Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 5 września 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Robert Pelewicz (del.)

Protokolant: Luiza Borończyk-Saczka

przy udziale Prokuratora Prokuratury Regionalnej w Krakowie Agnieszki Stanek

po rozpoznaniu w sprawie

K. K. (1) (K.), s. K.

skazanego z art. 198 k.k.

zażalenia wniesionego przez obrońcę skazanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 26 lipca 2023 r., sygn. akt V Kow 506/23

w przedmiocie nieuwzględnienia wniosku o zezwolenie na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego

podstawie art. 437 § 2 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Krakowie – sądowi penitencjarnemu.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 26 lipca 2023 roku Sąd Okręgowy w Krakowie odmówił udzielenia skazanemu K. K. (1) zezwolenia na odbycie poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego kary zasadniczej 3 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sadu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej z dnia 17 sierpnia 2022r., sygn. akt II K 415/21 za czyn z art. 198 k.k. zmienionego (w zakresie wymiaru kary) wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 8 grudnia 2022r., sygn. akt IV Ka 1750/22.

Na powyższe postanowienie zażalenie złożył obrońca skazanego. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

obrazę przepisów prawa materialnego w postaci art. 43la § 1 pkt 2 k.k.w. w zw. z art. 67 § 1 k.k.w. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że orzeczenie wobec skazanego „kary mieszanej" na podstawie art. 37b k.k. wskazuje na konieczność odbycia kary pozbawienia wolności w warunkach zakładu karnego, a zezwolenie na odbycie tej kary w warunkach systemu dozoru elektronicznego, musi być wyjątkowe, uzasadnione szczególnymi okolicznościami; podczas gdy:

kara pozbawienia wolności w ramach tzw. „kary mieszanej", stanowi karę pozbawienia wolności o której mowa w art. 67 § 1 k.k.w. i przepis ten nie różnicuje celów kary pozbawienia wolności w zależności od tego, czy kara ta została orzeczona na podstawie ar. 37b k.k. - zatem lege non distinguente, przesłanki zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w warunkach dozoru elektronicznego oraz cele kary pozbawienia wolności są analogiczne dla „każdej" kary pozbawienia wolności; natomiast stawianie przez Sąd I instancji wymogu spełnienia dodatkowej przesłanki w postaci „wyjątkowości", stanowi wykładnię contra legem i narusza funkcje gwarancyjne prawa karnego (represyjnego);

uwzględniając historyczne brzmienie regulacji należy przyjąć, że aktualne brzmienie art. 431a § 1 pkt 2 k.k.w. wskazuje na zasadę udzielania (pozytywnego rozstrzygnięcia) skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawień a wolności w systemie dozoru elektronicznego;

w ramach przesłanki z art. 431a § 1 pkt 2 k.k.w. irrelewantnym jest, czy cele kary pozbawienia wolności zostaną osiągnięte w ramach wykonywania tej kary w systemie penitencjarnym czy systemie dozoru elektronicznego bowiem przesłanka ta statuuje kryterium negatywne (przeszkodę) w postaci szczególnych względów wskazujących, że w razie odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie zostałyby osiągnięte cele kary, w związku z czym nie ma znaczenia, czy cele te zostałyby (również) osiągnięte w przypadku odbywania kary w zakładzie karnym;

obrazę przepisów prawa materialnego w postaci art. 431a § 1 pkt 2 k.k.w. w zw. z art. 67 § 1 k.k.w. poprzez błędne zastosowanie polegające na odmowie udzielenia skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, w sytuacji gdy:

jak wskazał Sąd I instancji, Skazany spełnia wszystkie warunki formalne do ubiegania się o zastosowanie wobec niego elektronicznego systemu wykonywania kar;

brak jest okoliczności wskazujących na to, aby w razie odbycia przez skazanego kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie zostały osiągnięte cele tej kary lub okoliczności wskazujących na wysoki stopień demoralizacji, gdyż:

1/ Sąd I instancji nie wskazał żadnej okoliczności faktycznej, która wpływałaby negatywnie na ocenę prognozy kryminologiczno-społecznej skazanego;

2/ skazany od kilkunastu miesięcy mieszka w D. (...) i bez zgody księdza biskupa nie może opuszczać tego miejsca (kara kanoniczna spełnia charakter izolacyjny); dlatego odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, będzie wystarczające do osiągnięcia celów zapobiegawczych i wychowawczych, gdyż skazany nadal będzie odizolowany, co uniemożliwi mu działanie na szkodę członków społeczeństwa, obowiązek przebywania w zamkniętym ośrodku stanowi daleko idącą dolegliwość prawnokarną, która wzbudza w skazanym poczucie odpowiedzialności za popełniony czyn oraz potrzebę przestrzegania porządku prawnego, skazany jako kapłan będzie mógł sprawować Eucharystię (wykonywać swoją „pracę”), a także wykonywać pracę społecznie użyteczną opiekując się nad chorymi kapłanami przebywającymi w ośrodku;

3/ skazany jest księdzem katolickim i z wyjątkiem sytuacji objętej wyrokiem nigdy nie popadał w konflikt z prawem, prowadził przykładne i spokojne życie kapłańskie sprawując funkcję kapelana w szpitalach i hospicjach - zatem skazany nie jest osobą zdemoralizowaną;

4/ odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego nie uniemożliwi osiągnięcia celów ogólnoprewencyjnych kary, bowiem w rzeczywistości zostały one już osiągnięte - ze względu na funkcję jaką sprawował skazany oraz szacunek jakim był otaczany, już samo orzeczenie wobec niego kary pozbawienia wolności spełniało cele dyrektywy prewencji generalnej;

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez udzielenie skazanemu K. K. (1) zezwolenia na odbycie poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego kary zasadniczej 3 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Suchej Beskidzkiej z dnia 17 sierpnia 2022 r., sygn. akt II K 415/21, zmienionego w zakresie wymiaru kary wyroki em Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 8 grudnia 2022 r., sygn. akt IV Ka 1750/22, ewentualnie, w przypadku nieuwzględnienia wniosku o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny stwierdził, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie w zakresie, w którym domaga się uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

W pierwszej kolejności trzeba wskazać, iż jurydyczne konsekwencje semantycznej konstrukcji/sformułowania „odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie szczególne względy wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie nie zostaną osiągnięte cele kary”, nie oznaczają dowolności orzekania sądu penitencjarnego (komisji penitencjarnej w związku z treścią art. 43lla § 1 pkt 3 k.k.w.) w przedmiocie udzielania skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego (zob. R. Pelewicz [w:] Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. T. Przesławski, W. Sych, LEX/el. 2023, teza 4 do art. 43la). Kreują obowiązek każdorazowego ustalenia, czy odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie szczególne względy wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie nie zostaną osiągnięte cele kary (obowiązek orzeczenia w zgodzie z art. 7 k.p.k. i art. 92 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.).

Powyższe rozważania implikują konstatację, że gdy spełnione są wszystkie przesłanki określone w art. 43la k.k.w., umożliwiające udzielenie zezwolenia skazanemu na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, a sąd penitencjarny pomimo tego odmawia takiego zwolnienia, to obowiązany jest dokładnie uzasadnić swoje negatywne stanowisko. Mając bowiem na uwadze gwarancyjny charakter normatywów prawa karnego wykonawczego, trzeba przyjąć, że treść art. 43la § 1 pkt 2 k.k.w. (w wersji obowiązującej od 1.01.2023 r.), zwłaszcza przy uwzględnieniu historycznych korelacji semantycznych uwarunkowań art. 43la § 1 pkt 2 k.k.w. i nowego art. 43lla § 1 pkt 3 k.k.w., wprowadza zasadę udzielania (pozytywnego rozstrzygnięcia) skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego (oczywiście przy spełnieniu wszystkich pozostałych przesłanek art. 43la § 1 i 6 k.k.w.).

Nie ulega wątpliwości, że wniosek skazanego K. K. (1) o udzielenie mu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego został złożony do Sądu Okręgowego w dniu 5 stycznia 2023 r., a w konsekwencji odmowa udzielenia skazanemu zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy sąd penitencjarny wykaże, iż odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego stoją na przeszkodzie szczególne względy, wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie nie zostaną osiągnięte cele kary. Przedstawione rozważania mają także zastosowanie do kary pozbawienia wolności orzeczonej w warunkach art. 37b k.k.

Tymczasem Sąd Okręgowy nie odnosi się do przedstawionego wyżej kontekstu normatywnego, a jedynie prowadzi rozważania w kontekście zasadności i słuszności orzeczonej wobec skazanego K. K. (1) kary 3 miesięcy pozbawienia wolności. Tak więc całkowicie pomija, że skoro system dozoru elektronicznego jest jedną z form kary pozbawienia wolności, to przepisy prawa w tym zakresie ściśle określają przesłanki stosowania tej formy wykonania kary pozbawienia wolności i nie do pogodzenia z funkcją gwarancyjną prawa karnego wykonawczego jest sytuacja, gdy sąd samodzielnie – wbrew normatywnym obowiązkom – wymagał spełnienia dodatkowych przesłanek dla udzielenia zgody na wykonanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Dlatego w realiach rozpoznawanej sprawy, dokonując oceny przesłanki z art. 43la § 1 pkt 2 k.k.w., irrelewantne jest czy cele kary pozbawienia wolności zostaną osiągnięte w ramach wykonywania tej kary w systemie penitencjarnym, czy też w systemie dozoru elektronicznego. Wspomniana przesłanka statuuje kryterium negatywne (przeszkodę) w postaci szczególnych względów, że w razie odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie zostałyby osiągnięte cele kary. Słusznie więc zażalenie obrońcy skazanego podnosi, że w związku z tym nie ma znaczenia, czy cele te zostałyby (również) osiągnięte w przypadku odbywania kary w zakładzie karnym.

W ramach ponownego rozpoznania sprawy, obowiązkiem Sądu Okręgowego będzie dokonanie analizy sytuacji procesowej skazanego K. K. (1) w kontekście przedstawionych przez Sąd Apelacyjny rozwiązań normatywnych, jak również w kontekście słusznych zarzutów zażalenia.

Z tych wszystkich względów postanowiono jak na wstępie.