Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Andrzej Żelazowski

Protokolant: Grzegorz Polak

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2024 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko Skarbowi Państwa - Państwowemu Gospodarstwu (...) (...) (dawniej (...) w K.)
oraz Gminie C.

przy interwencji ubocznej po stronie pozwanej (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda oraz interwenienta ubocznego

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 18 czerwca 2021 r.,
sygn. akt I C 620/17

1.  uchyla zaskarżony wyrok w punkcie I. i umarza postępowanie co do kwoty 80.000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 18 czerwca 2021 r. do dnia zapłaty;

2.  zmienia częściowo zaskarżony wyrok w ten sposób, że punktowi
II. nadaje treść:

„II. zasądza od strony pozwanej Gminy C. na rzecz powoda M. J. kwotę 20.000 zł (dwadzieścia tysięcy złotych)
z ustawowymi odsetkami od dnia 08 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i dalszymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia
01 stycznia 2016 r., do dnia zapłaty oraz odsetki ustawowe od kwoty 80.000,00 zł od dnia 08 września 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.
i dalsze odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 80.000,00 zł od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia 17 czerwca 2021 r.;”;

3.  oddala apelację interwenienta ubocznego;

4.  zasądza od strony pozwanej Gminy C. oraz od interwenienta ubocznego na rzecz powoda kwoty po 4.050,00 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

5.  nakazuje pobrać od strony pozwanej Gminy C. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Krakowie kwotę 2.960,15 zł (dwa tysiące dziewięćset sześćdziesiąt złotych i piętnaście groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt IACa 1347/21

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 17 czerwca 2024 r.

Pozwem z dnia 5 kwietnia 2017 roku powód M. J. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa – wówczas Regionalnego Zarządu Gospodarki (...) w K. – obecnie Państwowe Gospodarstwo (...) oraz Gminy C. kwoty 100 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 września 2015 roku tytułem zadośćuczynienia za doznane cierpienia psychiczne i fizyczne oraz o zasądzenie od pozwanych kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie żądania powód podał, że 27 listopada 2014 roku prowadził samochód ciężarowy marki M. (...) nr rej. (...), dostarczając beton drogowy z polecenia swojego pracodawcy. Podczas przejazdu przez most na potoku Ł. w gminie C. most ten uległ zawaleniu na trasie prowadzącej do miejsca dostarczenia betonu. W wyniku tego samochód przewrócił się na bok, wpadając do rzeki, a kierujący podjazdem powód doznał licznych obrażeń ciała, w wyniku których niezbędna była hospitalizacja i poddanie licznym zabiegom leczniczym, w tym wprowadzeniu drenażu ssącego do jamy opłucnowej. Po zakończeniu leczenia powód musiał odbyć długą rehabilitację. Doznane przez powoda cierpienia fizyczne i psychiczne w tym konieczność leczenia i korzystania z pomocy innych osób winny podlegać rekompensacie przez sprawcę szkody. Zdaniem powoda jedynie oznakowanie mostu mogło uchronić do przed wypadkiem i zapobiegłoby jego wjazdowi na most. Kierowca samochodu nie miał bowiem możliwości oceny wytrzymałości mostu, nie posiadając w tym zakresie wiedzy specjalistycznej.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Krakowie:

I.  zasądził od strony pozwanej Gminy C. na rzecz powoda M. J. kwotę 80 000 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 czerwca 2021r. do dnia zapłaty;

II.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie w stosunku do strony pozwanej Gminy C.;

III.  oddalił powództwo w stosunku do Skarbu Państwa - Państwowego Gospodarstwa (...);

IV.  zasądził od strony pozwanej Gminy C. na rzecz powoda M. J. kwotę 7 200 (siedem tysięcy dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

V.  odstąpił od obciążenia powoda dalszymi kosztami procesu.

Wyrok wydany został w następującym stanie faktycznym sprawy:

W dniu 27 listopada 2014 roku podczas wykonywania zleconego przez pracodawcę transportu samochodem marki M. (...) o nr rej. (...) powód zdecydował się skorzystać z przejazdu mostem nad potokiem Ł. w miejscowości P.. Samochód prowadzony przez powoda przewoził transport betonu wraz z pompą do jego tłoczenia. Był to kolejny transport budowlany wykonywany tą samą drogą. Wcześniej inne pojazdy ciężarowe przejeżdżały przez most nad potokiem bez żadnych problemów. Łączna masa przedmiotowego samochodu wynosiła około trzydziestu ton.

Podczas przejazdu most uległ zawaleniu. W wyniku tego samochód prowadzony przez powoda wywrócił się na bok i spadł do potoku powodując u powoda liczne obrażenia. Na moście, jak też w jego pobliżu, nie było żadnych oznaczeń odnośnie dopuszczalnego ciężaru samochodów jak też przez długi czas sam powód i inni kierowcy samochodów ciężarowych przejeżdżali przez ten most.

Most, który uległ zawaleniu został wybudowany bez wymaganych pozwoleń i stanowił samowolę budowlaną. Został on wzniesiony przez właścicieli posesji znajdujących się po jednej stronie rzeki wiele lat przed wypadkiem. Wiedzą o istnieniu mostu dysponowała sołtys wsi P. B. S.. Most ten był jedyną drogą dojazdową z drogi gminnej do L., aby dostać się do drogi publicznej trzeba było przejechać ten most. Most był zbudowany ok. 2002r. a wykonali go systemem gospodarczym mieszkańcy gminy z uwagi na brak dojazdu do ich gospodarstw a w szczególności brak możliwości dojazdu karetką pogotowia ratunkowego i straży pożarnej. Przed budową mostu można było dojechać do drogi gminnej przez prywatne posesje dopóki ich właściciele pozwalali na przejazd, a kiedy zabronili jedyną drogą dostania się do drogi gminnej było przejście przez rzekę. Mieszkańcy wielokrotnie interweniowali o budowę mostu z uwagi na powyższe trudności i niedogodności. Sołtys P. był świadom tego, że most stanowi prowizorkę, a po wypadku most został odbudowany bez stosownych zezwoleń jednak samochody ciężarowe z betonem nie przejeżdżają przez ten most, a beton na drugą stronę potoku jest wylewany za pomocą węża. Sołtys P., jak zeznała, była świadoma, ze zarówno przy pierwszej budowie jak i przy drugiej nie było stosownych zezwoleń budowlanych ani nadzoru. Działka, na której został posadowiony most przebiegała nad potokiem i przez stanowiła własność Skarbu Państwa, znajdując się w zarządzie Regionalnego Zarządu Gospodarki (...) (obecnie (...)).

Most i przejazd za nim nie został ujęty w gminnych planach sieci drogowej. W związku z tym nie został on w żaden sposób oznakowany, a w szczególności przed wjazdem na most brak było znaku dotyczącego maksymalnego obciążenia pojazdów, jakie mogą po nim przejeżdżać.

Po wypadku z udziałem powoda most został ponownie nielegalnie odbudowany w okresie pomiędzy 27.11.2014r. (wypadek) a 28.05.2015r. Nadzór Budowlany w drodze decyzji administracyjnej nakazał jego rozebranie. W trakcie postępowania administracyjnego ustalono, że roboty budowlane mostu wymagały uzyskania decyzji i pozwolenia na budowę, zgodnie z prawem budowlanym. (...) Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w K. uznał, że zarówno pierwszy jak i drugi most został wzniesiony w warunkach samowoli budowlanej i nakazał jego rozebranie.

Na podstawie opinii biegłego sądowego dr med. W. Sąd ustalił, że w wyniku wypadku M. J. doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu wynoszącego 40% i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wynoszącego 10%. Trwały uszczerbek spowodowany był złamaniem trzonu kręgu TH12 i L1 z większą deformacją trzonu L1, złamaniem kości ramiennej lewej z uszkodzeniem stożka pierścienia rotatorów. Powyższe uszkodzenia leczone były zachowawczo gorsetem J. a następnie rehabilitacyjnie do 22.07.2016 r. Obecnie stwierdzono powstanie na wysokości w/w złamań zmiany zwyrodnieniowe, a większa deformacja trzonu L1 kwalifikuje się do wertebroplastyki. Wskazana jest też okresowa kontynuacja leczenia rehabilitacyjnego, którego celem jest działanie przeciwbólowe. W przypadku dalszych progresji zmian zwyrodnieniowych wskazane będzie działanie operacyjne. W przypadku dalszych progresji zmian stawu barkowego wskazana będzie endoproteza stawu łopatkowo-ramiennego. Opisane zmiany w zakresie narządu ruchu nie kwalifikują powoda do zawodu kierowcy a niezdolność do zawodu kierowcy jest trwała. Zmiany w zakresie stawu barkowego lewego są następstwem urazu wypadku z dnia 27.11.2014r. i nie są wynikiem wykonywanej pracy zawodowej powoda jako kierowcy, dotychczasowej jego aktywności fizycznej, uwarunkowań genetycznych płci i wagi. Powrót powoda do pracy jako kierowca samochodu, co nastąpiło faktycznie, nie przyczynił się do pogorszenia stanu zdrowia powoda.

Zgodnie z orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS M. J. był niezdolny do i związku z tym przysługiwało mu świadczenie rehabilitacyjne. Jego stan był następstwem wypadku z dnia 27 listopada 2015 roku. W okresie choroby powód zmuszony był korzystać z pomocy rodziny.

Sąd ustalił, że po wypadku powodowi przyznano okresowo rentę. Z uwagi na sytuację materialną rodziny powód podjął pracę u poprzedniego pracodawcy, gdzie pracuje nadal jako kierowca 8 godzin dziennie, jednak kieruje niedużym samochodem dostawczym, ponieważ nie może już pracować na samochodach ciężkich, tak jak przed wypadkiem, z uwagi na niewładną lewą rękę po wypadku. Powód ma też trudności z samodzielnym ubieraniem się z powodu niewładnej ręki, jak też z innymi czynnościami, do których niezbędne są dwie ręce. Powód jest pod stałą kontrolą lekarza ortopedy i przechodzi rehabilitację w ramach NFZ. Ponieważ jako skutek wypadku ma częste bóle kręgosłupa i nóg, często przebywa na zwolnieniach lekarskich. Ma również problemy z oddychaniem, a to jako skutek urazu płuc i żeber w wyniku wypadku. Mieszka wraz z żoną, która bardzo mu pomaga w czynnościach, których nie może wykonać, jak też opiekowała się nim po wypadku bowiem przez 3 miesiące musiał leżeć w gorsecie ortopedycznym.

Sąd Okręgowy wskazał, że powództwo należało uznać za zasadne jedynie w odniesieniu od Gminy C..

Zgodnie z art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Istotą sporu w niniejszej sprawie było przesądzenie, czy pozwane w sprawie Skarb Państwa lub Gmina C. ponosiły odpowiedzialność za skutki zawalenia mostu na potoku Ł. w miejscowości P. w dniu 27 listopada 2014 roku.

Odnośnie Skarbu Państwa brak było w ocenie Sadu Okręgowego podstaw, aby przyjąć odpowiedzialność tego podmiotu w wyniku stwierdzenia niezgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej, zarówno w formie działania jak i zaniechania. Brak jest bowiem z materiale procesowym w niniejszej sprawie informacji, że organ Skarbu Państwa w toku swojej działalności powziął jakąkolwiek informację na temat wykonania w miejscowości P. mostu, który uległ zawaleniu w trakcie przejazdu powoda. Podmiot ten nie miał możliwości bez odpowiedniej sygnalizacji ze strony mieszkańców lub innych organów do dowiedzenia się o istnieniu mostu i zawiadomienia właściwych organów nadzoru budowlanego. Stąd konsekwencje w postaci wzniesienia mostu nad przedmiotowym potokiem bez wymaganych prawem pozwoleń nie mogą obciążać organu w żadnym zakresie.

Sąd Okręgowy wskazał ,ze nie sposób podzielić stanowiska powoda, iż sam stosunek własności w odniesieniu do gruntu pokrytego wodą płynącą, jaki statuują właściwe przepisy powoduje, iż wzniesiony na tych gruntach most nie tylko bez wymaganych pozwoleń, ale również bez wiedzy osób, pod zarządem których znajduje się ten grunt może powodować powstanie po stronie Skarbu Państwa obowiązku utrzymania i zapewnienia właściwego korzystania z obiektu.

Odmienna sytuacja zachodzi w odniesieniu do Gminy C.. Do zadań własnych gminy należy m.in. sprawy dotyczące gminnych ulic, placów i mostów. W realiach niniejszej sprawy gmina nie tylko miała pełną możliwość zidentyfikowania, iż na potoku Ł. wzniesiony został bez wymaganych pozwoleń most, który nie został ujęty w gminnej dokumentacji drogowej. Nie sposób pominąć, iż przed momentem zawalenia most był użytkowany przez wiele lat przez wiele lat, a zatem jego istnienie winno było objęte zainteresowaniem władz gminy. Wiedzę o przedmiotowym moście posiadał Sołtys wsi P.. Organy Gminy C. tolerując istnienie samowoli budowlanej pierwotnego mostu, na którym nastąpił wypadek, poprzez wiele lat uchybiały nie tylko nałożonym na nie przez prawo zadaniom, ale również wynikającemu z przepisów obowiązkowi zawiadomienia właściwych organów o przestępstwie (art. 304 § 2 k.p.k.). Zgodnie bowiem z art. 90 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo Budowlane wzniesienie budowli bez wymagalnego pozwolenie na budowę stanowi przestępstwo. W tym kontekście tolerowanie przez Gminę C. mostu stanowiącego przedłużenie drogi gminnej stanowiło przejaw niezgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej.

Bez znaczenia pozostaje, że gmina nie miała obowiązku utrzymywania mostu na drodze wewnętrznej, skoro szkoda wynikła z innego rodzaju zaniechania jej organów. Nawet jeżeli most nie znajdował się w ciągu drogi gminnej, lecz stanowił drogę zewnętrzną, to i tak gmina nie miał prawa do utrzymywania sytuacji, w której zjazd z drogi gminnej do posesji następuje przez most stanowiący samowolę budowlaną. Gmina C. miała bowiem pełną możliwość dowiedzenia się o istnieniu mostu stanowiącego dojazd do znacznej liczby domostw znajdujących się na jej terenie.

Z ustalonego stanu faktycznego w sposób jednoznaczny wynika, że most, który uległ zawaleniu na skutek przejazdu powoda nie był żaden sposób oznaczony. Brak było na nim zatem jakiekolwiek ograniczenia odmiennego od tego, jakie występowało na pozostałym odcinku przejazdu samochodem ciężarowym przez powoda. W świetle powyższego powód był uprawniony do dokonania przejazdu przez most i wjazdu na drogę wewnętrzną. Nie sposób zatem przyjąć, iż powód swoim bezprawnym działaniem przyczynił się do powstania wypadku.

W odniesieniu do roszczenia powoda sąd wskazał, ze znajduje ono uzasadnienie na podstawie art. 444 §1 i art. 445 §1 k.c. Powód na skutek wypadku przez okres kilku miesięcy był unieruchomiony, wymagał stałej pomocy osoby trzeciej, a jego dolegliwości późniejsze i trwające do dnia dzisiejszego są uciążliwe. Powód doznaje bólu, niesprawności z powodu uszkodzenia lewej ręki, nie może wykonywać dotychczasowej pracy w pełnym zakresie. Z tych przyczyn Sąd uznał, że odpowiednią w celu zrekompensowania doznanej przez powoda krzywdy będzie kwota 80 000 zł, którą zasądził z ustawowymi odsetkami od dnia wydania wyroku mając na względzie, iż ustalenie zakresu i rozmiaru szkody nastąpiło na dzień zamknięcia rozprawy.

Od powyższego wyroku apelację wniósł powód oraz interwenient uboczny.

Powód zaskarżył powołany wyrok w stosunku do pozwanej Gminy C., w części - w zakresie pkt II, zarzucając zaskarżonemu wyrokowi:

-

naruszenie prawa procesowego w zakresie mogącym mieć istotne znaczenie dla wyniku sprawy w postaci naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. polegającego na pominięciu przy ustalaniu wielkości należnego Powodowi zadośćuczynienia dowodów z dokumentów w postaci dokumentacji medycznej zalegającej w aktach sprawy;

-

naruszenie prawa procesowego w zakresie mogącym mieć istotne znaczenie dla wyniku sprawy w postaci naruszenia art. 227 w zw. z art. 278 § 1 kodeksu postępowania cywilnego poprzez oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lekarza pulmonologa oraz biegłego psychologa, podczas gdy przeprowadzenie przedmiotowych dowodów było celowe dla prawidłowego i całkowitego ustalenia stanu zdrowia Powoda powstałego w następstwie wypadku;

-

naruszenie prawa materialnego w postaci naruszenia art. art. 445 § 1 w zw. z art. 444 § 1 kodeksu cywilnego poprzez zasądzenie zadośćuczynienia w rażąco zaniżonej wysokości w stosunku do doznanej przez powoda krzywdy

W związku z powyższym wniósł o;

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a)  zasądzenie od pozwanej Gminy C. na rzecz powoda M. J. dalszej kwoty 20 000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 8 września 2015 r. do dnia zapłaty;

b)  zasądzenie od pozwanej Gminy C. na rzecz powoda M. J. dalszych odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 80 000,00 zł za okres od 8 września 2015 r. do dnia 17 czerwca 2021 r.;

1.  zasądzenie od pozwanej Gminy C. na rzecz powoda M. J. kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

Ponadto, z ostrożności procesowej na wypadek nie uwzględnienia zarzutu naruszenia art. 445 § 1 w zw. z art. 444 § 1 kodeksu cywilnego i uznania, że zgormadzony w aktach sprawy materiał dowodowy nie stanowi dostatecznego uzasadnienia dla przyznania powodowi zadośćuczynienia w żądanej wysokości, wniósł o:

- przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lekarza pulmonologa oraz dowodu z opinii psychologa na okoliczności wskazane w pozwie.

Interwenient uboczny zaskarżył powołany wyrok w części, tj. w zakresie pkt. I oraz IV i V, zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu:

I. naruszenie norm prawa procesowego, mające istotny i bezpośredni wpływ na wynik sprawy, a to:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów oraz brak wszechstronnego rozważenia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz na dokonaniu oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w sposób sprzeczny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, polegający w szczególności na uznaniu za fachową, rzetelną, jasną i wyczerpującą opinię sporządzoną przez biegłego z zakresu ortopedii i traumatologii - dr n. med. W. R. (1), podczas gdy opinia ta nie może stanowić podstawy do czynienia ustaleń przez Sąd;

2.  art. 205 ¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c. poprzez nierozpoznanie zawartego w piśmie procesowym Interwenienta z dnia 17 grudnia 2020 roku wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu ortopedii;

3.  art. 224 § 1 k.p.c. w zw. z art. 316 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie przez Sąd I instancji błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, które miały wpływ na jego treść, a polegające na:

•

braku ustalenia, że Skarb Państwa - (...) w K. (poprzednik prawny Skarbu Państwa - Państwowego Gospodarstwo (...)) w chwili zdarzenia jako właściciel działki, na której został posadowiony nad potokiem Ł., tj. działki nr (...) był jednocześnie posiadaczem samoistnym mostu;

•

ustaleniu, że Skarb Państwa - (...) w K. (poprzednik prawny Skarbu Państwa - Państwowego Gospodarstwo (...)) nie miał możliwości powzięcia wiadomości o istnieniu mostu nad potokiem Ł. w Gminie C.;

•

ustaleniu, że zawiadomienie przez Pozwaną Gminę C. organów nadzoru budowlanego oraz złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w związku z zbudowanie bez zezwolenia mostu nad potokiem Ł. stanowi wykonywanie władzy publicznej;

•

braku ustaleniu, że Powód swoim zachowanie polegającym na próbie przejazdu przez most pojazdem o masie około 30 ton przez most znajdujący się nad potokiem Ł. nie przyczynił się do zaistnienia zdarzenia z dnia 27 listopada 2014 roku;

•

ustaleniu, że Powód na skutek zdarzenia z dnia 27 listopada 2014 roku doznał uszczerbku na zdrowiu uzasadniającego przyznanie zadośćuczynienia w wysokości 80 000 zł

II. Naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

1)  art. 417 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 445 § 1 k.c. oraz w zw. z art. 444 § 1 k.c. poprzez jego zastosowanie oraz zasądzenie od Pozwanej Gminy C. na rzecz Powoda zadośćuczynienia związku ze zdarzeniem z dnia 27 listopada 2014 roku, pomimo tego, że zaistnienie zdarzenia nie pozostaje w związku z wykonywaniem władzy publicznej przez jednostkę samorządu terytorialnego;

2)  art. 434 k.c. w zw. z art. 415 k.c. oraz art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. poprzez ich niezastosowanie oraz oddalenie powództwa w stosunku do Skarbu Państwa - Państwowe Gospodarstwo (...), pomimo tego, że jego poprzednik prawny - Skarb Państwa - (...) w K. był posiadaczem samoistnym mostu posadowionego nad potokiem Ł. w Gminie C.;

3)  art. 362 k.c. poprzez jego niezastosowanie pomimo tego, że Powód swoim zachowaniem polegającym na próbie przekroczenia mostu stanowiącego samowolę budowlaną przy użyciu pojazdu, którego łączna masa wynosiła około 30 ton;

Mając na uwadze powyższe zarzuty interwenient uboczny wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w stosunku do Pozwanej Gminy C. w całości, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda zasługiwała na uwzględnienie, apelacja interwenienta ubocznego nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd Okręgowy przeprowadził prawidłowo postępowanie dowodowe, dokonując wszechstronnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 233 § 1 k.p.c. Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny aprobuje w całości ustalenia faktyczne Sądu I instancji i przyjmuje je za własne czyniąc podstawą orzeczenia w sprawie. Sprawia to, że zbędne jest ich dalsze powtarzanie w uzasadnieniu wyroku.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, że most, który uległ zawaleniu pozostawał częścią ciągu drogowego stanowiącego drogę wewnętrzną w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych t. jednol. Dz. U. z 2024 r., poz. 320) i pozostawał w faktycznym zarządzie pozwanej Gminy. Z tej przyczyny winien być traktowany jako element składowy drogi, co oznacza, że obowiązek prawidłowego jego oznakowania bądź też wyłączenia z ruchu wobec faktu, że stanowił samowolę budowlaną ciążył na pozwanej Gminie jako zarządcy drogi stosownie do art. 8 ust. 3 i 4 powołanej ustawy, co przesądza o odpowiedzialności pozwanej Gminy za doznaną przez powoda szkodę. Samo udostępnienie drogi do korzystania publicznego w warunkach określonych w art. 8 ustawy powoduje powstanie publicznoprawnych obowiązków zarządcy w zakresie utrzymania drogi w stanie pozwalającym na bezpieczne korzystanie z niej. Niedopełnienie tych obowiązków, jako sprzeczne z ustawą wypełnia więc znamiona zachowania się bezprawnego bezprawności w rozumieniu art. 415 k.c. (rozumianej jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym). Zarządca drogi wewnętrznej działa przy tym nie jako organ administracji publicznej lecz jako podmiot cywilnoprawny co oznacza, że podstawę odpowiedzialności pozwanej Gminy stanowi art. 415 k.c., nie zaś art. 417 k.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 12 września 2018 r., I Ca 396/18, LEX nr 2578897).

Wbrew zarzutom podnoszonym przez interwenienta ubocznego w apelacji powodowi nie można skutecznie postawić zarzutu przyczynienia się do skutków zaistniałego wypadku. Jak wynika z zgromadzonego materiału dowodowego uprzednio dokonywano przejazdów przez sporny most ciężkimi samochodami ciężarowymi, jednocześnie brak było znaków ograniczających tonaż pojazdów uprawniający do wjazdu na most. Jak wynika z załączonego do akt materiału zdjęciowego wykonanego po wypadku most miał solidną betonową konstrukcję. Nie można zatem w takich okolicznościach postawić powodowi zarzutu, iż winien był powziąć wątpliwości, czy most wytrzyma ciężar prowadzonego przez niego pojazdu. Oznacza to, że również podnoszony przez interwenienta ubocznego zarzut przyczynienia się powoda do zaistniałej szkody nie zasługuje na uwzględnienie.

Nie zasługują także na uwzględnienie zarzuty podnoszone przez interwenienta ubocznego odnoszące się do wniosków wynikających z opinii biegłego chirurga ortopedy W. R.. W ocenie Sądu Apelacyjnego sporządzona przez biegłego opinia jest w pełni wyczerpująca i miarodajna dla rozstrzygnięcia sprawy co sprawia, że brak było podstaw do przeprowadzenia dowodu z opinii kolejnego biegłego.

Biorąc pod rozwagę rodzaj i charakter poniesionych przez powoda obrażeń (złamanie żeber, uszkodzenie płuc) oraz okoliczności wypadku i doznaną w związku z tym przez powoda traumę na uwzględnienie zasługiwały zarzuty apelacji powoda naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 227 w zw. z art. 278 § 1 kodeksu postępowania cywilnego wobec oddalenia wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lekarza pulmonologa oraz biegłego psychologa na okoliczność ustalenia doznanego przez powoda uszczerbku na zdrowiu będącego następstwem wypadku.

Sąd Apelacyjny dowód ten przeprowadził w postępowaniu apelacyjnym. Z opinii biegłego pulmunologa P. S. wynika, że powód w następstwie wypadku doznał dodatkowego, ponad stwierdzony opinię biegłego W. R., długotrwałego uszczerbku na zdrowiu na poziomie 20 % w wyniku uszkodzenia dwóch żeber oraz płuc i opłucnej bez niewydolności oddechowej, a nadto, że w ciągu ok. 6 miesięcy od wypadku nasilenie cierpień psychicznych i fizycznych powoda w wyniku urazu doznanego w wypadku było znaczne (vide: opinia biegłego k. 581).

Z opinii biegłej psycholog D. W. wynika, że powód w wyniku wypadku zaistniałego w dniu 27 listopada 2014 r. doznał nasilonych zaburzeń w sferze psychiki, silnych cierpień psychicznych, w związku z którymi doszło do rozwinięcia się symptomów zespołu pourazowego, które utrzymywały się przez okres ponad czterech lat po zdarzeniu, a z czasem doszło do stopniowego wygaszania się części tych objawów i przejścia w utrwalone zaburzenia adaptacyjne o charakterze depresyjno-lękowym, których objawy występują nadal, przy czym rokowanie co do stanu zdrowia powoda w przyszłości jest niepewne i raczej niekorzystne z uwagi na wieloletni przebieg występujących zaburzeń i ich utrwalenie się (vide: opinia biegłej k. 639-644).

Sporządzone przez powołanych biegłych opinie są wyczerpujące, reprezentują wysoki poziom merytoryczny, a przy tym biegli wyczerpująco odnieśli się do wszystkich podnoszonych do opinii zarzutów co sprawia, że są one miarodajne dla rozstrzygnięcia sprawy.

W judykaturze ugruntował się pogląd opowiadający się za kompensacyjnym charakterem przewidzianego w art. 445 §1 k.c. zadośćuczynienia pieniężnego, tj. uznający je za sposób naprawienia szkody niemajątkowej, wyrażającej się krzywdą w postaci doznanych cierpień fizycznych i psychicznych. Powinno ono uwzględniać nie tylko krzywdę istniejącą w chwili orzekania, ale również taką, którą poszkodowany będzie w przyszłości na pewno odczuwać, oraz krzywdę dającą się z dużym stopniem prawdopodobieństwa przewidzieć. O rozmiarze należnego zadośćuczynienia pieniężnego powinien zatem decydować w zasadzie rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, stopień i trwałość kalectwa i inne podobne okoliczności. Niewymierny w pełni charakter tych okoliczności sprawia, że sąd przy ustalaniu rozmiaru krzywdy i tym samym wysokości zadośćuczynienia ma pewną swobodę. Podkreśla się, że ocena sądu w tym względzie powinna opierać się na całokształcie okoliczności sprawy. Istotnym elementem indywidualizującym jest wiek poszkodowanego bowiem intensywność cierpień z powodu kalectwa jest większa u człowieka młodego, skazanego na rezygnację z radości życia, jaką daje zdrowie, możność pracy i osobistego rozwoju (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.09.2002 r., IV CKN 1266/00, Lex nr 80272). Zadośćuczynienie musi przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną, z drugiej zaś strony powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, jednakże uwzględnianie stopy życiowej społeczeństwa przy określaniu wysokości zadośćuczynienia nie może podważać jego kompensacyjnej funkcji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10.03.2006 r., IV CSK 80/05, OSNC 2006/10/175).

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił okoliczności uzasadniające przyznanie powodowi zadośćuczynienia na poziomie co najmniej 80.000 zł, przy uwzględnieniu wniosków wypływających z opinii powołanego w sprawie biegłego W. R. i wyjątkowo rozległych obrażeń doznanych przez powoda w wypadku. Szkoda niemajątkowa dotyka sfery doznań psychicznych człowieka, obejmuje ból, cierpienie, tak fizyczne, jak i psychiczne, jest niewymierna i w zasadzie nieodwracalna, dlatego nie da się jej wyrazić i ocenić w sposób adekwatny w kwocie pieniężnej. Można to uczynić jedynie w sposób przybliżony, pośredni, niedoskonały. W ocenie Sądu Apelacyjnego zadośćuczynienie w wysokości zasądzonej w zaskarżonym wyroku uwzględnia obniżenie jakości życia powoda we wszystkich powołanych płaszczyznach, ujemne przeżycia powoda z tym związane i w pośredni sposób pozwoli na wyrównanie doznanego przez powoda uszczerbku.

W ocenie Sądu Apelacyjnego stwierdzony w toku postępowania apelacyjnego dodatkowy uszczerbek powoda na zdrowiu będący następstwem wypadku i związane z tym cierpienia psychiczne i fizyczne powoda, jak również znaczny łączny rozmiar doznanego przez powoda uszczerbku na zdrowiu, uzasadniają podwyższenie zasądzonego na rzecz powoda zadośćuczynienia na podstawie art. 444 §1 i art. 445 §1 k.c. i zasądzenie dodatkowo kwoty 20.000,00 zł co oznacza, że dochodzone przez powoda roszczenie winno podlegać uwzględnieniu w całości, a apelacja powoda w tym zakresie zasługuje na uwzględnienie.

Na uwzględnienie zasługiwał także podniesiony przez powoda zarzut, iż dochodzone przez powoda roszczenie winno zostać zasądzone z odsetkami od dnia 08 września 2015 r., nie zaś od dnia wyroku. W okolicznościach niniejszej sprawy niewątpliwie już w tej dacie znane były pozwanemu wszelkie okoliczności uzasadniające wypłatę zadośćuczynienia w zasądzonej wysokości (por. w tym zakresie np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.02.2011 r., ICSK 243/10, Lex Nr 848109), a strona pozwana wzywana była uprzednio do zapłaty należności (art. 455 i art. 481 §1 k.c.). Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia ma charakter zobowiązania bezterminowego. Przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania wierzyciela (pokrzywdzonego) skierowanego wobec dłużnika do spełnienia świadczenia - art. 455 k.c . (por. wyrok SN z 22.07.2007 r., I CSK 433/06, LexPolonica nr 1909786). Wyrok Sądu zasądzający zadośćuczynienie ma charakter deklaratoryjny. Rozmiar szkody, a tym samym wysokość zgłoszonego żądania istotnie podlega weryfikacji w toku procesu, nie zmienia to jednak faktu, że chodzi o weryfikację roszczenia wymagalnego już w dacie zgłoszenia, a nie dopiero w dacie sprecyzowania kwoty i przedstawienia dowodów. Jeżeli po weryfikacji okaże się, że ustalona kwota odszkodowania nie przekracza wysokości kwoty żądanej już wcześniej, nie ma przeszkód do zasądzenia odsetek od tej wcześniejszej daty (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8.02.2012 r., V CSK 57/11; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.02.2011 r., I CSK 243/10, Lex Nr 848109).

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny, na zasadzie art. 386 §1 k.p.c. w uwzględnieniu apelacji powoda orzekł jak w punkcie 2. wyroku, oddalając w całości, na zasadzie art. 385 k.p.c., apelację interwenienta ubocznego (punkt 3. wyroku) .

Mając na względzie, iż powód w związku z zapłatą w toku postępowania apelacyjnego przez pozwaną Gminę należności zasądzonej w punkcie I. wyroku cofnął w tej części pozew ze zrzeczeniem się roszczenia, Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok w punkcie I. i w tej części postępowanie w sprawie umorzył na zasadzie art. 386 §3 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzekł Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 98 § 1, §1 ¹, §3 k.p.c. w zw. z §2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, przy uwzględnieniu, że wobec częściowego spełnienia świadczenia w toku postepowania apelacyjnego pozwana Gmina winna zostać uznana za przegrywającą sprawę w całości.