Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Zygmunt Drożdżejko

Protokolant: Julia Grabowska

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2025 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa(...) Funduszu (...) we W.

przeciwko J. D. i B. D. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych złożonej osobiście i apelacji złożonej przez pełnomocnika od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 1 grudnia 2022 r. sygn. akt I C 1632/17

uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Kielcach, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 701/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 11 marca 2025r.

Powód (...) Fundusz (...) we W. po sprecyzowaniu powództwa ostatecznie wnosił o zasądzenie od pozwanych B. D. (1) i J. D. na jego rzecz kwoty 159.886,80 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty z zastrzeżeniem, że odpowiedzialność pozwanych jest ograniczona do przysługującego im prawa własności nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), na której ustanowiono hipotekę umowną zwykłą na kwotę 131.866,67 zł i hipotekę umowną kaucyjną do kwoty 31.000 zł, oraz o zasadzenie od pozwanych na jego rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniesiono, że:

W dniu 11 maja 2007r. pozwani zawarli z (...) S.A. umowę kredytu hipotecznego w kwocie 131.866,67 zł. Zabezpieczenie spłaty zobowiązania stanowi hipoteka zwykła i kaucyjna na nieruchomości położonej w Ś.. Wobec zaprzestania przez pozwanych regulowania zobowiązania wynikającego z umowy wierzyciel pierwotny dokonał wypowiedzenia umowy pismami z dnia 9 lutego 2010r. i po upływie okresu wypowiedzenia zobowiązanie stało się wymagalne. Wierzyciel pierwotny wystawił w dniu 9 lutego 2010r. bankowy tytuł egzekucyjny, któremu Sąd Rejonowy w K. nadał klauzulę wykonalności w sprawie sygn. akt (...). Przeciwko pozwanym było prowadzone postępowanie egzekucyjne sygn. akt (...). W dniu 21 czerwca 2011r. wierzyciel pierwotny zawarł z powodem umowę przelewu w/w wierzytelności, mocą której została ona w całości przeniesiona na powoda wraz z ustanowionymi zabezpieczeniami. Na wniosek powoda w księdze wieczystej dokonano wpisu zmiany wierzyciela hipotecznego, co skutkowało przeniesieniem wierzytelności hipotecznej wraz z zabezpieczeniem. Powód pismami z dnia 14 listopada 2011r. wezwał pozwanych do spełnienia świadczenia, lecz starania te okazały się bezskuteczne.

Na dochodzoną pozwem należność 159.886,80 zł składają się kwoty:

1.  128.886,80 zł tytułem należności głównej, tj. tytułem pozostałego do spłaty kapitału kredytu,

2.  31.000 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od dnia zawarcia umowy cesji do dnia sporządzenia pozwu – ograniczona do kwoty hipoteki umownej kaucyjnej na nieruchomości (pozew – K.2-6).

Wobec podniesionego przez pozwanych zarzutu przedawnienia roszczenia powód wniósł o zasądzenie od pozwanych żądanej kwoty z zastrzeżeniem ograniczenia odpowiedzialności pozwanych do przysługującego im prawa własności nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie wierzytelności (pismo procesowe z dn. 23.08.2017r. – K.119-125).

Pozwani B. D. (1) i J. D. wnosili o oddalenie powództwa i o zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych. Powołali się na nieskuteczne wypowiedzenie umowy kredytu zawartej z poprzednikiem prawnym powoda, gdyż zapłacili zaległość w kwocie 4.704,74 zł, do zapłaty której wzywał ich (...) S.A. Brak skuteczności złożonego wypowiedzenia nie dawał podstaw do wydania bankowego tytułu wykonawczego, co stwierdził Sąd Okręgowy w Kielcach w wyroku z dnia 28 sierpnia 2012r., pozbawiając wykonalności tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego. Konsekwencją powyższego było to, że umowa kredytu nie została wypowiedziana, a wierzytelność objęta pozwem nie została postawiona w stan wymagalności. Przedmiotem umowy cesji zawartej miedzy powodem a (...) S.A. nie mogło być roszczenie objęte powództwem, bo o ile takie roszczenie w ogóle istniało, to w dniu dokonania cesji nie było wymagalne. Pozwani zarzucali nadto, iż powód nie wykazał legitymacji procesowej czynnej, nie przedkładając kompletnej umowy sprzedaży wierzytelności zawartej z bankiem, podnieśli, że w obecnym stanie prawnym wyciąg z ksiąg bankowych powodowego funduszu nie ma mocy prawnej w postępowaniu cywilnym, a roszczenie z tytułu nabytej przez powoda wierzytelności podlega 3-letniemu terminowi przedawnienia, gdyż jest czynnością dokonaną w ramach prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej, zatem uległo przedawnieniu z dniem 21 września 2014r. (odpowiedź na pozew – K.88-91,96-97, pismo procesowe z dn. 4.11.2022r. – K.512-516).

Sąd Okręgowy w Kielcach wyrokiem z dnia 1 grudnia 2022r. zasądził od B. D. (1) i J. D. solidarnie na rzecz (...) Fundusz (...) we W. kwotę 159.886,80 zł (sto pięćdziesiąt dziewięć tysięcy osiemset osiemdziesiąt sześć złotych osiemdziesiąt groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 czerwca 2017 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 13.412 zł (trzynaście tysięcy czterysta dwanaście groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu, zastrzegając B. D. (1) i J. D. prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do prawa własności nieruchomości położonej w B., oznaczonej jako działka ewidencyjna numer (...) o powierzchni 0,1900 ha, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w S. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...), oraz do kwoty 162.866,67 zł (sto sześćdziesiąt dwa tysiące osiemset sześćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt siedem groszy) z tytułu hipoteki umownej zwykłej na kwotę 131.866,67 zł i hipoteki umownej kaucyjnej na kwotę 31.000 zł (I); przyznał adw. Ł. C. od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Kielcach wynagrodzenie w kwocie 6.642 zł (sześć tysięcy sześćset czterdzieści dwa złote), w tym podatek VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (II).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 maja 2007r. pomiędzy (...) Bankiem (...) S.A. w W. a J. D. i B. D. (2), zwanych dalej kredytobiorcą, została zawarta umowa kredytu hipotecznego (...) nr(...) (...) (spłacanego w ratach annuitetowych, udzielonego w walucie polskiej), na podstawie której (...) S.A. w W. udzielił pozwanym kredytu do dnia 1 maja 2037 r. w kwocie 131.866,67 zł na: zakup domu mieszkalnego, zlokalizowanego w (...) ul. (...) nr ewid. gruntów (...), gm. (...); spłatę kredytu gotówkowego w (...) S.A. w K.; spłatę pożyczki w (...); spłatę kredytu gotówkowego w (...) Banku – z przeznaczeniem na potrzeby własne. W umowie ustalono, że zabezpieczeniem spłaty kredytu jest: hipoteka zwykła jako zabezpieczenie wierzytelności głównej w kwocie 131.866,67 zł oraz hipoteka kaucyjna tytułem zabezpieczenia odsetek i innych kosztów do kwoty 31.000 zł na nieruchomości zlokalizowanej w (...) ul. (...) nr ewid. gruntów (...), gm. (...), dla której Sąd Rejonowy wS.Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...); weksel własny in blanco kredytobiorcy wraz z deklaracją wekslową; cesja praw z polisy ubezpieczenia nieruchomości (§ 12 ust. 1 umowy). Uzgodniono w § 23 umowy, że (...) S.A. może wypowiedzieć umowę kredytu w części dotyczącej warunków spłaty w przypadku: niedokonania spłaty dwóch kolejnych spłat w terminach określonych przez (...) S.A. w wysyłanych do kredytobiorcy dwóch kolejnych przypomnieniach; naruszenia przez kredytobiorcę postanowień umowy; wykorzystania kredytu niezgodnie z celem określonym w umowie (ust. 1). W takiej sytuacji bank miał powiadomić kredytobiorcę o wypowiedzeniu listem poleconym lub poprzez doręczenie do rąk własnych – za zwrotnym potwierdzeniem odbioru – wyznaczając termin spłaty zadłużenia (ust. 2), a okres wypowiedzenia miał wynosić 30 dni licząc od dnia doręczenia wypowiedzenia kredytobiorcy (ust. 3). Ustalono, że (...) S.A. może dochodzić swych należności w trybie postępowania egzekucyjnego, po upływie terminu, o którym mowa w ust. 3 (ust. 4). Z uwagi na treść zawartej umowy kredytu do księgi wieczystej KW Nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w S.V Wydział Ksiąg Wieczystych dokonano wpisu hipoteki umownej zwykłej do kwoty 131.866,67 zł, jako wierzytelność wskazując kredyt z terminem zapłaty 1 maj 2037r., oraz hipoteki umownej kaucyjnej, do kwoty 31.000 zł, jako wierzytelność wskazując odsetki od kredytu. Wpis hipotek w księdze wieczystej figuruje do chwili obecnej. Nieruchomość, dla której została urządzona w/w księga wieczysta, stanowi własność pozwanych na zasadzie wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Pismami z dnia 9 lutego 2010r. (...) S.A. wezwał pozwanych do zapłaty zaległości w kwocie 4.704,74 zł obejmującej należność główną 959,26 zł, odsetki 3.700,76 zł i odsetki za nieterminową spłatę 44,72 zł, zaznaczając, iż w przypadku niedokonania wpłaty w/w zaległości w terminie 7 dni od dnia otrzymania tegoż pisma, (...) S.A. wraz z upływem tego terminu – niniejszym wypowiada przedmiotową umowę kredytu z dnia 11 maja 2007r. w zakresie warunków spłaty, a wypowiedzenie warunków spłaty oznacza obowiązek spłaty w terminie wypowiedzenia wynoszącym 30 dni całej kwoty zadłużenia w wysokości 132.789,30 zł z tytułu należności głównej i odsetek. W dniu 9 lutego 2010r. (...) Bank (...) S.A. w W. wystawiła bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), stwierdzając w nim na podstawie ksiąg banku, że na dzień 9 lutego 2010r. figuruje w nich wymagalne zadłużenie w kwocie 132.789,30 zł J. D. i B. D. (1) odpowiedzialnych solidarnie z tytułu przedmiotowej umowy kredytu hipotecznego (...) z dnia 11 maja 2007r., na które to zadłużenie składają się należność główna w wysokości 128.886,80 zł i odsetki umowne od 1 września 2009r. do 8 lutego 2010r. w wysokości 3.902,50 zł, zaś dalsze odsetki od dnia 9 lutego 2010r. naliczane są od kwoty 128.886,80 zł wg zmiennej stopy procentowej obowiązującej w (...) S.A. w wysokości 20% w stosunku rocznym. Postanowieniem z dnia 25 lutego 2010r. sygn. akt (...) Sąd Rejonowy w K. nadał klauzulę wykonalności powyższemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...), a następnie wierzyciel (...) S.A. wystąpił do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w K. S. S. z wnioskiem o wszczęcie postepowania egzekucyjnego, które prowadzone było pod sygn. akt (...). W międzyczasie, w dniu 24 lutego 2010r. B. D. (2) dokonała wpłaty kwoty 4.704,74 zł na rachunek (...) Bank (...) S.A. w W., która to wpłata wpłynęła do (...) S.A. w dniu 25 lutego 2010r. Jednocześnie pismem z dnia 24 lutego 2010r. pozwana zwróciła się do (...) S.A. – w odpowiedzi na pismo tegoż banku z dnia 9 lutego 2010r. – z prośbą o wstrzymanie wypowiedzenia przedmiotowej umowy kredytu hipotecznego z dnia 11 maja 2007r., powołując się na przejściowe kłopoty z pracodawcą męża, który od 6 miesięcy nie wypłaca mu należnych świadczeń, i informując, iż zgodnie z wezwaniem do zapłaty doręczonym jej w dniu 18 lutego 2010r. dokonała wpłaty kwoty 4.704,74 zł w dniu 24 lutego 2010r. Pismem z dnia 26 lutego 2010r. (...) S.A. poinformował B. D. (2) w odpowiedzi na jej pismo z dnia 24 lutego 2010r., iż jest skłonny zawrzeć ugodę z pozwanymi, a w tym celu należy złożyć propozycję spłaty na załączonym do pisma wniosku z kopią aktualnej polisy ubezpieczeniowej obejmującej umową zabezpieczenie kredytu oraz odpis z 4 działów księgi wieczystej KW nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w S.. Po dniu 24 lutego 2010r. pozwani dokonali jeszcze wpłaty w dniu 20 maja 2010r. kwoty 780 zł na poczet przedmiotowego kredytu, wnosząc jednocześnie o umożliwienie dalszego utrzymania kredytu. W dniu 21 lipca 2010r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym wK. S. S. w sprawie sygn. akt (...) dokonał zajęcia wierzytelności do wysokości egzekwowanej kwoty należnych dłużnikowi J. D. z tytułu zwrotu nadpłaty podatku dochodowego, podatku VAT i innych podatków. Jesienią 2010r. pozwana przebywała w szpitalu, a pozwany był hospitalizowany latem 2011r. i jesienią 2012r. W dniu 14 czerwca 2011r. pomiędzy (...) Bank (...) S.A. w W. a (...) Funduszem (...) we W. została zawarta umowa sprzedaży wierzytelności, której przedmiot stanowiła m.in. wierzytelność wynikająca z przedmiotowej umowy kredytu z dnia 11 maja 2007r. wraz z zabezpieczeniami w postaci hipotek umownych zwykłej i kaucyjnej. Pismami z dnia 11 lipca 2011r. (...) S.A. powiadomił pozwanych o dokonanym na podstawie umowy z dnia 14 czerwca 2011r. na rzecz powoda przelewie wierzytelności, które stało się skuteczne dnia 21 czerwca 2011r., toteż spełnienie świadczenia winno nastąpić po otrzymaniu niniejszego zawiadomienia winno nastąpić na rzecz aktualnego wierzyciela, tj. (...) Fundusz (...) we W.. W dniu 25 lipca 2011r. (...) S.A. złożył wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego w sprawie sygn. akt (...). Postanowieniem z dnia 20 grudnia 2013r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym wK. S. S. prowadzone postępowanie egzekucyjne umorzył w całości na wniosek wierzyciela. W dniach 29-30 września 2011r. w księdze wieczystej KW Nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w S. V Wydział Ksiąg Wieczystych dokonano wpisu funduszu (...) Fundusz (...) jako wierzyciela hipotecznego. Do chwili obecnej w księdze wieczystej widnieje wpis hipoteki umownej zwykłej do kwoty 131.866,67 zł oraz hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 31.000 zł na rzecz powoda. Pismami z dnia 14 listopada 2011r. powód wezwał pozwanych do dobrowolnej spłaty długu z tytułu przedmiotowej umowy zawartej w (...) S.A. w terminie do dnia 21 listopada 2011r., informując, iż nieuregulowanie zadłużenia w wysokości 166.324,82 zł spowoduje skierowanie pozwu o zapłatę. W odpowiedzi na wezwanie pozwana w dniu 21 listopada 2011r. skierowała do powoda pismo, którym skierowała sprzeciw wobec otrzymanego wezwania do zapłaty z powodu toczącego się postepowania sądowego wobec pierwotnego wierzyciela sygn. akt (...) Sądu Rejonowego wK. i sygn. akt (...) Sądu Okręgowego w Kielcach. Pismem z dnia 1 marca 2012r. pozwani zwrócili się do (...) S.A. – w związku ze sprawą sądową sygn. akt (...) oraz brakiem wskazania wydzielonego rachunku rozliczeniowego do uiszczania rat przedmiotowego kredytu z dnia 11 maja 2007r. – o wskazanie rachunku do regulowania bieżących rat w/w kredytu. W odpowiedzi z dnia 20 marca 2012r. (...) S.A. poinformowała pozwanych, iż powyższa wierzytelność nie jest w zarządzaniu (...) S.A., gdyż w czerwcu 2011r. bank dokonał przeniesienia praw do przedmiotowej wierzytelności w ramach sprzedaży pakietowej nowemu nabywcy – (...) Fundusz (...), toteż bank nie jest stroną w realizowaniu dalszych czynności zmierzających do obsługi w/w wierzytelności. Prawomocnym wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2012r. sygn. akt (...) Sąd Okręgowy w Kielcach pozbawił wykonalności w całości tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 9 lutego 2010r. wystawionego przez (...) Bank (...) S.A. w W. przeciwko dłużnikom J. D. i B. D. (1) z tytułu niespłaconej umowy przedmiotowego kredytu hipotecznego z dnia 11 maja 2007r., któremu to tytułowi Sąd Rejonowy w K. nadał klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 25 lutego 2010r. w sprawie (...). O toczącym się procesie była zawiadomiona (...) Fundusz (...) z uwagi na złożony przez małż. D. wniosek o przypozwanie, lecz nie przystąpiła do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego, choć następnie złożyła wniosek, załatwiony odmownie, o doręczenie odpisu wyroku z dnia 28 sierpnia 2012r. Postępowanie w tejże sprawie uprzednio było prowadzone przez Sąd Rejonowy w K.pod sygn. akt (...), jednakże po uchyleniu wyroku z dnia 21 czerwca 2011r. wydanego przez Sąd Rejonowy w K. wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 5 października 2011r. sygn. akt (...) sprawa tocząca się wówczas pod sygn. (...)postanowieniem z dnia 9 grudnia 2011r. została przekazana zgodnie z właściwością rzeczową do Sądu Okręgowego w Kielcach jako właściwemu do jej rozpoznania. Pismem z dnia 24 października 2012r. pozwani wezwali (...) S.A. – wobec w ich ocenie braku wymagalnej wierzytelności, nieskutecznie wypowiedzianej umowy przedmiotowego kredytu – do wliczenia kwoty 4.704,74 zł wpłaconej dnia 24 lutego 2010r. i kolejnej wpłaconej raty 780 zł, razem kwoty 5.484,74 zł na poczet rat kredytu. Jednocześnie wnieśli o pokrycie przez (...) kolejnych rat kredytu pomniejszających należność główną od dnia 24 lutego 2010r. do momentu wskazania wyodrębnionego rachunku do regulowania bieżących rat w/w kredytu. W 2013r. powód wystąpił z powództwem o zapłatę kwoty 182.712,86 zł przeciwko pozwanym z tytułu przedmiotowej umowy kredytu z dnia 11 maja 2007r. Postanowieniem z dnia 9 lipca 2013r. sygn. akt (...) Sąd Okręgowy w Kielcach wobec dokonanego pismem z dnia 4 lipca 2013r. cofnięcia pozwu umorzył postępowanie. W 2015r. J. D. i B. D. (1) wystąpili z powództwem przeciwko (...) Fundusz (...) we W. o uzgodnienie treści księgi wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w S. nr (...) z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wykreślenie z działu IV tej księgi wpisanych na rzecz (...) Fundusz (...) hipoteki umownej zwykłej do kwoty 131.866,67 zł i hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 31.000 zł. Wyrokiem z dnia 29 marca 2016r. sygn. akt (...)Sąd Rejonowy w S.oddalił powództwo. Od wyroku Sądu I instancji J. D. i B. D. (1) złożyli apelację, lecz wyrokiem z dnia 2 listopada 2016r. sygn. akt (...) Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił wniesioną apelację. Ustanowiony dla małż. D. pełnomocnik w osobie adwokata sporządził opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Okręgowego w K.z dnia 2 listopada 2016r. sygn. akt (...). Wyrokiem z dnia 9 lipca 2019r. sygn. akt (...) Sąd Rejonowy w S. w sprawie przeciwko (...) Fundusz (...) oddalił kolejne powództwo J. D. i B. D. (1) o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym poprzez przywrócenie pierwotnych wpisów w dziale IV tejże księgi zgodnie z umową kredytu zawartą przez nich z (...) S.A. w dniu 11 maja 2007r., zgodnie z którą ustanowili hipotekę zwykła i kaucyjną na rzecz banku jako zabezpieczenie kredytu. Wyrokiem z dnia 21 maja 2021r. sygn. akt (...) Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił apelację J. D. i B. D. (1) od wyroku Sądu I instancji. Postanowieniem z dnia 15 lipca 2021r. Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy odrzucił skargę J. D. i B. D. (1) o wznowienie postępowania w sprawie z powództwa skarżących przeciwko (...) Fundusz (...) o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym zakończonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 21 maja 2021r. sygn. akt (...), wydanym na skutek apelacji B. D. (1) i J. D. od wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 9 lipca 2019r. sygn. akt (...).

Ocena prawna dokonana przez Sąd Okregowy:

Powyższy stan faktyczny Sad ustalił na podstawie wszystkich wyżej wymienionych dowodów rzeczowych. Brak jakichkolwiek podstaw, aby kwestionować wartość dowodową wymienionych dokumentów bądź odpisów dokumentów i kopii. Sąd zaznacza, że wnioskowane w piśmie z dnia 27 czerwca 2022r. przez pozwanych „pismo (...) z dnia 11-01-2011r.” mające stanowić stronę 15 akt sprawy sygn. (...) Sądu Okręgowego w K. nie stanowi powołanej karty akt, zaś powołana przez nich strona 186 tychże akt nie stanowi postanowienia z dnia 09-12-2011r., toteż powyższe wnioskowane dowody nie zostały uwzględnione przy ustalaniu stanu faktycznego. Z kolei wnioski dowodowe pozwanych z pkt 23-24 tegoż pisma dotyczą pozwu i zarządzenia z niniejszej sprawy o zapłatę, zatem nie mogą stanowić dowodu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie. W niniejszej sprawie powód domagał się ostatecznie zasądzenia dochodzonej kwoty od pozwanych jako od dłużników rzeczowych, wnosząc o zastrzeżenie, że ich odpowiedzialność jest ograniczona do przysługującego im prawa własności nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie wierzytelności (pismo procesowe z dn. 23.08.2017r. – K.119-125). Odnośnie podniesionego przez pozwanych zarzutu przedawnienia, stwierdzić należy, że faktycznie obowiązuje 3-letni termin przedawnienia roszczeń z umowy kredytu, bowiem zgodnie z przepisem art. 118 kc powoływanym przez pozwanych w odpowiedzi na pozew (K.96 pkt 3) termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (a z takimi mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie) termin przedawnienia wynosi 3 lata. Niezależnie jednak od tego czy doszło do przedawnienia wierzytelności zabezpieczonej hipoteką (ponieważ wierzytelność przysługująca powodowi została zabezpieczona hipoteką umowną zwykłą oraz hipoteką kaucyjną), przepis art. 77 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U.2018.1916 j.t.) stanowi, że przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej; przepisu tego nie stosuje się do roszczeń o świadczenia uboczne. Przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą tylko skutki w sferze obligacyjnej. Nie pozbawia natomiast wierzyciela hipotecznego (a takim niewątpliwie jej powód w świetle wpisów figurujących w dziale IV złożonego do akt wydruku odpisu zwykłego księgi wieczystej nr (...)–K.481-482) uprawnienia do zaspokojenia się z wierzytelności, co oznacza, że właścicielowi nieruchomości obciążonej (czyli pozwanym jako współwłaścicielom na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej wpisanym w dziale II księgi wieczystej urządzonej dla przedmiotowej nieruchomości) nie przysługuje zarzut przedawnienia, i to niezależnie od tego, czy jest też dłużnikiem osobistym, czy tylko rzeczowym. Odpowiedzialność rzeczowa jest wyłączna, dłużnik osobisty może bowiem bronić się zarzutem przedawnienia, jeżeli nie jest jednocześnie dłużnikiem rzeczowym (art. 117 kc). Jeżeli nim jest, a dojdzie do przedawnienia i dłużnik zgłosi taki zarzut, to będzie odpowiadał tylko rzeczowo. Takie stanowisko zajął m.in. Sąd Apelacyjny w Krakowie w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 czerwca 2019r. sygn. akt I ACa 635/18 stwierdzając, iż przy przyjęciu, że roszczenia strony powodowej uległy przedawnieniu, odpowiedzialność osobista pozwanego całym swoim majątkiem za całość długu przekształca się w odpowiedzialność rzeczową z obciążonej nieruchomości do wysokości wpisów hipotecznych. Niewątpliwie zatem pozwani B. i J. małż. D. ponoszą odpowiedzialność jako dłużnicy rzeczowi do wysokości sumy wpisanej do księgi wieczystej. Odpowiadają oni na podstawie art. 65 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 1882r. Nr 19, poz. 147 ze zm.), zgodnie z którym to przepisem w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka). Jak stanowił obecnie uchylony przepis art. 71 tejże ustawy w brzmieniu pierwotnym (Dz.U. z 1982r. Nr 19, poz. 147), domniemanie istnienia prawa wynikające z wpisu hipotek obejmuje, jeżeli chodzi o odpowiedzialność z nieruchomości, także wierzytelność zabezpieczoną hipoteką. Przepis ten w powołanym brzmieniu znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie, ponieważ zgodnie z art. 10 ust. 2 zd. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 2009r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009r. Nr 131, poz. 1075) do hipotek zwykłych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej stosuje się przepisy ustawy w dotychczasowym brzmieniu. Nadto z przepisu art. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece wynika, że z ujawnionymi hipotekami związane jest domniemanie prawne zgodności wpisów w księgach wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym i każdy kto ma interes, może na to domniemanie się powołać, natomiast strona przeciwna może to domniemanie obalić, jednakże wówczas ciężar dowodu spoczywa na osobie, która kwestionuje prawdziwość wpisów ujawnionych w księdze wieczystej. Jak wynika natomiast z dokumentów znajdujących się w aktach spraw sygn. (...) i (...) Sądu Rejonowego w S., z których został dopuszczony i przeprowadzony dowód, a to z wyroków wydanych w tychże sprawach, powództwa małż. D. o uzgodnienie księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wykreślenie z działu IV księgi wieczystej wpisanych na rzecz funduszu (...)hipotek umownej zwykłej i umownej kaucyjnej (sprawa (...)) i poprzez przywrócenie pierwotnych wpisów w dziale IV tejże księgi zgodnie z umową kredytu zawartą przez nich z (...) S.A. w dniu 11 maja 2007r., zgodnie z którą ustanowili hipotekę zwykła i kaucyjną na rzecz banku jako zabezpieczenie kredytu (sprawa (...)) – zostały prawomocnie oddalone. Powyższe domniemanie istnienia hipoteki nie jest równoznaczne z domniemaniem istnienia zabezpieczonej hipoteką wierzytelności, stad regulacja powołanego wyżej art. 71 ustawy rozszerzała domniemanie istnienia hipoteki umownej, obejmując nim także wierzytelność zabezpieczoną hipoteką. Mając na względzie powyższe regulacje należy zważyć, że wpis hipoteki dla wierzyciela hipotecznego – jeżeli chodzi o odpowiedzialność dłużnika rzeczowego z nieruchomości – jest wystarczającą legitymacją do dochodzenia przysługującej mu wierzytelności w ten sposób zabezpieczonej. W konsekwencji wierzyciel dochodzący realizacji swoich praw wynikających z hipoteki umownej może powołać się na domniemanie wynikające z art. 71 ukwh w celu udowodnienia istnienia wierzytelności. Tym samym sam wpis hipoteki zwykłej i kaucyjnej (istniejący w niniejszej sprawie – zob. K.481v) jest wystarczający do uwzględnienia powództwa skierowanego przeciwko dłużnikowi rzeczowemu. Przedmiotowe domniemanie jest możliwe do obalenia, lecz to na stronie pozwanej ciąży wynikający z przepisu art. 6 kc, żeby udowodnić nieistnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką zwykłą. Pozwani natomiast w niniejszej sprawie w zeznaniach składanych w sprawie sygn. akt (...) Sądu Okręgowego w Kielcach podali, że wpłacili po wezwaniu z banku jedynie kwoty 4.704 zł i 780 zł, nadto przyznali, iż zaległość główna z tej umowy, której nie spłacili, wynosi na dzisiaj (czyli na dzień 28 sierpnia 2012r., kiedy to składali zeznania) około 129.000 zł (kopia protokołu rozprawy z dn. 28.08.2012r. z w/w sprawy – K.254), która pokrywa się z kwotą należności głównej dochodzonej przez powoda w niniejszej sprawie – 128.886,80 zł (por. pozew – K.4). Odnosząc się do kwestii roszczenia z tytułu odsetek, stwierdzić należy, że przedawnienie roszczenia w stosunku do dłużnika osobistego o odsetki zabezpieczone przez hipotekę kaucyjną, nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej. Jak długo hipoteka kaucyjna figuruje w księdze wieczystej, tak długo wierzyciel może liczyć na ich zaspokojenie z nieruchomości. Art. 104 ukwh, sprzed uchylenia, jako przepis szczególny odnoszący się do hipoteki kaucyjnej, wyłączał w tym zakresie zastosowanie art. 77 zd. 2 ukwh, w wersji sprzed nowelizacji, odnoszącego się do hipoteki w ogólności (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2012r. sygn. akt II CSK 282/11, LEX nr 1215166). Przepis art. 104 ukwh, mając na względzie argumentację i przepisy przytoczone powyżej, znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie. Według przepisu art. 104 ukwh, sprzed uchylenia, hipoteka kaucyjna w granicach najwyższej sumy określonej we wpisie zabezpieczała także roszczenia o odsetki i koszty postępowania. Skoro zatem ustanowiono hipotekę kaucyjną dla zabezpieczenia ewentualnych roszczeń z tytułu należności ubocznych od kredytu, to w granicach sumy wpisanej do księgi wieczystej podlegają zabezpieczeniu hipotecznemu powstałe roszczenia z tytułu odsetek aż do wyczerpania zapisanej sumy. Roszczenia powyżej tej sumy nie wchodzą już w skład zabezpieczenia hipotecznego (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powołanego wyżej wyroku z dnia 2 marca 2012r. sygn. akt II CSK 282/11). Roszczenie podlegało zatem uwzględnieniu w całości, bowiem powód dochodzi kwoty 159.886,80 zł, a hipoteki figurujące w przedmiotowej księdze wieczystej w sumie wynoszą 162.866,67 zł (131.866,67 zł + 31.000 zł), zatem dochodzona kwota mieści się w tej sumie. Odpowiedzialność pozwanych małż. D. jako dłużników rzeczowych została w wyroku ograniczona do prawa własności ich nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) oraz do kwoty 162.866,67 zł z tytułu hipoteki umownej zwyklej na kwotę 131.866,67 zł i hipoteki umownej kaucyjnej na kwotę 31.000 zł (pkt 1 wyroku). W tym zakresie Sąd opierał się na przepisie art. 319 kpc. Nie jest zasadny zarzut pozwanych, iż powód nie wykazał swej legitymacji czynnej w świetle załączonej do pozwu odpisu umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 14 czerwca 2011r. z załącznikami (odpisy w/w dokumentów – K.36-82), w tym wyciągu z wykazu wierzytelności zabezpieczonych hipoteką w zakresie wierzytelności przysługującej wobec pozwanych (odpis w/w wykazu – K.81-82). Ze złożonego wyciągu z wykazu wierzytelności wynika nazwisko dłużników: B., J. D., ich adresy i numery PESEL pokrywające się z adresami i PESEL-ami kredytobiorców wskazanymi w części wstępnej umowy kredytu (por. z K.16), jest wskazany numer księgi wieczystej zbieżny z numerem księgi wskazanym w § 12 ust. 1 pkt 1 umowy, jak też rodzaj hipotek i ich wysokość zgodne z w/w paragrafem umowy (por. z K.18). Należy zaznaczyć – z uwagi na wątpliwości zgłaszane w tej kwestii przez stronę pozwaną – iż powszechną praktyką, stosowaną w tego typu sprawach sądowych opartych o dokonywane umowy cesji wierzytelności, których przedmiotem jest większy, zbiorczy pakiet wierzytelności, iż załączany jest jedynie wyciąg z wykazu sprzedanych wierzytelności w zakresie dotyczącym danego dłużnika, z uwagi na konieczność ochrony danych osobowych innych dłużników niezwiązanych z prowadzoną sprawą sądową, a brak kompletności wykazu wierzytelności w takich okolicznościach nie stanowi absolutnie przeszkody w orzecznictwie sądów powszechnych do wydania orzeczenia zasądzającego wierzytelność. Należy także zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie podstawą wniesionego powództwa nie jest kwestionowany przez pozwanych w świetle wyroków Trybunału Konstytucyjnego wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu, gdyż taki dokument w ogóle nie został przedłożony przez stronę powodową. Podkreślić trzeba, że pozwani w niniejszej sprawie generalnie powielają swoją argumentację przedstawianą w poprzednio prowadzonych z ich powództwa sprawach o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, prawomocnie zakończonych poprzez oddalenie wniesionych powództw sygn. akt (...) i (...) Sądu Rejonowego w S.. Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie podziela pogląd wyrażony przez Sąd Odwoławczy w tychże sprawach w uzasadnieniach wyroków wydanych pod sygn. akt (...) i (...), iż z przepisu art. 509 kc nie wynika, że przedmiotem przelewu wierzytelności mogą być tylko wierzytelności wymagalne. Nie do zaakceptowania jest bowiem stanowisko pozwanych, że ich pierwotny wierzyciel, jakim był (...) S.A. w W., mógł przelać wierzytelność wynikającą z umowy kredytu hipotecznego tylko wówczas, gdyby skutecznie wypowiedział pozwanym tę umowę. Obecny stan prawny nie przewiduje bowiem takiego wymogu (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dn. 7.11.2014r. sygn. IV CSK 131/14). W poprzednio prowadzonych sprawach podkreślono nadto słusznie, iż pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności obejmującego wierzytelność zabezpieczoną hipoteką w sprawie sygn. akt (...) tut. Sądu, czy też cofnięcie pozwu przez (...) Fundusz (...) w sprawie sygn. akt (...) tut. Sądu nie są zdarzeniami powodującymi wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie. Sąd w niniejszej sprawie podziela w całości wywody Sądów w w/w sprawach sygn. akt (...) i (...), zatem nie ma potrzeby dodatkowo ich przytaczać. Z uwagi na powyższe orzeczono jak w pkt I wyroku co do żądania zapłaty kwoty 159.886,80 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na podstawie art. 481 § 1 kc od dnia wniesienia pozwu, czyli od dnia 1 czerwca 2017r. (K.86), gdyż pozwani uprzednio, jeszcze pismami z dnia 14 listopada 2011r. wyzwani byli przez powoda do zapłaty zaległości. Z uwagi na fakt, iż pozwani przegrali sprawę w całości, na podstawie art. 108 § 1 w zw. z art. 98 § 1 i 3, art. 99 kpc zostały zasądzone od nich na rzecz wygrywającego sprawę powoda koszty procesu obejmujące opłatę sądową od pozwu – 7.995 zł (K.1), opłatę skarbową od udzielonego pełnomocnictwa – 17 zł i koszty zastępstwa procesowego – 5.400 zł zgodne z § 2 pkt 6 rozp. Min. Spraw. z dn. 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, razem 13.412 zł. Zastosowano przy tym, jak już wyżej wskazano, przepis art. 319 kpc. Orzeczenie w pkt II wyroku oparto o przepisy § 8 pkt 6, § 4 ust. 2 pkt 4 i ust. 3 rozp. Min. Spraw. z dn. 3.10.2019r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Apelacja pozwanych

Pozwani złożyli dwie apelacje, jedną osobiście, a drugą złożył pełnomocnik. W istocie rzeczy treść obu apelacji jest tożsama. Wyrok został zaskarżony w całości i pozwani domagali się jego zmiany i oddalenia powództwa.

Zarzuty zawarte w osobistej apelacji pozwanych:

1.  art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów wyrażające się w wybiórczej tendencyjnej oraz sprzecznej z zasadami logicznego rozumowania wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego w ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci zeznań pozwanych , pism procesowych pozwanych, z dnia 16 czerwca 2017r., 20 lipca 2017r., 4 września 2017r., 2 października 2017r., 11 grudnia 2017r., 13 grudnia 2017r., 8 lutego 2018r., 9 kwietnia 2018r., 12 kwietnia 2018r., 8 listopada 2018r., 4 lipca 2018r., 13 listopada 2018r., 29 listopada 202 Ir. , 27 czerwca 2022r., 4 listopada 2022r. wniesionego na rozprawie przez pełnomocnika pozwanych oraz z akt spraw Sądu Okręgowego w Kielcach o sygnaturach (...) z uzasadnieniem , (...), (...). Sąd pierwszej instancji błędnie rozpoznał sprawę wydając wyrok opierając się na wyrokach postępowań wieczystoksięgowych pomijając rozpoznanie sprawy w kierunku skuteczności cesji i legitymacji procesowej czynnej powoda w postępowaniu o zapłatę. W postępowaniach wieczystoksięgowych sąd nie rozpoznawał skuteczności cesji bo nie pozwalała na to podstawa postępowania art. 10 u. ks. wiecz. i hip;

2.  art. 233 k.p.c. i art. 316 k.p.c. przez niedokonanie w sprawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, polegające na nieprzeprowadzeniu zarówno oceny zasadności powództwa jak również skuteczności oraz prawidłowości dokonanej w dniu 14 czerwca 201 Ir. umowy cesji wierzytelności pomimo braku skutecznego wypowiedzenia przez (...) SA umowy przedmiotowego kredytu na skutek utraty wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytuł egzekucyjnego nr (...) wystawionego przeciwko pozwanym na mocy orzeczenia Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 28.08.2012 r. ws. (...) jako uzasadnienie w toku postępowania pozwanie powołali wyrok (...) z uzasadnieniem.

3.  art. 509 § 1 w zw. z art. 510 § 1 k.c. oraz art. 512 k.c. nie przeprowadzenia postępowania odnośnie ustalenia wysokości żądania przez powoda w sytuacji gdzie pierwotny wierzyciel dokonując cesji nie zaliczył w poczet obniżenia wysokości zadłużenia wpłat pozwanych. Nie ulega wątpliwości, że dłużnik pozwany w procesie o spełnienie świadczenia może podnosić zarzuty dotyczące istnienia, treści, braku lub nieprawidłowości cesji bądź nieważności umowy przeniesienia wierzytelności, z której cesjonariusz wywodzi roszczenie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 1998 r., III CKN 387/97, OSNC1998, nr 10, poz. 162). Kodeks cywilny nie przewiduje wymogu wskazania w umowie przeniesienia wierzytelności zobowiązania, w wykonaniu którego dochodzi do przelewu, co nie zwalnia jej stron od dokładnego określenia przyczyny prawnej, stanowiącej jego uzasadnienie, i w miarę potrzeby jej ujawnienia. Jeżeli zatem, dla podjęcia skutecznej obrony przez pozwanego, niezbędne jest ujawnienie treści umowy przenoszącej wierzytelność może on żądać jej złożenia, a Sąd - w wypadku odmowy powinien rozważyć celowość zarządzenia przedstawienia właściwego dokumentu (art. 248 S 1 k.p.c.) lub ocenić następstwa uchylenia się nabywcy w aspekcie sprostania ciężarowi dowodu, który co do powyższych kwestii spoczywa na dochodzącym roszczenia (art. 6 k.c.);

4.  art. 117 § 2 k.c. i art. 77 u.k.w.h. wyrok w zakresie rozstrzygnięcia dotyczącego hipoteki umownej kaucyjnej (roszczenia o odsetki) do kwoty 31.000,00 zł. został wydany z naruszeniem prawa poprzez błędną wykładnie w/w artykułów i niewłaściwe zastosowanie do stanu faktycznego w niniejszej sprawy i pominięcie przez Sąd Okręgowy w Kielcach okoliczności, że roszczenie o odsetki przedawniły się wobec pierwotnego wierzyciela i obecnego ujawnianego w księdze wieczystej pozwanych;

5.  art. 58 § 1-2 k.c przez jego nie zastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy z których wynika jednoznacznie, że umowa cesji z dnia 14 czerwca 2011 r. jest nieważna;

6.  art. 509 k.c. poprzez uznanie umowy cesji wierzytelności zawartej pomiędzy (...) Bankiem (...) S.A z siedzibą w W. a (...)Funduszem (...)w dniu 14 czerwca 2011 r. obejmującą między innymi wierzytelność przysługującą temu Bankowi wobec B. D. (1) i J. D. z tytułu zawartej przez nich umowy kredytu hipotecznego (...) nr (...) (...) za skuteczną pomimo iż przedmiotowa umowa nie została skutecznie wypowiedziana przez (...) SA a więc nie mogła być przedmiotem przelewu wierzytelności bowiem wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach Wydziału I Cywilnego z dnia 28.08.2012 r. pozbawiono wykonalności w całości tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z dnia 9 lutego 2010 r. wystawionego przez (...) SA w W. z powodu nieskutecznie wypowiedzianej umowy kredytowej.

Zarzuty zawarte w apelacji złożonej przez pełnomocnika pozwanych:

Naruszenie:

A.  art. 233 k.p.c. przez przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów polegającej na jednostronnej ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci zeznań pozwanych B. D. (1) i J. D., dowodu wpłaty przez pozwanych kwoty 4.704,74 zł na rachunek bankowy (...) Bank (...) S.A z siedzibą w W.; pisma pozwanych z dnia 24 lutego 2010r. informujące (...) Bank (...) S.A z siedzibą w W. o dokonaniu wpłaty kwoty 4.704,74 zł; wypowiedzenie umowy kredytu hipotecznego (...) z dnia 1 1 maja 2007r. przez (...) S.A z siedzibą w W. z dnia 9 lutego 2010r. o zapłatę zaległej kwoty 4.704,74 zł skierowane do pozwanych i niezasadne uznanie, iż Bank zasadnie wypowiedział w/w umowę kredytu pozwanym w sytuacji, gdy w/w umowa kredytu nie została skutecznie wypowiedziana przez Bank (...) S.A z siedzibą w W., a wierzytelność objęta niniejszym pozwem nie została postawiona w stan wymagalności, a przedmiotem umowy cesji zawartej pomiędzy powodem, a Bankiem (...) S.A z siedzibą w W. nie mogło być roszczenie o zapłatę objęte powództwem powoda, bo o ile takie roszczenie w ogóle istniej, albowiem do chwili obecnej nie stało się wymagalne;

B.  naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez brak wszechstronnej oceny dowodów a przez to błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na uznaniu iż doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu zawartej z poprzednikiem prawnym powoda (...) S.A z siedzibą w W. z dnia I I maja 2007r. w sytuacji, gdy pozwani zapłacili zaległość w kwocie 4.704,74 zł, do zapłaty której wzywał ich (...) S.A.;

C.  naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez brak wszechstronnej oceny dowodów i przyjęcie że roszczenie w chwili wytoczenia powództwa było wymagalne i w konsekwencji uwzględnienie powództwa podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy prowadzi do wniosku że wytoczenie powództwa było przedwczesne;

D.  naruszenie art. 232 kpc w zw. art. 6 kc oraz art. 233 § 1 kpc poprzez naruszenie przez Sąd Okręgowy granic swobodnej oceny dowodów podczas gdy okoliczność przejścia wierzytelności dotyczącej pozwanych na powoda nie została w należyty sposób wykazana dokumentami załączonymi do pozwu oraz dokumentami złożonymi przez powoda w pismach procesowych składanych w toku prowadzonego postępowania sądowego;

E.  art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 89 k.c. poprzez ich niewłaściwą wykładnię skutkującą uznaniem, iż dokonanie wypowiedzenia umowy kredytowej pod warunkiem rozwiązującym jest dopuszczalne w przedmiotowym stosunku, podczas gdy oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zastrzeżeniem warunku stoi w sprzeczności z istotą czynności prawnej , której celem jest definitywne uregulowanie łączącego strony stosunku prawnego;

F.  art. 509 kc, art. 510 kc w zw. z art. 6 kc poprzez brak oddalenia powództwa w sytuacji gdy, powód nie wykazał swej legitymacji czynnej do prowadzenia niniejszego postępowania;

G.  art. 5 kc poprzez nadużycie prawa podmiotowego poprzez dochodzenie roszczenia, które nie jest wymagalne, a umowa kredytu hipotecznego (...) z dnia 1 1 maja 2007r. nie została skutecznie wypowiedziana do chwili obecnej mając na uwadze treść w/w umowy oraz przepisy prawa bankowego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest uzasadniona.

Zarzuty odnoszące się do istnienia wymagalnej wierzytelności są uzasadnione. W przedmiotowej sprawie pierwotny wierzyciel wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 4704,74 zł. W tym piśmie jednocześnie zawarto wypowiedzenie umowy na wypadek nie uiszczenia ww. kwoty (k.203). Tymczasem pozwani wpłacili tę kwotę (k.204). Strona powodowa argumentowała, że zaliczyła to na poczet innej wierzytelności. Ponadto powód wskazał, że nawet jakby to była wpłata na tą wierzytelność, to zaległość i tak istnieje, więc pozew należy traktować jako wezwanie do zapłaty. Pozwani zaś wskazywali, że nie można tego tak traktować z uwagi na przepisy prawa bankowego, które nakazują rozdzielić czynność wezwania i wypowiedzenia, a ponadto przed wypowiedzeniem należy zaproponować restrukturyzację długu.

Z tych okoliczności pozwani wywodzili zarówno samo istnienie wymagalnej wierzytelności jak i dopuszczalność cesji. O ile Sąd Okręgowy wskazał, że wymagalność wierzytelności nie ma wpływu na skuteczność cesji to do kwestii samej wymagalność Sąd Okręgowy w ogóle się nie odniósł

Zgodnie z art. 386 § 4 kpc poza wypadkami określonymi w § 2 i 3 sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sprawy. Pojęcie nierozpoznania istoty sprawy nie zostało zdefiniowane i do oceny czy w konkretnej sprawie doszło do nierozpoznania istoty sprawy dokonuje się na podstawie konkretnych okoliczności. Generalnie jednak przyjmuje się, że z nierozpoznaniem istoty sprawy mamy do czynienia wówczas gdy sąd zaniechał wyjaśnienia materialnoprawnej podstawy prawnej roszczenia. Do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi również w sytuacji, gdy rozstrzygnięcie oparto na jednej przesłance i okazała się ona błędna, a nie dokonano oceny pozostałych przesłanek. W przedmiotowej sprawie sąd odniósł się do kwestii cesji, do kwestii przedawnienia, ale w ogóle nie doniósł się do kwestii wypowiedzenia umowy tj. czy skutecznie do tej czynności doszło. Sąd Okręgowy przyjął, że doszło, ale w ogóle nie uzasadnił dlaczego tak uznał. Kwestia ta nie może być przyjęta za oczywistą skoro były w tym zakresie zarzuty, a ponadto istnieją zasadnicze co do tego wątpliwości. Istnieje wymagalnej wierzytelności jest warunkiem koniecznym do zasądzenia roszczenia. Skoro nie wiemy czy istnieje wymagalna wierzytelność to nie jesteśmy w stanie ocenić czy roszczenie jest uzasadnione. Tej oceny nie zmienia okoliczność, że Sąd Okręgowy powołując się na domniemanie wynikające z art. 71 ustawy „o księgach wieczystych i hipotece” (sprzed uchylenia) uznał, że wierzytelność istnieje. Ocena, że pozwany nie obalił domniemania jawi się jako arbitralna skoro sąd nie odniósł się do zarzutów pozwanych. Sąd Apelacyjny nie mógł tego uczynić na etapie postępowania apelacyjnego, ponieważ pozbawiłby strony prawa do jednej instancji. Należy zauważyć, że rozpoznanie sprawy to nie tylko ustalenie stanu faktycznego i zebranie materiału dowodowego, ale również materialnoprawna ocena roszczenia. Zatem nawet jeżeli nie ma braków w zgromadzonym materialne dowodowym, ale brak jest oceny prawnej roszczenia to zachodzi konieczność uchylenia wyroku z uwagi na nierozpoznanie istoty sprawy.

W przedmiotowej sprawie doszło również do innych uchybień. Przede wszystkim zarzut skuteczności cesji nie został prawidłowo wyjaśniony. Sąd uznał sporządzone kopie wyciągów z załącznikami za niebudzące wątpliwości. Problem jednak w tym, że pozwany to kwestionował. Należy podkreślić, że zasadą jest orzekanie na podstawie oryginalnych dokumentów (kopia nie jest dokumentem). Oczywiście współczesna technika daje możliwości kopiowania dokumentów i oryginały z różnych względów mogą być potrzebne stronom i dostarczanie ich do sądu nie jest celowe i z tego względu powszechnie dopuszcza się możliwość korzystania z kopii. W sytuacji jednak kiedy dokument jest kwestionowany wówczas należy dokonywać oceny na podstawie oryginałów, a przynajmniej powinny one zostać okazane sądowi i stronie do wglądu na rozprawie w trybie art. 249 kpc. Ponadto sąd nie dokonał oceny abuzywności postanowień umownych co powinien uczynić z urzędu. Pozwani są konsumentami. Z uwagi na brak zarzutów w tym zakresie ta ocena powinna się skupić na najbardziej wrażliwych postanowieniach umownych jak np. koszty kredytu, warunki spłaty itp. Nie ma konieczności omawiania każdego postanowienia umownego odrębnie i dopuszczalne jest ogólne omówienie tej kwestii, jeżeli sąd nie dopatrzy się istnienia klauzul abuzywnych (por. wyrok z dnia 30 maja 2013 r., C-488/11, Dirk Frederik Asbeek Brusse, Katarina de Man Garabito v. Jahani BV, ZOTSiS 2013, nr 5, s. I-341, pkt 44; wyrok TSUE z dnia 21 grudnia 2016 r. w połączonych sprawach C-154/15, C-307/15 i C-308/15, Francisco Gutiérrez Naranjo v. Cajasur Banco SAU, Ana María Palacios Martínez v. Banco Bilbao Vizcaya Argentaria SA (BBVA), Banco Popular Espanol, SA v. Emilio Irles López, Teresa Torres Andreu, LEX nr 2168030, pkt 54).

Zarzut iż umowa cesji może dotyczyć tylko wymaganych wierzytelności nie jest uzasadniony. Z przepisu art. 509 kc nie wynika, że przedmiotem przelewu wierzytelności mogą być tylko wierzytelności wymagalne. Pozwany nie przedstawił racjonalnych argumentów iż tak należy interpretować ten przepis. Nie wskazuje również na postanowienie umowne zakazujące tego.

Zarzut dotyczący naruszenia art. 117 § 2 kc oraz art. 77 zdanie 2 ustawy „ o księgach wieczystych i hipotece” nie jest uzasadniony. Sąd Okręgowy prawidłowo zauważył – powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2012r. sygn. akt II CSK 282/11 – że art. 104 ustawy „ o księgach wieczystych i hipotece” wyłączał stosowanie art. 77 zdanie 2. Artykuł 104 w/w ustawy obecnie został już uchylony, ale ma on zastosowanie w brzmieniu obowiązującym w chwili wpisywania hipoteki z uwagi na treść art. 10 ust. 2 zd. 1 ustawy z dnia 26 czerwca 2009r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009r. Nr 131, poz. 1075)

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy zbada czy doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy, przeprowadzi dowód z oryginału umowy cesji i jej załączników (wystarczającym będzie jeżeli powód okaże załącznik na rozprawie, a sąd i pozwani zapoznają się z tym na rozprawie), a ponadto dokonana oceny czy umowa zawiera abuzywne postanowienia.

Mając powyższe na uwadze orzec należało jak w sentencji wyroku.