Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach IX Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Alina Bojara

Protokolant: st.sekr.sądowy Anna Niebudek

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Kielcach Augustyna Pindziaka

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2014 roku

sprawy S. M.

oskarżonego o przestępstwa z art. 178a § 4 kk i art. 244 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Busku Zdroju VI Zamiejscowy Wydział Karny

z siedzibą w Kazimierzy Wielkiej

z dnia 12 czerwca 2014 roku sygn. akt VI K 37/14

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

II.  kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

IX Ka 1129/14

UZASADNIENIE

S. M. oskarżony został o to, że:

I. w dniu 25 grudnia 2013 roku we wsi K. w gminie C. w powiecie (...) będąc prawomocnie skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Busku - Zdroju VI Zamiejscowy Wydział Karny w Kazimierzy Wielkiej z dnia 21 maja 2013 roku, w sprawie sygn. VI K 132/13 za przestępstwo przewidziane w art. 178a § l kk nie zastosował się do orzeczonego tym wyrokiem zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym w ten sposób że w okresie obowiązywania wymienionego zakaża prowadził w ruchu lądowym samochód osobowy marki A. o nr rej. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości przy stężonym alkoholu w wydychanym powietrzu w ilości 0,72 mg/1, tj. o przestępstwo z art. 178a § 4 kk

II. w dniu 24 grudnia 2013 roku we wsi W. w gminie W. w powiecie (...) nie zastosował się do orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Busku Zdroju VI Zamiejscowy Wydział Karny z siedziba w Kazimierzy Wielkiej sygn. akt VI K 132/13 wyrokiem z dnia 21 maja 2013 roku zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym w ten sposób że prowadził po drodze publicznej samochód osobowy marki A. o nr rej .(...), tj. o przestępstwo z art. 244 kk.

Sąd Rejonowy w Busku - Zdroju VI Zamiejscowy Wydział Karny w K. W., wyrokiem z dnia 12 czerwca 2014 roku, w sprawie VI K 37/14:

I. w ramach czynu zarzucanego i opisanego w punkcie I aktu oskarżenia oskarżonego S. M. uznał za winnego tego, że w dniu 25 grudnia 2013 roku we wsi K. w gminie C. w powiecie (...) będąc prawomocnie skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Busku - Zdroju VI Zamiejscowy Wydział Karny w Kazimierzy Wielkiej z dnia 21 maja 2013 roku, w sprawie sygn. VI K 132/13 za przestępstwo przewidziane w art. 178a § l kk nie zastosował się do orzeczonego tym

wyrokiem zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ten sposób że w okresie obowiązywania wymienionego zakaża prowadził w ruchu lądowym samochód osobowy marki A. o nr rej. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości przy stwierdzonym stężeniu alkoholu w wydychanym powietrzu w ilości 0,72 mg/1, tj. występku z art. 178a § 4 kk i za to na podstawie art. 178a § 4 kk wymierzył mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

2. na podstawie art. 42 § 2 kk w zw. z art. 43 § l kk orzekł wobec
oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich
pojazdów m mechanicznych na okres 4 lat;

II. w ramach czynu zarzucanego i opisanego w punkcie II aktu oskarżenia
oskarżonego S. M. uznał za winnego tego, że w dniu 24
grudnia 2013 roku we wsi W. w gminie W. w powiecie
(...) nie zastosował się do orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Busku
Zdroju VI Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Kazimierzy Wielkiej
sygn. akt VI K 132/13 wyrokiem z dnia 21 maja 2013 roku zakazu
prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, w ten sposób że
prowadził po drodze publicznej samochód osobowy marki A. o nr
rej . (...) 54RT, tj. występku z art. 244 kk i za to na podstawie art. 244 kk
wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

III. na podstawie art. 85 kk i art. 86 § l kk wymierzone oskarżonemu tv punktach I ppkt l i w pkt. II wyroku kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył oskarżonemu karę łączną 10 miesięcy pozbawienia wolności;

IV. na podstawie art. 69 § l, 2 i 4 kk, art. 70 § l pkt l kk wykonanie wymierzonej oskarżonemu kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 4 lat próby;

V. na podstawie art. 71 § l kk i art. 33 § l i 3 kk wymierzył oskarżonemu karę 100 stawek dziennych grzywny przyjmując wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30 złotych;

VI . zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 610 złotych, tytułem kosztów sądowych w sprawie, w tym 480 złotych, tytułem opłaty.

Apelację od tego wyroku wniósł prokurator, który zaskarżył wyrok na niekorzyść oskarżonego, w części dotyczącej kary i zarzucił mu: rażącą niewspółmierność kary łącznej orzeczonej wobec oskarżonego S. M., poprzez wymierzenie mu za przypisane występki z art. 178a § 4 kk oraz art. 244 kk kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 4 lata, wskutek niedocenienia wymowy i znaczenia takich ustalonych przez Sąd okoliczności obciągających jak: znaczny stan nietrzeźwości S. M. 0,72 mg/1 alkoholu w wydychanym powietrzu, duże i realne zagrożenie, jakie z uwagi na znaczne upośledzenie sprawności psychomotorycznej stwarzał on w ruchu lądowym dla innych użytkowników dróg, świadczące o całkowitym lekceważeniu przez niego zarówno obowiązujących w ruchu drogowym reguł ostrożności jak i ciążącego na nim jako kierowcy obowiązku bezwzględnej trzeźwości, nagminności tego typu przestępstw, jawne i rażące ignorowanie wyroku Sądu, działanie w zamiarze bezpośrednim popełnienia przestępstw, poruszanie się pojazdem pomimo obowiązującego go zakazu, bez wymaganych dokumentów, spowodowanie kolizji drogowej i oddalenie się z miejsca zdarzenia, a nadto brak jakichkolwiek szczególnych przesłanek dotyczących osoby oskarżonego, sposobu działania i motywacji mogących uzasadniać orzeczenie warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej za zbiegające się przestępstwa, co ostatecznie doprowadziło do wymierzenia oskarżonemu kary rażąco łagodnej, nieodpowiadającej jej prewencyjnym i wychowawczym celom oraz nieuwzględniającej ustawowych dyrektyw wymiaru kary nieadekwatnej do wysokiego stopnia winy S. M. i znacznego stopnia szkodliwości społecznej przypisanych czynów.

Podnosząc taki zarzut, prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie względem oskarżonego S. M. kary łącznej 10 miesięcy pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja prokuratora jako oczywiście niezasadna nie mogła skutkować zmianą zaskarżonego orzeczenia.

W tym miejscu podkreślenia jednocześnie wymaga, iż ponieważ zgodnie z treścią przepisu art. 433 § l kpk, sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach środka odwoławczego, a w zakresie szerszym tylko o tyle o ile ustawa to przewiduje, zaś w niniejszej sprawie nie ujawniono okoliczności, o jakich mowa w art. 439 kpk, art. 440 kpk i art. 455 kpk, które uzasadniałyby wyjście poza granice (zakres) zaskarżenia, w związku z tym apelację rozpoznano w części dotyczącej kary, jaka została wymierzona oskarżonemu S. M. przez Sąd I instancji.

Odnosząc się w związku z tvm do zarzutu orzeczenia rażąco niewspółmiernej kary stwierdzić należy przede wszystkim, że:

1. Sąd Rejonowy zasadnie wśród okoliczności obciążających uwzględnił przede wszystkim okoliczności rzutujące na stopień społecznej szkodliwości czynu. Trafnie przy tym oceny tej dokonano (w odniesieniu do czynu z punktu I), między innymi przez pryzmat stopnia stanu nietrzeźwości oskarżonego, skoro z tym związany jest w głównej mierze stopień zagrożenia dla innych uczestników ruchu drogowego, wynikający z rozmiarów naruszenia podstawowej zasady bezpieczeństwa, jaką jest zasada trzeźwości. Wniosek powyższy jest tym bardziej uzasadniony, iż faktycznie w tym przypadku należy mówić o realnym zagrożeniu, skoro skutkiem utraty panowania nad pojazdem było - co nie uszło uwadze Sądu Rejonowego (k.84) - wjechanie do rowu.

Za prawidłowe również uznać należy ustalenia co do dotychczasowego trybu życia S. M.i jego karalności, podzielając tym samym pogląd Sądu Rejonowego, nie tylko co do niepoprawności oskarżonego, ale nadto rażącego zlekceważenia i zignorowania przez niego obowiązujących norm prawnych (tak k. 91). Tym samym jest oczywiste, iż Sąd I instancji wymierzając kary jednostkowe, a następnie karę łączną postąpił stosownie do wymogów określonych przepisem art. 53 § l kk, bacząc aby uwzględniała ona nie tylko stopień społecznej szkodliwości czynu, stopień zawinienia, ale także cele jakie winna ona osiągnąć tak wobec sprawcy, jak również w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

W świetle okoliczności popełnienia czynu przypisanego w punkcie I ppkt l, w tym głównie związanych ze stopniem zagrożenia dla bezpieczeństwa w komunikacji, wynikającym z rozmiarów naruszenia przez oskarżonego podstawowej zasady gwarantującej bezpieczeństwo uczestnikom ruchu drogowego, jaką jest zasada trzeźwości, a nadto uwzględniając uprzednią karalność oskarżonego oraz jego niepoprawność za w pełni trafne uznać należało także rozstrzygnięcie co do środka karnego, w postaci zakazu, prowadzenia pojazdów mechanicznych i to tak z racji zakresu (zakazem tym objęto wszelkie pojazdy mechaniczne), jak i czasu trwania tego zakazu, który określono na 4 lata.

Odniesienie się do powyższej kwestii jest przy tym o tyle istotne, iż oceniając adekwatność kary wymierzonej w danej konkretnej sprawie, tak do stopnia szkodliwości czynu, zawinienia sprawcy, jak również sylwetki oskarżonego, koniecznym jest analizowanie dolegliwości i zasadności tej kary z punktu widzenia wszystkich rozstrzygnięć z nią związanych (a więc w tym wypadku dotyczących kary pozbawienia wolności, grzywny i orzeczonego środka karnego) a nie tylko przez pryzmat orzeczenia co do samej

2. Akceptując rozstrzygnięcie Sądu I instancji, nie bez znaczenia dla oceny o
bezzasadności apelacji prokuratora pozostaje okoliczność, iż skarżący faktycznie nie zarzuca nieuwzględnienia takich okoliczności jak stopień nietrzeźwości
oskarżonego, stopień zagrożenia dla bezpieczeństwa w komunikacji, czy stopień
zlekceważenia obowiązujących norm prawnych, lecz kwestionuje niedocenianie ich znaczenia, jako okoliczności rzutujących przede wszystkim na stopień społecznej szkodliwości czynu z punktu l aktu oskarżenia. Znamienne jest jednak przy tym, iż zarzucając niedocenienie wymowy i znaczenia tych okoliczności, apelujący w pełni zaakceptował jednocześnie wymiar kar jednostkowych, przy orzekaniu których to -w świetle przepisu art. 53 § l kk -przesłanki te mają przecież znaczenie decydujące. Nie negując więc absolutnie faktu - a to w nawiązaniu do zarzutu i wniosku apelacyjnego - że warunkowe zawieszenie wykonania kary jest integralną częścią orzeczenia o karze i stanowi specyficzną karnoprawną reakcję na popełnione przestępstwo, do których stosuje się wszystkie zasady sędziowskiego wymiaru kary, w tym określone w art. 53 kk, to jednak nie można też zapominać iż dyrektywy te
modyfikowane są przez szczególne przesłanki stosowania warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary, określone w przepisach art. 69 § 1,2 i 4 kk.
Okoliczności wskazane w tych też normach prawnych winny być brane przede
wszystkim pod uwagę przy ocenie zasadności zastosowania warunkowego
zawieszenia wykonania kary. W świetle zaś powołanych przepisów, do katalogu
tych okoliczności - wbrew stanowisku prokuratora - nie należą natomiast te, które rzutują na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu, o jakich była wyżej mowa, podobnie jak nie należą do nich eksponowane w zarzucie apelacji okoliczności w postaci: oddalenia się z miejsca zdarzenia oraz „poruszania się pojazdem pomimo obowiązującego go zakazu" (tak k.99). W odniesieniu do tej ostatniej okoliczności koniecznym nadto wydaje się stwierdzenie, iż w sytuacji gdy należy ona do istoty l znamion przestępstw, o jakich mowa w tej sprawie, to nie może być ona traktowana w kategoriach okoliczności obciążających w ramach sądowego wymiaru kary. Jest bowiem oczywiste, iż każde przestępstwo z art. 244 kk polega ze swej istoty m.in. na niestosowaniu się do zakazu prowadzenia pojazdów. Z kolei powoływanie się skarżącego na fakt działania przez oskarżonego z zamiarem bezpośrednim (podobnie jak na oddalenie się z miejsca zdarzenia) jest o tyle niezrozumiałe, iż takich ustaleń (czego skarżący zresztą nie kwestionuje) nie poczynił Sąd Rejonowy.

Reasumując stwierdzić więc należy, iż szereg okoliczności przytoczonych w apelacji, a wyżej opisanych, nie ma znaczenia w kontekście warunkowego zawieszenia wykonania kary. Dotyczy to także „sposobu działania oraz motywacji" oskarżonego.

Przepis art. 69 § l i 2 kk jest bowiem tak skonstruowany, że przy stosowaniu tej instytucji nakazuje kierować się jeżeli nie jedynie, to na pewno przede wszystkim względami szczególno-prewencyjnymi, zaś społeczne oddziaływanie kary (a to w nawiązaniu do zarzutu apelacji co do nieuwzględnienia nagminności przestępstw o jakich mowa w sprawie), jej współmierność do szkodliwości społecznej czynu i winy sprawcy należy uwzględniać przy wymierzaniu kary (art. 53§ 1-3 k.k.). By zatem możliwe było warunkowe zawieszenie wykonania kary sąd winien - tak jak to miało miejsce właśnie: w niniejszym przypadku (por. uzasadnienie zaskarżonego wyroku - k.92) - nabrać jedynie przekonania, że sprawca nie powróci do przestępstwa i wykonanie wymierzonej kary nie będzie konieczne dla wdrożenia go do przestrzegania porządku prawnego. Tego rodzaju przekonanie bazować zaś musi na ocenie postawy sprawcy, jego właściwości i warunków osobistych, dotychczasowego sposobu życia oraz zachowania się po popełnieniu przestępstwa. Stąd też słusznie w tym zakresie odwołano się do trybu życia oskarżonego (mającego m.in. stałe źródło dochodu i utrzymującego się z pracy w gospodarstwie rolnym) i jego niekaralności za inne przestępstwa (poza sprawą VI K 132/13), co w połączeniu z faktem, iż w związku z poprzednim skazaniem można mówić o nieskuteczności kary grzywny oraz środków karnych, istotnie uprawniało do wniosku, iż w przypadku S. M. nieuprawnionym byłoby przyjęcie co do niego takiego stopnia zdemoralizowania i jednoznacznie negatywnej prognozy, które uzasadniałoby orzeczenie względem niego bezwzględnej kary pozbawienia wolności. Co więcej przekonuje stanowisko Sądu, iż zestawienie tych okoliczności właśnie z wiekiem oskarżonego, przemawiało dodatkowo za zasadnością odwołania się, w niniejszymi przypadku, do przepisu art. 69 §4 kk (tak k.81) i potraktowania ich jako wskazanego tam „szczególnie uzasadnionego wypadku".

Orzeczenie oparto na przepisach art. 425 kpk, art. 437 § l kpk, art. 438 pkt 4 kpk i art. 456 kpk. O kosztach należnych za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 636 § l kpk.