Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 29 marca 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, II Wydział Karny, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Robert Pelewicz (del.)

Protokolant: Dariusz Kubat

przy udziale Prokuratora Prokuratury (...) w K. J. Ś.

po rozpoznaniu w sprawie

S. M.

skazanego z art. 178a § 4 k.k. i inne

zażalenia skazanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 27 lutego 2023 r., sygn. akt III Kow 1737/22

w przedmiocie odmowy udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. i art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.

postanawia

1) utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie;

2) zwolnić skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 27 lutego 2023 r., sygn. akt III Kow 1737/22, Sąd Okręgowy w Tarnowie odmówił udzielenia skazanemu zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznej pozostałej części z sumy kar:

-

8 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 31 stycznia 2022 r., sygn. akt II K 1627/21;

-

zastępczej kary 98 dni pozbawienia wolności, zarządzonej do wykonania postanowieniem Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 13 września 2022 r., sygn. akt XI Ko 2766/22, w zamian za niewykonaną część kary 1 roku ograniczenia wolności, orzeczonej wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w Tarnowie z 1 sierpnia 2018 r., sygn. akt II K 1196/18 [k. 40-42].

Na powyższe postanowienie osobiste zażalenie złożył skazany, argumentując, że ma na wychowaniu 3-letniego syna, a także posiada narzeczoną z którą wiąże swą przyszłość, zaś przebywając w zakładzie karnym nie jest w stanie im pomóc. Skazany podkreślił, że objęcie go dozorem elektronicznym pozwoli na podjęcie przez niego dalszej pracy oraz tym samym na polepszenie warunków bytowych jego rodziny. Końcowo skazany zaznaczył, że zrozumiał swój błąd oraz konsekwencje do jakich doprowadziło jego zachowanie [k. 47].

Sąd Apelacyjny stwierdził, co następuje.

Zażalenie S. M. nie zasługiwało na uwzględnienie, gdyż okoliczności które wskazał w jego części motywacyjnej nie podważyły trafnego i należcie umotywowanego stanowiska Sądu Okręgowego, zgodnie z którym cele kary nie zostałyby osiągnięte w razie odbywania jej przez skazanego w systemie dozoru elektronicznego.

Zasadnie Sąd Okręgowy podkreślił, że dozór elektroniczny powinien dotyczyć przede wszystkim sprawców wchodzących w konflikt z prawem po raz pierwszy lub niezdemoralizowanych - ale zarazem takich, wobec których zastosowanie jedynie kar wolnościowych sensu stricto, nie byłoby odpowiednie. Trafnie przy tym skonstatował, że skazany się do takiej kategorii sprawców nie zalicza. Niewątpliwie jego dotychczasowa wielokrotna karalność i kilkukrotny pobyt w warunkach izolacji (k.12-18) a następnie powrót do popełnienia przestępstwa wyraźnie świadczy tym, że stosowane kary, w tym z warunkowym zawieszeniem wykonania oraz kary ograniczenia wolności, nie spełniły zakładanego celu - wdrożenia skazanego do respektowania obowiązującego porządku prawnego.

S. M. także wcześniej odbywał inną karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego (karę 4 miesięcy na mocy postanowienia Sądu Okręgowego w Tarnowie z 4.10.2021 r.). W sumie w tym systemie odbywał karę przez okres 3 miesięcy pozbawienia wolności, albowiem wcześniej przebywał w zakładzie karnym. Jest to trzeci pobyt skazanego w ZK. Karany jest czterokrotnie. Przestępstwo, za które została orzeczona kara 8 miesięcy pozbawienia wolności, zostało popełnione w tym dniu kiedy skazany trafił do zakładu karnego do odbycia tej kary, co do której w efekcie uzyskał zgodę na wykonanie w systemie dozoru elektronicznego. Podkreślenia wymaga, że przestępstwo jest podobne do poprzednio popełnionego, tzn. skazany znowu kierował samochodem będąc w stanie nietrzeźwości, mając zakaz kierowania, który już wcześniej został określony jako zakaz dożywotni, nie zatrzymując się do kontroli drogowej. W powyższym kontekście, a przede wszystkim w kontekście realizacji celów kary wynikających z treści art. 67 § 1 k.k.w., niezwykle istotne jest to, że postępowanie karne wobec S. M. jest prowadzone odnośnie kolejnego przestępstwa, a skazany nie przyznał się do tego podczas postępowania w przedmiocie udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego w sprawie Sądu Okręgowego w Tarnowie - III K. (...).

Powyższe uprawniało Sąd Okręgowy do przyjęcia, że nie jest możliwe zakładanie powodzenia resocjalizacji wobec S. M. w przypadku wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Pomimo, że skazany spełnia przesłanki formalne do odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego, skoro ma jednak stałe miejsce zamieszkania, zgodę pełnoletniego domownika na odbycie kary w tym systemie, potwierdzone warunki techniczne do odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego, sama kara (suma) nie przekracza 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, a skazany nie jest recydywistą karnym w rozumieniu art. 64 § 2 k.k.

Zwłaszcza jeśli się zważy na okoliczności ostatnio popełnionego przez skazanego przestępstwa, a przede wszystkim w jakich uwarunkowaniach faktycznych i prawnych do niego doszło - jest to bowiem kolejne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji z art. 178a § 4 k.k. i art. 178b k.k. Natomiast kara zastępcza 98 dni pozbawienia wolności jest karą, która została orzeczona w miejsce kary ograniczenia wolności, gdyż skazany tej kary nie wykonywał. Dotyczy to wyroku sprzed ponad czterech lat, przy czym skazany miał nawet wstrzymane wykonanie kary zastępczej pozbawienia wolności blisko 2 lata temu, ale i to nie spowodowało, by skazany powtórnie w całości zrealizował karę ograniczenia wolności, co w efekcie implikowało zarządzenie kary zastępczej pozbawienia wolności.

Oczywiście samo to nie jest przeszkodą do udzielenia zgody na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, ale z drugiej strony obrazuje stosunek skazanego do przestrzegania porządku prawnego, wykonywania określonych obowiązków, bo przecież rzeczą kompletnie nie znajdującą uzasadnienia jest sytuacja kiedy przez tyle lat nie można wykonać w sposób prawidłowy kary ograniczenia wolności. Skazany w powyższym kontekście musi pamiętać, że efektywna realizacja normatywnego celu kary pozbawienia wolności w ramach systemu dozoru elektronicznego (art. 43la § 1 pkt 2 k.k.w. w zw. z art. 67 § 1 k.k.w.), nie tylko uzasadnia, ale wręcz nakazuje organom prowadzącym postępowania karne wykonawcze taką interpretację przepisów, która umożliwi pełne wykorzystanie możliwości w zakresie wzbudzenia w skazanym woli kształtowania jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego, nawet wówczas, gdy brak jest należytych unormowań formalno-procesowych

Nie kwestionując więc okoliczności podniesionych przez skazanego w zażaleniu, to przypomnieć w tym miejscu trzeba, że w kontekście realizacji przez S. M. celów kary pozbawienia wolności wynikających z treści art.  67 §  1 k.k.w. w zw. z art. 43la §  1 pkt  2 k.k.w., kluczowe znaczenie ma to, iż skazany nie realizował w żadnym zakresie nakładanych na niego obowiązków wynikających z nadużywania alkoholu. W związku z powyższym sytuacja rodzinna czy osobista skazanego nie może być sytuacją, która determinuje udzielenie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, gdyż podstawowym celem wykonywania kary pozbawienia wolności - co pomija skarżący w zażaleniu, a co w realiach rozpoznawanej sprawy ma kapitalne znaczenie przy ocenie realizacji przesłanki z art. 43la §  1 pkt 2 k.k.w., w kontekście zasadności zażalenia skazanego, zwłaszcza wobec spełnienia przez niego wszystkich pozostałych przesłanek z art. 43la §  1 k.k.w., jest cel zapobiegawczy i wychowawczy, a więc to, co jest nazywane prewencją szczególną. Został on jednoznacznie wyartykułowany w art.  67 k.k.w., jako wzbudzanie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności realnego (a nie ukierunkowanego tylko ze względu na taktykę procesową) poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego, a zatem powstrzymania się od powrotu do przestępstwa. Jest to cel niejako perspektywiczny, dalekosiężny, mający szansę realizacji w przyszłości, po odbyciu kary (zob. K. Postulski, Kodeks karny wykonawczy, LEX el., komentarz do art.  43la).

Ponieważ na S. M. ciążą liczne zobowiązania finansowe (ma na utrzymaniu dwoje małoletnich dzieci) i po osadzeniu w zakładzie karnym nie pracował zarobkowo, to Sąd Apelacyjny uznał, iż uiszczenie przez niego wydatków związanych z postępowaniem odwoławczym byłoby zbyt uciążliwe. Dlatego też, na zasadzie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w. zwolnił skazanego od ich zapłaty.

W tych warunkach Sąd Apelacyjny orzekł jak w dyspozytywnej części postanowienia.