Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 21 czerwca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący : SSA Andrzej Struzik (spr.)

Sędziowie: SA Zbigniew Ducki

SA Grzegorz Krężołek

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2017 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy (...)w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.

przeciwko P. S., S. Ż. i B. K.

o zapłatę

na skutek zażalenia strony powodowej na pkt 2 postanowienia Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 1 marca 2017 r., sygn. akt I Nc 206/16

postanawia:

1.  sprostować oczywistą niedokładność zawartą w wersie trzecim sentencji nakazu zapłaty z dnia 19 stycznia 2017 r., sygn. akt I Nc 206/16 w ten sposób, że w miejsce słów: „na rzecz strony powodowej Spółdzielczej Kasy (...)w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.” wpisać słowa: „na rzecz Spółdzielczej Kasy (...)w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.”,

2.  oddalić zażalenie.

SSA Zbigniew Ducki SSA Andrzej Struzik SSA Grzegorz Krężołek

Sygn. akt I ACz 969/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w pkt 1 sprostował oczywistą omyłkę w nakazie zapłaty z dnia 19 stycznia 2017 r. w ten sposób, że w miejsce daty początkowej odsetek „11 października 2016 roku” wpisał datę „14 września 2016 r.”, a w pkt 2 oddalił wniosek strony powodowej o sprostowanie nakazu zapłaty w pozostałej części.

W uzasadnieniu wskazał, że strona powodowa wniosła o wydanie nakazu w postępowaniu nakazowym, w którym sąd nakaże pozwanym, aby zapłacili solidarnie jako dłużnicy rzeczowi na jej rzecz kwotę 3.613.434,86 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 2.821.141,98 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem pozwanym prawa do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do nieruchomości położonej w Z., KW nr (...). W dniu 19 stycznia 2017 r. sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym nakazał wszystkim pozwanym, aby zapłacili solidarnie jako dłużnicy rzeczowi na rzecz strony powodowej Spółdzielczej Kasy (...)w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwotę 3.613.434,86 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 2.821.141,98 zł od dnia 11 października 2016 roku do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem pozwanym prawa do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie ich odpowiedzialności do ww. nieruchomości, nadto kwotę 30.817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo by wnieśli w tym terminie zarzuty. W dniu 13 lutego 2017 r. strona powodowa wniosła o sprostowanie oczywistej omyłki we wskazanym nakazie poprzez prawidłowe wskazanie powoda jako „syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy (...)w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.” oraz prawidłowe oznaczenie daty początkowej odsetek jako „14 września 2016 roku”. W uzasadnieniu podała, że w pozwie wnosiła o zasądzenie odsetek od dnia wniesienia pozwu, tj. 14 września 2016 r., co do oznaczenia strony powodowej wskazała na art. 144 ust. 1 i 2 Prawa upadłościowego i naprawczego, który stanowi, że sprawy sądowe dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez syndyka, które syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym.

Sąd I instancji uwzględnił wniosek co do daty początkowej odsetek. Odnosząc się natomiast do żądania sprostowania oznaczenia strony powodowej, wskazał, iż co prawda z dniem ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadły traci legitymację do występowania w sprawach dotyczących masy, pozostaje jednak stroną w znaczeniu materialnoprawnym, jako podmiot stosunku prawnego, z którego wyniknął spór. Brak legitymacji formalnej upadłego nie jest równoznaczny z brakiem po jego stronie zdolności prawnej, tj. zdolności bycia podmiotem praw i obowiązków. Skutki ogłoszenia upadłości dotyczą sfery jego zdolności do czynności prawnych. Postępowania sądowe syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym. Świadczenia dochodzone przez syndyka lub przeciwko niemu podlegają zasądzeniu na rzecz lub od upadłego. Powołał się w tym zakresie na adekwatne do zaprezentowanego stanowisko judykatury. Wobec tego – jak stwierdził - część decyzyjna nakazu zapłaty odnosiła się nie do syndyka będącego stroną postępowania w znaczeniu procesowym, ale do upadłego, będącego stroną postępowania w znaczeniu materialnym.

Zażalenie na powyższe orzeczenie wywiódł syndyk zaskarżając je w zakresie pkt 2 i wniósł o jego zmianę w tej części poprzez orzeczenie zgodnie z wnioskiem powoda, tj. wskazanie, że świadczenie ma nastąpić na rzecz syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W.. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1/ naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 350 § 1 k.p.c. w zw. z art. 144 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, polegające na odmowie przez sąd sprostowania oznaczenia powoda w rubrum nakazu zapłaty z dnia 19 stycznia 2017 r. i błędnym uznaniu, że w niniejszym postępowaniu stroną powodową jest upadły (a nie syndyk), który w ocenie sądu I instancji jest reprezentowany przez syndyka, w sytuacji gdy zgodnie z art. 144 ust. 1 PUiN po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe dotyczące masy upadłości mogą być prowadzone wyłącznie przez syndyka, a w konsekwencji to na rzecz syndyka, a nie upadłego powinna być zasądzona dochodzona pozwem kwota.

W uzasadnieniu żalący podniósł, że nie znajduje uzasadnienia rozróżnienie strony w znaczeniu procesowym w rubrum i w znaczeniu materialnym w tenorze orzeczenia. Zajmowanie pozycji upadłego w znaczeniu materialnym nie uzasadnia zasądzenia świadczenia na jego rzecz lub też od niego w procesach, w których stroną w znaczeniu procesowym jest syndyk masy upadłości. Okoliczność, że syndyk działa ze skutkiem bezpośrednim dla masy upadłości nie uzasadnia jej „upodmiotowienia” w rozstrzygnięciu. Wnioskowane brzmienie tytułu egzekucyjnego pozwoli na posługiwanie się nim syndykowi m.in. przed organami egzekucyjnymi, a wydanie tego tytułu na rzecz upadłego mu to uniemożliwi. Komornik sądowy może powziąć uzasadnioną wątpliwość na czyją rzecz ma dokonywać wpłat ściągniętej od dłużnika należności, czego konsekwencją będzie niewykonalność przedmiotowego nakazu zapłaty.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że zażalenie nie jest zasadne już z tej przyczyny, że w działaniu Sądu I instancji nie można dopatrzeć się oczywistej niedokładności, czy oczywistej omyłki, skoro jego intencjonalnym działaniem było wskazanie właśnie upadłego jako podmiotu, na rzecz którego ma nastąpić zapłata.

Po wtóre Sąd Odwoławczy podziela pogląd Sądu I instancji, że mimo procesowej legitymacji syndyka w niniejszej sprawie materialną legitymację zachował podmiot w upadłości i to na jego rzecz winno nastąpić wyrzeczenie zapłaty. W tym zakresie należy się zgodzić się ze skarżącym, że wobec treści art. art. 449 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2016 r., poz. 1574) nowelizującej z dniem 1 stycznia 2016 r. ustawę z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze w niniejszej sprawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. w brzmieniu przed datą tej nowelizacji, skoro wniosek o ogłoszenie upadłości Kasy został złożony przed tym dniem (ogłoszenie upadłości nastąpiło w dniu 5 lutego 2015 r., k. 16). W świetle regulacji z art. 144 ust. 1 i 2 tej ustawy jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, postępowania sądowe i administracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu. Postępowania te syndyk prowadzi na rzecz upadłego, lecz w imieniu własnym. W procesach dotyczących masy upadłości stroną postępowania jest syndyk, a nie upadły reprezentowany przez syndyka. Natomiast stroną w znaczeniu materialnym, pomimo ogłoszenia upadłości, pozostaje upadły jako podmiot stosunku prawnego, z którego wyniknął spór. Zatem wejście do sprawy syndyka w miejsce upadłego jest szczególnym podstawieniem procesowym uregulowanym w cytowanym wyżej przepisie. Brak legitymacji formalnej upadłego nie jest równoznaczny z brakiem po jego stronie zdolności prawnej, tj. zdolności bycia podmiotem praw i obowiązków, a syndyk prowadzi postępowanie sądowe na rzecz upadłego; świadczenia stanowiące przedmiot postępowania zasądzane są na rzecz lub od upadłego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 2011 r., V CZ 37/11, LEX nr 898281, wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 16 stycznia 2009 r., III CSK 244/08, LEX nr 523687 i z dnia 7 października 2004 r., IV CK 86/04, LEX nr 143176 [obecnie także aktualny] oraz wyroki Sądu Apelacyjnego: w K. z dnia 9 grudnia 2015 r., I ACa 989/15, LEX nr 2002805 i w P. z dnia 14 września 2012 r., I ACa 600/12, LEX nr 1220592). Sąd Apelacyjny w obecnym składzie podziela powyższe stanowisko.

Sąd II instancji nie dostrzega też w chwili obecnej podstaw do wyrażanych przez syndyka obaw by w ramach postępowania egzekucyjnego opartego o przedmiotowy tytuł egzekucyjny istniały trudności w jego prowadzeniu przez syndyka, skoro w komparycji nakazu zapłaty widnieje on jako strona powodowa, a nadto wszelkie wątpliwości są możliwe do wyjaśnienia w drodze ewentualnej wykładni; zresztą tytuł wykonawczy (po zaopatrzeniu tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności na wniosek syndyka) winien być wydany na jego wniosek jako powoda jemu lub ewentualnie jego pełnomocnikowi (a nie upadłemu na jego wniosek, gdyż nie posiada on legitymacji do jego złożenia). Brak było zatem podstaw do przyjęcia, że w drodze oczywistej niedokładności nastąpiło nieprawidłowe wskazanie w nakazie zapłaty podmiotu, na rzecz którego zostało zasądzone świadczenie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny postanowił jak w pkt 2 sentencji w oparciu o art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

O sprostowaniu oczywistej omyłki pisarskiej w nakazie zapłaty Sąd Apelacyjny postanowił w oparciu o art. 350 § 3 k.p.c. w zw. z art. 353 ² k.p.c. Niewątpliwie przed wskazaniem nazwy podmiotu, na rzecz którego ma nastąpić zapłata omyłkowo użyto określenia „na rzecz strony powodowej”, gdyż Spółdzielcza Kasa (...)w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. nie jest stroną powodową, którą jest z całą pewnością syndyk, a chodzi o określenie strony w znaczeniu procesowym, a nie materialnoprawnym.

SSA Zbigniew Ducki SSA Andrzej Struzik SSA Grzegorz Krężołek