Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 16 grudnia 2013r

Sąd Apelacyjny w Krakowie-Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący : SSA Zbigniew Ducki

Sędziowie : SSA Regina Kurek

SSO Robert Jurga ( del.)

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2013r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przeciwko : (...) Spółce (...) Oddział w Polsce z siedzibą w K.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 19 września 2013r. , sygn. akt IX GC 750/13

postanawia :

1. oddalić zażalenie

2. zasądzić od strony powodowej (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. na rzecz strony pozwanej (...) Spółka (...) Oddział w Polsce z siedzibą w K. kwotę 1.800 zł ( tysiąc osiemset zł ) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

ACz 2288/13

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. , w pozwie skierowanym przeciwko (...) Spółce (...) Oddział w Polsce z siedzibą w K. domagała się zasądzenia kwoty 172.321,60 zł. w sprawie wydano nakaz zapłaty zgodnie z żądaniem pozwu. W sprzeciwie od nakazu zapłaty , strona pozwana podniosła zarzut zapisu na sąd polubowny , wnosząc o odrzucenie pozwu przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy.

Postanowieniem z dnia 19 września 2013r Sąd Okręgowy w Krakowie odrzucił pozew.

W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, iż podniesiony przez pozwanego zarzut zapisu na sąd polubowny zasługuje na uwzględnienie. Jak wynika bowiem z treści pozwu i załączonych do niego dokumentów , powód w niniejszej sprawie dochodzi od pozwanej zapłaty odszkodowania za czas bezumownego korzystania z części gruntu określonej w umowie sprzedaży zawartej w dniu 11 sierpnia 1995r między poprzednikiem prawnym strony powodowej tj. (...) SA w K. a (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w K.- poprzednikiem prawnym strony pozwanej.

Powołując się na § 37 pkt. 1 i kolejne podpisanej przez poprzedników prawnych stron niniejszego postępowania umowy dzierżawy z dnia 11 sierpnia 1995r , stosownie do treści którego , wszelkie spory wynikłe z umowy zostaną poddane pod rozstrzygnięcie przez sąd polubowny z siedzibą w Krakowie , stwierdził Sąd I instancji, taki zapis na sąd polubownym spełnia wymogi określone w art. 1161 i nast. kc.

Zdaniem Sądu Okręgowego, wykładnia zapisu na sąd polubowny , nie pozostawia wątpliwości, iż również spór związany z żądaniem zapłaty przez stronę pozwaną na rzecz powódki odszkodowania za czas bezumownego korzystania z gruntu , związany jest z wykonywaniem przedmiotowej umowy oraz objęty jest zapisem na sąd polubowny . albowiem powstał w związku i na tle wykonywania przedmiotowej umowy dzierżawy.

Sąd Okręgowy – powołując się na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2009r I CSK 311/08 Lex 492144- uzasadniał, iż poddanie sądowi polubownemu sporów ze stosunku umownego oznacza, że kompetencją tego sądu są objęte wszelkie roszczenia o wykonanie umowy, roszczenia powstające w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy , a także roszczenia o zwrot bezpodstawnie spełnionego świadczenia powstałe w razie nieważności umowy lub odstąpienia od umowy , jak też roszczenia deliktowe , jeżeli wynikają ze zdarzenia będącego równocześnie niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy, co przemawia za szeroką wykładnią klauzuli arbitrażowej.

Jako podstawą prawną rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy wskazał na przepis art. 1165 § 1 i art. 199§ 3 k.p.c

Zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego złożył powód , zaskarżając powyższe orzeczenie w całości i zarzucając :

- naruszenie przepisów postępowania , mające wpływ na treść wydanego postanowienia , a to:

I . art. 1161 § 1 k.p.c poprzez błędną wykładnie skutkującą przyjęciem ,iż w umowie dzierżawy z dnia 11 stycznia 1995r zapis na sąd polubowny został uczyniony skutecznie w sytuacji, gdy zakres zapisu podany został w sposób zbyt ogólnikowy i w konsekwencji nie może być uznany za skuteczny

II. art. 1161 § 1 k.p.c poprzez jego błędną wykładnie skutkującą przyjęciem , że (...) sp. z o.o z siedzibą w K. jako podmiot niebędący strona umowy z dnia 11 sieprnia 1995r wstępując w stosunek dzierżawy w miejsce zbywcy stała się strona umowy- zapisu na sąd polubowny wskazanego w § 37 pkt.1 umowy dzierżawy

III. art. 1161 § 1 k.p.c w zw. z § 37 umowy dzierżawy z dnia 11 sierpnia 1995r poprzez błędne zastosowanie skutkujące przyjęciem, iż zakresem przedmiotowym zapisu na sąd polubowny objęte jest również roszczenie o zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie , gdy tymczasem – jak wynika z zamieszczonego w umowie zapisu na sąd polubowny – roszczenie to nie wchodzi w zakres przedmiotowy tego zapisu.

W oparciu o powyższe zarzuty , na zasadzie art. 394 § 23 k.p.c wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości.

Strona pozwana (...) Spółka (...) Oddział w Polsce wniosła o oddalenie zażalenia i zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanej kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów postępowania adwokackiego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Zażalenie strony powodowej nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie. Podnoszone w zażaleniu zarzuty okazały się bezzasadne i tym samym nie stanowiły dostatecznej podstawy do weryfikacji zaskarżonego postanowienia w kierunku postulowanym przez skarżącego.

Podzielając w całości poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i oparte na tych ustaleniach wywody prawne stwierdzić należy że , aby wyłączyć – w drodze umowy- spór spod kompetencji sądu powszechnego i poddać go pod rozstrzygniecie sądu polubownego ustawa wymaga : sporządzenia umowy o poddanie tego sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego w formie pisemnej , podpisanie jej przez obie strony i dokładnego oznaczenia przedmiotu sporu lub stosunku prawnego , z którego spór już wynikł lub może wyniknąć ( art. 1161 §1 k.p.c w zw. z art. 1162 § 1 k.p.c )

W świetle powyższego, jako niezasługujące na akceptację należy potraktować twierdzenia skarżącego , o braku skuteczności uczynionego przez strony zapisu na sąd polubowny i naruszeniu przepisu art. 1161 § 1 k.p.c .

Poza sporem pozostaje, iż stosownie do zapisu § 37 ust.2 umowy dzierżawy z dnia 11 sierpnia 1995r strony tej umowy, poddały pod rozstrzygnięcie sądu polubownego wszelkie spory, które mogą wyniknąć z umowy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego , zastrzeżony zapis na sąd polubowny spełnia kryteria określone w art. 1161 § 1 kp.c. Strony zawierając umowę wskazały , że poddają pod rozstrzygniecie sądu polubownego wszelkie spory , które mogą wyniknąć z umowy. Nie zatem wszelkie spory mogące powstać między nimi w przyszłości, ale tylko te, które mogą wyniknąć z zawartej umowy tj. umowy dzierżawy z dnia 11 sierpnia 1995r. Strony sprecyzowały zatem stosunek prawny , z którego może wyniknąć spór tj. stosunek prawny dzierżawy i zaznaczyły , że wszelkie spory , które z umowy dzierżawy mogą wyniknąć – a zatem także i spór co skuteczności wypowiedzenia umowy dzierżawy, co skutkować może powstaniem obowiązku wynagrodzenia za bezumowne korzystanie.

W tym miejscu wymaga wskazania zakres żądania strony powodowej . Pozwem z dnia 10 czerwca 2013 r powód dochodzi od pozwanego zapłaty kwoty 172.321.60 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystnie z nieruchomości. Tego świadczenia powód dochodzi po dniu 11 lutego 2012r – w której to dacie – zdaniem powoda, pozwany miał utracić tytuł prawny do korzystania z nieruchomości , a to w związku z upływem okresu wypowiedzenia na mocy oświadczenia powoda o wypowiedzeniu umowy , z dnia 23 lipca 2010r.

Pozwany wskazuje zaś na nieskuteczność wypowiedzenia umowy przez powoda co , jego zdaniem skutkuje, iż umowa nadal obowiązuje.

Ponadto , z ostrożności procesowej , powód powołuje się na alternatywną podstawę roszczenia wskazując – na wypadek przyjęcia, że umowa dzierżawy nie uległa rozwiązaniu – że w takim wypadku żądana w pozwie kwota jest mu należna tytułem umówionego przez strony czynszu dzierżawy ( zatem spełnienia świadczenia z umowy )

W świetle powyższego, trafna jest konstatacja pozwanego, że w istocie rzeczy osią sporu między stronami jest kwestia obowiązywania umowy w czasie , albowiem powód twierdzi, że umowa została skutecznie rozwiązana , a tym samym pozwany korzysta z jego nieruchomości bezumownie domagając się na tej podstawie stosownego wynagrodzenia , podczas gdy pozwany twierdzi, że umowa w dalszym ciągu obowiązuje , a zatem pozwany może się domagać zapłaty żądanych przez niego kwot wyłącznie tytułem czynszu dzierżawnego.

Mając zatem na uwadze , że w § 37 ust.1 Umowy dzierżawy strony poddały pod rozstrzygnięcie sądu polubownego wszelkie spory, które mogą wyniknąć z umowy , należy podzielić argumentację pozwanego, że niniejsza sprawa jest objęta przedmiotem zawartej przez strony klauzuli arbitrażowej , jako spór wynikły wprost z umowy i dotyczący bezpośrednio trwania lub wygaśnięcia stosunku prawnego wykreowanego na jego podstawie.

W sprawie niniejszej należy odwołać się – w ślad za Sądem Okręgowym- do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 2009r ( I CSK 311/08) w którym przyjęto, że poddanie sądowi polubownemu sporów ze stosunku umownego oznacza , że kompetencją tego sądu są objęte wszelkie roszczenia o wykonanie umowy, roszczenia powstające w razie niewykonania lub nienależytego wykonania umowy , roszczenia o zwrot spełnionego świadczenia w razie nieważności umowy lub odstąpienia od umowy , a także roszczenia deliktowe , jeżeli wynikają ze zdarzenia będącego równocześnie niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy.

Wbrew stanowisku powoda, który nieskuteczność zapisu na sąd polubowny upatruje w jego ogólnikowości , stwierdzić należy, iż użyte w umowie sformułowanie ‘’ wszelkie spory mogące wyniknąć z umowy dzierżawy’’ nie należy traktować jako ogólnikowe, ale jako szeroki zakres przedmiotowy klauzuli arbitrażowej zamieszczonej w umowie.

Taką argumentację wzmacnia dodatkowo zapis znajdujący się w zdaniu drugim § 37 ust.1 zd.2 umowy dzierżawy , w którym strony wskazały , że :’’Umowa nie rozwiąże się przed dniem , w którym sąd polubowny wyda orzeczenie ‘’.

W świetle powyższego, należy zgodzić się ze stanowiskiem prezentowanym przez pozwanego, że wolą stron było możliwie szerokie jak również trwałe ( niezależnie od losów umowy podstawowej ) określenie kompetencji sądu polubownego.

Cytowane przez powoda orzeczenia Sądu Najwyższego dotyczące czynów nieuczciwej konkurencji , są nieadekwatne w niniejszej sprawie. Dochodzone bowiem w tam opisanych sprawach roszczenie było niezależne od zawartej między stronami umowy - stanie faktycznym zaś rozpoznawanej sprawa taka sytuacja nie ma jednak miejsca

Nie ulega bowiem wątpliwości, iż dochodzone niniejszym pozwem roszczenie strony powodowej mieści się w katalogu sporów objętych zapisem na sąd polubowny, jako spór wynikający i związany z wykonywaniem umowy.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 1161 § 1 kpc poprzez błędną wykładnię skutkującą przyjęciem , iż powód , wstępując w stosunek dzierżawy w miejsce zbywcy, również stał się stroną umowy – zapisu na sąd polubowny.

Lansowane przez powoda odmienne stanowisko w tej materii, nie zasługuje na aprobatę .

Zapis na sąd polubowny wiąże nie tylko w razie sukcesji uniwersalnej , ale również następcę pod tytułem szczególnym. Taki pogląd znajduje oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego ( zob. postanowienie SN z dnia 1 marca 2000r I CKN 845/99 Biul. SN 2000/7/7; wyrok SN z 3 września 1998 I CKN 822/97 OSN 1999/2/39 )

Dodatkowo należy zaakcentować, że w niniejszej sprawie klauzula zapisu na sąd polubowny jest integralną częścią umowy; poprzednicy prawni stron obecnego procesu złożyli swoje podpisy pod całością dokumentu umowy , nie zaś odrębnie pod postanowieniami dotyczącymi kwestii materialno prawnych związanych z dzierżawą i odrębnie pod klauzulą zapisu na sąd polubowny. Strona powodowa zaś, wstępując jako następca prawny pod tytułem szczególnym w stosunek dzierżawy , nie kwestionowała zapisu na sąd polubowny; podniosła te kwestię dopiero w sprawie o wydanie nieruchomości , toczącej się pod sygn. IX GC 668/11 – zakończonej prawomocnym odrzuceniem pozwu.

Nota bene przedmiotowy zapis na sad polubowny wynikający z umowy dzierżawy z dnia 11 sierpnia 1995r , był już przedmiotem analizy Sądu Apelacyjnego w Krakowie , który postanowieniem z dnia 1 marca 2012r ( I ACz 321/120) oddalił zażalenie strony powodowej , w sprawie między tymi samymi stronami , oparte w istocie na tych samych podstawach. Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnego do rozpoznania. Spór w tamtej sprawie również sprowadzał się do kwestii obowiązywania umowy dzierżawy w czasie , bowiem żądania wydania nieruchomości opierało się na tezie strony powodowej o wygaśnięciu umowy dzierżawy wskutek jej wypowiedzenia ( tym samym pisemnym oświadczeniem o wypowiedzeniu z dnia 23 lipca 2010r , na które powód powołuje się w sprawie niniejszej )

W konsekwencji, nie znajdując podstaw do kwestionowani zaskarżonego postanowienia , Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c w zw. z art. 397 § 2 k.p.c oddalił zażalenie.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c w zw . z art. 391 § 1 k.p.c oraz § 13 ust.2 pkt.2 w zw. z § 6 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.