. 438 pkt 1 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

skutkującą uniewinnieniem oskarżonego obrazę prawa materialnego tj. artykułu 231 § 2 k.k. i artykułu 284 § 1 k.k. poprzez dokonanie wadliwej oceny przestępności czynów zarzucanych mu w punkcie I i II aktu oskarżenia, wynikającej z błędnego poglądu prawnego wyrażającego się w uznaniu, iż w ustalonym w toku przewodu sądowego stanie faktycznym i prawnym zachowaniem swym oskarżony nie wyczerpał znamion tych przestępstw, bowiem decyzje o przyznaniu mu nagród podjął ówczesny przewodniczący rady gminy, realizując w tym zakresie przysługujące mu w stosunku do wójta kompetencje z zakresu prawa pracy, zaś oskarżony nie dysponował żadnymi prawnymi mechanizmami umożliwiającymi mu zakwestionowanie tych wadliwych decyzji i w związku ze statuowanym art. 84 k.p. zakazem zrzekania się świadczenia ze stosunku pracy jakim jest również nagroda, nie mógł skutecznie odmówić przyjęcia tych świadczeń, zaś podpisanie przez niego list płac było czynnościami o charakterze stricte technicznym, nie ukierunkowanymi na wyrządzenie szkody w interesie publicznym, pozbawionymi prawnego znaczenia w zakresie możliwości zrealizowania przedmiotowych świadczeń, a tym samym nie można ich traktować jako przekroczenie przez oskarżonego uprawnień skutkujące wyczerpaniem znamion przestępstwa z art. 231 § 2 k.k., a nadto w uznaniu, że kwoty przyznanych mu nagród nie stanowią cudzej rzeczy ruchomej, gdyż były one przedmiotem jego wierzytelności wobec pracodawcy, pomimo, iż prawidłowa ocena prawna ustalonego stanu faktycznego winna skutkować uznaniem, iż zachowaniem swym, stanowiącym umyślne naruszenie dyscypliny finansów publicznych, polegającym na sprawdzeniu pod względem merytorycznym list płac zawierających kwoty przyznanych mu nagród, mając świadomość bezprawności ich udzielenia, zaakceptował jako kierownik jednostki budżetowej, nie mając do tego uprawnienia, środki pieniężne znajdujące się z tego tytułu na listach płac do wypłaty, przywłaszczając tym samym mienie Gminy S. i wyrządzając jej wymierną szkodę.

W konkluzji prokurator domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Sandomierzu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora jest oczywiście bezzasadna, a więc nie ma podstaw do jej uwzględnienia, jak również nie ma podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu przez sąd apelacyjny.

Odnosząc się do zarzutu apelacji prokuratora na wstępie zaznaczyć należy, iż sprawa przeciwko oskarżonemu W. G. (1) była już przedmiotem rozpoznania przez sąd odwoławczy. Otóż poprzedni wyrok Sądu Rejonowego w Sandomierzu, a mianowicie wyrok z dnia 10 kwietnia 2013 roku w sprawie sygn. akt II K 850/10 został w części dotyczącej oskarżonego W. G. (1) uchylony w całości, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji – wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 10 grudnia 2013 roku sygn. akt IX Ka 1095/13.

Uchylony wyrok Sądu Rejonowego był wyrokiem skazującym oskarżonego W. G. (1).

W wytycznych na piśmie (k. 2224) Sąd Okręgowy uzasadniając wyrok uchylający skazanie W. G. zawarł szczegółowe kierunki postępowania sądowego odnoszące się przede wszystkim do oceny prawnej zachowania oskarżonego bowiem Sąd ten uznał, iż ustalenia faktyczne były prawidłowe.

Odnośnie kwalifikacji prawnej czynu z punktu I aktu oskarżenia, a mianowicie z art. 231 § 2 k.k. sąd apelacyjny nakazał przy ponownym rozpoznaniu sprawy ustalenie czy i jakie mechanizmy prawne przysługiwały oskarżonemu W. G. w zakresie kwestionowania decyzji przewodniczącego rady Gminy S., co do przyznanych mu nagród i czy ewentualnie nie skorzystanie z nich dawałoby podstawę do przyjęcia, że oskarżony W. G. nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku w myśl art. 231 § 1 k.k..

Sąd Rejonowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy takich instrumentów prawnych po stronie oskarżonego jako wójta Gminy S. nie znalazł. Niezależnie od podniesionej w treści uzasadnienia wyroku argumentacji Sądu Rejonowego w tym zakresie odwołującej się do przepisów prawa pracy, stwierdzić należy, że żaden przepis prawa, a w szczególności ustawa o pracownikach samorządowych nie dawał postaw prawnych czy faktycznych do zakwestionowania decyzji przewodniczącego rady Gminy S. przez wójta tej Gminy, a w okresie objętym aktem oskarżenia w punkcie I oskarżonemu W. G..

Prokurator autor apelacji podejmując polemikę z oceną prawną zachowania się oskarżonego dokonaną przez sąd orzekający w kontekście zarzutu z art. 231 § 2 k.k. nie wskazuje na żadne mechanizmy prawne przysługujące oskarżonemu w zakresie kwestionowania decyzji przewodniczącego rady Gminy, co do przyznanych mu nagród. Tym samym prokurator w ogóle pomija milczeniem wytyczne Sądu Okręgowego, o których była mowa na wstępie.

Prokurator ponadto konsekwentnie upatruje zawinienia oskarżonego w zakresie czynu z art. 231 § 2 k.k. w tym, iż podpisał on listy płac gdzie figurowały przyznane mu nagrody, a nadto miał pełną świadomość ich bezprawnego przyznania mu tych nagród.

W tym zakresie podkreślić należy, iż Sąd Okręgowy uchylając poprzedni wyrok skazujący W. G. jednoznacznie stwierdził, że składanie przez oskarżonego podpisów na listach płac nie było warunkiem koniecznym do wypłaty nagród. To stanowisko obecny skład sądu apelacyjnego w pełni akceptuje.

Świadomość oskarżonego, co do bezprawności decyzji przewodniczącego rady Gminy S. w zakresie przyznanych oskarżonemu nagród sama w sobie nie może stanowić o przyjęciu, iż oskarżony przekroczył swoje uprawnienia lub nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku w myśl art. 231 § 1 k.k..

Możliwość taka istniałaby wówczas gdyby w przedmiotowej sprawie ustalono działanie wspólne i w porozumieniu oskarżonego z przewodniczącym rady Gminy S., jednakże w tym zakresie oskarżenie nie poczyniło żadnych tego typu ustaleń.

Apelacja prokuratora, co do oceny prawnej zachowania się oskarżonego w kontekście popełnienia przestępstw z art. 284 § 1 k.k. jest tak lakoniczna, iż trudno z jej wywodami podjąć merytoryczną polemikę.

Te elementy na, które zwraca uwagę autor apelacji, a mianowicie twierdzenie, że skoro oskarżony nie był uprawniony do pobierania nagród, a w rzeczywistości je pobrał, to tym samym dopuścił się przywłaszczenia ich równowartości na szkodę Gminy S., były także przedmiotem oceny sądu odwoławczego podczas rozpoznawania apelacji obrońcy W. G. (patrz uzasadnienie Sądu Okręgowego k. 2224).

Podkreślić należy, że Sąd ten nie podzielił oceny Sądu Rejonowego uznającego, iż W. G. popełnił przestępstwa z art. 284 § 1 k.k.. Argumentacja Sądu Rejonowego była wówczas bardzo zbliżona do stanowiska, które obecnie prezentuje apelacja prokuratora.

Nie można zgodzić się z tezą, iż w realiach ustaleń faktycznych sprawy, których prokurator nie kwestionował oskarżony W. G. jest sprawcą przestępstw z art. 284 § 1 k.k..

Nie zgadzając się oczywiście z argumentacją Sądu Rejonowego zawartą w tej części uzasadnienia obecnie zaskarżonego wyroku, w której stwierdzono, że podmiotem czynu zabronionego z art. 284 § 1 k.k. może być tylko „cudza rzecz ruchoma” przez którą nie można rozumieć wierzytelności z tytułu nagród zwrócić uwagę należy na zasadniczą kwestię znamienia „przywłaszczenia”.

Nie ulega wątpliwości, że o przywłaszczeniu można mówić jedynie wówczas gdy zamiar zatrzymania cudzego mienia ruchomego w tym również pieniędzy (art. 115 § 9 k.k.) dla siebie lub innej osoby następuje bez żadnego ku temu tytułu.

W sprawie niniejszej oskarżony W. G. nagrody otrzymywał w oparciu o decyzję przewodniczącego rady Gminy, a więc trudno mówić, że nagrody pobrał bez żadnego tytułu. Jeszcze raz podkreślenia wymaga okoliczność, że tylko ustalenie istnienia porozumienia między nim, a przewodniczącym rady Gminy w zakresie przyznawania tych nagród mogłoby skutkować odpowiedzialnością karną oskarżonego w zakresie zarzucanych mu przestępstw.

Reasumując powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. orzekł, jak w sentencji.

Orzeczenie o kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze oparte zostało natomiast na treści art. 636 § 1 k.p.k., art. 632 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k..

SSO L. Grzesiak SSO K. Sójka SSO A. Ślusarczyk

A.W