I ACa 1375/22 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2024-09-10
Sygn. akt I ACa 1375/22
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 10 września 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSA Józef Wąsik
Protokolant: Madelaine Touahri
po rozpoznaniu w dniu 10 września 2024 r. w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwa J. W., K. B., T. N., W. K. i G. K. (1)
przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej (...) w K.
o uchylenie uchwały wspólnoty mieszkaniowej
na skutek apelacji powodów
od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach
z dnia 10 czerwca 2022 r. sygn. akt I C 2715/20
1. oddala apelację;
2. zasądza od powodów na rzecz strony pozwanej kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia do dnia zapłaty.
Sygn. akt I A Ca 1375/22
UZASADNIENIE
Powodowie J. W., K. B., T. N., G. K. (1) i W. K. domagali się uchylenia uchwały nr (...) Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w K. z 28 września 2020 roku w przedmiocie przyjęcia planu gospodarczego dla nieruchomości na rok 2020. W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że z uwagi na pandemię koronawirusa (...) (...) nie odbyło się zebranie członków wspólnoty planowane na dzień 23 marca 2020 roku. Zebranie to – w myśl zapisów art. 30 ust. 2 ustawy o własności lokali – winno obejmować swoim przedmiotem m.in. uchwalenie rocznego planu gospodarczego zarządu nieruchomością wspólną i opłat na pokrycie kosztów zarządu. Zarządca zawiadomił członków wspólnoty, że z uwagi na zagrożenie chorobą zakaźną, roczne zebranie współwłaścicieli odbędzie się bez udziału właścicieli lokali. Przeciwko takiemu stanowisku zaprotestował jeden z członków zarządu, kierując w tej sprawie do zarządcy e-mail. Pomimo tego stanowiska oraz wbrew treści przepisu art. 90 ustawy z dnia z dnia 31 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...) (...) innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2020.568) i przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 roku w sprawie ogłoszenia stanu epidemii, doszło do przeprowadzenia głosowania i w dniu 28 września 2020 roku powiadomiono członków wspólnoty, że z w/w dniem podjęta została uchwała nr (...) w przedmiocie przyjęcia rocznego planu gospodarczego dla nieruchomości na 2020 rok. W ocenie powodów przyjęcie w/w uchwały jest niezgodne z przepisami prawa, bowiem uchwała podjęta została w trybie nieznanym ustawie, z naruszeniem artykułu 30 ustawy o własności lokali. Ustawa o własności lokali wymaga zwołania zebrania właścicieli lokali i poddania pod głosowanie na tym zebraniu kwestii wymienionych w ust. 2 art. 30, nie zaś fikcji zebrania i poddania pod glosowanie elektroniczne uchwał zaproponowanych przez zarząd, przy czym do uchwał tych zostało zgłoszone zdanie odrębne jednego z członków zarządu. Powodowie, przytaczając treść art. 30 ust. 2 u.w.l., wskazali, że brak jest możliwości podjęcia uchwały w trybie elektronicznego głosowania w przypadku, gdy uprzednio nie została przez wszystkich członków wspólnoty wyrażona jednoznaczna zgoda na takie procedowanie. Plan gospodarczy dla nieruchomości stanowi decyzję właścicieli lokali, dotyczącą utrzymania nieruchomości wspólnej, wymaga przedstawienia i zatwierdzenia sprawozdania, omówienia, dyskusji, umożliwienia właścicielom lokali zapoznania się z założeniami planu gospodarczego, uzasadnienia konkretnych wyliczeń, czy innych jego elementów. Brak zapewnienia tej możliwości pozbawia właścicieli lokali zasadniczego uprawnienia, co powoduje, że przyjęcie planu gospodarczego następuje w sprzeczności z przepisami prawa, zasadami prawidłowego zarządzania oraz interesem wszystkich właścicieli lokali (k. 4-7).
Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) w K. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powodów kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwana podniosła, że - wbrew twierdzeniom powodów - uchwała nr (...) nie jest sprzeczna z przepisami prawa. W dniu 10 marca 2020 roku właściciele lokali przy ul. (...) w K. zostali zawiadomieni o zebraniu Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w K., które zaplanowane zostało na 23 marca 2020 roku na godzinę 16.00. Z uwagi na stan zagrożenia epidemiologicznego i konieczność przeciwdziałania ryzyku rozpowszechnienia się epidemii wirusa SARS - COV 2 (w trosce o zdrowie oraz życia mieszkańców Wspólnoty), zmianie uległa forma przeprowadzenia zebrania właścicieli lokali, na formę bez fizycznej obecności mieszkańców. Głosy w sprawie tej uchwały właściciele lokali oddawali elektronicznie (właściciele lokali - członkowie Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w K. wyrazili zgodę na taką formę głosowania) oraz na kartach do głosowania. Przed oddaniem głosu każdy z członków Wspólnoty miał możliwość zapoznania się z treścią uchwał. Uzasadnieniem podjęcia uchwały w w/w trybie była troska o zdrowie właścicieli lokali przy ul. (...). Pozwana Wspólnota Mieszkaniowa wskazała nadto na treść przepisów art. 12 ust. 1 oraz art. 25 ust. 1 u.w.l., podnosząc, że niezgodność z prawem uchwały wspólnoty mieszkaniowej może wprawdzie wynikać także z wad postępowania prowadzącego do jej podjęcia, ale jedynie wówczas, gdy zarzucana wadliwość miała lub mogła mieć wpływ na treść uchwały. W przypadku zarzutu naruszenia uchwałą zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną lub innego naruszenia interesów właścicieli lokali, zasadność powództwa weryfikowana być winna poprzez ocenę celowości, gospodarności i rzetelności decyzji wspólnoty wyrażonej w skarżonej uchwale. W konkluzji pozwana wskazała, że uchwała nr (...) jest zgodna z przepisami prawa, nie narusza zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną oraz w inny sposób nie narusza interesów właścicieli lokali (k. 28-29).
Sąd Okręgowy w Kielcach wyrokiem 10 czerwca 2022r oddalił powództwo zasądzając od powodów na rzecz pozwanej kwotę 377 zł tytułem kosztów procesu.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Powodowie J. W., K. B., T. N., G. K. (1) i W. K. są członkami Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w K.. Wspólnota obejmuje 105 lokali, w tym 12 lokali usługowych.
Pismem z dnia 10 marca 2020 roku właściciele lokali przy ul. (...) w K. powiadomieni zostali o zebraniu Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w K., które zaplanowane zostało na 23 marca 2020 roku, na godzinę 16.00. W zawiadomieniu wskazano szczegółowy porządek zebrania wraz ze wskazaniem uchwał od 1 do 9, które miały być przedstawione na zebraniu. Do zawiadomienia dołączone zostało sprawozdanie zarządu wspólnoty za rok 2019, obejmujące: wykaz umów zawartych w imieniu Wspólnoty, wykaz pożytków dla wspólnoty, wykaz uchwał wspólnoty poddanych pod głosowanie w roku 2018, wykaz działań administracyjnych, wykaz finansów wspólnoty, sprawozdanie finansowe wspólnoty, projekt planu gospodarczego dla nieruchomości przy ul. (...) w K. i m.in. projekt uchwały nr (...), a także karta do głosowania uchwał.
Następnie, w wiadomości mailowej przesłanej właścicielom lokali przy ul. (...) w K. w dniu 16 marca 2020 roku, przekazano informację o zmianie formy przeprowadzenia rocznego zebrania właścicieli lokali zaplanowanego na 23 marca 2020 roku, na formę bez obecności mieszkańców. Jako uzasadnienie takiej decyzji wskazany został najwyższy stan zagrożenia epidemiologicznego i konieczność przeciwdziałania ryzyku rozpowszechnienia się epidemii wirusa (...) oraz troska o zdrowie i życie mieszkańców wspólnoty. Właściciele lokali powiadomieni zostali jednocześnie o możliwości elektronicznego lub pisemnego zapoznania się z uchwałami, zgłaszania do nich uwag lub zmian, oraz, że głosowanie nad projektowanymi uchwałami odbywać się będzie w drodze indywidualnego zbierania głosów. W wiadomości tej wskazane zostały nadto telefony kontaktowe do zgłaszania uwag lub zmian do uchwał, telefony kontaktowe do administratora, a także przewidziano możliwość osobistego spotkania w zakresie uchwał i ich głosowania. mieszkańcy oprócz wiadomości mailowej zawierającej zawiadomienie o rocznym zebraniu, otrzymali również karty do głosowania do skrzynek na listy.
We wspólnocie działa strona internetowa wspólnoty, na której członkowie wspólnoty mogą zgłaszać wszelkie zastrzeżenia, uwagi, propozycje. Aby strona taka mogła zostać założona, wspólnota zrezygnowała z poprzedniego administratora nieruchomości, który możliwością tą nie dysponował (jak również głosowania w formie elektronicznej).
Właściciele lokali, w tym powodowie G. K. (1) i W. K., otrzymali zawiadomienie z 10 marca 2020 roku o zebraniu wyznaczonym na 23 marca 2020 roku. Otrzymali również pismo z 16 marca 2020 roku zawiadamiające o zmianie formy zebrania na formę bez udziału właścicieli lokali. Otrzymali projekty wszystkich uchwał i wszystkie dołączone do tego pisma dokumenty oraz informacje o głosowaniu za pomocą kart do głosowania. Zapoznali się w treścią tych dokumentów. Nie zgłosili żadnych uwag ani zastrzeżeń do ich treści, nie zwracali się do zarządu i zarządcy o wyjaśnienie niezrozumiałych lub niesprawiedliwych postanowień uchwał, w tym różnic w przedstawionych w planie gospodarczym stawkach. Powodowie G. K. (1) i W. K. nie głosowali nad treścią uchwały nr (...). Powodowie znają adres siedziby zarządcy, mają z zarządcą kontakt mailowy. G. K. (1) i W. K. nie mieszkają na terenie wspólnoty i rzadko tam bywają, a lokal usługowy którego są właścicielami, wynajmują. Przed 2020 rokiem powodowie G. K. (1) i G. K. (2) wielokrotnie składali wnioski o spotkania z zarządcą a następnie w spotkaniach takich uczestniczyli, celem uzyskania informacji, wyjaśnień w kwestiach spornych bądź niezrozumiałych.
Członkowie zarządu pozwanej wspólnoty w osobach G. K. (3), J. B. i J. W., na początku marca 2020 roku, przeprowadzili dyskusję nad zgłoszonymi projektami uchwał, w tym m.in. nad uchwałą w sprawie przyjęcia planu gospodarczego dla nieruchomości na 2020 rok. Podczas dyskusji nie było zgłaszanych uwag, wypracowane zostały projekty wszystkich uchwał, a poczynione ustalenia spisane zostały przez A. S., a następnie przesłane do członków zarządu.
Skierowanym do członków Zarządu e-mailem z 12 marca 2020 roku, A. S. przesłała członkom Zarządu dokumentację dotyczącą zawiadomienia o zebraniu (...), którą otrzymała od J. W.. Z treści e-maila wynika, że na dokumentach naniesiono komentarze również przez administrację, a dokumentacja przesłana została celem konsultacji przez pozostałych członków zarządu Wspólnoty. A. S. przypomniała również o fakcie, że zebranie -zgodnie z przekazaną wcześniej informacją - odbędzie się bez udziału właścicieli lokali.
W piśmie opatrzonym datą 23 marca 2020 rok W. K. zwrócił zarządcy nieruchomości, A. S., uwagę na treść art. 30 ustawy o własności lokali, wskazując, że przepis ten (w ust. 1 pkt 3) wymaga zwołania zebrania właścicieli nie zaś podejmowania uchwał w sprawach objętych tym przepisem w trybie zbierania podpisów. Wskazał, że w związku z powyższym zasadne jest zwołanie zebrania wspólnoty niezwłocznie po ustaniu przyczyn uniemożliwiających zebranie do końca pierwszego kwartału bieżącego roku.
W e-mailu z 24 marca 2022 roku skierowanym do A. S. J. W. wnosił o wyjaśnienie braku przedstawienia alternatywnych projektów uchwał, zawierających przesłane przez niego, po 23 marca 2020 roku, uwagi do projektów uchwał. Uwagi te dotyczyły m.in. drogi przeciwpożarowej. Wskazywał na konieczność zmiany terminu głosowania i zwołania zebrania wspólnoty, na termin umożliwiający osobiste uczestnictwo jej członków. Wniósł o zmianę podjętej decyzji i umożliwienie osobistego uczestnictwa w zebraniu.
W odpowiedzi na treść e-maila J. W., A. S., wiadomością mailową z dnia 25 marca 2020 roku, poinformowała J. W., że uchwały do rocznego zebrania ustalone były przed przygotowaniem zawiadomienia o zebraniu, na spotkaniu zarządu w którym uczestniczył cały zarząd. Uwagi zaakceptowała większość zarządu i zostały one ujęte w uchwałach. A. S. wskazała nadto na obecną sytuację epidemiologiczną, podnosząc brak możliwości zorganizowania zebrania. J. W. w kolejnym mailu kwestionował argumentację wskazaną przez stronę pozwaną.
Uchwałą nr (...) z 28 września 2020 roku Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) w K. przyjęła plan gospodarczy dla nieruchomości na 2020 rok. Za przyjęciem uchwały oddano 51,59% głosów, przeciwko 6,95%, wstrzymało się 3,78%.
Około 2018 roku na zebraniach członków wspólnoty dyskutowane były problemy dotyczące podziału kosztów związanych m.in. z ochroną oraz sprzątaniem nieruchomości, z uwagi na poświęcanie znacząco większej ilości czasu na obsługę lokali użytkowych (na sprzątanie licznych i trudnych zabrudzeń przed lokalami użytkowymi, 90% czasu na ochronę lokali użytkowych, otwieranie bramy, ewidencjonowanie dostaw). Już wówczas zgłoszona została propozycja podziału proporcjonalnego tych kosztów w stosunku do lokali mieszkalnych i usługowych, i została ona zaakceptowana przez członków wspólnoty. Zróżnicowanie stawek z tego tytułu istnieje od około 2018 roku.
W dniu 28 marca 2018 roku właściciele lokali – członkowie Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w K. podjęli Uchwałę nr (...), mocą której wprowadzono możliwość głosowania nad uchwałami Wspólnoty Mieszkaniowej drogą elektroniczną przy użyciu oprogramowania komputerowego oraz informatycznych środków łączności (internet). Głosowania elektroniczne miały odbywać się zgodnie z regulaminem, stanowiącym załącznik nr (...) do uchwały.
Sąd przeprowadził następujące rozważania prawne:
Sąd wskazał, że powodowie zaskarżyli uchwałę właścicieli lokali nr (...) w sprawie przyjęcia planu gospodarczego dla nieruchomości na 2020 rok, w pozwie zarzucając jedynie naruszenie przepisu art. 30 ustawy o własności lokali. W pozwie nie zgłosili żadnych uwag co do treści tej uchwały i naruszenia ich interesów, odnosząc się jedynie do wadliwości formalnej – braku odbycia zebrania. Dopiero w piśmie z 11 maja 2021 roku (k. 53-55) oraz na rozprawie w dniu 22 października 2021 roku (k. 97) powodowie wskazali na „niezrozumiałe dla nich i nieprawidłowe zróżnicowanie stawek” na utrzymanie nieruchomości w części dotyczącej ochrony budynku i utrzymania czystości w częściach wspólnych, a także wielkości zaliczek na poczet utrzymania nieruchomości wspólnej (część stawek w wysokości 9,00 zł, a część w wysokości 2,48 zł), przyjęcie których w sposób uniemożliwiający dyskusję, rażąco narusza prawo.
W pierwszej kolejności podnieść należy, że plan gospodarczy stanowi pewne założenia do realizacji przez wspólnotę na kolejny rok. Co do zasady nie powinien on kreować obowiązków dla właścicieli lokali, stanowiąc jedynie zestawienie przewidywanych przychodów wspólnoty oraz wydatków na dany rok kalendarzowy (tak też m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 20 września 2013 roku, I ACa 563/13, LEX nr 1381591). Z natury rzeczy nie może być więc niekorzystny dla właściciela lokalu ani też naruszać zasad prawidłowej gospodarki, bowiem dopiero uchwały wspólnoty podjęte dla jego wykonania powinny kreować obowiązki członków wspólnoty lub decydować o wydatkach w sposób sprzeczny z prawidłowym zarządem, i dopiero te uchwały podlegają odrębnemu zaskarżeniu (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 8 lipca 2020 roku, I ACa 402/19, LEX nr 1118853).
W niniejszej sprawie w uchwale nr (...) znalazły się ustalenia dotyczące opłat i miesięcznych zaliczek, w tym m.in. wysokości miesięcznej zaliczki na poczet utrzymania nieruchomości wspólnej (z rozbiciem na lokale mieszkalne i halę garażową oraz na lokale usługowe).
Stosownie do treści przepisu art. 30 ustawy o własności lokali, zarząd lub zarządca, któremu zarząd nieruchomością wspólną powierzono w sposób określony w art. 18 ust. 1, jest obowiązany m.in. zwoływać zebranie ogółu właścicieli lokali co najmniej raz w roku, nie później niż w pierwszym kwartale każdego roku, a przedmiotem zebrania powinno być w szczególności m.in. uchwalenie rocznego planu gospodarczego zarządu nieruchomością wspólną. Postępowanie wewnątrz wspólnoty mieszkaniowej – z uwagi na okoliczność, że podmiot ten składa się z osób powiązanych ze sobą faktem, że są właścicielami mieszkań w tym samym budynku – jest w maksymalnym stopniu odformalizowane (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16 czerwca 2011 roku, VI ACa 170/11, LEX nr 1112664). Uchwały zapadają większością głosów właścicieli lokali, liczoną według wielkości udziałów, chyba że w umowie lub w uchwale podjętej w tym trybie postanowiono, że w określonej sprawie na każdego właściciela przypada jeden głos (art. 23 ust. 2 u.w.l.).
W niniejszej sprawie coroczne zebranie ogółu właścicieli lokali zostało zwołane, a jego termin wyznaczony na 23 marca 2020 roku. Zawiadomienie o powyższym wystosowane zostało do każdego właściciela lokalu na piśmie na minimum tydzień przed terminem zebrania i zawierało wskazanie dnia, godziny, miejsca i porządku obrad. Postępowanie to było zgodne z treścią art. 32 ustawy o.w.l. Do przesłanych właścicielom lokali zawiadomień o zebraniu, dołączone zostały: porządek zebrania, projekty uchwał, w tym projekt planu gospodarczego, sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z zarządu. Z uwagi na fakt, że termin zebrania zbiegł się z wystąpieniem stanu epidemii (...) (który ogłoszony został z dniem 14 marca 2020 roku), celem zapewnienia bezpieczeństwa członkom wspólnoty, zapobieżenia zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej u ludzi wywołanej tym wirusem, pismem z dnia 16 marca 2020 roku, zmieniony został tryb odbycia zebrania rocznego wyznaczonego na 23 marca 2020 roku, z zebrania otwartego na zebranie „bez udziału mieszkańców”. Pismo z 16 marca 2020 roku zawierało nie tylko informację o zmianie trybu zebrania, ale też o sposobie głosowania, o możliwości zgłaszania uwag lub zmian do uchwał, a także o możliwości uzyskiwania wszelkich informacji i wyjaśnień, z dokładnym i szczegółowym oznaczeniem dróg komunikacji.
Plan gospodarczy stanowi podstawę do wydatków inwestycyjnych wspólnoty, bowiem na jego podstawie ustala się budżet na bieżący rok. Bierność zarządu w przedmiocie uchwalania planu gospodarczego wiąże się z poważnymi utrudnieniami i paraliżem inwestycji oraz bieżącego utrzymania budynków. W dacie wyznaczania terminu zebrania nie został jeszcze ogłoszony stan epidemii, którego początkowa data przypadła na 14 marca 2020 roku. Mimo ogłoszenia stanu epidemii, brak było jednak uregulowań prawnych dotyczących kwestii zebrań rocznych wspólnoty, czy innych związanych z podejmowaniem uchwał. Specustawa z 2 marca 2022 roku (z późniejszymi zmianami) oraz kolejne rozporządzenia Rady Ministrów wprowadzały natomiast określone ograniczenia, nakazy i zakazy, w tym zakaz organizowania zgromadzeń, posiedzeń i spotkań (w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia i przecięcia dróg szerzenia się choroby zakaźnej), w tym m.in. nakaz wykorzystania środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość czy też nakaz podejmowania przez organy kolegialne decyzji w trybie obiegowym (art.14hb w/w ustawy). Podkreślić należy globalną skalę zjawiska (...) –(...), bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia ludzi wynikające z rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 oraz powszechnie rozpowszechniany i podkreślany przez organy władzy państwowej podstawowy wymóg podporządkowania dotychczasowej działalności w sferze publicznej i prywatnej, obowiązkowi podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych. Dopiero w ustawie z 31 marca 2020 roku o zmianie specustawy, czyli tzw. „ustawy covidowej”, wprowadzony został art. 90, który w swej treści stanowił, że jeżeli ustawowy termin zwołania zebrania właścicieli lokali przypada w okresie obowiązywania stanu epidemii, ulega on przedłużeniu o 6 tygodni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Treść powołanego wyżej przepisu pozwala na wysnucie wniosku, że unormowanie to stworzone zostało na potrzeby chwili i miało stanowić rozwiązanie doraźne i tymczasowe, z uwagi na nieznany czas trwania epidemii. Trudno bowiem wyobrazić sobie sytuację, że wolą ustawodawcy było, aby zebrania właścicieli lokali nie odbywały się przez okres kilku lat trwania epidemii lub stanu epidemicznego. W żadnym natomiast z obowiązujących przepisów prawa nie został wprowadzony zakaz podejmowania uchwał w sprawach istotnych dla wspólnoty, przy czym logicznym jest, że głosowanie nad nimi w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia odbywać się powinno w drodze indywidualnego zbierania głosów, w tym elektronicznie. W ocenie sądu, w tej wyjątkowej sytuacji nie można czynić zarzutów rażącego naruszenia prawa w zakresie wadliwości przeprowadzonego postępowania, które stanowi podstawę uchylenia uchwały (wpływ na treść uchwały). Podjęcie w pozwanej wspólnocie decyzji o nie odbyciu zebrania jako bezpośredniego spotkania właścicieli lokali i zarządzenie podjęcia uchwał w drodze indywidualnego zbierania głosów przez zarząd, było usprawiedliwione nadzwyczajnym zdarzeniem. W takiej sytuacji należy przyjąć dobrą wolę zarządu (zarządcy), dążących do umożliwienia właścicielom podjęcia uchwał rocznych. Żaden z właścicieli lokali nie domagał się odbycia w pierwszym kwartale zebrania właścicieli lokali opartego na bezpośredniej obecności.
Ustawa o własności lokali nie zastrzega nadto żadnej szczególnej formy dla głosowania, a dopuszczalność głosowania w różnych formach (w tym elektronicznej) potwierdza liczne orzecznictwo sądów.
W nadzwyczajnej sytuacjach (a taką był stan epidemii) również powiadomienie o treści uchwały może następować nie tylko na piśmie, ale też w innej formie, o ile przyjęto taką komunikację z właścicielami. W niniejszym stanie faktycznym sprawy, ważne głosowanie odbyło się w formie indywidualnego zbierania głosów, które oddawane były za pomocą poczty elektronicznej bądź indywidualnych kont przypisanych poszczególnym właścicielom lokali w programach do obsługi wspólnoty, elektronicznego biura wspólnoty, ale także mogły być oddane w inny sposób, np. w formie pisemnej za pomocą skrzynki kontaktowej wspólnoty. Takie formy głosowania zostały właścicielom lokali zapewnione przez pozwaną.
Forma głosowania elektronicznego dopuszczona została uprzednio uchwalonym regulaminem, stanowiącym załącznik do uchwały nr (...) z 28 marca 2018 roku (k. 32-33). Pozwana zapewniła dodatkowo możliwość elektronicznego lub pisemnego zapoznawania się z uchwałami, zgłaszania do nich uwag lub zmian z oznaczeniem kanałów komunikacji. Powodowie z możliwości tej nie skorzystali. Jedynie J. W. - uprzednio uczestniczący w przygotowywaniu porządku zebrania i projektowanych uchwał - e-mailem skierowanym do A. S. 24 marca 2020 roku (k. 107) zwracał uwagę na brak przedstawienia, jako alternatywnych, projektów uchwał zawierających uwagi i zmiany do projektów przesłanych do właścicieli lokali. W trakcie procesu nie zostało wykazane, do których uchwał zgłoszone zostały te „uwagi i zmiany”, jaki był ich zakres i uzasadnienie, a także, że zgłoszone one zostały przed zaplanowanym terminem zebrania.
Zaskarżona uchwała nr (...) podjęta została większością głosów. Powodowie nie podnosili zarzutów odnośnie trybu głosowania, nieważności głosowania, jego wadliwości, zarzutów odnośnie liczby oddanych głosów w drodze ich indywidualnego zbierania ani prawidłowości obliczenia głosów dla ustalenia przegłosowania uchwały numer (...). Jedyny zarzut powodów dotyczył nie odbycia zebrania zaplanowanego na dzień 23 marca 2020 rok i braku możliwości dyskusji nad uchwałami, chociaż – jak zeznali sami powodowie – dyskusje nad proponowanymi uchwałami na zebraniach stacjonarnych i tak nic nie dawały, za każdym razem „były problemy” bo uchwały przegłosowywane były przez właścicieli lokali mieszkalnych. W e-mailu z 24 marca 2020 roku J. W., podobnie jak G. K. (2) w piśmie opatrzonym datą 23 marca 2020 roku (k. 96), występował nadto o zmianę terminu zebrania, wskazując na ust. 1 pkt 3 art. 30 ustawy o własności lokali. J. W. na przesłany e-mail, uzyskał odpowiedzi zarządcy. Żadne z w/w pism nie wskazywało jednak, że brak zebrania będzie miał wpływ na treść uchwał oraz nie zawierało uzasadnienia takiego stanowiska. Także w procesie powodowie okoliczności tej nie wykazali, a tym samym nie wykazali naruszenia art. 30 ustawy o własności lokali. Co więcej, powodowie w ogóle nie głosowali nad uchwałami, podczas gdy głosy przeciwko uchwałom stanowiłyby wyraz ich sprzeciwu. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego - naruszenie prawa odnosi się do samej uchwały, a nie do postępowania poprzedzającego jej podjęcie, a ustawa o własności lokali nie uzależnia zdolności zebrania właścicieli lokali do powzięcia uchwał, od jego należytego zwołania (wyroki Sądu Najwyższego: z 16 października 2002 roku, IV CKN 1351/00, OSNC 2004, Nr 3, poz. 40 oraz z 8 lipca 2004 roku, IV CK 543/03, OSNC 2005, nr 7-8, poz. 132).
Odnosząc się natomiast do „zarządu nieruchomością wspólną” wskazać należy, że przepisy powołanej wyżej ustawy o własności lokali pojęcia tego nie definiują, odsyłając do przepisów k.c. (art. 1 ust. 2), które też nie zawierają legalnej definicji zarządu nieruchomością. Materię tę regulują przepisy k.c. o współwłasności, które stosować należy wprost do zarządu nieruchomością wspólną. Zgodnie z utrwalonym w tym zakresie stanowiskiem doktryny, przez zarząd nieruchomością wspólną rozumieć należy podejmowanie wszelkich decyzji i dokonywanie czynności dotyczących przedmiotu wspólnego prawa, koniecznych zarówno w toku normalnej eksploatacji tego przedmiotu, jak i w sytuacjach nietypowych (tak też uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 1991 roku, III CZP 76/90, OSNCP 1991 nr 10-12, poz. 117). Stosownie do treści przepisu art. 27 ustawy o własności lokali, każdy właściciel lokalu ma prawo i obowiązek współdziałania w zarządzie nieruchomością wspólną.
Ustawa o własności lokali w żadnym z przepisów nie precyzuje, w jaki sposób winien zostać sporządzony plan gospodarczy, w art. 14 formułując jedynie przykładowe wyliczenie kosztów zarządu (co daje podstawę do stwierdzenia, że do kosztów tych mogą być zaliczone także inne koszty, nie wymienione w tym przepisie).
Powodowie, działając przez profesjonalnego pełnomocnika i wskazując na „niezrozumiałe zróżnicowanie stawek czynszowych”, wadliwości planu gospodarczego nie udowodnili. W szczególności nie zaoferowali dowodów, które wykazałyby naruszenie zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną, podjęcie uchwały mającej na celu pokrzywdzenie członka wspólnoty lub naruszenie interesu właściciela lokalu w inny sposób. Naruszenie uchwałą interesu właściciela lokalu w rozumieniu art. 25 ustawy o własności lokali następuje przede wszystkim wówczas, gdy uchwała ma na celu jego pokrzywdzenie, czyli gdy dochodzi do wykonania treści uchwały „krzywdzącej” członka wspólnoty z uwagi na jego interes gospodarczy lub osobisty. Są to kategorie obiektywne i nieostre, przy kontroli których sąd winien oceniać je indywidualnie w każdej sprawie, przy uwzględnieniu specyfiki celu, w jakim została podjęta zaskarżona uchwała. Celem dokonania przez sąd oceny treści uchwały w tych kategoriach, powodowie powinni zgłosić zarzuty merytoryczne co do zaskarżonej uchwały i należycie je uzasadnić, przede wszystkim wykazując, na czym dokładnie polega ich pokrzywdzenie jako członków wspólnoty oraz naruszenie ich interesów jako właścicieli. Obowiązkowi temu powodowie nie sprostali. Nie wykazali, że nałożone na nich w oparciu o plan gospodarczy są zawyżone, krzywdzące, czy też nieuzasadnione, w tym, że koszty te odbiegają od cen rynkowych, są wygórowane w stosunku do obowiązujących stawek rynkowych np. w podobnych budynkach. Niewątpliwie plan gospodarczy winien zostać sporządzony w sposób przejrzysty i jednoznaczny, nie budzący wątpliwości, ze wskazaniem poszczególnych kosztów. W ocenie sądu tak właśnie należy ocenić sporny dokument – uchwalony plan gospodarczy sporządzony został w ujęciu tabelarycznym, obejmował jeden rok rozliczeniowy (pełny rok kalendarzowy), z treści przesłanego do wszystkich członków wspólnoty projektu uchwały nr (...) (k. 42) wynika szczegółowe, roczne i miesięczne wyliczenie kosztów zarządu nieruchomością wspólną z rozbiciem na lokale mieszkalne, usługowe i halę garażową, poparte obszernym sprawozdaniem zarządu wspólnoty za rok 2019 przedstawiającym sytuację finansową wspólnoty (wielkość wpływów i wydatków) oraz pełnym sprawozdaniem finansowym wspólnoty (zawierającym zestawienie i rozliczenie kosztów faktycznie poniesionych na utrzymanie nieruchomości wspólnej w stosunku do zaliczek wpłaconych przez poszczególnych właścicieli), sporządzonym na 31 grudnia 2019 roku (k. 36-41). Sprawozdanie zarządu z działalności wspólnoty mieszkaniowej za 2019 rok zawiera opis wykazu przeprowadzonych działań, korespondujących ze sprawozdaniem liczbowym, czyli finansowym. Sprawozdanie finansowe czytelnie obrazuje uszczegółowione naliczenia (przychody, koszty, środki pieniężne, wynik do rozliczenia rozrachunki, należności, zobowiązania). Zaplanowane w w/w dokumentach koszty utrzymania nieruchomości wspólnej są zróżnicowane z uwagi na przedstawione w powołanych wyżej dokumentach uzasadnienie, i utrzymane w rozsądnych granicach, a przy tym nawiązują do rodzaju i poziomu wydatków poczynionych w roku poprzednim. Powodowie nie wykazali, by dokumenty te były nierzetelne, zawierały nieprawidłowości, błędy czy nieścisłości (a jeśli tak, to jakie) prowadzące do naruszenia interesów wspólnoty i poszczególnych jej członków, w tym do uiszczania zaliczek narażających powodów na poniesienie kosztów w wysokości innej, niż rzeczywiście należne.
Kontrola, czy dana uchwała narusza zasady prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną winna być dokonana w szczególności przez pryzmat celowości wykonania danego zadania objętego uchwałą. Naruszenie tej zasady następuje w sytuacjach, gdy z punktu widzenia funkcjonowania wspólnoty, realizacja zadania jest jednocześnie zbyteczna i podjęta wbrew stanowisku przynajmniej części członków. Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie nastąpiła, podobnie jak też nie nastąpiło naruszenie interesu skarżących właścicieli lokali. W okolicznościach niniejszej sprawy, w ocenie Sądu, nie istnieje znaczna dysproporcja między potrzebą ochrony powodów, a ochroną interesu wyrażonego podjętą uchwałą. Podkreślić należy, że o naruszeniu przez uchwałę zasad prawidłowej gospodarki czy też interesu właściciela można mówić wyłącznie wówczas, gdy uchwała jest obiektywnie dla właściciela niekorzystna, a okoliczność ta musi zostać udowodniona przed sądem. Subiektywne, nie poparte obiektywnymi przesłankami, polemiczne niezadowolenie z podjętej uchwały nie jest wystarczające dla skutecznego jej podważenia, nawet jeśli stanowi niedogodność dla członka wspólnoty, ta bowiem nie może przeważyć nad interesem ogółu.
Skoro zatem powodowie nie przedstawili przekonujących argumentów przemawiających za wadliwością zaskarżonej uchwały w świetle powołanych wyżej przesłanek z art. 25 ustawy o własności lokali i nie wykazali, że gdyby zebranie wspólnoty się odbyło, to uchwały uzyskałyby inną treść lub wynik głosowania byłby odmienny, należało orzec jak w wyroku z 10 czerwca 2022 roku.
Orzeczenie w przedmiocie kosztów procesu znajduje swe uzasadnienie w treści przepisu art. 98 k.p.c., statuującego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Zasądzone pkt II wyroku koszty procesu obejmowały koszty zastępstwa procesowego pozwanego, w imieniu którego występował radca prawny. Koszty te przyznane zostały w oparciu o treść § 8 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018. 265) i powiększone zostały o kwotę 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
Apelację od tego wyroku wnieśli powodowie, zarzucając:
i. naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 30 ustawy o własności lokali, w takim zakresie, w jakim doszło do wykładni przez Sąd treści tego przepisu, że objęte jego treścią uchwały, co do uchwalenia rocznego planu gospodarczego zarządu nieruchomością wspólną i opłat na pokrycie kosztów zarządu; ocena pracy zarządu lub zarządcy, któremu zarząd nieruchomością wspólną powierzono w sposób określony w art. 18 ust. 1 oraz sprawozdanie zarządu i podjęcie uchwały w przedmiocie udzielenia mu absolutorium nie wymagają zebrania wspólnoty w sensie fizycznym, a wystarczające jest zawiadomienie o treści uchwał członków wspólnoty w drodze elektronicznej;
2. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez przyjęcie, że nie zostały przez członków wspólnoty zgłoszone inne propozycje uchwał niż wynikające z przesłanego zawiadomienia, w sytuacji, gdy członek zarządu złożył inne propozycje, nie zostały one przyjęte przez zarząd, a tym samym winny być uznane, w świetle pism zebranych w sprawie za kontrpropozycje i przedstawione pod głosowanie;
3. naruszenie artykułu 6 k.c. przez jego błędną wykładnię i uznanie, że ciężar dowodu, co do braku zasadności wprowadzenia zróżnicowanych stawek czynszowych spoczywa na powodach, w sytuacji, gdy ciężar dowodu zasadności zróżnicowana stawek winien spoczywać na pozwanej wspólnocie
4. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że powodowie, nie wykazali, że zróżnicowanie stawek czynszowych narusza warunki podejmowania uchwał w granicach art. 25 ustawy o własności lokali.
Wnieśli o zmianę wyroku przez uwzględnienie powództwa.
Pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od powodów na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Apelacja strony pozwanej nie może odnieść zamierzonego skutku.
Ustalenia dokonane w pierwszej instancji są prawidłowe i Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne. Ustalenia te wynikają z wszystkich przeprowadzonych dowodów, których ocena mieści się w graniach wyznaczonych art. 233 § 1 k.p.c.
Zarzut dotyczący nieuwzględnienia propozycji jednego z członków zarządu jest zbyt ogólny i nie odwołuje się do konkretnych dowodów np. wydruków wiadomości elektronicznych. Z ustaleń Sądu wynika, że dyskusja nad treścią planu trwała od marca 2020r. Ostatecznie o treści projektów uchwał decyduje cały zarząd.
Nie budzi też wątpliwości ustalenie, że korzystanie przez najemców z lokali użytkowych w przedmiotowym budynku generuje w porównaniu z lokalami mieszkalnymi kilkakrotnie wyższe koszty w zakresie usuwania śmieci, utrzymania porządku i ochrony. Powodowie nie przedstawili nawet przeciwnych twierdzeń, nie mówiąc o dowodach.
G. K. (3) i J. B. wskazali na fakt istnienia już od około 2018 roku proporcjonalnego zróżnicowania wysokości stawek między lokalami mieszkalnymi a użytkowymi, uzasadniając to m.in. znacznie wyższymi kosztami ponoszonymi przez wspólnotę na ochronę lokali usługowych co wynika z prowadzonego rejestru czynności pracowników ochrony (90% czasu pracownicy ochrony poświęcają obsłudze lokalów usługowych – m.in. ewidencjonowanie dostaw, otwieranie bramy), na sprzątanie terenu przed lokalami usługowymi, zabrudzonego przez klientów lokali i samochody dostawcze. Podnieśli, że za takim unormowaniem stawek już kilka lat temu głosowali też właściciele lokali usługowych. Z zeznań przesłuchanych w sprawie powodów wynika, że istnieje rozbieżność interesów właścicieli lokali niemieszkalnych i mieszkalnych. Powodowie wskazywali, że w ogóle nie głosowali nad treścią uchwały nr (...), bo i tak uchwała ta (podobnie jak każda inna) mogła być przegłosowana przez właścicieli lokali mieszkalnych. W tym powodowie upatrywali pozbawiania należnych im praw, wskazywali na ich nierówne traktowanie. Powódka G. K. (1) powoływała się na głosowania w ubiegłych latach, wskazując, że mimo, iż głosowania te odbywały się na zebraniach stacjonarnych, to i tak „były problemy”, bo nie dało się podjąć żadnej dyskusji z właścicielami lokali mieszkalnych. Powódka wprost wskazywała, że „nasze pieniądze są zarezerwowane dla mieszkańców”. Wskazuje to jednoznacznie na źródło sporu powodów jako właścicieli lokali użytkowych z zarządem i zarządcą.
Zatem z powodu zróżnicowania stawek, uchwała nie narusza zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną ani w inny sposób nie narusza interesów powodów.
Zgonie z art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali, właściciel lokalu może zaskarżyć uchwałę do sądu z powodu jej niezgodności z przepisami prawa lub z umową właścicieli lokali albo jeśli narusza ona zasady prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną lub w inny sposób narusza jego interesy. Powództwo o którym mowa w ust. 1 może być wytoczone przeciwko wspólnocie mieszkaniowej w terminie sześciu tygodni od dnia podjęcia uchwały (lub powiadomienia o jej podjęciu). Cytowany powyżej przepis przewiduje zatem, że skuteczne uchylenie uchwały uzależnione jest od spełnienia jednej z czterech przesłanek, w postaci: niezgodności uchwały z przepisami prawa (kolizja z przepisami ustawy o własności lokali oraz z przepisami kodeksu cywilnego w zakresie, w jakim ma on zastosowanie do odrębnej własności lokali), niezgodności uchwały z umową właścicieli lokali, naruszenia zasad prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną oraz naruszenia interesu właściciela lokalu w inny sposób (gdy uchwała z gospodarczego lub osobistego punktu widzenia skarżącego jest dla właściciela niekorzystna albo ma na celu pokrzywdzenie członka wspólnoty). Podkreślić przy tym należy, że niezgodność uchwały z prawem może wynikać nie tylko z treści uchwały, ale także z powodu wadliwości postępowania prowadzącego do podjęcia uchwały, jednak zarzuty formalne mogą stanowić podstawę uchylenia uchwały jedynie wtedy, gdy wadliwość postępowania miała lub mogła mieć wpływ na treść uchwały (tak też m.in. wyroki Sądu Najwyższego: z 5 października 2011 roku, IV CSK 664/10, nie publ., z 11 stycznia 2007 roku, II CSK 370/06, MP z 2007 roku, Nr 4, poz. 173, z 8 lipca 2004 roku, IV CK 543/03, OSNC 2005, nr 7-8, poz. 132, czy z 16 października 2002 roku, IV CKN 1351/00, OSNC 2004, Nr 3, poz. 40).
Mają rację apelujący, że art. 30 ustawy o własności lokali stanowi, że uchwalenie rocznego planu gospodarczego, opłat na pokrycie kosztów zarządu oraz sprawozdanie zarządu i podjęcie uchwały w przedmiocie udzielenia mu absolutorium wymagają zebrania wspólnoty wymaga zwołania zebrania ogółu właścicieli lokali co najmniej raz w roku. Jest to jednak kwestia proceduralna, której wadliwość nie powoduje automatycznie konieczności uchylenia uchwały. Biorąc pod uwagę szczególne okoliczności związane z epidemią (...) decyzja zarządu Wspólnoty, aby w 2020 roku zrezygnować z zebrania w sensie fizycznym i zastąpić go dyskusją na forum internetowym a następnie zagłosować w formie elektronicznej była racjonalna i nie miała – również w ocenie Sądu Apelacyjnego – negatywnego wpływu na treść podjętej uchwały.
Jak ustalił Sąd I instancji, „(...) zawiadomienie o powyższym wystosowane zostało do każdego właściciela lokalu na piśmie na minimum tydzień przed terminem zebrania i zawierało wskazanie dnia, godziny miejsca i porządku obrad. Do przesłanych właścicielom lokali zawiadomień o zebraniu, dołączone zostały: porządek zebrania, projekty uchwał, w tym projekt planu gospodarczego, sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z zarządu. Z uwagi na fakt, że termin zebrania zbiegł się z wystąpieniem stanu epidemii (...) (który ogłoszony został z dniem 14 marca 2020 rokuj, celem zapewnienia bezpieczeństwa członkom wspólnoty, zapobieżenia zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej u ludzi wywołanej tym wirusem, pismem z dnia 16 marca 2020 roku, zmieniony został tryb odbycia zebrania rocznego wyznaczonego na 23 marca 2020 roku, z zebrania otwartego na zebranie „bez udziału mieszkańców". Pismo z 16 marca 2020 roku zawierało nie tylko informację o zmianie trybu zebrania, ale też o sposobie głosowania, o możliwości zgłaszania uwag lub zmian do uchwał, a także o możliwości uzyskiwania wszelkich informacji i wyjaśnień, z dokładnym i szczegółowym oznaczeniem dróg komunikacji".
Należy też podkreślić, że powodowie nie podnosili zarzutów odnośnie trybu głosowania, nieważności głosowania, jego wadliwości, zarzutów odnośnie liczby oddanych głosów w drodze ich indywidualnego zbierania ani prawidłowości obliczenia głosów dla ustalenia przegłosowania uchwały numer (...). W rezultacie uprawniony jest wniosek, że powodowie nie wykazali wpływu braku zebrania stacjonarnego na treść przedmiotowej uchwały.
Zasadą określoną w art. 23 ust. 1 ustawy o własności lokali jest, że uchwały właścicieli lokali są podejmowane bądź na zebraniu, bądź w drodze indywidualnego zbierania głosów przez zarząd; uchwała może być wynikiem głosów oddanych częściowo na zebraniu, częściowo w drodze indywidualnego ich zbierania.
Określony w ustawie sposób głosowania w drodze indywidualnego zbierania głosów oznacza, że aby współwłaściciele mogli przystąpić do głosowania niezbędne jest aby zarząd przedstawił właścicielowi na piśmie projekt uchwały, a następnie odebrał od każdego właściciela lokalu jego głos ze wskazaniem, czy był on za, przeciw, czy też wstrzymał się od głosu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2014 r. IV CSK 727/13). W każdym wypadku oddany głos należy traktować jako oświadczenie woli złożone w dowolny, ale możliwy do zidentyfikowania i sprawdzenia sposób. Wykładnia oświadczenia woli złożonego w powyższych przypadkach powinna być poddana regułom, o których mowa w art. 65 k.c. Według tego przepisu oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. Zgodnie zaś z tradycyjnym ujęciem nie podlegają wykładni oświadczenia jasne, niebudzące wątpliwości - zgodnie z zasadą clara non sunt interpretanda. Na gruncie komentowanego artykułu przyjmuje się także tzw. kombinowaną metodę wykładni. Za tą metodą opowiada się nie tylko doktryna prawa cywilnego, ale i judykatura (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2007 r., II CSK 489/06, LEX nr 274245).
Dodać należy, że ustawa o własności lokal nie zastrzega żadnej szczególnej formy dla indywidualnego zbierania głosów właścicieli lokali, ani też powiadamiania ich o zebraniach i uchwałach. Przyjąć należy, że wybór sposobu zbierania głosów należy do kompetencji i zadań zarządu lub zarządcy, a sposób, w jaki następuje komunikacja z członkami wspólnoty, powinien być efektem wzajemnych ustaleń (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 26 maja 2015 r., sygn. akt I ACa 356/15.
Nie sposób uznać, iż przepis art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali jest przepisem szczególnym, który nie przewiduje możliwości głosowania nad uchwałą w formie elektronicznej. Przeciwnie, u.w.l. nie zastrzega żadnej szczególnej formy dla indywidualnego zbierania głosów właścicieli lokali" (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 27 marca 2013 r.).
Biorąc pod uwagę przedstawione argumenty apelację oddalono na podstawie art. 385 k.p.c.
O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w oparciu o art. 98 § 1 k.p.c. biorąc pod uwagę wynik sporu.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację: Józef Wąsik
Data wytworzenia informacji: