III APa 2/24 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2024-10-22
Sygn. akt III APa 2/24
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia, 22 października 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSA Anna Olszewska
Protokolant: Wioleta Batko
po rozpoznaniu w dniu 15 października 2024 r. w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwa Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
przeciwko syndykowi masy upadłości Grupy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości w B.
o zwrot świadczeń wypłacanych z FGŚP
na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 18 września 2023 r. sygn. akt V P 13/23
I. prostuje z urzędu oznaczenie strony powodowej na Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej;
II. zmienia zaskarżony wyrok i oddala powództwo oraz zasądza od Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej jako dysponenta środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na rzecz syndyka masy upadłości Grupy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości w B. kwotę 4050 złotych (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 30 października 2024 roku do dnia zapłaty tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu pierwszoinstancyjnym;
III.
zasądza od Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej jako dysponenta środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na rzecz syndyka masy upadłości Grupy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości w B. kwotę 7991,50 zł (siedem tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt jeden złotych pięćdziesiąt groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od daty uprawomocnienia się niniejszego postanowienia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego,
w tym kwotę 3037,50 zł (trzy tysiące trzydzieści siedem złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
III APa 2/24
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w Kielcach V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 18 września 2023 roku Sygn. akt V P 13/23 w punkcie I. zasądził od pozwanego syndyka masy upadłości Grupy (...) Sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w B. na rzecz powoda Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych kwotę 99075,79 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty, w punkcie II. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4050 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem kosztów zastępstwa procesowego, w punkcie III. nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Kielcach kwotę 4954 złotych tytułem opłaty od pozwu. Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujące ustalenia: Pozwem z dnia 24 marca 2023 roku Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych domagał się zasądzenia od pozwanego Syndyka Masy Upadłości Grupy (...) Sp. z o.o. w upadłości z siedzibą w B. kwoty 99075,79 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty, oraz zasądzenia od pozwanego kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż wierzytelność powoda wobec pozwanej objęta żądaniem pozwu powstała na skutek wypłaty przez powoda kwoty 423 418,96 zł na podstawie wykazu uzupełniającego niezaspokojonych roszczeń pracowniczych upadłej spółki, złożonego przez pozwaną w trybie określonym w art. 15 ust. 2 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych oraz wypłaty kwoty 10.494,19 zł na skutek trzech wniosków indywidualnych, złożonych przez pracowników upadłej w trybie art. 16 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych. Łącznie powód tytułem niezaspokojonych roszczeń pracowniczych dla pracowników upadłej spółki wypłacił kwotę 433.913,15 zł. W związku z tym, że powyżej wskazana kwota dotyczyła należności pracowniczych powstałych po ogłoszeniu upadłości Grupy (...) sp. z o.o., to zgodnie z treścią art. 343 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe kwota ta stanowi zobowiązania masy upadłości, o których mowa w art. 230 ust. 2 w/w ustawy, które powinny być zaspokajane przez Syndyka w miarę wpływu środków do masy upadłości. Ponadto powód podniósł, że dochodzone należności stanowią zobowiązania masy upadłości, a nie zobowiązania upadłego i dlatego w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania przepis art. 92 ust. 1 ustawy prawa upadłościowego. Syndyk masy upadłości w dniu 13.01.2023 r. wpłacił na rzecz powoda kwotę 433.913,15 zł, która zgodnie z treścią art. 451 k.c. została przez powoda zaliczona w pierwszej kolejności na nieprzedawnione odsetki za opóźnienie od należności głównej, liczone od dnia 13 stycznia 2020 roku do dnia 13 stycznia 2023 roku w kwocie 99.075,79 zł. Pozostała zaś część wpłaty w kwocie 334.837,36 zł została zaliczona na należność główną. W związku z dokonaną przez syndyka wpłatą do rozliczenia pomiędzy stronami pozostała jeszcze dochodzona niniejszym pozwem kwota 99.075,79 zł należności głównej wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 14 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie sygn. akt V Np 2/23, Sąd Okręgowy w Kielcach nakazał pozwanemu, aby zapłacił powodowi kwotę 99075,79 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 3600 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego, w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia niniejszego nakazu, albo wniósł w tym terminie sprzeciw (pkt I); nakazał pozwanemu, aby uiścił na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Kielcach kwotę 4954 złotych tytułem opłaty od pozwu (pkt II). Pozwany w sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym zaskarżył go w całości wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od złożonego pełnomocnictwa wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Ponadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia powoda w zakresie należnych odsetek od kwoty 433.913,15 zł za okres od 14 stycznia 2023 r. do daty wniesienia powództwa, podniósł zarzut braku legitymacji procesowej biernej; oraz zaprzeczył twierdzeniom powoda, iż prawidłowym i dopuszczalnym było zaliczenie części dokonanej przez pozwaną wpłaty kwoty 433.913,15 zł na poczet odsetek ustawowych za opóźnienie. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, iż przekazana na rachunek powoda kwota 433.913,15 zł, spełnia kryteria, o których mowa w art. 230 ust. 2 ustawy prawo upadłościowe, a zatem jest to tzw. inne zobowiązanie masy upadłości ze wszystkimi tego normatywnymi konsekwencjami. Przekazana kwota stanowiła i stanowić mogła wyłącznie spłatę należności głównej i nieuprawnionym jest zaliczenie jej przez powoda na poczet odsetek ustawowych za opóźnienie w jakiejkolwiek części. Ponadto pozwany wskazał, iż roszczenie o zapłatę nieprzedawnionych dotąd odsetek w kwocie 99.075,79 zł dotyczy odsetek od wierzytelności należnej od upadłego za okres po ogłoszeniu upadłości, a zatem nie podlega zaspokojeniu z masy upadłości. Zdaniem pozwanego z uwagi na to, że roszczenie o zapłatę odsetek za okres po ogłoszeniu upadłości jest roszczeniem w stosunku do upadłego i nie podlega zaspokojeniu z masy upadłości, nieuprawnione było zaliczenie płatności kwoty 433 913,15 zł dokonanej przez pozwaną w jakiejkolwiek części na poczet nieprzedawnionych odsetek za opóźnienie od należności upadłego za okres po dniu ogłoszenia upadłości. Płatność ta dotyczyła jedynie należności głównej, co wynika z bezwzględnie obowiązujących przepisów w tym zakresie. Pozwana nie objęła dyspozycją zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie należnych od upadłego za okres po dacie ogłoszenia upadłości, a działanie powoda stanowi nieuprawnione zaliczenie wpłaty wbrew przepisom prawa upadłościowego zwłaszcza art. 92 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe. Ponadto Sąd I instancji ustalił, że postanowieniem z dnia 27 października 2017 roku, sygn. akt V GU 236/17 Sąd Rejonowy w Kielcach V Wydział Gospodarczy, Sekcja ds. Upadłościowych i Restrukturyzacyjnych ogłosił upadłość dłużnika Grupy (...) sp. z o.o. w B. oraz wyznaczył J. P. Syndykiem masy upadłości. Powód w dniu 19 lutego 2018 roku dokonał wypłaty na rzecz pozwanego kwoty 423.418,96 zł na podstawie wykazu uzupełniającego niezaspokojonych roszczeń pracowniczych upadłej spółki, złożonego przez pozwaną w trybie określonym w art. 15 ust. 2 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych (Dz.U. 2023 poz. 1087). W dniu 29 marca 2018 roku powód dokonał wypłaty kwoty 10.494,19 zł na skutek trzech wniosków indywidualnych, złożonych przez pracowników upadłej w trybie art. 16 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych. Powód tytułem niezaspokojonych roszczeń pracowniczych dla pracowników upadłej spółki powstałych po ogłoszeniu upadłości Grupy (...) sp. z o.o. wypłacił łącznie kwotę 433.913,15 zł. Niezwłocznie po wypłacie świadczeń pracowniczych, powód skierował do Syndyka masy upadłości tzw. „pismo wierzyciela” z dnia 20 lutego 2018 roku oraz z dnia 13 kwietnia 2018 roku informujące o obowiązku zwrotu środków wypłaconych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zgodnie z właściwymi przepisami ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych oraz ustawy prawo upadłościowe. Syndyk masy upadłości w dniu 13 stycznia 2023 roku wpłacił na rzecz powoda kwotę 433.913,15 zł. Pismem z dnia 24 lutego 2023 roku powód poinformował pozwanego o sposobie dokonania zaliczenia w/w wpłaty, która zaliczona w pierwszej kolejności została na nieprzedawnione odsetki za opóźnienie od należności głównej, liczone od dnia 13 stycznia 2020 roku do dnia 13 stycznia 2023 roku w kwocie 99.075,79 zł. Pozostała zaś część wpłaty w kwocie 334.837,36 zł została zaliczona na należność główną. W związku z dokonaną przez syndyka wpłatą do zapłaty pozostała kwota 99.075,79 zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 14 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty. Pozwany Syndyk masy upadłości w dniu 30 września 2022 roku przygotowała i przekazała do Sędziego Komisarza nadzorującego postępowanie upadłościowe Grupy (...) sp. z o.o., celem zatwierdzenia częściowy plan podziału funduszy masy upadłości pochodzących ze sprzedaży nieruchomości. Powód złożył zarzuty do przygotowanego przez pozwaną planu podziału, które jednak do dnia wniesienia powództwa nie zostały rozpatrzone. Powód pismem z dnia 24 lutego 2023 roku skierował do pozwanego Syndyka masy upadłości wezwanie do dobrowolnej zapłaty powstałych należności wyznaczając jej 7 dniowy termin zapłaty, który bezskutecznie jednak upłynął w dniu 9 marca 2023 roku. Pozwany Syndyk masy upadłości w odpowiedzi na wezwanie do zapłaty dochodzonych należności oświadczył, że powód nie był uprawniony do zaliczenia dokonanej przez nią wpłaty na poczet odsetek ponieważ jej zdaniem kwota którą Fundusz wypłacił na jej wniosek nie stanowi zobowiązań syndyka tylko zobowiązania upadłego i jako taka wierzytelność zgodnie z treścią art. 92 ust 1 prawa upadłościowego w zakresie odsetek nie może zostać zaspokojona z masy upadłości. Ponadto wskazał, że powód zgodnie z treścią art. 451 K.c. nie był uprawniony do zaliczenia dokonanej przez nią wpłaty na odsetki ponieważ przekazana przez nią kwota 433.913,15 zł pokrywała w całości należność główną. Na tle takiego stanu faktycznego Sąd Okręgowy ocenił, iż powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w całości. W rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy przedstawił motywy swego rozstrzygnięcia: powód domaga się zasądzenia od pozwanego kwoty 99.075,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie stanowiącej zobowiązania masy upadłości, o których mowa w art. 230 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe ( Dz.U.2022.1520). Sąd I instancji wskazał, że jak wynika z ustaleń postanowieniem z dnia 27 października 2017 roku, sygn. akt V GU 236/17 Sąd Rejonowy w Kielcach ogłosił upadłość dłużnika Grupy (...) sp. z o.o. w B. oraz wyznaczył J. P. Syndykiem masy upadłości. Powód w dniu 19 lutego 2018 roku dokonał wypłaty na rzecz pozwanego kwoty 423.418,96 zł na podstawie wykazu uzupełniającego niezaspokojonych roszczeń pracowniczych upadłej spółki, złożonego przez pozwaną w trybie określonym w art. 15 ust. 2 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych (Dz.U. 2023 poz. 1087). Następnie w dniu 29 marca 2018 roku powód dokonał wypłaty kwoty 10.494,19 zł na skutek trzech wniosków indywidualnych, złożonych przez pracowników upadłej w trybie art. 16 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych. W konsekwencji powyższego tytułem niezaspokojonych roszczeń pracowniczych dla pracowników upadłej spółki powstałych po ogłoszeniu upadłości Grupy (...) sp. z o.o. powód wypłacił łącznie kwotę 433.913,15 zł. Niezwłocznie po wypłacie świadczeń pracowniczych, powód skierował do Syndyka masy upadłości tzw. „pismo wierzyciela” z dnia 20 lutego 2018 roku oraz z dnia 13 kwietnia 2018 roku informujące o obowiązku zwrotu środków wypłaconych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zgodnie z właściwymi przepisami ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych oraz ustawy prawo upadłościowe. W odpowiedzi na w/w pisma Syndyk masy upadłości w dniu 13 stycznia 2023 roku wpłacił na rzecz powoda kwotę 433.913,15 zł. Następnie pismem z dnia 24 lutego 2023 roku powód poinformował pozwanego o sposobie dokonania zaliczenia w/w wpłaty, która została zaliczona w pierwszej kolejności na nieprzedawnione odsetki za opóźnienie od należności głównej, liczone od dnia 13 stycznia 2020 roku do dnia 13 stycznia 2023 roku w kwocie 99.075,79 zł. Pozostała zaś część wpłaty w kwocie 334.837,36 zł została zaliczona na należność główną. W związku z dokonaną przez syndyka wpłatą do zapłaty pozostała do dnia zapłaty kwota 99.075,79 zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 14 stycznia 2023 roku. Następnie Sąd I instancji wskazał, że powód wskazując na treść art. 343 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe podnosił, iż dochodzona pozwem kwota dotyczyła należności pracowniczych powstałych po ogłoszeniu upadłości Grupy (...) sp. z o.o. Zgodnie z tym przepisem z masy upadłości zaspokaja się w pierwszej kolejności koszty postępowania, a jeżeli fundusze masy upadłości na to pozwalają - również inne zobowiązania masy upadłości, o których mowa w art. 230 ust. 2, w miarę wpływu do masy upadłości stosownych sum. Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z treścią art. 23 ust. 1 i art. 25 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych oraz art. 481 K.c. wypłacona przez powoda kwota 433 913,15 zł podlegała zwrotowi wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, naliczanymi od następnego dnia po dokonanej wypłacie do dnia faktycznej zapłaty. Sąd podzielił stanowisko powoda, iż analiza zmian w prawie upadłościowym, wprowadzonych ustawą z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne, jak również treści uzasadnienia do projektu tej ustawy oraz wypowiedzi przedstawicieli doktryny w kwestii odsetek ustawowych za opóźnienie od należności zaliczonych do tzw. innych zobowiązań masy upadłości prowadzi do wniosku, że odsetki za opóźnienie powinny zostać zaspokojone przez syndyka na równi z kapitałem. Stanowisko takie potwierdza także orzecznictwo Sądu Najwyższego (wyrok z 28 sierpnia 2008 r. sygn. akt: III CSK 102/08). Uzasadniając swoje stanowisko Sąd Okręgowy wskazał, że w niniejszej sprawie dochodzone należności stanowią zobowiązania masy upadłości, a nie zobowiązania upadłego i dlatego w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania przepis art. 92 ust. 1 ustawy prawa upadłościowego. Powód zaspokoił w głównej mierze na wniosek syndyka, a częściowo na wniosek pracowników należności pracownicze pracowników upadłego powstałe już po ogłoszeniu upadłości, a więc już po przejęciu zarządu masą upadłości przez Syndyka. Przepis art. 92 ustawy prawo upadłościowe dotyczy wyłącznie zobowiązań upadłego powstałych przed ogłoszeniem upadłości. W ocenie Sądu I instancji przepis art. 451 k.c. wprost wskazuje, że to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne. Pozbawione podstaw są twierdzenia pozwanego iż skoro przekazał powodowi kwotę równą należności głównej to nie mógł on dokonać jej zaliczenia w pierwszej kolejności na odsetki. Sąd Okręgowy podniósł, że pozwany przyznał, że wypłacona przez powoda kwota 433913,15 zł, która została częściowo przez pozwanego zwrócona, stanowi inne zobowiązanie masy upadłości, o którym mowa w art. 230 ust. 1 prawa upadłościowego. Pozwany nie kwestionował czasookresu powstania przedmiotowych należności jako masy upadłości. Sąd Okręgowy przyjął, że zobowiązania upadłego objęte postępowaniem upadłościowym (które wchodzą do masy upadłości) obejmują zobowiązania, które powstały przed datą ogłoszenia upadłości, a przepis art. 92 ustawy prawo upadłościowe, na który powołuje się pozwany dotyczy wyłącznie zobowiązań upadłego powstałych przed ogłoszeniem upadłości, i tylko co do takich zobowiązań upadłego odsetki za opóźnienie mogą zostać zaspokojone z masy upadłości z ograniczeniem do dnia ogłoszenia upadłości. W ocenie Sądu I instancji wykładnia treści przepisów art. 92, 230, 343 prawa upadłościowego pozwala przyjąć, iż należności powstałe po ogłoszeniu upadłości, tj. w trakcie postępowania upadłościowego jak ma to miejsce w przedmiotowej sprawie, zobowiązany jest zaspokajać syndyk masy upadłości na bieżąco. Zatem gdyby wierzyciel dłużnika, który ogłosił upadłość chciał dochodzić dalszych odsetek za opóźnienie od należności, które powstały (a właściwie stały się wymagalne) przed ogłoszeniem upadłości dłużnika musiałby tego dokonać w procesie przeciwko dłużnikowi poza postępowaniem upadłościowym. Sąd Okręgowy zauważał ponadto, iż powód dochodził w oddzielnym procesie przeciwko Grupie (...) sp. z o.o. w upadłości odsetek naliczanych po ogłoszeniu upadłości dłużnika od kwot wypłaconych tytułem należności pracowniczych, powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości. Zatem tylko do takich roszczeń powoda (powstałych przed datą ogłoszenia upadłości) mogłyby mieć zastosowanie twierdzenia podnoszone przez pozwaną w przedmiotowej sprawie. Sąd Okręgowy wskazał następnie, że powód na podstawie przepisów ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych może zaspokajać zarówno roszczenia pracownicze powstałe przed jak i po ogłoszeniu upadłości pracodawcy. Świadczenia te pomimo, że są wypłacone przez powoda tytułem roszczeń pracowniczych różnią się na gruncie prawa upadłościowego fundamentalnie z uwagi na datę ich powstania, która determinuje ich charakter, a tym samym dalszy sposób ich spłaty i dochodzenia. Należności powstałe przed ogłoszeniem upadłości wraz z odsetkami do dnia ogłoszenia upadłości są spłacane na podstawie listy wierzytelności zgodnie z planem podziału przygotowanym przez syndyka w trakcie postępowania upadłościowego, a odsetki od tych należności powstałe po dacie ogłoszenia upadłości mogą być dochodzone przeciwko upadłemu poza postępowaniami upadłościowym i egzekwowane po jego zakończeniu lub ze składników nie wchodzących do masy upadłości. Natomiast należności powstałe po ogłoszeniu upadłości, na podstawie treści art. 343 ust. la prawa upadłościowego jest zobowiązany zaspokajać syndyk masy upadłości na bieżąco ze środków masy jeszcze przed przystąpieniem do sporządzania planu podziału wierzytelności ujętych na liście wierzytelności upadłego. Jeżeli zaś wierzyciel będzie poprzez działanie syndyka zmuszony dochodzić zobowiązań powstałych i wymagalnych po ogłoszeniu upadłości to zgodnie z treścią art. 144 prawa upadłościowego postępowanie sądowe musi być przez niego wszczęte i prowadzone przeciwko syndykowi masy upadłości. W ocenie Sądu Okręgowego nieuzasadniona jest argumentacja pozwanego zmierzająca do przyporządkowania dochodzonych w przedmiotowej sprawie wierzytelności powoda do należności upadłego. Roszczenia powoda nie mają takiego charakteru, bowiem powstały już po ogłoszeniu upadłości Grupy (...) sp. z o.o., i jako takie podlegają zaspokojeniu przez syndyka z funduszów masy upadłości. Również orzeczenia powoływanie przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty dotyczącego spraw o zapłatę odsetek od należności pracowniczych powstałych przed ogłoszeniem upadłości pracodawcy i jako takie nie mogą mieć żadnego zastosowania w przedmiotowej sprawie. Sąd Okręgowy wskazał następnie, że zgodnie z treścią art. 23 ust. 1 i art. 25 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych oraz art. 481 K.c. w zw. z art. 343 ust. 1a prawa upadłościowego wypłacona przez powoda kwota 433.913,15 zł powinna podlegać zwrotowi przez pozwanego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, naliczanymi od następnego dnia po dokonanej przez powoda wypłacie do dnia faktycznej zapłaty. Dochodzone pozwem należności stanowią zobowiązania masy upadłości, a nie zobowiązania upadłego i dlatego w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania przepis art. 92 ust. 1 ustawy prawa upadłościowego. W konsekwencji powyższego powód zdaniem Sądu I instancji był uprawniony do dokonania zaliczenia wpłaty pozwanej w pierwszej kolejności na odsetki. Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy w punkcie I wyroku orzekł zgodnie z żądaniem pozwu, w punkcie II wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda koszty zastępstwa procesowego, a w punkcie III wyroku nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Kielcach opłatę od pozwu. Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany zastępowany przez adwokata. Zaskarżając wyrok w całości zarzucił: 1.naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 230 ust. 2 w związku z art. 343 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe i w zw. z art. 451 Kodeksu cywilnego przez błędną ich wykładnię i bezpodstawne przyjęcie, że prawidłowym było rozliczenie przez powoda wpłaty kwoty 433 913,15 zł w taki sposób, że kwota 99 075,79 zł zaliczona została w pierwszej kolejności na poczet należnych odsetek za opóźnienie w sytuacji, gdy prawidłowa wykładnia norm prawnych zawartych w ww. przepisach prowadzi do wniosku, iż w takim uprzywilejowanym trybie, to jest w miarę wpływu środków do masy upadłości, zaspokojona mogła być jedynie należność główna przysługująca powodowi, zaś należność w zakresie odsetek winna zostać zaspokojona według porządku określonego przepisami prawa upadłościowego; art. 342 ust. 1 pkt. 3 ustawy prawo upadłościowe przez jego niezastosowanie i, w konsekwencji, bezpodstawne przyjęcie, iż powód był uprawniony do zaliczenia wpłaconej przez pozwanego kwoty w pierwszej kolejności na należne odsetki za opóźnienie w sytuacji, gdy taki sposób rozliczenia dokonanej wpłaty pozostaje w sprzeczności z bezwzględnie obowiązującymi regulacjami ustawy Prawo upadłościowe dotyczącymi kolejności zaspokajania wierzycieli w toku postępowania upadłościowego; 2. nierozpoznanie istoty sprawy w zakresie podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia przez jego zignorowanie przez Sąd I instancji i nieodniesienie się do tej kwestii w żaden sposób. Sąd nie rozpoznał istoty sprawy w zakresie tej części dochodzonego przez powoda roszczenia, której zarzut ten dotyczył. Apelujący wskazał jednak, iż przedawnienie roszczenia odsetkowego powoda miałoby znaczenie jedynie w sytuacji, gdyby Sąd odwoławczy nie podzielił stanowiska pozwanego co do wadliwości zaliczenia wpłaconej przez powoda należności na poczet odsetek. Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wnosił o zmianę zaskarżanego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje według norm prawem przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W odpowiedzi na apelację powód zastępowany przez radcę prawnego wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja pozwanego zasługuje w całości na uwzględnienie. Powództwo podlegało oddaleniu, bowiem roszczenie dochodzone pozwem wygasło wskutek spełnienia świadczenia tj. zapłaty w dniu 13 stycznia 2023 roku. Przedmiotem sporu jest sposób zarachowania wpłaty pozwanego powodowi z tytułu zwrotu wypłaconych przez Fundusz należności pracowniczych dokonanej z opóźnieniem, ponieważ powód obciążył stronę pozwaną odsetkami (art. 481 k.c.) i rozliczał je według wskazań zamieszczonych w art. 451 k.c. W wyniku takiego zarachowania opłat powód ujawnił zadłużenie pozwanego w wysokości 99.075,79 zł. Należało zatem rozstrzygnąć, czy rację ma powód wskazując, że odsetki za opóźnienie powinny być zaspokojone z masy upadłości w pierwszej kolejności bez planu podziału jako inne zobowiązania masy upadłości, o których mowa w art. 230 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (obecnie t.j. Dz.U.2024 poz. 794 dalej p.u. albo prawo upadłościowe), czy pozwany twierdząc, że zgodnie z art. 342 ust. 1 pkt. 3 p.u.– w kategorii trzeciej. Uwzględniając spoczywający na sądzie odwoławczym obowiązek merytorycznego rozpoznania sprawy, Sąd Apelacyjny nieznacznie uzupełnił ustalenia faktyczne. Najistotniejsze ustalenia z punktu widzenia rozpoznania zarzutów apelacyjnych przedstawiają się następująco: w dniu 27 października 2017 roku została ogłoszona upadłość Grupy (...) sp. z o.o. w B. (postanowieniem Sądu Rejonowego w Kielcach sygn. akt V GU 236/17). Powód Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wypłacił łącznie kwotę 433.913,15 zł tytułem niezaspokojonych roszczeń pracowniczych dla pracowników upadłej, powstałych po ogłoszeniu upadłości. Były to należności z następujących tytułów: ekwiwalent za urlop wypoczynkowy przysługujący za rok kalendarzowy, w którym ustał stosunek pracy i za rok bezpośrednio go poprzedzający, odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia z art. 36 1 § 1 k.p., odprawa pieniężna przysługująca na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Następnie pismami z 20 lutego 2018 roku oraz z 13 kwietnia 2018 roku powód poinformował pozwanego o obowiązku zwrotu środków wypłaconych z Funduszu zgodnie z właściwymi przepisami ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych oraz prawa upadłościowego oraz wnosił o dokonanie ich spłaty. Podkreślenia wymaga, że w obu pismach wskazano, że wypłacone ze środków powoda świadczenia na zaspokojenie należności pracowniczych przypadających za czas po ogłoszeniu upadłości stanowią inne zobowiązania masy upadłości, o których mowa w art. 230 ust.2 w związku z art. 238 ust.1 p.u. i kwota podlega zwrotowi w pierwszej kolejności na zasadzie art. 343 ust.1 p.u., natomiast należne odsetki za opóźnienie od tych kwot przekazanych na rzecz pracowników upadłego na podstawie wykazu uzupełniającego oraz wniosków indywidualnych pracowników, podlegają zaspokojeniu w kategorii trzeciej na zasadzie art. 342 ust.1 pkt 3 p.u. Pozwany 13 stycznia 2023 roku wpłacił na rzecz powoda kwotę 433.913,15 zł w tytule przelewu wskazując: „sygn. akt GUp 182/17 zobowiązania masy upadłości”. Z kolei powód pismem z 24 lutego 2023 roku poinformował pozwanego o sposobie dokonania zaliczenia tej wpłaty, która została zarachowana w pierwszej kolejności na nieprzedawnione odsetki za opóźnienie od należności głównej, liczone od dnia 13 stycznia 2020 roku do dnia 13 stycznia 2023 roku. Skapitalizowana kwota tych odsetek wyniosła 99.075,79 zł. Pozostała zaś część wpłaty w kwocie 334.837,36 zł została zaliczona na należność główną. Powód wezwał pozwanego do zapłaty 99.075,79 zł należności głównej z odsetkami za opóźnienie od 14.01.2024 r. Z kolei pozwany pismem z 14 marca 2023 roku poinformował powoda, ze takie oświadczenie dotyczące zaliczenia wypłaconej z masy kwoty 433.913,15 zł jest bezskuteczne, po pierwsze z uwagi na treść art. 451 k.c., po drugie z uwagi na treść art. 92 prawa upadłościowego. Ustalenia Sąd II instancji poczynił na podstawie akt sprawy, a mianowicie dokumentów prywatnych z kart 19, 20, 22, 23, 25, 26. Dokumenty przedstawione na stwierdzenie powyższych okoliczności zostały ocenione jako w pełni wiarygodne i prawdziwe, ich forma i treść formalna nie były kwestionowane również przez strony postępowania. W pozostałym zakresie Sąd odwoławczy podzielił ustalenia faktyczne Sądu I instancji, przyjmując je za własne i czyniąc podstawą własnego rozstrzygnięcia. Za zbędne uznał Sąd ponowne tych ustaleń w całości. Należy również odnotować, że fakty o istotnym znaczeniu dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy w fazie postępowania apelacyjnego w istocie nie są objęte sporem. Sąd Apelacyjny wywiódł jednak z tych ustaleń odmienne wnioski, nie podzielając dokonanej przez Sąd I instancji oceny prawnej. Z przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku ustaleń faktycznych wynika, że roszczenie dochodzone powództwem w nin. postępowaniu wywodzi powód z treści art. 23 ust.1 i ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1087). Zgodnie z tym uregulowaniem przekazanie środków finansowych Funduszu na wypłatę świadczeń, a także wypłata świadczeń ze środków Funduszu powoduje z mocy prawa przejście na marszałka województwa, działającego w imieniu dysponenta Funduszu, roszczenia wobec pracodawcy lub innej osoby zarządzającej majątkiem pracodawcy albo do masy upadłości o zwrot wypłaconych świadczeń, zaś przy dochodzeniu zwrotu wypłaconych świadczeń roszczenia te korzystają z takiej samej ochrony prawnej, jaką odrębne przepisy przewidują dla należności za pracę. Fundusz zatem wstąpił na zasadzie art. 518 § 1 pkt 4 k.c. w prawa zaspokojonego wierzyciela (byłych pracowników). Tym samym nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty. Wracając do analizy podstawy prawnej rozstrzygnięcie - niewłaściwie zastosowanej przez Sąd Okręgowy - warto przypomnieć treść art. 230 ust. 2 p.u., który przewiduje, że do innych zobowiązań masy upadłości zalicza się wszystkie niewymienione w ust. 1 zobowiązania masy upadłości powstałe po ogłoszeniu upadłości. Chodzi tu w szczególności o: należności ze stosunku pracy przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości, zobowiązania z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia masy upadłości, zobowiązania z zawartych przez upadłego przed ogłoszeniem upadłości umów, których wykonania zażądał syndyk, inne zobowiązania powstałe z czynności syndyka oraz przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości renty […]. Pojęcie „zobowiązania masy upadłości” ma charakter umowny. Stanowi zespół składników majątkowych, których likwidacja w postępowaniu upadłościowym służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. Określenie „zobowiązania masy upadłości” należy traktować jako nazwę przyjętą przez ustawodawcę na określenie zobowiązań powstałych po ogłoszeniu upadłości wynikających z czynności upadłego lub syndyka. Pojęcia zobowiązania masy nie należy utożsamiać ze wszystkimi zobowiązaniami powstałymi po ogłoszeniu upadłości. Po ogłoszeniu upadłości może bowiem dojść do powstania zobowiązania, które w żaden sposób nie będzie związane z zarządem masą, a będzie zobowiązaniem upadłego. Bezspornie należność główna - wypłacone pracownikom upadłej spółki przez powoda środki, z uwagi na swój charakter (ekwiwalent za urlop, odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia, odprawa pieniężna) i fakt, że już po ogłoszeniu upadłości nastąpiło zdarzenie uzasadniające ich wypłatę, stanowiła należności ze stosunku pracy, które stały się wymagalne po ogłoszeniu upadłości. Wskazać przy tym należy, że należności ze stosunku pracy obejmują kwoty brutto, czyli z uwzględnieniem wszelkich składek, podatków należnych od tych wynagrodzeń. Na powoda z mocy prawa przeszły roszczenia do masy upadłości o zwrot wypłaconych świadczeń. Przy uwzględnieniu powyższego uregulowania stanowią one „inne zobowiązania masy upadłości”, a co za tym idzie tylko w tej części mogą być zaspokajane w specjalnym trybie, czyli bez planu podziału. Obecnie prawo upadłościowe wyłączyło koszty postępowania upadłościowego i inne zobowiązania masy upadłości z ustawowej listy kategorii wierzytelności. Zgodnie z przepisem art. 343 ust. 2 p.u. z masy upadłości zaspokaja się w pierwszej kolejności koszty postępowania, a jeżeli fundusze masy upadłości na to pozwalają – również inne zobowiązania masy upadłości, o których mowa w art. 230 ust. 2 p.u., w miarę wpływu do masy upadłości stosownych sum. Jeżeli inne zobowiązania masy upadłości, o których mowa w art. 230 ust. 2 p.u., nie zostaną zaspokojone w sposób, o którym mowa w ust. 1, zaspokaja się je stosunkowo do wysokości każdej z nich w drodze podziału funduszów masy upadłości. Warte podkreślenia jest, że dopuszczalność naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie od należności powstałych z tytułu wypłaconych świadczeń, zwróconych po terminie przewiduje wprost art. 25 pkt 5 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych. W tej materii zauważyć trzeba, że powodowi przysługuje własne (niezależne od roszczeń byłych pracowników) roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie się ze zwrotem sum wypłaconych tytułem świadczeń. Stanowią one dochód powoda. Odsetki liczone są na podstawie i w wysokości określonej w art. 481 k.c. za okres od dnia 13 stycznia 2020 roku do dnia 13 stycznia 2023 roku. Pozwany nie kwestionował wysokości skapitalizowanej kwoty odsetek, jak też okresu ich naliczenia. W kontekście powyższego istotne jest stwierdzenie, iż ocena, że należność główna wobec powoda stanowi koszt postępowania upadłościowego w rozumieniu art. 230 ust. 2 p.u. nie przesądza jednak jeszcze, że kosztem tym będą także należne od niej odsetki za opóźnienie. Ustawodawca w art. 230 p.u. nie wymienił odsetek od zobowiązań powstałych po ogłoszeniu upadłości. Nie ma przy tym znaczenia, że w treści ust. 2 użyto zwrotu „w szczególności” przy wyliczeniu innych zobowiązań masy upadłości. Nie ma zatem podstaw do uznania, że odsetki należne od wierzytelności powstałej po ogłoszeniu upadłości należy zaspokajać razem z wierzytelnością i traktować odpowiednio jak koszty postępowania upadłościowego lub inne zobowiązania masy upadłości. Żadna kategoria odsetek nie została zaliczona do kategorii kosztów postępowania upadłościowego (w tym odsetki od zaległości podatkowych unormowane w prawie podatkowym). Z kolei zgodnie z art. 92 ust. 1 u.p. z masy upadłości mogą być zaspokajane odsetki od wierzytelności, należne od upadłego, za okres do dnia ogłoszenia upadłości. Przepis ten odnosi się zarówno do odsetek za opóźnienie, jak i kapitałowych, odsetek ustawowych, jak i umownych. W niniejszej sprawie art. 92 ust. 1 p.u. nie ma zastosowania, bowiem odsetki od zobowiązań masy upadłości, tj. powstałych po ogłoszeniu upadłości, nalicza się na zasadach ogólnych. Jednakże kolejność ich zaspokojenia reguluje art. 342 ust. 1 pkt 3 p.u. Jako wierzytelności powstałe po ogłoszeniu upadłości nie podlegają zgłoszeniu syndykowi w formie określonej art. 236 i n. p.u. Wierzytelności odsetkowych powstałych z tytułu zobowiązań masy upadłości dochodzić można na zasadach ogólnych przeciwko upadłemu. Apelujący wytyka niezasadność poglądu, że odsetki winny być uprzywilejowane w zakresie kolejności ich zaspokojenia w taki sam sposób, jak należność główna. Wskazuje, że wobec brzmienia art. 342 ust. 1 pkt 3 p.u., który odnosi się do wszelkich odsetek liczonych od należności zaspokajanych w wyższej kolejności, przyjęcie takiego stanowiska jest nieuprawnione. Zdaniem apelującego prawidłowa wykładnia normy prawnej zawartej w ww. przepisie, prowadzi do wniosku, iż reguła w niej zawarta kreuje obowiązek zaspokojenia w kategorii trzeciej wszelkich odsetek od należności ujętych w wyższych kategoriach. Rozumieć to należy w taki sposób, że odsetki podlegają zaspokojeniu w kategorii trzeciej bez względu na kategorię zaspokajania kapitału, byle była to wyższa kategoria niż trzecia. Prawo upadłościowe w sposób wyczerpujący ustala kolejność zaspokojenia wierzytelności pieniężnych - w art. 342 użyto wyrażenia należności. Ustawodawca w tym przepisie ustalił kolejność zaspokajania wierzycieli przez podział funduszów masy upadłości, opierając się na połączonych zasadach uprzywilejowania oraz proporcjonalności. Wierzytelności podlegające zaspokojeniu w drodze podziału funduszów masy są podzielone na cztery kategorie (przed zmianą, która weszła w życie 1.01.2016 r. było pięć kategorii), a zaspokajanie poszczególnych kategorii opiera się na zasadzie uprzywilejowania, tj. jeżeli suma przeznaczona do podziału nie wystarcza na zaspokojenie w całości wszystkich należności, należności dalszej kategorii zaspokaja się dopiero po zaspokojeniu w całości należności poprzedzającej kategorii (art. 343 in initio). W kategorii trzeciej – ujęto m.in. odsetki od należności ujętych w wyższych kategoriach w kolejności, w jakiej podlega zaspokojeniu kapitał (art. 342 ust. 1 pkt 3 p.u.). W zakresie problemu kolejności zaspokajania odsetek należy wskazać na następujące orzeczenia (zapadłe pod rządami rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe): uchwały Sądu Najwyższego z 5.07.2002 r., III CZP 43/02, OSNC 2003/4, poz. 46; oraz z 22.06.2007 r., III CZP 64/07, OSNC 2008/7–8, poz. 84; wyrok Sądu Najwyższego z 28.08.2008 r., III CSK 102/08, (LEX nr 560573). Istotne jest, że na gruncie dawnego Prawa upadłościowego dominował pogląd, że odsetki nie są zaspokajane wraz należnością główną, chociażby należność ta podlegała zaspokojeniu w kategorii pierwszej. W uchwale III CZP 64/07 stwierdzono, że odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, powstałego wskutek czynności syndyka określonych w art. 204 § 1 pkt 2 Prawa upadłościowego z 1934 r. (czyli w kategorii uprzywilejowanej), są zaspokajane z masy upadłości w kolejności wskazanej w art. 204 § 1 pkt 7 (odsetki, nie zaspokojone w powyższych kategoriach, przy tym w kolejności, w jakiej winien być zaspokojony kapitał). Sąd Najwyższy wskazał ponadto, że powyższe zasady zostały utrzymane w ustawie z 28 lutego z 2003 r., w której także odsetki od należności uprzywilejowanych, przynależnych do kategorii pierwszej, są zaspokajane z masy upadłości w kolejności przewidzianej dla kategorii czwartej (art. 342 ust. 1 pkt 1 i 4 prawa upadłościowego przed zmianą ). Stanowi to potwierdzenie trafności przedstawionej wykładni. W uchwale II CZP 43/02 Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że w odniesieniu do niektórych kategorii należności przewidziano wyraźnie możliwość ich zaspokojenia łącznie z odsetkami (art. 204 § 1 pkt 3 i 6). Brzmienie tych przepisów wskazuje, że rozróżniono expressis verbis pojęcie samej wierzytelności (należności) i odsetek od nich. Ponadto w art. 204 § 1 pkt 7 przewidziano osobną kategorię obejmującą tylko "odsetki nie zaspokojone w powyższych (wymienionych) kategoriach". Prowadzi to do ogólnego wniosku, że przewidziany w art. 204 § 1 porządek zaspokajania wierzytelności z masy upadłości stworzony został z punktu widzenia eksponowania podstawowego elementu struktury prawnej należności, a mianowicie - tzw. kapitału tej należności (według terminologii użytej w art. 204 § 1 pkt 7 Pr.upadł.). Innymi słowy, w zakresie stworzonego systemu zaspokajania wierzytelności z masy upadłości poszczególne elementy tej samej wierzytelności (należność główna i odsetki jako należność uboczna) mogą być zaspokajane w różnej kolejności. Z kolei w powołanym wyroku Sąd Najwyższy stwierdził odnosząc się do roszczeń Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych o zwrot wypłaconych świadczeń pracowniczych powstałych po ogłoszeniu upadłości (podobnie jak w sprawie niniejszej), że odsetki od wierzytelności wymienionych w kategorii pierwszej zaspokajane są jednak w kategorii ósmej. W ocenie Sądu Apelacyjnego w uprzywilejowanym trybie przewidzianym dla innych zobowiązań masy upadłości (art. 230 ust.2 p.u.), to jest w miarę wpływu środków do masy upadłości, zaspokojona mogła być jedynie należność główna przysługująca powodowi objęta pozwem w niniejszym postępowaniu. Nie ma racjonalnego uzasadnienia dla poglądu, że należne powodowi (należącemu do sektora finansów publicznych) odsetki ustawowe za opóźnienie w zwrocie kwoty należności powstałej z tytułu wypłaconych świadczeń pracowniczych korzystają z wyższego pierwszeństwa zaspokojenia niż np. należności zgodnie z art. 342 ust.1 pkt 1 i 2 p.u. podlegające zaspokojeniu z funduszów masy upadłości w kategorii pierwszej i drugiej, w tym m.in. przypadające za czas przed ogłoszeniem upadłości należności ze stosunku pracy, należności rolników z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego, należności alimentacyjne oraz renty z tytułu odszkodowania oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za 3 ostatnie lata, podatki i inne daniny publiczne. Nadmienić należy, że odsetki od należności podatkowych, które są związane z likwidacją składników masy upadłości, zaliczanych do kosztów postępowania (art. 230 ust.1 p.u.) nie korzystają z uprzywilejowania w zakresie ich zaspokajania - zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych. Przykładowo można przywołać argumentację WSA w Lublinie z uzasadnienia do wyroku 29.01.2013 r. (I SA/Lu 994/12, LEX nr 1348446) który zapadł wprawdzie w stanie prawnym przed zmianą dokonaną ustawą z 15 maja 2015 roku, ale zasadniczo argumentacja tam powołana zachowuje aktualność - „Podatki związane z czynnościami syndyka, z racji zaliczenia ich do kosztów postępowania upadłościowego, nie tylko są uprzywilejowane w ten sposób, że są ustawowo wpisane do pierwszej kategorii kolejności zaspokojenia, ale też podlegają realizacji niezwłocznie w miarę posiadanych funduszy. Inne podatki, tj. powstałe przed ogłoszeniem upadłości, mieszczą trzeciej kategorii przewidzianej przez art. 342 ust. 1 p.u.n. Oznacza to z jednej strony ich uprzywilejowanie, z drugiej jednak niemożność innego traktowania aniżeli pozostałych należności w tej samej kategorii. W ramach tej samej kategorii wierzytelności nie mogą być różnicowane, i to ze skutkiem pokrzywdzenia bądź uprzywilejowania określonych wierzycieli. Z tych powodów brak jest dostatecznego uzasadnienia, aby podatki należące do pierwszej i trzeciej kategorii kolejności zaspokajania wierzycieli realizowane były wspólnie z odsetkami od nich, które art. 324 ust. 1 pkt 5 p.u.n. zalicza się do kategorii czwartej. Na podstawie wymienionego przepisu bowiem, odsetki, pomimo ich charakteru ubocznego i pochodnego względem wierzytelności głównej, nie dzielą losu tej należności, albowiem z jednoznacznie wyrażonej woli ustawodawcy zaliczone zostały do innej, odrębnej kategorii zaspokojenia, niższej, a więc gorszej od tej, w której ma być zaspokojona wierzytelność.” Istotne jest również, że odsetki od zobowiązań upadłego za czas po ogłoszeniu upadłości nie podlegają zaspokojeniu z masy upadłości. Wskazać przy tym należy, iż dochodzenie odsetek po dacie ogłoszenia upadłości jest skuteczne jedynie wówczas, gdy po zaspokojeniu wszystkich wierzytelności w całości wraz z odsetkami do dnia ogłoszenia upadłości upadły będzie posiadał jeszcze majątek, co do którego możliwe jest skierowanie egzekucji. Sąd Najwyższy w uchwale z 7.04.2016 r., III CZP 113/15, OSNC 2017/2, poz. 27, potwierdził za wcześniejszymi orzeczeniami (uchwałą z 30.03.1992 r., III CZP 23/92, OSNC 1992/9, poz. 164 i wyrokiem z 1.10.2003 r., II CK 67/02, LEX nr 148628), że możliwe jest dochodzenie odsetek za okres po ogłoszeniu upadłości przeciwko upadłemu. Mając na względzie powyższą argumentację Sąd odwoławczy za trafny uznał zarzut obrazy art. 230 ust. 2 w związku z art. 343 ust. 1 p.u. oraz art. 342 ust. 1 pkt. 3 p.u. Zasadny jest również zarzut obrazy art. 451 k.c. w związku z art. 230 ust. 2 i art. 343 ust. 1 p.u., bowiem rzeczone odsetki (od świadczeń pracowniczych), które skapitalizowano i zarachowano w poczet dokonanej przez pozwanego wpłaty, nie mogły zostać rozliczone w trybie bez planu podziału, gdyż nie stanowią innych zobowiązania masy upadłości, o których mowa w art. 230 ust. 2 p.u. Zważyć zatem należy, iż roszczenie dochodzone pozwem o zapłatę 99.075,79 zł należności głównej (zwrotu należności pracowniczych) wygasło wskutek spełnienia świadczenia, co skutkuje z kolei bezzasadnością powództwa. Natomiast bezprzedmiotowy jest zarzut nierozpoznania istoty sprawy poprzez zignorowanie przez Sąd I instancji zarzutu przedawnienia odsetek. Jak wskazano w apelacji przedawnienie roszczenia odsetkowego powoda miałoby znaczenie jedynie w sytuacji, gdyby Sąd II instancji nie podzielił stanowiska pozwanego co do wadliwości zaliczenia wpłaconej przez powoda należności na poczet odsetek. Jako że nie miało podstawy prawnej rozliczenie odsetek w trybie przewidzianym w art. 451 k.c, a co za tym idzie pokwitowanie wierzyciela było nieskuteczne, wobec tego kwota zapłacona przez pozwanego stanowiła spłatę należności głównej w całości, a to z kolei skutkowało bezzasadnością powództwa o zapłatę części tej kwoty. Mając na względzie treść art. 24 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, prawidłowe oznaczenie strony pozwanej winno brzmieć: Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej, ponieważ Minister jest dysponentem Funduszu i tylko on może pozywać i być pozwanym, występując pod nazwą Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Z tego też względu i na podstawie art. 350 § 3 k.p.c. Sąd Apelacyjny w pierwszym rzędzie dokonał stosownego sprostowania w oznaczeniu strony pozwanej w zaskarżonym wyroku. Uwzględniając uzasadnienie przytoczone wyżej, na podstawie art. 350 k.p.c., Sąd sprostował oznaczenie strony powodowej (pkt I. wyroku). W punkcie II. sentencji Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., dokonał zmiany zaskarżonego wyroku. Orzeczenie o kosztach oparto na przepisie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 1 pkt 2 wz. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1964). Z kolei kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 9 ust. 1 pkt 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § pkt 6 tego rozporządzenia.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację: Anna Olszewska
Data wytworzenia informacji: