Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Marek Boniecki (spr.)

Sędziowie: SO Barbara Dziewięcka

SO Teresa Strojnowska

Protokolant: protokolant sądowy Iwona Cierpikowska

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2013 r. w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa K. L. i A. L.

przeciwko N. S.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego i zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Sandomierzu

z dnia 23 kwietnia 2013 r., sygn. I C 83/11

oddala apelację.

II Ca 1128/13

Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 12 grudnia 2013 r.

Powodowie K. L.i A. L.domagali się nakazania pozwanej N. S.opróżnienia lokalu mieszkalnego położonego w S., przy ul.(...)wraz z rzeczami, wskazując, że pozwana nie posiada tytułu prawnego do zajmowania lokalu.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa, podnosząc w szczególności zarzut zatrzymania z uwagi na poczynione nakłady.

Wyrokiem z dnia 10 grudnia 2010 r. Sąd Rejonowy w Sandomierzu uwzględnił powództwo w zakresie żądania eksmisji pozwanej.

Na skutek apelacji pozwanej Sąd Okręgowy w Kielcach uchylił ww. wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. W uzasadnieniu wskazano, że sprawa winna być rozpoznana w oparciu o przepisy umowy użyczenia oraz ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie ustawy kodeks cywilny. Sąd drugiej instancji nakazał także ustalenie, czy umowa użyczenia została zawarta na czas określony czy nieokreślony i czy zachodziły podstawy do jej wypowiedzenia. Wskazał także na niemożność podnoszenia zarzutu zatrzymania przy umowie użyczenia.

W toku ponownego rozpoznania sprawy powodowie wnieśli dodatkowo o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kwoty 23 400 zł tytułem zwrotu części kosztów utrzymania mieszkania.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Sandomierzu po ponownym rozpoznaniu sprawy nakazał pozwanej opróżnienie przedmiotowego lokalu wraz z rzeczami, ustalił, że pozwanej przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego, nakazał wstrzymanie opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanej przez Gminę S. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego oraz oddalił powództwo w pozostałym zakresie, orzekając o kosztach procesu.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że powodowie nabyli w dniu 31 października 2003 r. własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w S.przy ul.(...) W lokalu tym mieszka obecnie pozwana. Do dnia 1 sierpnia 2010 r. przysługiwał jej tytuł prawny do władania lokalem w postaci umowy użyczenia łączącej ją z powodami, a od tego dnia włada lokalem bez tytułu prawnego. Pozwana jest emerytką pobierającą z ubezpieczenia społecznego 1000 zł i nie posiadającą prawa do żadnego innego lokalu mieszkalnego.

W ustalonym przez siebie stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo o opróżnienie lokalu za uzasadnione. Za podstawę prawną orzekania w przedmiocie zadośćuczynienia przyjął art. 222 §1 k.c. w zw. z art. 251 k.c. Przyjął, że do wypowiedzenia umowy użyczenia doszło najpóźniej w dniu 1 sierpnia 2010 r., kiedy to upłynął trzymiesięczny termin od doręczenia pozwanej pozwu o eksmisję. Orzekając o uprawnieniu pozwanej do lokalu socjalnego, Sąd miał na uwadze art. 14 ust. 3 i 4 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego. Jednocześnie Sąd pierwszej instancji uznał, że nie zostały wykazane wszystkie przesłanki żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie wskazane w art. 224 §2 k.c.

Wyrok powyższy zaskarżyła apelacją pozwana, wnosząc o jego zmianę i oddalenie powództwa w całości, ewentualnie uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Skarżąca zarzuciła, że Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę przy ponownym rozpoznawaniu sprawy wskazań podanych w uzasadnieniu wyroku w sprawie II Ca 202/11. Podniosła także zarzut naruszenia art. 5 k.c., wskazując, że pozwana partycypowała w zakupie mieszkania, wzięła kredyt razem z powodami, którzy nie mieli zdolności kredytowej. Dokładała się także do wspólnego mieszkania, aby poprawić warunki bytowe swojej rodziny. Sprzedała swoje mieszkanie, aby dołożyć pieniądze synowi na zakup mieszkania, licząc na to, że na starość będzie miała zapewniony kąt do mieszkania i opiekę, której aktualnie wymaga.

W apelacji podniesiono także, że pozwana nie wiedziała o rozprawie, na której przeprowadzono dowód z przesłuchania stron, albowiem w dacie awizowania przesyłki przebywała na leczeniu uzdrowiskowym, o czym informowała Sąd.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd Rejonowy prawidłowo, z poszanowaniem reguł wskazanych w art. 233 §1 k.p.c. ustalił stan faktyczny sprawy, co sprawiło, że Sąd Okręgowy mógł przyjąć go za własny, tym bardziej, że był on zasadniczo bezsporny.

Z zarzutem apelacji odnośnie niewykonania wytycznych Sądu drugiej instancji zawartych w uzasadnieniu wyroku uchylającego poprzednie orzeczenie, zgodzić należy się o tyle, że brak jest w stanie faktycznym ustaleń co do tego, czy łącząca strony umowa użyczenia została zawarta na czas nieokreślony i jakie były powody jej wypowiedzenia. Zgromadzony w sprawie materiał pozwala jednak na ustalenie, że niewątpliwie umowa użyczenia nie została zawarta na czas określony, albowiem nie wskazuje na to żaden z dowodów przeprowadzonych w sprawie. Co więcej, okoliczności, w których doszło do zamieszkania pozwanej w lokalu powodów, pomoc w sfinansowaniu mieszkania oraz relacje rodzinne łączące strony, przekonują o dorozumianym zawarciu umowy użyczenia na czas nieokreślony. Niewątpliwie także powodem wypowiedzenia umowy użyczenia jest istniejący między stronami konflikt, uniemożliwiający wspólne, spokojne zajmowanie lokalu. Oczywiście argument ten jest aktualny w przypadku powódki, w sytuacji gdy powód lokalu nie zajmuje. Nie bez znaczenia jest jednak, iż w lokalu mieszka także wspólna córka powodów, a zatem powód zainteresowany jest, by jego dziecko mogło spokojnie, bez narażania na sytuacje konfliktowe zamieszkiwać w lokalu swoich rodziców. Na motywy takie wskazują bezsprzecznie zeznania powodów (k. 251), których wiarygodność nie została podważona innymi dowodami. Na okoliczność istniejącego między stronami głębokiego konfliktu wskazują również toczące się sprawy karne, ukaranie pozwanej za zniszczenie kłódki przynależącej do spornego lokalu. Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż umowa użyczenia zawarta na czas nieoznaczony może zostać wypowiedziana w celu zakończenia istniejącego między stronami stosunku prawnego. W tej sytuacji nie jest konieczne wystąpienie którejkolwiek z przesłanek z art. 715 k.c. Powoływany przepis dotyczy bowiem sytuacji, w której dokonanie wypowiedzenia nie jest konieczne, a użyczający może żądać natychmiastowego wydania rzeczy.

Nieskuteczny okazał się także zarzut naruszenia art. 5 k.c. Nie budzi aktualnie żadnych wątpliwości w doktrynie i orzecznictwie wyjątkowy charakter tego przepisu, który jest m.in. rezultatem domniemania zgodności z prawem działania osoby realizującej swoje prawo podmiotowe. Pozwana nie wykazała, aby źródłem bezsprzecznie istniejącego między stronami konfliktu było wyłącznie zachowanie powodów. Sam z kolei fakt pomocy w sfinansowaniu kupna lokalu nie oznacza, że przy korzystaniu z mieszkania nie należy liczyć się z silniejszym uprawnieniem właścicieli do spokojnego współzamieszkiwania. Przy ocenie kwestii naruszenia zasad współżycia społecznego w sprawach eksmisyjnych nie można też zapominać o tym, że ich ochrona jest w dużej mierze zapewniona przepisami ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego(t. jedn. Dz. U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266 ze zm.), w szczególności poprzez zapewnienie prawa do lokalu socjalnego.

Odnośnie kwestii braku udziału pozwanej w rozprawie, na której przeprowadzony został dowód z przesłuchania stron, zauważyć należy, iż dowód ten dopuszczony został w obecności obu stron na rozprawie w dniu 28 stycznia 2013 r., a jego przeprowadzenie wyznaczono na dzień 15 marca 2013 r., o czym strony zostały powiadomione (k. 238). Termin rozprawy został zmieniony na dzień 15 kwietnia 2013 r. Jednocześnie sama pozwana wnosiła o zmianę terminu z uwagi na leczenie sanatoryjne w okresie 6-27 marca 2013 r. Jakkolwiek zawiadomienie o zmianie terminu przesłuchania było dla pozwanej awizowane, to jej profesjonalny pełnomocnik odebrał je w dniu 8 marca 2013 r. (k. 249). Nie stawił się jednak na terminie rozprawy w dniu 15 marca 2013 r., nie upewnił się, czy pozwana wie o terminie, nie wnosił o odroczenie rozprawy. W tej sytuacji Sąd Rejonowy miał podstawy do pominięcia dowodu z przesłuchania pozwanej. Wskazać w tym miejscu także trzeba, że kwestia, że strony łączyła umowa użyczenia została przesądzona przez Sąd Okręgowy przy poprzednim rozpoznaniu apelacji pozwanej w sprawie II Ca 202/11.

Mając na uwadze powyższe argumenty, Sąd Okręgowy na podst. art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

SSO B. Dziewięcka SSO M. Boniecki SSO T. Strojnowska

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. pozwanej.