I ACa 471/22 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2024-03-27
Sygn. akt I ACa 471/22
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 marca 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek (spr.)
Sędziowie: SSA Kamil Grzesik
SSA Zygmunt Drożdżejko
Protokolant: Katarzyna Mitan
po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2024 r. w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w O. (poprzednio Zarządcy przymusowego (...) spółki ograniczoną odpowiedzialnością w O.)
przeciwko P. K.
przy udziale Prokuratora (...) w K.
o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji
na skutek apelacji strony powodowej
od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach
z dnia 10 lutego 2022 r. sygn. akt I C 2586/21
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Kielcach do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt : I ACa 471/22
UZASADNIENIE
W pozwie złożonym w dniu 13 października 2021r , skierowanym przeciwko P. K., zarządca przymusowy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w O. , domagał się zwolnienia od egzekucji dwóch linii technologicznych , na które składały się elementy bliżej określone w żądaniu , a które zostały zajęte prze komornika sądowego przy Sadzie Rejonowym w O. M. P. (1) , w ramach postepowania egzekucyjnego prowadzonego przez pozwanego w sprawie oznaczonej sygnaturą (...) dla zaspokojenia jego wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wobec A (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - spółki komandytowo akcyjnej.
Domagał się także obciążenia pozwanego kosztami sporu.
W uzasadnieniu żądania zarządca wskazał , że został ustanowiony na podstawie art. 292 a kodeksu postępowania karnego i jego obowiązkiem jest zapewnienie ciągłości pracy zabezpieczonego w ramach tego postępowania majątku przedsiębiorstwa.
Nie jest to możliwe w warunkach , gdy linie technologiczne stanowiące jego składniki, zostały zajęte na rzecz pozwanego w ramach postępowania egzekucyjnego- obecnie prowadzonego przez komornika przy Sadzie Rejonowym w O. R. F., w sprawie (...).
Zdaniem zarządcy stanowią one własność nie dłużnika pozwanego - spółki A (...)- a spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) , której potwierdzeniem są dokumenty w postaci dwóch faktur sprzedażowych , oznaczonych numerami (...) i (...). Faktury te dokumentują nabycie obu linii przez tę spółkę. Zostały one przedstawione prowadzącemu postępowanie egzekucyjne komornikowi przez zarządcę w dniu 9 września 2021r podczas czynności dokonywania oględzin linii z udziałem biegłego - rzeczoznawcy majątkowego.
Wskazane dokumenty zostały udostępnione zarządcy dopiero dzień wcześniej. Stąd dochował ustawowego terminu wystąpienia z powództwem ekscydencyjnym o jakim mowa w art. 841§3 kpc.
Odpowiadając na pozew P. K. domagał się jego oddalenia oraz przyznania na swoją rzecz kosztów postępowania.
W swoim stanowisku przede wszystkim wskazał na niedochowanie terminu zawitego dla wytoczenia powództwa albowiem , jak argumentował , strona powodowa dowiedziała się o zajęciu obu linii przez organ egzekucyjny dużo wcześniej.
W stosunku do linii nr(...) w dniu 19 maja 2017r. , a linii nr. (...) w dniu 31 maja 2017r. W tych datach doszło do ich zajęcia za zgodą prezesa zarządu spółki E. (1) S. W. (1). Tym samym terminy w jakich skutecznie mogło dojść do wytoczenia powództwa w odniesieniu do obu składników majątkowych objętych zajęciami , upłynął znacznie wcześniej aniżeli daty w której zarządca przymusowy wytoczył powództwo.
Zdaniem P. K. o zajęciu sam zarządca wiedział wcześniej przejmując pod dozór majątek przedsiębiorstwa spółki. Ponadto własność obu linii , jako przysługującą spółce A (...) potwierdził w motywach postanowienia z dnia 4 czerwca 2019r w sprawie (...) , Sąd Rejowy w O. , który uchylił postanowienie komornika prowadzącego sprawę (...) odmawiające dokonania , na wniosek pozwanego opisu i oszacowania tych linii.
Wyrokiem z dnia 10 lutego 2022r., Sąd Okregowy w Kielcach :
- oddalił powództwo [ pkt I ] oraz
- zasadził od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w O. na rzecz pozwanego P. K. kwotę 15 000 złotych , tytułem kosztów procesu [ pkt II sentencji wyroku ].
Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :
W dniu 9 marca 2015r została wystawiona faktura VAT nr (...) dokumentująca sprzedaż przez pozwanego P. K. na rzecz A (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki kamandytowo akcyjnej dwóch linii technologicznych do wstępnej obróbki materiałów i mycia folii. Faktura VAT nr (...) z dnia 30 czerwca 2015r potwierdzała , że obie linie zostały sprzedane przez tego nabywcę na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w O..
W dniu 12 maja 2017r pozwany P. K. złożył do komornika przy Sądzie Rejonowym w O. M. P. (1) wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko spółce A (...) , w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej stwierdzonej prawomocnym nakazem zapłaty , wydanym przez Sąd Okregowy w K. w dniu 15 lutego 2017r , w sprawie o sygnaturze (...).
W ramach postępowania egzekucyjnego , oznaczonego sygnaturą (...), wierzyciel złożył wniosek o zajęcie obu wskazanych wyżej linii technologicznych , pozostających w posiadaniu spółki (...) wskazując , iż stanowią one własność spółki A (...). Komornik dokonał ich zajęcia , w oparciu o czynności dokonane w dniach 19 i 31 maja 2017r. Podczas ich przeprowadzania , obecny był prezes zarządu spółki E. (1) , który, wyrażając zgodę na zajęcia , potwierdził , że właścicielem obu linii jest egzekwowana dłużniczka P. K..
Prowadzący postępowanie egzekucyjne, na wniosek Prokuratury (...) w K. w sprawie (...) przeciwko spółce (...) - komornik Z. J. poinformował komornik P. , iż na poczet egzekwowanego długu spółki zajął te same linie technologiczne , które według informacji wierzyciela stanowią własność egzekwowanego dłużnika. Okoliczność tę potwierdziła Prokuratura (...) w K. , udzielając informacji komornikowi prowadzącemu postepowanie z inicjatywy P. K..
Odpowiadając na wystosowane w ramach postępowania wykonawczego zapytanie tego komornika, prezes zarządu E. (1) wskazał , iż o tym , że obie linie stanowią własność spółki A (...) dowiedział się od pozwanego P. K..
W tych okolicznościach M. P. (1) odmówiła wnioskowi wierzyciela o dokonanie opisu i oszacowania obu linii.
Na skutek skargi P. K. na tę czynność , Sąd Rejonowy w O. , postanowieniem z dnia 4 czerwca 2019r , w sprawie (...) uchylił orzeczenie organu egzekucyjnego.
Z dalszej części ustaleń wynika ,iż:
dnia 29 stycznia 2019r , postanowieniem Prokuratury (...) w K. w sprawie (...) , które zostało zatwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego (...) w K., w dniu 12 lutego 2019r , w sprawie (...) , spółka (...) została objęta zabezpieczeniem majątkowym w formie ustanowienia przymusowego zarządu jej przedsiębiorstwa. Na funkcję zarządcy została powołana K. C. (1).
Podczas dokonywanych w ramach postępowania egzekucyjnego , prowadzonego naówczas już przez komornika przy Sądzie Rejonowym w O. R. F., w sprawie o sygnaturze (...) , w dniu 9 września 2021r zarządca przedłożył organowi egzekucyjnemu faktury mające potwierdzać , iż obydwie linie technologiczne są własnością spółki (...) a nie nie egzekwowanego dłużnika.
W konsekwencji K. C. (1) złożyła wobec pozwanego P. K. wniosek o to aby wniósł o umorzenie egzekucji w zakresie obu linii technologicznych . Żądanie nie zostało uwzględnione.
Ocenę prawną roszczenia zarządcy przymusowego , uznając je za nieuzasadnione z powodu nie dochowania terminu zawitego dla wytoczenia powództwa ekscydencyjnego, Sąd Okręgowy oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które co do istoty , można podsumować w następujący sposób :
a/ powołując treśc art. 841 §3 kpc , Sąd I instancji uznał , że o egzekucyjnym zajęciu obu linii technologicznych w ramach postępowania oznaczonego sygnaturą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O. dowiedziała znacznie wcześniej aniżeli na miesiąc przez wniesieniem pozwu zawierającym żądanie ekscydencyjne zarządy przymusowego.
Miało to miejsce odpowiednio w dniach 19 maja 2017r w odniesieniu do linii nr(...)i 31 maja 2017r , co do linii nr (...). Podczas przeprowadzonych wówczas czynności ich egzekucyjnego zajęcia, w ramach postępowania prowadzonego na wniosek P. K., obecny przy nich prezes zarządu spółki E. (1) S. W. (1) , wyrażając zgodę na zajecie , potwierdził ,iż obydwie stanowią własność egzekwowanej spółki A (...),
b/ bez znaczenia dla takiego wniosku pozostaje , zdaniem Sądu I instancji , to czy i kiedy został powołany zarządca przymusowy majątku spółki E. (1). Zarządca taki jest w prawdzie stroną postępowań dotyczących majątku spółki wobec której ustanowiono zarząd w trybie , w jakim powołana została do tej funkcji K. C. (1) ale legitymacja ta ma charakter jedynie procesowy. Stroną w znaczeniu materialnym pozostaje nadal sam podmiot , którego makatek podlega zarządowi przymusowemu. Tym samym oświadczenia prezesa zarządu S. W. pozostają w rozważanego punktu widzenia wiążące także dla zarządcy, nawet o ile były one oparte tylko na informacjach przekazanych mu przez wierzyciela P. K.. Prezes zarządu miał bowiem możliwości ich samodzielnej weryfikacji jako zgodnych , bądź nie z rzeczywistym stanem rzeczy.
c/ takie stanowisko dorowadziło Sąd I instancji do wniosku , że bez znaczenia dla oceny roszczenia zarządcy pozostaje to , kiedy K. C. (1) rzeczywiście dowiedziała się o zajęciu linii i kiedy dysponowała dokumentami mającymi potwierdzać , że są one własnością spółki E. (1).
Sąd Okręgowy w ramach uznania, iż termin zawity wynikający z treści art. 841 §3 kpc nie został przez stronę powodową zachowany , odstąpił - co jednoznacznie potwierdził w treści motywów orzeczenia- od merytorycznego badania podstaw powództwa stanowiącego przedmiot sporu stron.
Podstawą orzeczenia o kosztach postępowania była norma art. 98 §1 i 3 kpc i wynikająca z niej zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.
W apelacji od tego orzeczenia strona powodowa, zaskarżając wyrok z dnia 10 lutego 2022r w całości , domagała się jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Opierając środek odwoławczy w pierwszej kolejności na zarzucie nierozpoznania istoty sprawy, wywodziła go z naruszenia przez Sąd niższej instancji art. 292 a §8 i 9 kodeksu postępowania karnego w zw. z art. 841 §3 kpc.
Drugim powołanym przez zarządcę przymusowego majątku spółki E. (1) zarzutem było naruszenie prawa procesowego , a to tych samych przepisów formalnych.
Tego błędu upatrywał w tym , że Sąd nietrafnie przyjął ,iż zarządca majątku, ustanowiony w postępowaniu karnym nie ma samodzielnej pozycji wobec podmiotu wobec którego orzeczono taki środek zabezpieczenia ale wchodzi w pełni w sytuację prawną tegoż , w tym tę związaną z upływem terminu do wytoczenia powództwa służącego odzyskaniu składników majątkowych przynależnych przedsiębiorstwu objętym zarządem jako środka zabezpieczenia stosowanego w postępowaniu karnym /przygotowawczym /.
W motywach swojego stanowiska zarządca, za pośrednictwem procesjonalnego pełnomocnika , przedstawiając własną wykładnię przepisu art. 292 a kpk, odwołującą się przede wszystkim do celu tego przepisu oraz zadań zarządcy wobec objętego zastosowanym sposobem zabezpieczenia w postępowaniu karnym, ocenił, iż stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przez Sąd Okręgowy w Kielcach jest błędne, nie uwzgledniające właśnie celu dla realizacji którego zarząd majątkiem przedsiębiorstwa jest ustanawiany na tej podstawie prawnej.
Jego zdaniem upływ terminu zawitego nie może odnosić się do zarządcy w warunkach , gdy o jego potencjalnym nastąpieniu decydować miałyby czynności osób , których sposób działania wobec składników majątkowych przedsiębiorstwa był m. in. przyczyną ustanowienia takiego zarządu i osoby zarządcy.
W związku z tym stanowiskiem skarżący wyeksponował okoliczności faktyczne opisujące sposób postępowania S. W. , które towarzyszyły jego oświadczeniom wobec organu egzekucyjnego oraz źródła uzyskania przez niego informacji na temat prawa własności do obu linii technologicznych.
Jego zdaniem, realizując swoje ustawowe obowiązki , wymienione w §8 i 9 art. 292 a kpk zarządca przymusowy E. (1) ma od spółki [ jego zarządu ] pozycję niezależną w zakresie tych wszystkich czynności , które zmierzają do ustalenia elementów oraz zabezpieczenia majątku objętego zarządem ustanowionym w postępowaniu karnym. Skoro jednym z tych środków prawnych za pomocą których może swoje obowiązki wykonywać właściwie jest powództwo , które wytoczył , to usprawiedliwionym jest przyjęcie , iż termin o jakim mowa w §3 art. 841 kpc biegnie dla zarządcy odrębnie od tego , który powinna zachować sama spółka E. (1) gdyby zdecydowała się [samodzielnie ] dochodzić od P. K. roszczenia o zwolnienie zajętych linii technologicznych od egzekucji.
W ocenie skarżącego, nawet w warunkach , gdyby nie podzielić tego stanowiska Sąd I instancji pewien był / a nie uczynił tego/ rozważyć, czy w okolicznościach rozstrzyganej sprawy nie istniały podstawy do nie uwzględnienia upływu terminu zawitego o jakim stanowi ta norma procesowa.
Brak rozważenia tych kwestii , przy równoczesnym nie podjęciu merytorycznej oceny zasadności roszczenia zgłoszonego w pozwie , uzasadnia , zdaniem autora apelacji sformowanie przezeń , jako jedynego, wniosku o uchylenie wyroku z dnia 10 lutego 2022r.
Odpowiadając na apelację pozwany domagał się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz przyznania na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.
W swoim stanowisku zaprezentowanym w niej P. K. , aprobując w całości ustalenia faktyczne i stanowisko prawne Sądu I instancji , w sposób szczególny akcentował to , że zarządca przymusowy musiał wiedzieć wcześniej ażeli w dniu 9 września 2021r o zajęciu obu linii technologicznych w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego z inicjatywy pozwanego. Miało to miejsce w trakcie dokonywania ustalenia składników majątku spółki E. (1) , szczególnie że już wówczas poszczególne elementy składowe obu linii były oklejone znakami świadczącymi dokonanym uprzednio ich zajęciu komorniczym. Spór o własność tych składników wynikał także z akt postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Regionalną w K. [ w którym zarządca został ustanowiony ]. To także potwierdza , że mógł wcześniej dowiedzieć , się o tym , iż zajecie narusza prawo spółki E. (1) do tych składników majątku. Nastąpiło to wcześniej aniżeli przed upływem miesiąca od daty kiedy pozew został wniesiony do Sądu Okręgowego w Kielcach.
Przed rozpoznaniem apelacji złożonej przez zarządcę przymusowego , powołana na tę funkcję K. C. (1) poinformowała Sąd II instancji o zwolnieniu jej z niej przez Sąd Okręgowy wK. postanowieniem z dnia 22 maja 2023r., w sprawie (...) , wobec uchylenia , orzeczonego wcześniej, zabezpieczenia majątkowego na przedsiębiorstwie zajmującym się recyklingiem odpadów , wchodzącym w skład spółki z o. o. E. (1) w O..
/ por. k. 155-159 akt /
Wobec tego faktu Sąd Odwoławczy o kolejnych terminach rozpraw w ramach postępowania apelacyjnego zawiadamiał spółkę (...) . Nie zajęła w postępowaniu żadnego stanowiska ale nie złożyła także oświadczenia o cofnięciu środka odwoławczego. Wobec tego apelacja wniesiona przez zarządcę przymusowego podlegała merytorycznemu rozpoznaniu.
Charakter sprawy , a także fakty doniosłe dla rozstrzygnięcia , dotąd ustalone w postępowaniu spowodowały , iż Sąd Apelacyjny zwrócił się do Prokuratora (...) w K. o rozważenie potrzeby zgłoszenia przez Urząd Prokuratorski udziału w postępowaniu z uwagi na ochronę interesu publicznego / por. k. 197 akt /.
Prokurator (...) zgłosił swój udział w nim , na podstawie art. 7 kpc i 60 §1 kpc.
W swoim stanowisku poparł apelację i zawarty w niej wniosek kasatoryjny. Równoczesne wnioskował o przeprowadzenie dowodu z aktu oskarżenia przeciwko pozwanemu P. K. , w ramach którego sformułowany został wobec niego zarzut udziału w zorganizowanej grupie przestępczej , która miała wyłudzać środki publiczne m. in. przy wykorzystaniu przedsiębiorstwa spółki E. (1)w O.. / por. k. 202- 205 oraz k 213 akt /.
Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny rozważył :
Środek odwoławczy jest uzasadniony, prowadząc do uchylenia objętego nim wyroku z dnia 10 lutego 2022r.
Jak wynika z wewnętrznej konstrukcji apelacji i jej motywów, nie formułuje ona żadnych zarzutów dotyczących sposobu dokonania ani zakresu okoliczności faktycznych doniosłych dla rozstrzygnięcia, które skonstatował Sąd I instancji.
Z tego powodu Sąd Odwoławczy jest tymi faktami związany i przyjmuje je za własne.
Należy je jedynie uzupełnić o te , które wynikają z treści niekwestionowanych pod względem wiarygodności przez strony dokumentów urzędowych w postaci orzeczeń Sądu Okręgowego w K. , wydanych w sprawie o sygnaturze (...)
[ dowód : kopie orzeczeń Sądu Okręgowego w K.z dnia 22 maja 2023 i 14 lipca 2023 r. wraz z uzasadnieniami / k.156- 159 akt ]
i aktu oskarżenia skierowanego do Sądu przez Prokuraturę (...)w P. przeciwko m. in. P. K.
/ dowód : akt oskarżenia w formie zapisu na płycie CD k. 213 akt /.
W oparciu o te okoliczności, zważywszy także na stanowisko prawne wyrażone w apelacji jak i to zaprezentowane przez Prokuratora (...) w K. po przystąpieniu do postępowania , na jego odwoławczym etapie , kluczowa dla oceny poprawności prawnej rozstrzygnięcia Sądu I instancji jest odpowiedź na pytanie czy ma rację Sąd oceniając roszczenie zgłoszone w pozwie tylko przez pryzmat dochowania przez zarządcę przymusowego terminu prekluzyjnego o jakim mowa w art. 841 §3 kpc oraz czy i w jaki sposób na ocenę tego zagadnienia rzutuje wzajemna relacja pomiędzy zarządcą przymusowym ustanowionym przez prokuratora w postępowaniu przygotowawczym , na podstawie art. 292 a kodeksu postępowania karnego nad majątkiem przedsiębiorstwa objętym zarządem jako środkiem zabezpieczenia a zarządem dotąd sprawowanym nad tymi składnikami majątkowymi przez osoby do tego upoważnione.
Nie podzielenie stanowiska Sądu I instancji na którym oparł kontrolowane instancyjnie orzeczenie spowoduje bowiem konieczność wydania przez Sąd II instancji orzeczenia kasatoryjnego dlatego , że tym samym zostanie zrealizowana przesłanka nierozpoznania istoty sprawy o jakiej mowa w art. 386 §4 kpc.
Tego rodzaju następstwo odmiennego stanowiska prawnego jest tym bardziej uzasadnione gdy wziąć pod uwagę , że w motywach prawnych zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy w Kielcach jednoznacznie wskazał , że w sytuacji potwierdzenia przekroczenia miesięcznego terminu na wytoczenie powództwa ekscydencyjnego, zaniechał merytorycznej oceny roszczenia poddanego w sprawie pod osąd. /por. k.127 akt/.
Jak wynika z ustaleń dokonanych w postępowaniu , w tym uzupełnionych przez Sąd II instancji , sporne linie technologiczne były własnością osób fizycznych M. Ż. i T. Ż. [ dlatego organ prowadzący postępowanie przygotowawcze zastosował zabezpieczenie majątkowe wobec ich majątku w tym linii technologicznych do recyklingu odpadów z tworzyw sztucznych na podstawie art. 292 a kpk, a zarządcą przymusowym tegoż została ustanowiona K. C.Składniki te zostały wniesione do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w O..
Treść przepisu art. 292 a kpk jest zwięzła, a przez to pozostawia wiele wątpliwości co do wykładni jego treści , a w szczególności wzajemnej relacji tej normy do przepisów regulujących zarząd przedsiębiorstwa obowiązanego jako formy zabezpieczenia według przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
Wypowiedzi przedstawicieli doktryny na ten temat są nieliczne , ograniczone treściowo, nie pogłębione i sprowadzające się w istocie do przywołania stwierdzeń oczywistych, wynikających z samego tekstu poszczególnych jednostek redakcyjnych przepisu.
Także właściwie tylko jedna wypowiedź orzecznicza SN , zawarta w motywach postanowienia w sprawie o sygnaturze III PZ 15/19 z dnia 17 października 2019r , publ. OSNP z 2020 nr 10 –poz. 108, odnosząc się tylko do zagadnienia wzajemnej relacji pomiędzy zarządem służącym ustanowionemu zarządcy przymusowemu a dotychczasowymi uprawnieniami do niego ze strony właściciela przedsiębiorstwa lub osoby przez niego upoważnionej, nie służy wyjaśnieniu zagadnienia , które w rozstrzyganej sprawie decyduje o treści rozstrzygnięcia Sądu Odwoławczego.
W tych okolicznościach, poszukując właściwych wniosków w zakresie wykładni tego przepisu a w szczególności jego §§8 i 9 Sąd Odwoławczy dochodzi do wniosku , że decydującym dla określenia granic kompetencji zarządcy przymusowego składników przedsiębiorstwa [ osoby fizycznej ] ustanowionego w postępowaniu karnym , do określenia granic których nie może posłużyć regulacja zawarta w kodeksie postępowania cywilnego / wówczas samodzielna regulacja sposobu ustanowienia zarządu i sposobu jego wykonywania w kpk byłaby zbędną, a wystarczyłoby odesłanie do regulacji cywilnej z czego ustawodawca jednoznacznie zrezygnował /jest cel , którego zrealizowaniu ma posłużyć ten środek zabezpieczenia w postępowaniu karnym
Rolą zarządcy przymusowego jest zapewnienie ciągłości pracy przedsiębiorstwa oraz sporządzenie spisu składników majątku i praw majątkowych tegoż i przekazanie go organowi, który wydał postanowienie o zabezpieczeniu.
Pozwala to na zachowanie substancji przedsiębiorstwa i uniknięcie wyzbycia się majątku wchodzącego w jego skład, umożliwia zachowanie ciągłości działalności gospodarczej, w szczególności regulowania zobowiązań np. wobec pracowników i dostawców. Zadaniem zarządcy jest także przekazanie Sądowi lub Prokuratorowi posiadanych informacji mających znaczenie dla toczącego się postępowania/ karnego / - w szczególności o sposobie i okolicznościach świadczących o wykorzystaniu tego przedsiębiorstwa do popełnienia przestępstwa lub ukrycia osiągniętej z niego korzyści oraz o rzeczach i dokumentach mogących stanowić dowód w prowadzonym postępowaniu.
Aby zapewnić realną możliwość zrealizowania tych zadań przez zarządcę przymusowego, dotychczasowy zarząd właścicielski , w odniesieniu do składników majątkowych, objętych zabezpieczeniem karnym i praw z nimi związanych, musi zostać ograniczony w w zakresie zapewniającym ich wykonanie, a w sytuacjach granicznych- braku współpracy właściciela z ustanowionym zarządcą / jak wynika z motywów orzeczenia Sądu Okręgowego w Kielcach tego rodzaju działanie zarządu spółki E. (1) doprowadziło do niemożliwości wykonywania obowiązków zarządczych przez K. C. i ostatecznie zwolnienia jej z funkcji przez Sąd , jako konsekwencji zniesienia zabezpieczenia/ , a tym bardziej ukrywania majątku lub podejmowania czynności uniemożliwiających zachowanie substancji przedsiębiorstwa mogącej w przyszłości zapewnić wykonanie wyroku karnego, należy przyjmować , że zarząd właścicielski jest wykluczony, [ także w granicach wyznaczonych przez zasadę proporcjonalności ]
Zapewnienie zarządcy przymusowemu ustanowionemu na podstawie art. 292 a kpk rzeczywistych możliwości zabezpieczenia majątku jako całości , wymaga wyposażenia go w narzędzia prawne służące nie tylko jego zachowaniu ale także do powiększenia go elementy które niezasadnie z niego zostały usunięte lub go nie powiększyły na skutek działania właściciela , którego odpowiedzialność karna jest potencjalnie możliwa , co ma wyjaśnić trwające prokuratorskie postępowanie przygotowawcze [ lub sądowe postępowanie rozpoznawcze po wpłynięciu aktu oskarżenia].Jednym z takich narzędzi, przewidzianych przez procedurę cywilną jest powództwo ekscydencyjne z którego zdecydował się skorzystać w rozstrzyganej sprawie zarządca przymusowy.
Wszystko to , co powiedziano do tej pory może uzasadnić wniosek , iż właśnie z uwagi na konieczność zapewnienia zarządcy przymusowemu wykonania zadań , które postawił przed nim ustawodawca w art. 292 a kpk uzyskuje on , w ramach swoich kompetencji, uprawnienie do niezależnego od podmiotu , który co do zasady zachowuje zarząd majątkiem objętym zabezpieczeniem , skorzystania z prawokształtującego roszczenia ekscydencyjnego prowadzącego do potwierdzenia zaliczenia składnika majątkowego w poczet tych , które , stanowiąc własność przedsiębiorcy, mogą stanowić podstawę realizacji przyszłych możliwych kar majątkowych orzeczonych w postępowaniu karnym.
Takiego wniosku nie wyklucza założenie wynikające ze stanowiska prawnego SN zaprezentowanego w powołanym wyżej postanowieniu z 17 października 2019r zgodnie z którym ustanowienie zarządcy przymusowego na podstawie tego przepisu nie powoduje ustania uprawnień zarządczych wobec majątku jego właściciela lub osoby przez niego upoważnionej , która zarząd taki faktycznie sprawuje.
Zatem uzasadnionym jest przyjęcie , że w granicach zapewniających wykonanie zadań stawianych zarządcy przymusowemu na podstawie art. 292 a kpk jest on uprawniony do samodzielnego skorzystania z roszczenia ekscydencyjnego co do składnika stanowiącego element zabezpieczonej masy majątkowej, niezależnie od takiego uprawnienia po stronie zarządzającego majątkiem przedsiębiorcy.
Bez wpływu na to uprawnienie , także w zakresie terminu w jakim może on z tego uprawnienia skorzystać, pozostaje też dotychczasowe działanie przedsiębiorcy - właściciela przedsiębiorstwa objętego zarządem w tym to, wpływające negatywnie na skuteczność takiego środka prawnego z uwagi na przepisy regulujące jego konstrukcję.
Wobec tego za niezasadne należy uznać stanowisko Sądu Okręgowego zgodnie z którym przyznania przez prezesa zarządu E. (1) S. W. wobec komornika dokonującego zajęć obu linii technologicznych , w ramach postępowania egzekucyjnego przez P. K. , w dniach 19 i 31 maja 2017r , iż stanowią one własność spółki A (...) determinują uznanie , że powództwo ekscydencyjne zarządcy przymusowego złożone 13 października 2021r podlega oddaleniu wobec przekroczenia terminu prekluzyjnego o którym stanowi §3 art. 841 kpc .
Sąd Okręgowy był zobowiązany ustalić czy zarządca dochował tego terminu przez pryzmat tego, kiedy rzeczywiście i na jakiej podstawie dowiedział się o tym ,iż zajecie komornicze tych składników majątkowych dokonane na wniosek egzekwującego P. K. , naruszyło prawo spółki E. (1).
Takich ustaleń ani ocen Sąd I instancji – o czym była już mowa - przy przyjętej koncepcji rozstrzygnięcia, nie dokonał a zaniechanie to realizując przesłankę nierozpoznania istoty sprawy w rozumieniu art. 386 §4 kpc, uzasadnia wydanie przez Sąd II instancji orzeczenia kasatoryjnego.
Nawet gdyby przyjąć , że zaprezentowane stanowisko wykładnicze Sądu Odwoławczego nie jest poprawne, a zachowanie S. W. (1) i jego oświadczenia z 19 i 31 maja 2017r są doniosłe dla oceny zachowania terminu materialnego o jakim mowa w art. 841 §3 kpc także , gdy powództwo służące ochronie zabezpieczonego w postępowaniu karnym majątku, wytacza zarządca przymusowy w nim ustawiony to i tak należy uznać , iż istota sprawy nie została przez Sąd I instancji rozpoznana.
Sąd w zupełności nie dostrzegł i nie poddał ocenie szczególnych okoliczności faktycznych tej sprawy , których tylko częścią pozostaje to , co zostało ujawnione na podstawie dokumentów urzędowych złożonych na odwoławczym etapie postępowania. /zniesienie zabezpieczenia majątkowego przez Sąd karny , w warunkach braku współpracy zarządu spółki E. (1) z zarządca K. C. (1) a wręcz utrudnianie jej wykonywania czynności zarządczych/ .
W ich świetle , w tym także wobec przedstawiania przez strony sporu wzajemnie wykluczających się dokumentów mających potwierdzać własność linii technologicznych oraz odwoływanie się przez S. W. tylko do informacji pochodzących od pozwanego P. K. jako źródła wiedzy o tym , że obydwie stanowią własność spółki A (...) a nie E. (1) , analiza faktów oraz ich ocena prawna przez Sąd Okręgowy powinna być szczególnie ostrożna i wnikliwa . Nie można przy tym nie dostrzec , iż w istocie tylko na oświadczeniach prezesa zarządu E. (1) wobec dokonującego zajęć komornika , bez jakiejkolwiek ich oceny przez konfrontację z innymi źródłami dowodowymi zgromadzonymi w postępowaniu, Sąd oparł wniosek o tym , że powództwo zarządcy przymusowego zostało wniesione z uchybieniem terminu prekluzyjnego.
W tej szczególnej, z punktu widzenia faktów sytuacji, obowiązkiem Sądu I instancji było poczynienie dalszych ustaleń oraz ocena czy zasady współżycie społecznego nie sprzeciwiają się temu aby upływ tego terminu / o ile go potwierdzić / uwzględnić czy też przeciwnie przemawiają za tym aby poddać ocenie Sądu to , czy rzeczywiście obydwie linie technologiczne o bardzo znacznej wartość stanowią czy też nie własność spółki (...) w O..
W takich właśnie szczególnych okolicznościach konkretnej sprawy traktowanej indywidualnie , taką konstrukcję prawną także w odniesieniu do terminów prekluzyjnych dopuścił Sąd Najwyższy. Wyrazem takiego stanowiska jest m. in. , powoływany także w apelacji judykat z 10 marca 1992, sygn III CZP 10/92 , za zbiorem Lex /.
Zagadnienia tego Sąd I instancji także zupełnie nie rozważył a zaniechanie to tym bardziej usprawiedliwia wniosek o istnieniu podstaw do wydania przez Sąd Odwoławczy orzeczenia kasatoryjnego.
Z podanych wyżej powodów Sąd II instancji orzekł jak w sentencji wyroku , na podstawie art. 386 §4 kpc ,pozostawiając Sądowi Okręgowemu także rozstrzygniecie o kosztach postępowania apalacyjengo.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację: Grzegorz Krężołek, Kamil Grzesik , Zygmunt Drożdżejko
Data wytworzenia informacji: