Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 7 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Mariusz Broda

Sędziowie: SSO Małgorzata Klesyk

SSO Sławomir Buras (spr.)

Protokolant: st.prot.sąd. Beata Wodecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 listopada 2014 r. sprawy

z wniosku W. C.

z udziałem Z. M. (1), M. K. (1), M. M. (1)

o nakazanie wyjawienia przedmiotów spadkowych

na skutek apelacji uczestniczki Z. M. (1)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 4 czerwca 2014 r. sygn. akt I Ns 701/13

postanawia: oddalić apelację.

Sygn. akt II Ca 1056/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 4 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w Kielcach nakazał Z. M. (1) złożenie: 1) oświadczenia, że żadnego przedmiotu spadkowego wchodzącego w skład spadku po Z. M. (2) zmarłym w dniu 4 maja 2011 roku nie zataiła ani nie usunęła oraz że nie podała do spisu inwentarza nieistniejących długów; 2) wykazu przedmiotów spadkowych nieujawnionych w spisie inwentarza, jeżeli jej są wiadome, z podaniem miejsca przechowania ruchomości i dokumentów dotyczących praw majątkowych, jak również z wyjaśnieniem podstawy prawnej tych praw; 3) zapewnienia, że złożone oświadczenie lub wykaz są prawidłowe i zupełne.

Sąd Rejonowy ustalił, żeZ. M. (2)zmarł w dniu 4 maja 2011 roku w K., gdzie ostatnio stale zamieszkiwał. Spadek po nim na podstawie ustawy nabyli: żona Z. M. (1)oraz synowie: W. C.syn Z.i S., M. M. (1)syn Z.i Z.oraz córka M. K. (1)z domu M.córka Z.i Z.po ¼ . W dniu 9 listopada 2012 r. tut. Sąd w sprawie I Ns 990/12 postanowił zarządzić sporządzenie spisu inwentarza spadku po Z. M. (2)i zlecił sporządzenie spisu inwentarza Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Kielcach W. H.. Komornik w sporządzonym spisie inwentarza spadku po Z. M. (2)ustalił czystą masę spadkową na kwotę 4685 zł.

W tych okolicznościach faktycznych Sąd Rejonowy uznał wniosek za zasadny w świetle art.655 k.p.c. wskazując, że potrzebę nakazania wyjawienia przedmiotów spadkowych, zarówno przy wszczęciu tego postępowania z urzędu, jak i na wniosek, warunkuje zrodzona wątpliwość co do objęcia spisem inwentarza wszystkich przedmiotów należących do spadku, lub prawidłowego ustalenia długu spadkowego.

W ocenie tego Sądu w realiach sprawy niniejszej istniała uprawdopodobniona wątpliwość co do rzetelności i zupełności sporządzonego spisu inwentarza spadku. Wnioskodawca skutecznie podnosił, że nieprawdopodobnym jest, aby spadkodawca nie pozostawił żadnego majątku, jak to przedstawili uczestnicy postępowania, bowiem był osobą gruntownie wykształconą: profesorem na (...)w K.. Mało więc wiarygodne jest w ocenie wnioskodawcy, aby spadkodawca nie posiadał żadnego mieszkania, czy majątku. Według spisu inwentarza spadku czysta masa spadkowa po spadkodawcy to 4685 zł. Wnioskodawca jako przyczynę zatajenia majątku wskazał, że będąc pozamałżeńskim dzieckiem nie należał do najbliższej rodziny spadkodawcy. W związku z powyższym spadkodawca postanowił wyzbyć się posiadanego majątku i drogą darowizny przekazał go dzieciom i żonie, tj. uczestnikom postępowania. Sąd wskazał, że wszyscy pozostali uczestnicy wykonali obowiązki nałożone przez nich przez Sąd, tj. złożyli oświadczenia, o których mowa w powyższym przepisie.

Apelację od tego postanowienia wniosła uczestniczka Z. M. (4). Zarzuciła naruszenie:

- art. 655 § 1 k.p.c w zw. z przepisem art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów oraz brak ich wszechstronnego rozważenia skutkujące uznaniem, że zachodzi wątpliwość, czy w spisie inwentarza zostały zamieszczone wszystkie przedmioty należące do spadku lub czy zamieszczone w spisie inwentarza długi istnieją, podczas gdy treść materiału dowodowego w sprawie zgromadzonego, w tym w szczególności zeznania uczestników w jasny i jednoznaczny zaprzeczają istnieniu wątpliwości w zakresie stanu spadku po zmarłym Z. M. (2);

- art. 655 § 1 k.p.c poprzez nałożenie na nią obowiązku złożenia oświadczeń, wykazu i zapewnienia w przedmiocie sporządzonego spisu inwentarza, podczas gdy złożyła stosowne oświadczenia i zapewnienia w dniu 4 czerwca 2014 r.

W oparciu o powyższe zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez oddalenie wniosku i zasądzenie od wnioskodawcy na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew zarzutom skarżącej Sąd Rejonowy nie dopuścił się obrazy art.655 k.p.c. w zw. z art.233 k.p.c. zobowiązując uczestniczkę Z. M. (1) do czynności w nim przewidzianych.

Wskazać należy, że potrzebę nakazania wyjawienia przedmiotów spadkowych, zarówno przy wszczęciu tego postępowania z urzędu, jak i na wniosek, warunkuje zrodzona wątpliwość co do objęcia spisem inwentarza wszystkich przedmiotów należących do spadku, lub prawidłowego ustalenia długu spadkowego. Źródłem tych wątpliwości dla sądu może być sam sporządzony inwentarz i jego konfrontacja z faktami powszechnie znanymi, bądź też fakty, z którymi sąd zapoznał się w toku rozpoznania innych spraw. Wnioskodawca wskazany w art. 655 § 1k.p.c. powinien przytoczyć fakty porównanie których z ujawnionymi w spisie inwentarza czyni prawdopodobnym, że taka wątpliwość zachodzi.

Bacząc na niską wartość spadku wynikającą ze sporządzonego inwentarza, jak również podniesione przez wnioskodawcę okoliczności co do tego, że spadkodawca był osobą o wysokim statusie społecznym- profesorem na (...)w K.i z nim jako pozamałżeńskim dzieckiem nie utrzymywał żadnych kontaktów, jak również takich kontaktów nie utrzymywała z nim najbliższa rodzina spadkodawcy, Sąd Rejonowy zasadnie powziął wątpliwości co do rzetelności i zupełności sporządzonego spisu inwentarza. Powzięcie takich wątpliwości rodzi zaś uprawnienie Sądu do nakazania spadkobiercom złożenia stosownego oświadczenia, wykazu, zapewnienia w celu wykrycia przedmiotów spadkowych, które na skutek zatajenia lub usunięcia ich ze spadku zostały w spisie inwentarza pominięte. Postanowienie nakazujące spadkobiercy złożenie oświadczenia, wykazu i zapewnienia jest orzeczeniem co do istoty sprawy , kończącym pierwszy etap postępowania o wyjawienie przedmiotów spadkowych. Oświadczenie na podstawie art. 655 k.p.c. zobowiązany może złożyć ustnie do protokołu sądowego lub na piśmie . Wykaz przedmiotów spadkowych wraz z danymi, o których mowa w art.655 k.p.c. spadkobierca składa na piśmie . Zapewnienie potwierdzające, że złożone oświadczenie lub wykaz są prawidłowe i zupełne spadkobierca składa ustnie na rozprawie.

Zauważenia wymaga, że uczestniczka na rozprawie w dniu 4 czerwca 2014 r. złożyła stosowne oświadczenie i zapewnienie w trybie art. 655 k.p.c. Wskazała, że po spadkodawcy nie zostały żadne lokaty bankowe, oszczędności, wierzytelności, papiery wartościowe i nie zataiła żadnego przedmiotu spadkowego przy sporządzaniu inwentarza, ani go nie usunęła i nie podała do spisu inwentarza nieistniejących długów. Sąd jednak w postępowaniu o wyjawienie przedmiotów spadkowych nie stwierdza postanowieniem faktu , że uczestnicy postępowania złożyli przewidziane w komentowanym przepisie oświadczenia, wykazy i zapewnienia. Wydanie takiego orzeczenia jest zarówno zbędne jak i niedopuszczalne (por. SN z dnia 19 maja 1972 r., ICZ 74/72, OSNC 1973/4/57).

Wbrew zatem błędnemu zapatrywaniu skarżącej nie jest ona już zobligowana do wykonania czynności wskazanych w zaskarżonym postanowieniu, skoro nałożonemu na nią przez Sąd obowiązkowi uczyniła zadość na rozprawie w dniu 4 czerwca 2014 r.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji postanowienia na podstawie art.385 k.p.c. w zw. z art.13 §2 k.p.c.

SSO Sł. Buras SSO M.Broda SSO M.Klesyk