Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 18 kwietnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: SSA Wojciech Kościołek

Sędziowie: SSA Piotr Rusin (spr.)

SSA Józef Wąsik

po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2013 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku M. R.

z udziałem Komisarza Wyborczego T. R. i przedstawiciela Komisji Miejskiej do spraw Referendum w T. K. S.

o wydania orzeczenia w sprawie protestu wyborczego

na skutek zażalenia wnioskodawcy M. R. na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział I Cywilny z dnia 11 lutego 2013 r., sygn. akt I Ns 7/13

postanawia:

oddalić zażalenie.

sygn. akt I ACz 631/13

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 18 kwietnia 2013 r.

Postanowieniem z dnia 11 lutego 2013 r., sygn. akt I Nc 7/13, Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział I Cywilny, pozostawił bez dalszego biegu protest M. R. datowany na dzień 4 lutego 2013 r. dotyczący referendum gminnego w sprawie odwołania Burmistrza Miasta T..

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, że ogłoszenie o wynikach referendum gminnego w sprawie odwołania Burmistrza Miasta T., które odbyło się w dniu 27 stycznia 2013 r., zostało zamieszczone w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) z dnia 29 stycznia 2013 r. Skoro zatem termin do wniesienia protestu wynosi 7 dni i liczy się od dnia podania wyników referendum do wiadomości publicznej (art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym), należy przyjąć, iż termin ten upłynął w dniu 5 lutego 2013 r. W ocenie Sądu Okręgowego, protest M. R. został złożony po upływie wskazanego terminu, gdyż wprawdzie przesyłka pocztowa zawierająca protest została nadana w urzędzie pocztowym w dniu 4 lutego 2013 r., jednakże do Sądu Okręgowego w Krakowie wpłynęła dopiero w dniu 6 lutego 2013 r. Swoje stanowisko Sąd Okręgowy oparł na regulacji art. 205 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, który to przepis należy stosować w niniejszej sprawie z mocy odesłania zawartego w art. 1 ust. 2 ustawy o referendum lokalnym. Wedle tego przepisu ilekroć w ustawie mowa jest o upływie terminu do wniesienia skargi, odwołania lub innego dokumentu do sądu, organu wyborczego lub urzędu gminy, należy przez to rozumieć dzień złożenia skargi, odwołania lub innego dokumentu w sądzie, organowi wyborczemu lub w urzędzie gminy. Zdaniem Sądu Okręgowego, protest wyborczy należy do kategorii „innych dokumentów”, o których mowa w przytoczonym przepisie. Przepis ten, w ocenie Sądu Okręgowego, stanowi lex specialis w stosunku do art. 165 §2 k.p.c., który zrównuje oddanie pisma w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego z wniesieniem tego pisma do sądu. Z uwagi na przekroczenie terminu do złożenia protestu, Sąd Okręgowy pozostawił wniesiony protest bez biegu na podstawie art. 60 ust. 2 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, stosowanego odpowiednio na mocy przepisu art. 66 ust. 2 ustawy o referendum lokalnym.

Powyższe postanowienie zostało w całości zaskarżone zażaleniem przez wnoszącego protest M. R., który podniósł, że protest nadał w urzędzie pocztowym w dniu 4 lutego 2013 r., a więc na dwa dni przed upływem terminu do jego złożenia.

Zdaniem skarżącego, stanowisko Sądu I instancji, wedle którego protest winien zostać złożony bezpośrednio w sądzie, nie znajduje żadnego uzasadnienia w przepisach ustawy. W ocenie skarżącego, w niniejszej sprawie nie może znaleźć zastosowania art. 205 Ordynacji samorządowej, gdyż dotyczy on jedynie czynności wyborczych, tj. skarg, odwołań i innych dokumentów składanych w toku kampanii, których szybkie rozpatrzenie przed wyborami ma istotne znaczenie. W przypadku protestów wyborczych wskazane uzasadnienie nie ma zastosowania, gdyż są one składane już po wyborach, w związku z czym rozciągnie wskazanego przepisu również na protesty jest bezpodstawne i stanowi naruszenie zasad konstytucyjnych.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i rozpatrzenie merytoryczne złożonego protestu wyborczego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Wbrew zapatrywaniom skarżącego stanowisko Sądu I instancji, wedle którego protest wyborczy musi dotrzeć do sądu właściwego do jego rozpoznania najpóźniej w dniu upływu 7-dniowego terminu, o którym mowa w art. 66 ust. 1 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2000 r. Nr 88, poz. 985 z późn. zm.) – dalej jako „ustawa o referendum lokalnym”, nie narusza zasad konstytucyjnych, a za jego przyjęciem przemawiają nie tylko argumenty o charakterze czysto językowym związane z odesłaniami do przepisów innych ustaw zawartymi w ustawie o referendum lokalnym, ale również argumenty wywodzone z wykładni celowościowej.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do kwestii odesłań zawartych w ustawie o referendum lokalnym, należy zauważyć, iż aktualnie ustawa ta nie odsyła, jak to błędnie przyjął Sąd I instancji, do ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2010 r. Nr 176, poz. 1190) – dalej jako „Ordynacja samorządowa”, która utraciła moc z dniem 1 sierpnia 2011 r., ale do przepisów ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz. 112 z późn. zm.) – dalej jako „Kodeks wyborczy” (vide: art. 1 ust. 2 ustawy o referendum lokalnym). Błąd ten nie ma jednak istotnego znaczenia dla merytorycznego rozpatrzenia sprawy, gdyż aktualnie obowiązujący art. 9 §1 Kodeksu wyborczego stanowi dokładne powtórzenie w istotnym dla niniejszej sprawie zakresie regulacji art. 205 ust. 1 Ordynacji samorządowej. Wedle art. 9 §1 Kodeksu wyborczego ilekroć w kodeksie jest mowa o upływie terminu do wniesienia skargi, odwołania lub innego dokumentu do sądu, organu wyborczego, urzędu gminy, konsula albo kapitana statku, należy przez to rozumieć dzień złożenia skargi, odwołania lub innego dokumentu w sądzie, organowi wyborczemu, w urzędzie gminy, w konsulacie lub kapitanowi statku. Treść przywołanego przepisu nie pozostawia wątpliwości co do tego, iż ustawodawcy zależało na wyeliminowaniu opóźnień związanych z dostarczaniem przesyłek przez operatorów pocztowych nie tylko na etapie kampanii wyborczej, ale również na etapie rozstrzygnięcia o ważności wyborów (referendum). Wskazany przepis ani też inne przepisy omawianej ustawy nie czynią bowiem żadnego wyjątku dla protestu wyborczego, które to pismo z pewnością mieści w zakresie ogólnego pojęcia „innego dokumentu wnoszonego do sądu”, którym posługuje się omawiany przepis. Skoro zatem kwestia zachowania terminu do wniesienia protestu wyborczego została w sposób szczególny uregulowana w Kodeksie wyborczym, to nie ma potrzeby ani możliwości sięgania w tym zakresie do regulacji Kodeksu postępowania cywilnego.

Co się zaś tyczy zarzutu, iż taki sposób regulacji kwestii zachowania terminu do wniesienia protestu jest pozbawiony merytorycznego uzasadnienia, wskazać należy, że szybkość rozpatrzenia przez sąd protestów wyborczych, w następstwie czego dochodzi do ostatecznego przesądzenia ważności danych wyborów (referendum), ma bardzo istotne znaczenie dla funkcjonowania organów państwowych i samorządowych. Dlatego też nie można zgodzić z zapatrywaniem, iż obciążenie podmiotów zainteresowanych ryzykiem zbyt wolnego dostarczania przesyłek przez operatorów pocztowych jest uzasadnione tylko na etapie kampanii wyborczej. Przyjęcie poglądu o stosowaniu regulacji art. 165 §2 k.p.c. do wnoszenia protestów wyborczych prowadziłoby do trudnej do zaakceptowania sytuacji, w której nigdy nie byłoby całkowitej pewności co do ważności określonych wyborów (referendum), gdyż zawsze mogłoby się okazać, iż zasadny protest wyborczy nadany w terminie został dostarczony przez operatora pocztowego z bardzo znacznym opóźnieniem. Należy zatem stwierdzić, iż wbrew stanowisku skarżącego omawiana regulacja ma przekonujące merytoryczne uzasadnienie, gdyż gwarantuje pewność wyników wyborów (referendum) i przez to niewątpliwie sprzyja pewności obrotu prawnego. Społeczne znaczenie tej regulacji jest niewątpliwie na tyle istotne, że uzasadnia wprowadzenie pewnej niedogodności polegającej na konieczności dostarczenia protestu wyborczego bezpośrednio do sądu, względnie wysłania go przesyłką pocztową na tyle wcześnie, aby nadawca był w miarę pewny, że operator pocztowy zdoła dostarczyć przesyłkę do sądu przed upływem terminu do złożenia protestu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 §2 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. w zw. z art. 393 §1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz. 112 z późn. zm.) w zw. z art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz. 113 z późn. zm.) w zw. z art. 66 ust. 1 i art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2000 r. Nr 88, poz. 985 z późn. zm.).