Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lutego 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Sławomir Jamróg

Sędziowie: SSA Józef Wąsik

SSA Kamil Grzesik

Protokolant: Edyta Sieja

po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2025 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa A. R. i M. R.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w K.

o nakazanie, zapłatę i ustalenie

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 22 lipca 2022 r.,
sygn. akt I C 2167/14

1. zmienia zaskarżony wyrok w punktach II, IV i V w ten sposób, że nadaje im treść:

„II. zasądza od (...) Spółki Akcyjnej w K. na rzecz A. R. i M. R. łącznie kwotę 175.622,14 zł (sto siedemdziesiąt pięć tysięcy sześćset dwadzieścia dwa 14/100 złote),

- z odsetkami ustawowymi od kwoty 100.000 zł (sto tysięcy złotych) od dnia 22 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty,

- z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 14.962 zł (czternaście tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt dwa złote) od dnia 15 marca 2022 r. do dnia 21 lipca 2022 r. i od kwoty 75.622,14 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy sześćset dwadzieścia dwa 14/100 złote) od dnia 22 lipca 2022 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo także w odniesieniu do kwoty 173.377,86 zł i do liczonych od tej kwoty odsetek ustawowych za opóźnienie;”;

IV. nakazuje ściągnąć od (...) Spółki Akcyjnej w K. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Kielcach kwotę 13.200 zł (trzynaście tysięcy dwieście złotych) tytułem kosztów sądowych, odstępując od obciążenia powodów tymi kosztami;

V. zasądza od (...) Spółki Akcyjnej w K. na rzecz A. R. i M. R. łącznie 13.250 zł (trzynaście tysięcy dwieście pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów procesu.”;

2. oddala apelację w pozostałej części;

3. nie obciąża powodów kosztami postępowania apelacyjnego i kosztami sądowymi;

4. nakazuje ściągnąć od (...) Spółki Akcyjnej w K. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego w Krakowie kwotę 30.750 zł (trzydzieści tysięcy siedemset pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów sądowych
w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 245/23

UZASADNIENIE

M. R. i A. R. w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od (...) S.A. w K. na ich rzecz solidarnie kwoty 350.000 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 100.000 zł od dnia doręczenia odpisu pozwu i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 250.000 zł od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu rozszerzenia powództwa z dnia 15 lutego 2022r. – do dnia zapłaty, ustalenie na przyszłość odpowiedzialności pozwanego wobec nich za szkody, które powstaną w przyszłości, a okażą się wynikiem pierwotnie wadliwych prac, oraz o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów postępowania wg norm przepisanych .

W uzasadnieniu podniesiono, że podana kwota stanowi odszkodowanie dochodzone na podstawie art. 471 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. z tytułu nienależytego wykonania umowy sprzedaży z dnia 21 października 2002r. Powodowie wskazali, że przedmiot umowy dotknięty był wadami. Wartość tej szkody oszacowali z ostrożności procesowej na kwotę 350.000 zł, zaś w razie uznania przez Sąd, iż ścisłe ustalenie wysokości szkody jest niemożliwe, wnieśli o zastosowanie art. 322 kpc w oparciu o ocenę zgromadzonego materiału dowodowego i wszystkich okoliczności sprawy. Podnieśli, że biegli w opinii dokonali oszacowania kosztów prowadzenia prac, których wysokość wyliczyli szacunkowo na kwotę 214.962 zł, jednak jak wskazali biegli, do podanych kosztów należy doliczyć koszty związane z organizacją prac, czasowego zastępstwa miejsca zamieszkania, koszty związane z wyniesieniem mebli, koniecznością ich częściowej rozbiórki, ponowną aranżacją wnętrz, które powodowie szacują zgodnie z ofertą firmy trudniącej się tymi czynnościami na kwotę 51.000. Dodatkowo do kosztów, które będą musiały być poniesione, biegli wskazali konieczność wykonania projektu wzmocnienia wraz z detalami wykonawczymi, który to koszt oszacowali na kwotę 20.000 zł. Jak wskazali biegli, jest to jedynie wstępne ujęcie kosztów na podstawie zakresu prac wyszczególnionych w opinii, niemniej wyliczona kwota wpływa na zwiększenie odpowiedzialności pozwanej z kwoty dotychczas dochodzonej przez powodów żądanej w wysokości 100.000 zł do kwoty co najmniej 350.000 zł.

Wysokość odszkodowania wyliczono przy uwzględnieniu, że:

a)  remont podłogi oraz obudowy kominka w salonie budynku (wraz z zerwaniem obecnych podłóg oraz ponownym odtworzeniem wylewki na podłodze oraz ścian obudowy kominka) – 18.341,93 zł netto (koszt ten nie zawiera kosztów zakupu nowych desek podłogowych i ich montażu, powodowie oczekują na końcową wycenę),

b)  wymiana kamiennej obudowy kominka w salonie budynku – 7.057 zł netto,

c)  remont łazienki dolnej (wymiana płytek) – 19.291,54 zł netto,

d)  wymiana podestu przy wejściu do budynku – 5.902,20 zł,

e)  wymiana (zerwanie desek tarasowych, wymiana wylewki oraz położenie płytek) tarasu – 10.256,54 zł netto (koszt ten nie zawiera kosztów zakupu nowych desek tarasowych i ich montażu, powodowie oczekują na końcową wycenę).

Suma kosztów w/w prac równa się kwocie 60.894,21 z l netto, która będzie musiała być powiększona o koszty zakupu nowych desek tarasowych i tarasowych oraz ich montażu.

Pismem złożonym w dniu 8 lipca 2022r. cofnęli żądanie zawarte w pkt 1 a-e ich pisma z dnia 16 grudnia 2014r. wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. Na rozprawie w dniu 18 lipca 2022r. cofnęli także ze zrzeczeniem się roszczenia żądanie co do odsetek od kwoty 100.000 zł za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia doręczenia odpisu pozwu (pisma powodów z dn. 16.12.2014r. – K.127-138 i z dn. 8.07.2022r. – K.1027, protokół rozprawy z dn. 18.07.2022r. – K.1038).

Pozwana (...) S.A. w K. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwana podniosła zarzut przedawnienia w zakresie żądania zapłaty kwoty 350.000 zł stosownie do art. 118 kc, oraz bezzasadność żądania odsetek ustawowych liczonych do dnia złożenia pozwu w sytuacji, kiedy powodowie dochodzą odszkodowania wg cen aktualnych, a nie na datę złożenia pozwu, a także brak podstawy prawnej do zgłaszania roszczenia o ustalenie na przyszłość odpowiedzialności pozwanego .

Niezależnie od tego z ostrożności procesowej pozwana zarzuciła, że:

1.  powodowie nie udowodnili wysokości szkody , w szczególności powodowie żądają poniesienia całkowitych kosztów remontu domu bez uwzględnienia, że dom jest użytkowany od 20 lat, nie był w tym czasie remontowany, w szczególności nie dokonywano w nim bieżących napraw i konserwacji,

2.  powodowie uniemożliwili pozwanemu zaspokojenie roszczeń odszkodowawczych powodów (pismo pozwanego złożone w dn. 4.04.2022r. – K.926-934).

Wyrokiem z dnia 22 lipca 2022 r. sygn. akt I C 2167/14 Sąd Okręgowy w Kielcach umorzył postępowanie co do żądania zawartego w punkcie 1 a-e pisma powodów z dnia 16 grudnia 2014 roku oraz w zakresie żądania odsetek ustawowych od kwoty 100.000 zł (sto tysięcy złotych) od dnia wniesienia pozwu do dnia 21 października 2014 roku (pkt I), zasądził od (...) Spółka Akcyjna w K. na rzecz A. i M. małżonków R. solidarnie kwotę 350.000 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 100.000 zł od dnia 22 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 114.962 zł (sto czternaście tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt dwa złote) od dnia 15 marca 2022 roku do dnia zapłaty i od kwoty 135.038 zł od dnia 22 lipca 2022 roku do dnia zapłaty (pkt II), oddalił powództwo w pozostałej części (pkt III), nakazał ściągnąć od (...) Spółka Akcyjna w K. na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Kielcach) kwotę 26.397,25 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt IV) i zasądził od strony pozwanej na rzecz powodów kwotę 37.317 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt V).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. w K. zawarła w dniu 21 października 2002r. z powodami - w wykonaniu umowy przedwstępnej z dnia 24 września 2002r.- umowę sprzedaży obj. aktem notarialnym sporządzonym przed notariuszem E. G. w Kancelarii Notarialnej w K. za numerem(...), mocą której przeniosła na rzecz M. i A. małż. R. własność nieruchomości położonej w B., gm. (...) składającej się z działki (...) o obszarze 640 m2, zabudowanej domem mieszkalnym, jednorodzinnym w zabudowie bliźniaczej Typ-1 o powierzchni użytkowej 195,50 m2 za cenę łączną 222.766,36 zł., poprzedzonym przedwstępną umową sprzedaży nieruchomości. Jednocześnie sprzedający udzielił kupującym na okres 5 lat gwarancji co do jakości sprzedawanego budynku mieszkalnego, zastrzegając, że z tytułu gwarancji kupujący będą mieli prawo domagać się usunięcia wad domu mieszkalnego, jeżeli ujawniły się one w okresie gwarancji. Dom został przekazany powodom w dniu 21 października 2002r. w standardzie robót podstawowych określonym w załączniku nr(...)do umowy przedwstępnej.

W dniu 20 lipca 2005r. powodowie wysłali do pozwanego list polecony z reklamacją odnośnie zakupionego przez nich domu położonego na działce nr (...) w B. pod adresem Osiedle (...), ul. (...), zgłaszając, że reklamacja dotyczy ścian nośnych prawie we wszystkich pomieszczeniach i stwierdzając, że w konsekwencji popękaniu uległy także ścianki działowe, które zostały wybudowane po kupnie budynku. Z uwagi na zgłoszoną reklamację w dniu 20 sierpnia 2005r. zostały przeprowadzone oględziny nieruchomości z udziałem powodów i przedstawicieli pozwanego. Pismem z dnia 23 sierpnia 2005r. pozwany po przeprowadzonej inwentaryzacji rys uznał reklamację za zasadną co do rysy nr 14 na parterze budynku oraz co do zarysowań nr 1, 2 i 4 na poddaszu. Co do zarysowań nr 1, 5, 7, 10, 11 i 13 na parterze oraz nr 6, 8 i 12 na poddaszu pozwany stwierdził, że są to zarysowania o minimalnym rozwarciu, nie stanowiące zagrożenia dla bezpieczeństwa konstrukcji, dlatego zaproponował ich obserwację przez następny rok w celu określenia ewentualnych zmian, po której pozwany zajmie ostateczne stanowisko. Co do zarysowań nr 8 i 9 na parterze i nr 7 na poddaszu stwierdził, że ich rozpatrzenie może nastąpić tylko w przypadku ustalenia technologii wykonania prac związanych z realizacją kominka i odkrywek. W konkluzji pozwany oświadczył, że w celu ustalenia sposobu usunięcia zgłoszonych zarysowań uznanych przez niego należy wykonać ekspertyzę mającą na celu ustalenie wszystkich przyczyn powstania zarysowań, co będzie wiązało się z wykonaniem odkrywek w budynku i być może także poza nim. W dniach 12-13 września 2005r. pozwany dokonał usunięcia niektórych usterek poprzez wymianę rynhaków i reperację deskowania okapu.

Przez kolejne 2 lata pozwany nie podejmował czynności związanych ze zgłoszoną przez powodów reklamacją, co spowodowało wystosowanie przez powodów w dniu 14 listopada 2007r. pisma do pozwanego z wnioskiem o pilne przystąpienie do usuwania usterek, gdyż ilość i wielkość uszkodzeń narasta wraz z upływem czasu. W listopadzie 2007r. na zlecenie powodów została opracowana prywatna opinia techniczna, której autorzy we wnioskach uznali, że przyczyną rys i pęknięć ścian budynku jest nierównomierne osiadanie, który to proces jeszcze trwa.

Pismem z dnia 4 maja 2011r. powodowie wezwali pozwanego do zajęcia w nieprzekraczalnym terminie 30 dni od dnia otrzymania pisma jednoznacznego stanowiska w sprawie zgłoszonej w dniu 20 lipca 2005r. reklamacji i do jej załatwienia w terminie 90 dni, zaznaczając, iż brak reakcji w w/w terminach spowoduje skierowanie sprawy do postępowania sądowego w celu wyegzekwowania obowiązków pozwanego. Odpis powyższego pisma powodowie przesłali do wiadomości Federacji (...) w K.. Pozwany otrzymał pismo w dniu 6 maja 2011r.

W reakcji na powyższe pismo pracownicy pozwanego w 2011r. ponownie obejrzeli przedmiotową nieruchomość i ustalili, że celem zdiagnozowania przyczyn występujących wad niezbędne jest wykonanie ekspertyzy. Negocjacje z powodami w tym czasie prowadził P. N. zatrudniony u pozwanego na stanowisku project manager, który w dniu 12 września 2011r. poinformował powodów, iż pozwany ma przygotowaną umowę z Biurem (...) w K. reprezentowanym przez A. G. dotyczącą wykonania opinii technicznej, projektu wzmocnień konstrukcji budynku oraz nadzoru nad realizacją prac, nadto przesłał powodom harmonogram proponowanych działań i prognozowane terminy ich wykonania.

W odpowiedzi powodowie pismem z dnia 26 września 2011r. skierowanym do P. N. poinformowali, iż w przesłanej propozycji harmonogramu działań nie widzą większych uchybień, jednakże zgłosili swoje uwagi i pytania do zaproponowanego harmonogramu i wskazali, iż ostatecznym terminem podpisania umowy na realizację złożonej reklamacji jest dzień 30 listopada 2011r. Pozwany poprzez P. N. przedstawił wówczas powodom projekt umowy między stronami dotyczącej usunięcia zaistniałych wad oraz zobowiązań sprzedającego (pozwanego) i kupujących (powodów). Powodowie odesłali do pozwanego projekt umowy z własnymi poprawkami i informacją, że ich warunkiem podpisania umowy jest zamieszczenie paragrafu, który zobowiąże sprzedającego do zdeponowania na oddzielnym rachunku kaucji gwarancyjnej w wysokości 350.000 zł na szybkie pokrycie strat mogących powstać w infrastrukturze domu i jego otoczeniu oraz w wyposażeniu w trakcie prowadzonych prac remontowych, a odblokowanie kwoty tejże kaucji nastąpi automatycznie po podpisaniu końcowego protokołu odbioru przez kupującego. Powodowie oczekiwali także paragrafu, w którym sprzedający zobowiąże się zgodnie z pierwotną umową kupna do 5-letniej gwarancji na przedmiot umowy od dnia podpisania końcowego protokołu odbioru.

Negocjacje między stronami zakończyły się bezskutecznie na początku 2012r. Pismem z dnia 7 lutego 2012r. pozwany poinformował powodów, że w związku z ich zastrzeżeniami do proponowanej przez (...) treści umowy, odnoszącymi się do terminu zakończenia prac, kar umownych za opóźnienie w zakończeniu realizacji robót związanych z naprawą, kaucji gwarancyjnej na czas realizacji napraw i okresu gwarancji na dokonane naprawy, strony nie będą mogły wypracować wspólnego stanowiska. W szczególności zarząd pozwanego nie wyraził zgody na zdeponowanie kaucji gwarancyjnej w wysokości 350.000 zł

W dniu 8 października 2012r. powodowie złożyli do Sądu Rejonowego w K. wniosek o zawezwanie (...) S.A. w K. do próby ugodowej w sprawie o naprawienie szkody powstałej na skutek nienależytego wykonania zobowiązania wynikającego z przedmiotowej umowy sprzedaży nieruchomości zawartej w dniu 21 października 2002r. poprzez przywrócenie stanu zgodnego z w/w umową, co nastąpić ma przez dokonanie odpowiednich prac remontowo-budowlanych oraz czynności je poprzedzających i następczych zgodnie z projektem porozumienia w brzmieniu stanowiącym załącznik do złożonego wniosku, szczegółowo wymienionych w petitum wniosku, w tym przez wpłacenie kwoty kaucji gwarancyjnej w wysokości 350.000 zł na poczet pokrycia kosztów naprawy ewentualnych uszkodzeń lub zniszczeń, które mogą powstać w trakcie prowadzenia przez przeciwnika (...) S.A. w K. poszczególnych etapów działań, na powierniczym rachunku prowadzonym przez wskazanego przez wnioskodawców notariusza, która to kaucja zostanie zwrócona po zakończeniu wszelkich prac związanych z przywróceniem nieruchomości do stanu zgodnego z umową. W uzasadnieniu złożonego wniosku, wpisanego do repertorium (...) pod sygn. (...) wnioskodawcy wskazali, iż dopuszczają możliwość naprawienia szkody poprzez zapłatę kwoty pieniężnej w wysokości 350.000 zł oraz uznanie przez przeciwnika odpowiedzialności za przyszłe szkody będące następstwem nienależytego wykonania zobowiązania wynikającego z umowy z dnia 21 października 2002r.

W sprawie sygn. akt(...) Sądu Rejonowego wK. wszczętej z wniosku małż. R. o zabezpieczenie dowodu została opracowana w sierpniu 2013r. opinia przez biegłego sądowego w zakresie technologii i rozliczeń budownictwa ogólnego mgr inż. K. P. (1) w celu ustalenia aktualnego stanu przedmiotowego budynku mieszkalnego, w szczególności na okoliczność czy w budynku występują wady, jaki jest sposób ich usunięcia oraz doprowadzenia budynku do stanu zgodnego z umową sprzedaży z dnia 21 października 2002r., jaki jest prognozowany czas robót i ich koszt. Biegły K. P. (1) oszacował koszty wszystkich prac naprawczych i towarzyszących na sumę 22.848,92 zł. Powyższa opinia była uzupełniana na wniosek powodów. Powodowie zgłaszali zarzuty do opinii głównej i uzupełniającej.

Nadto Sąd Okręgowy ustalił, że w przedmiotowym budynku mieszkalnym wybudowanym i sprzedanym powodom przez pozwanego występują liczne zarysowania o przebiegu pionowym, ukośnym oraz poziomym na ścianach nośnych wewnętrznych oraz zewnętrznych piętra, zarysowania stropu nad parterem w salonie, zarysowania na elewacji, zarysowania powstałe na skutek skokowej zmiany poziomów płyty żelbetowej pomiędzy tarasem a balkonem widoczne od strony elewacji, zarysowania pionowe na styku ścian poprzecznych widoczne w części garażowej. Powyższe wady zostały spowodowane przez pozwanego w procesie projektowania i budowy:

1. w zakresie konstrukcji dachu – błędy polegają na braku uwzględnienia w projekcie dodatkowych podpór, niewystarczającej nośności dachu, błędach wykonawczych wzmocnień realizowanych na etapie budowy, braku lub korozji łączników konstrukcyjnych;

2. w zakresie konstrukcji ścian i stropów – błędy polegają na lokalnym przekroczeniu nośności ścian murowanych, nieprawidłowym wykonawstwie ścian, błędach wykonawczo-projektowych;

3. w zakresie konstrukcji fundamentów – z uwagi na błąd projektowy.

W celu usunięcia tychże wad należy wykonać następujące prace konieczne:

1. w zakresie konstrukcji dachu:

1.1. wzmocnienie konstrukcji stropu nad poddaszem oraz stropu z jętek pod obciążenia od sił skupionych ze słupków podpierających płatwie (obecne podłużnice),

1.2. prawidłowe osadzenie płatwi dachowych z zastosowaniem systemowych łączników obustronnych przeciwskrętnych na słupkach opartych na stropie,

1.3. rozbiórka części połaci dachowej w celu odkrycia wsporników krokwi,

1.4. weryfikacja jakości połączenia krokwi z murłatą, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości ewentualne osadzenie nowych systemowych łączników krokwiowych,

1.5. wzmocnienie wsporników płatwi przez dołożenie elementów drewnianych i ich odpowiednie skręcenie z istniejącą konstrukcją dachu,

1.6. ponowny montaż połaci dachowej;

2. w zakresie konstrukcji ścian i stropów:

2.1. zszycie zarysowań zbrojeniem typu np. H. umieszczonym w bruzdach w spoinach wspornych lub w połowie wysokości elementów murowych,

2.2. wzmocnienie stref podokiennych zbrojeniem w systemie H. (1),

2.3. obustronne wzmocnienie ścian w miejscu zarysowań oraz na obszarze niespełniającym warunków nośności tynkiem zbrojonym siatką np. R. lub siatką cięto-ciągnioną lub zamiennie siatką kompozytową do wzmocnień,

2.4. wzmocnienie strefy oparcia podciągu stalowego poprzez przemurowanie (po podstemplowaniu podciągu),

2.5. skucie tynku na styku różnych typów konstrukcji stropowych, wykonanie odpowiednio zakotwionej siatki R. wraz z ponownym otynkowaniem;

3. w zakresie konstrukcji fundamentów:

3.1. rozbiórka części płyty posadzki wokół filara ceglanego,

3.2. wykonanie wykopu i jego zabezpieczenie wokół miejsca posadowienia filara,

3.3. wykonanie miejscowego poszerzenia ławy wraz z wklejeniem zbrojenia, zamiennie wykonanie iniekcji (jetgrounting) na podstawie osobnego opracowania (projektu),

3.4. odtworzenie płyty posadzki wraz z jej właściwym połączniem z istniejącą płytą,

3.5. wykonanie wzmocnienia fundamentów słupów zewnętrznych poprzez poszerzenie stopy fundamentowej lub złączenie z ławami obiektu wraz z wklejeniem zbrojenia.

Szacunkowy koszt wykonania powyższych prac koniecznych wynosi 214.962 zł brutto, w tym prace związane z konstrukcją dachu: 63.495 zł, prace związane ze ścianami: 88.732 zł, prace związane z fundamentami: 20.433 zł, prace związane z remontem elewacji: 42.300 zł.

Do podanych kosztów należy doliczyć koszty związane z organizacją prac, koszty czasowego zastępstwa miejsca zamieszkania (obiekt w trakcie prac dachowych i fundamentowych wewnętrznych może nie nadawać się do zamieszkania), koszty związane z wyniesieniem mebli, koniecznością ich częściowej rozbiórki oraz ponowną aranżacją wnętrz, koszty wykonania projektu wzmocnienia wraz z detalami wykonawczymi (szacunkowy koszt projektu – 20.000 zł).

Powodom przedstawiono oferty wykonania prac:

- usługi demontażu podłóg drewnianych, listew przyściennych, obudowy kominka oraz ponownego odtworzenia wylewki na podłodze oraz ścian obudowy kominka w salonie domu na kwotę 18.341,93 zł netto,

- wymiany kamiennej obudowy kominka w salonie domu na kwotę 7.057 zł netto,

- usługi remontowej łazienki zlokalizowanej na parterze domu na kwotę 19.291,54 zł netto,

- usługi remontowej okolic słupa nośnego zlokalizowanego przy wejściu do domu na kwotę 5.902,20 zł,

- usługi remontowej tarasu na kwotę 10.256,54 zł.

Sąd Okręgowy stwierdził, że z uwagi na cofnięcie przez powodów wraz ze zrzeczeniem się roszczenia ich żądania zawartego w pkt 1 a-e ich pisma z dnia 16 grudnia 2014r. oraz ich żądania co do odsetek od kwoty 100.000 zł za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia poprzedzającego dzień doręczenia odpisu pozwu (które to doręczenie nastąpiło w dniu 22 października 2014r. – elektroniczne potwierdzenie odbioru – K.63), Sąd w tym zakresie umorzył postępowanie na podstawie przepisów art. 355 w zw. z art. 203 § 1 kpc, nie znajdując przesłanek, o jakich mowa w przepisie art. 203 § 4 kpc (pkt I wyroku).

Zdaniem Sądu Okręgowego roszczenie odszkodowawcze przy wskazanym stanie faktycznym nie było przedawnione. Odwołując się do art. 118 kc, w brzmieniu obowiązującym na datę zawarcia między stronami przedmiotowej umowy sprzedaży, wskazał, że w tym przypadku obowiązuje 10-letni termin przedawnienia, liczony od dnia 21 października 2002r., czyli od dnia zawarcia umowy sprzedaży i przekazania kupującym przedmiotowej nieruchomości (odpis wypisu aktu notarialnego umowy sprzedaży – K.16-20, odpis protokołu przekazania nieruchomości – K.74). Termin przedawnienia upływa zatem z dniem 21 października 2012r. Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 kc, bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Do takich czynności należy m.in. zawezwanie do próby ugodowej w trybie art. 185 kpc. Zgodnie zaś z przepisem art. 124 § 1 kc po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo.

Sąd pierwszej instancji uwzględnił, że w dniu 8 października 2012r. powodowie złożyli do Sądu Rejonowego w K. wniosek o zawezwanie (...) S.A. w K. do próby ugodowej w sprawie o naprawienie szkody powstałej na skutek nienależytego wykonania zobowiązania wynikającego z przedmiotowej umowy sprzedaży nieruchomości zawartej w dniu 21 października 2002r. poprzez przywrócenie stanu zgodnego z w/w umową, co nastąpić ma przez dokonanie odpowiednich prac remontowo-budowlanych oraz czynności je poprzedzających i następczych zgodnie z projektem porozumienia w brzmieniu stanowiącym załącznik do złożonego wniosku, szczegółowo wymienionych w petitum wniosku, w tym przez wpłacenie kwoty kaucji gwarancyjnej w wysokości 350.000 zł na poczet pokrycia kosztów naprawy ewentualnych uszkodzeń lub zniszczeń, które mogą powstać w trakcie prowadzenia przez przeciwnika (...) S.A. w K. poszczególnych etapów działań, na powierniczym rachunku prowadzonym przez wskazanego przez wnioskodawców notariusza, która to kaucja zostanie zwrócona po zakończeniu wszelkich prac związanych z przywróceniem nieruchomości do stanu zgodnego z umową. Złożony wniosek został wpisany do repertorium (...) w/w Sądu pod sygn. (...) (wniosek o zawezwanie do próby ugodowej – K.3-9 akt sprawy sygn. akt (...) Sądu Rejonowego w K.).

Ponieważ w uzasadnieniu złożonego wniosku o zawezwanie do próby ugodowej wnioskodawcy w tamtej sprawie, będący powodami w sprawie niniejszej, wskazali, iż dopuszczają możliwość naprawienia szkody poprzez zapłatę kwoty pieniężnej w wysokości 350.000 zł (dochodzonej ostatecznie w niniejszej sprawie) oraz uznanie przez przeciwnika (czyli pozwanego w niniejszej sprawie) odpowiedzialności za przyszłe szkody będące następstwem nienależytego wykonania zobowiązania wynikającego z umowy z dnia 21 października 2002r., to zgodnie z przepisem art. 124 § 1 kc doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia o zapłatę kwoty 350.000 zł i roszczenia o ustalenie odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, toteż 10-letni termin przedawnienia zaczął biec od początku, zatem w momencie złożenia w niniejszej sprawie powództwa o zapłatę kwoty 350.000 zł pismem z dnia 17 lutego 2022r. (w/w pismo – K.886-888), doręczonym pozwanemu w odpisie w dniu 14 marca 2022r. (elektroniczne potwierdzenie odbioru – K.1034), roszczenie zarówno o zapłatę kwoty 350.000 zł, jak i o ustalenie, nie było przedawnione (przedawnienie nastąpiłoby dopiero jesienią 2022r.).

Sąd Okręgowy podzielił pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 czerwca 2021r. sygn. akt II CSKP 104/21, że każde zawezwanie do próby ugodowej powoduje przerwę biegu przedawnienia. Zawezwanie z dnia 12 października 2012r. (powyższa data stanowi datę wpływu wniosku w sprawie sygn. akt (...) do Sądu Rejonowego w K. ) nie miało charakteru pozornego pozorności zawezwania do próby ugodowej. Nawet jeśli powodowie nie byli skłonni do ustępstw, to samo zawarcie ugody na warunkach przedstawionych we wniosku skutkowałoby uniknięciem powstania kosztów sądowych i kosztów procesu, wcale zresztą niemałych, czego dowodzą rozstrzygnięcia zawarte w pkt IV i V wydanego w niniejszej sprawie wyroku – powyższe koszty sumują się bowiem na kwotę aż 63.714,25 zł, którą po przeprowadzeniu procesu (którego można byłoby uniknąć, gdyby doszło do zawarcia ugody) pozwany musi uregulować na rzecz Skarbu Państwa i na rzecz powodów. Wystąpienie przez powodów z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej nie stanowiło stanowiło czynności procesowej sprzecznej z dobrymi obyczajami (i nie stanowiło nadużycia prawa procesowego w sytuacji gdy małżonkowie R. istniejące wady wybudowanego przez pozwanego budynku mieszkalnego zgłosili pozwanemu po raz pierwszy już w 2005r., a pozwany po przeprowadzonych oględzinach w 2005r. potwierdził ich występowanie (co najmniej w części) i mimo upływu 7 lat (do daty zawezwania do próby ugodowej) ich nie usunął, toteż powodowie aż przez 7 lat zmuszeni byli do zamieszkiwania w domu nie spełniającym warunków podstawowego standardu (za takowy nie może być uznany budynek przeznaczony do mieszkania z licznymi zarysowaniami ścian, stropu i elewacji) i nadal są do tego zmuszeni. Nadto nawet w świetle poprzedniego orzecznictwa, w części krytykującego skutek zawezwania do próby ugodowej przewidziany przepisem art. 123 § 1 pkt 1 kc, czyli skutek przerwania biegu przedawnienia, wywołanie tego skutku zwykle nie budziło wątpliwości w razie złożenia wniosku o zawezwanie po raz pierwszy w odniesieniu do danego roszczenia (jak w przedmiotowej sprawie), nie były natomiast jednolicie oceniane dopiero następstwa zainicjowania drugiego z kolei postępowania pojednawczego lub jeszcze następnych postępowań dotyczących tego samego roszczenia (co nie miało miejsca w niniejszej sprawie).

Sąd podkreślił, że obecnie dominuje pogląd, iż przedmiotowy rodzaj odpowiedzialności podlega regułom przewidzianym w przepisie art. 471 kc i nie jest związany ze szczególnym reżimem rękojmi, co oznacza, że wymienionych roszczeń można dochodzić także po utracie uprawnień z tytułu rękojmi .Odnosząc się do podstaw odszkodowania Sąd pierwszej instancji przywołał treść art. 471 kc, oraz art. 363 § 1 kc i wskazał, że powodowie jako sposób naprawienia szkody wybrali ostatecznie żądanie zapłaty, do którego to roszczenia w świetle powołanego przepisu mają prawo. W świetle opinii opracowanej w niniejszej sprawie przez instytut naukowy, czyli przez Politechniką (...) Katedrę (...), Sąd stwierdził, iż pozwany nienależycie wykonał będące przedmiotem sporu zobowiązanie (w/w opinia z załącznikami – K.675-791,955-982). W opinii uzupełniającej w części zatytułowanej: „Lista prac koniecznych do wykonania z przyporządkowaniem wady i odpowiedzialności” wyraźnie i jednoznacznie zostało wskazane, jakie błędy zostały popełnione i jaki podmiot ponosi za to odpowiedzialność (zob. K.977-978 z zw. z K. 679-680). Zaopiniowano mianowicie, iż w zakresie konstrukcji dachu błędy polegają na:

- braku uwzględnienia w projekcie dodatkowych podpór i niewystarczającej nośności dachu (czego dotyczy załącznik 2 do opinii głównej str. 23-27), za co odpowiedzialność spoczywa na pozwanym,

- błędach wykonawczych wzmocnień realizowanych na etapie budowy, braku lub korozji łączników konstrukcyjnych (zał. 3 str. 23-27), za co odpowiedzialność ponosi pozwany.

Zaopiniowano dalej, iż w zakresie konstrukcji ścian i stropów błędy polegają na:

- lokalnym przekroczeniu nośności ścian murowanych (zał. 2 str. 18 i 19), nieprawidłowym wykonawstwie ścian (zał. 3 str. 27), za co odpowiada pozwany

- błędach wykonawczo-projektowych (zał. 3 str. 10 i 30, pkt 3.1. opinii, rys. 9 i 14 zał. 3 z uzasadnieniem na str. 22 zał. 3), za co odpowiedzialność spoczywa na pozwanym.

Wreszcie zaopiniowano, iż w zakresie konstrukcji fundamentów błąd polega na błędzie projektowym wykazanym w załączniku nr (...) i nr (...) oraz odpowiedziach, za który to błąd odpowiedzialność ponosi pozwany – jako całościowo odpowiedzialny przed stroną powodową w zakresie projektu.

Odpowiedzialność pozwanego jest zatem niewątpliwa z racji fachowości, kompletności i jasności opinii opracowanej przez zespół niepowiązanych ze stronami ekspertów w ramach instytutu naukowego – Katedry (...) Budowlanych Politechniki (...). Należy przy tym zauważyć, iż po opracowaniu ze względu na uwagi i wnioski stron opinii uzupełniającej przez w/w instytut powodowie oświadczyli, iż nie kwestionują treści tej opinii (K.1015), zaś pozwany nie złożył wniosku o opinię innego instytutu naukowego. Z uwagi na powyższe wnioski wynikające z tejże ekspertyzy Sąd przyjmuje za własne, podzielając je w całej rozciągłości.

Sąd Okresowy przywołał treść art. 363 § 1 kc, i wskazał, że wysokość odszkodowania powinna być ustalona wg cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają za przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Z opinii Katedry (...)Politechniki (...) wynika, sumaryczny koszt wykonania koniecznych prac naprawczych wynikających z błędów, za które odpowiada pozwany, wynosi po oszacowaniu 214.962 zł. Jak zaznaczono w opinii, przedstawione koszty nie uwzględniają jednak kosztów wynikających z braku możliwości ciągłej eksploatacji obiektu, co wynika z konieczności otwarcia konstrukcji dachowej oraz rozcięcia posadzki i wykonania wykopu aż do głębokości posadowienia. Zatem do podanych wyżej kosztów koniecznych prac naprawczych związanych z konstrukcją dachu, ze ścianami, z fundamentami i remontem elewacji należy doliczyć również koszty związane z organizacją prac, jak też koszty czasowego zastępstwa miejsca zamieszkania, nie wiadomo przy tym przez jaki konkretnie czas (przez ile miesięcy, ile dni) obiekt w trakcie prac dachowych oraz fundamentowych wewnętrznych nie będzie nadawał się zamieszkania. Poza tym w opinii podkreślono, że do wskazanych wyżej kosztów trzeba także doliczyć koszty związane z wyniesieniem mebli, koniecznością ich częściowej rozbiórki oraz z ponowną aranżacją wnętrz, jak również oszacowany przez autorów opinii wstępnie na 20.000 zł koszt wykonania projektu wzmocnienia wraz z detalami wykonawczymi. Powodowie przedłożyli przy piśmie ze zmianą powództwa z dnia 17 stycznia 2022r. przygotowane dla nich przez wykonawców ofert prac nie oszacowanych w opinii, sumujące się na kwotę 60.894,21 zł netto (odpisy ofert z załącznikami – K.889-911). Brak w ocenie Sądu podstaw, by kwestionować ceny zaproponowane przez tych konkretnie oferentów. Nadto do kosztów wskazanych przez powodów w oparciu o uzyskane przez nich oferty trzeba doliczyć nie uwzględnione w ofertach koszty zakupu np. nowych desek podłogowych i tarasowych oraz ich montażu. W świetle powyższego uprawnione jest przyjęcie, iż łączny koszt powyższych koniecznych wydatków nie będzie niższy niż żądane przez powodów 350.000 zł. W opinii Politechniki (...) oszacowano koszt koniecznych prac naprawczych na kwotę 214.962 zł brutto wg cen z roku poprzedniego, ponieważ opinia ta została złożona w listopadzie 2021r. Natomiast od tego czasu nastąpił gwałtowny wzrost cen materiałów i robocizny oraz z kryzysową sytuacją w naszym kraju powodowaną trwającą od lutego 2022r. wojną w Ukrainie, co skutkuje np. brakami w zaopatrzeniu w materiały budowlane czy trudnościami w znalezieniu mieszkań do wynajęcia z uwagi na liczbę uchodźców, co niezależnie od inflacji dodatkowo powoduje drastyczny wzrost cen tychże materiałów, jak też czynszów za wynajmowane lokale mieszkalne. W tej sytuacji zasadne jest określenie na podstawie przepisu art. 322 kpc kwoty należnego powodom odszkodowania na kwotę 350.000 zł. Z uwagi na powyższe Sąd pominął na podstawie art. 235 ^{( 2)} § 1 pkt 2 i 5 kpc wnioski powodów o dopuszczenie dowodów z opinii wyszczególnionych w pkt 2 postanowienia z rozprawy z dnia 18 lipca 2022r. (K.1038v), w szczególności z opinii biegłego z zakresu projektowania i z opinii z zakresu szacowania nieruchomości zgłoszone na okoliczność wykonania kompleksowego projektu architektoniczno-budowlanego, w tym projektu wzmocnienia konstrukcji obiektu, oraz na okoliczność ustalenia stawek czynszu za najem budynku. Zlecenie tychże dodatkowych opinii generowałoby kolejne wysokie koszty, które najprawdopodobniej ostatecznie ponosiłby pozwany z uwagi na to, iż materiał dowodowy już zgromadzony w sprawie wskazuje na jego odpowiedzialność za stwierdzone w opinii wady budynku.

Kwotę 350.000 zł należało według Sądu okręgowego zasądzić z odsetkami ustawowymi od kwoty 100.000 zł od dnia 22 grudnia 2014r., gdyż żadna ze stron nie była w stanie stwierdzić, kiedy pozwany otrzymał pismo strony powodowej datowane na 16 grudnia 2014r. zawierające żądanie zapłaty tejże kwoty (zob. protokół rozprawy z dn. 18.07.2022r. – K.1038v), zatem Sąd jako początkową datę biegu odsetek przyjął dzień analogiczny do daty wpływu tegoż pisma do sądu, czyli dzień 22 grudnia 2014r. Biorąc pod uwagę podniesiony przez pozwanego fakt, iż powodowie dochodzą odszkodowania wg cen aktualnych, a nie wg cen na datę złożenia pozwu, od kwoty 114.962 zł (214.962 zł wynikające z opinii Politechniki (...) – 100.000 zł wcześniej zgłoszone) odsetki ustawowe za opóźnienie należą się od dnia 15 marca 2022r. (gdyż pozwany odpis pisma powodów z dn. 17.02.2022r. otrzymał w dn. 14.03.2022r. – EPO K.1034), zaś od kwoty 135.038 zł (350.000 zł – 214.962 zł) od dnia wyrokowania, czyli od dnia 22 lipca 2022r. – do dnia zapłaty. Podstawę prawną odsetek stanowi przepis art. 481 § 1 kc. O powyższym orzeczono w pkt II wyroku. Oddalenie żądanych odsetek w części nieuwzględnionej znalazło odbicie w pkt III wyroku.

Nie jest natomiast zasadne powództwo o ustalenie na przyszłość oparte na art. 189 kpc.

Orzeczenie w pkt IV wyroku oparto o przepisy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Podstawą orzeczenia zawartego w pkt V stanowił art. 100 kpc.

Apelację od tego wyroku wniosła strona pozwana zarzucając:

I. naruszenie przepisów prawa materialnego:

1. art. 123§1 pkt 1) k.c. w zw. z art. 118 k.c. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że zawezwanie do próby ugodowej, polegające na złożeniu tego wniosku do sądu wyłącznie w celu uzyskania przerwy biegu przedawnienia, skutecznie przerywa jego bieg, podczas gdy zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w tym zakresie (na które Pozwany obszernie powoływał się w piśmie procesowym z dnia 1 kwietnia 2022 r.) wystąpienie z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu uzyskania przerwy biegu przedawnienia należy traktować jako nadużycie uprawnienia procesowego będące czynnością procesową sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 3 KPC); a z daleko posuniętej ostrożności procesowej także:

2. art 354 § 2 k.c. w zw. z art. 362 k.c. poprzez nie uwzględnienie braku współpracy Powodów w zakresie ustalenia przyczyn spękań domu oraz ewentualnego określenia sposobu napraw i możliwości ich przeprowadzenia podczas gdy Powodowie nie godzili się na wykonania ekspertyzy oraz napraw i uzależniali wykonanie tych czynności na koszt Pozwanej od narzucanych przez siebie warunków, co do których nie dopuszczali możliwości negocjacji, w szczególności żądali napraw na koszt Pozwanej przy równoczesnej wpłacie na zabezpieczenie roszczeń Powodów kwoty 350.000,00 PLN na rachunek wskazany przez Powodów oraz żądali określenia sztywnych daty wykonania prac zastrzegali prawo do naliczania kar w razie nie dotrzymania terminów, w chwili gdy nie było jeszcze ustalone co i w jaki sposób należy naprawić,

3. art. 361 §1 k.c. w zw. z art. 471 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że istnieje związek przyczynowy między rzekomymi nieprawidłowościami | wadami w realizacji inwestycji przez Stronę Pozwaną a szkodą w postaci spękania tynków, ścian działowych i podkładów pod posadzki,

podczas gdy umowa sprzedaży jednoznacznie wskazuje, że elementy te były wykonywane przez Powodów, zatem ewentualna szkoda w postaci spękań tych elementów nie była wynikiem sposobu realizacji inwestycji przez Stronę Pozwaną, ale wynikiem sposobu ich wykonania przez Powodów, której to okoliczności Sąd I instancji nie wziął pod uwagę, a za które Strona Pozwana odpowiedzialności nie ponosi;

4. art. 363 § 1 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że o wysokości rzekomo należnego Powodowi odszkodowania przesądza wartość prac naprawczych, bez uwzględnienia stopnia naturalnego zużycia poszczególnych elementów budynku oraz cena nabycia tego budynku od Pozwanego, a w konsekwencji zawyżenie zasądzonego odszkodowania, |podczas gdy o wysokości rzekomo należnego Powodowi odszkodowania winno przesądzić odniesienie się do wartości niewadliwej inwestycji na moment zaistnienia rzekomych szkód, tj. wartości uwzględniającej stopień naturalnego zużycia poszczególnych elementów budynku oraz kosztów nabycia domu przez Powodów;

5. art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że złożenie przez Powodów pisma procesowego z dnia 16 grudnia 2014 r. w którym Powodowie zgłosili ewentualne roszenie o zapłatę kwoty 100.000,00 PLN uzasadnia naliczenie ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia 22 grudnia 2014 r. oraz że złożenie pisma procesowego z dnia 17 lutego 2022 r. w którym Powodowie zmienili żądanie pozwu na pozew o zapłatę i rozszerzyli powództwo do kwoty 350.000,00 PLN uzasadnia naliczenie ustawowych odsetek za opóźnienie od kwoty 114.962,00 PLN od dnia 15 marca 2022 r. podczas gdy konstrukcja roszczenia odsetkowego za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego jest oparta na założeniu, że w chwili powstania obowiązku świadczenia dłużnik wiedział nie tylko o obowiązku świadczenia na rzecz wierzyciela, ale także znał wysokość świadczenia, które ma spełnić, a wysokość ta w niniejszej sprawie została ustalona dopiero w toku postępowania na podstawie wyroku Sądu z dnia 22 lipca 2022 r.; ponadto w sytuacji, w której odszkodowanie podlega ustaleniu według cen z daty wyrokowania, dłużnik opóźnia się w zapłacie dopiero od tej daty, co uzasadnia wymagalność roszczenia odsetkowego od tego momentu, a nie od daty wskazanej w zgłoszonym w procesie roszczenie ewentualnym;

II. mające istotny wpływ na wynik sprawy naruszenie przepisów postępowania, a to:

1. art. 229§ 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie wobec oświadczenia złożonego w wezwaniach kierowanych do Pozwanego przed wytoczeniem powództwa i powtórzonych w pozwie, z których to wezwań wynika, iż — w miejsce dochodzonego w tym postępowaniu roszczenia o zapłatę — Powód pierwotnie żądał naprawienia szkody poprzez restytucję naturalną (naprawę wad i usterek przez Stronę Pozwaną), co Strona Pozwana była gotowa wykonać, jeśli o ile ekspertyza wykonana przez specjalistę w dziedzinie konstrukcji określiłaby uprzednio przyczyny spękań oraz projektu napraw podczas gdy była to okoliczność wyraźnie przyznana przez Powoda (w istocie bezsporna), a oświadczenie złożone Stronie Pozwanej co do sposobu naprawienia szkody poprzez żądanie wykonania naprawy ukształtowało stosunek prawny pomiędzy stronami niniejszego sporu, w konsekwencji czego zmiana sposobu naprawienia szkody przez Stronę Pozwaną byłaby możliwa tylko wtedy, gdyby pomiędzy stronami istniało wyraźne porozumienie w tym zakresie (do czego nie doszło), albo istniały podstawy z art. 363 8 1 k.c., co nie miało miejsca w stanie faktycznym sprawy;

3. art. 233§ 1wzw.z art. 290 ⁸§1wzw.zart. 278§1wzw.zart. 285§1 k.p.c. przez nieuzasadnione uznanie opinii Politechniki (...), za przydatną do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy i mogącą stanowić podstawę jej rozstrzygnięcia, a w konsekwencji oparcie rozstrzygnięcia na wnioskach ww. opinii, podczas gdy opinia ta:

- została wykonana niezgodnie z postanowieniem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 2 marca 2021 r. cechuje się wysokim stopniem nierzetelności, przejawiającym się chociażby w fakcie, że została ona wykonana w oparciu o normy nie obowiązujące w dacie projektowania i realizacji przedmiotowego domu, a ponadto zawiera szereg wewnętrznych sprzeczności i twierdzeń nieuzasadnionych oraz arbitralnych, jak również pomija szereg istotnych okoliczności mających wpływ na obecny stan inwestycji i świadczących o tym, że stan ten nie jest wynikiem prac wykończeniowych wykonywanych przez Powodów — co powinno dyskwalifikować opinię jako środek dowodowy w niniejszej sprawie;

- niezależnie od wadliwości opisanej powyżej była niekompletna dla celu któremu miała służyć, co jednoznacznie stwierdzono na str. 32 Opinii określając konieczność opracowania kompleksowego projektu wzmocnienia konstrukcji

napraw oraz uzależniając prawidłowy kosztorys od rodzaju przyjętego systemu naprawczego,

4. art. 233 § 1 w zw. z art. 278§ 1 k.p.c. poprzez wydanie Zaskarżonego Wyroku w oparciu o prywatne opinie złożone do akt sprawy tj. odpisy inwentaryzacji zarysowań z odpisami rzutów parteru, piętra, fundamentów i więźby dachowej i dokumentacją zdjęciową, w tym na płytach podczas gdy opinia czy też oferta prywatna nie może być traktowana jako dowód w sprawie a jedynie jako stanowisko strony ją składającej,

5. art. 233 § 1 w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. w związku z art. 327 ¹ § 1 pkt 1) k.p.c.

przez całkowite i nieuzasadnione pominięcie w ocenie materiału dowodowego dowodu z opinii biegłego sądowego mgr inż. K. P. (1), wykonanej na wniosek Powodów tytułem zabezpieczenia dowodu dla celu przedmiotowej sprawy w ramach postępowania w sprawie (...) Sądu Rejonowego w K., VIII Wydział Cywilny w dniu 4 sierpnia 2013 r., a następnie uzupełnionej zgodnie ze zleceniem Sądu z dnia 20 września 2013 r., (Sąd I instancji w ogóle nie odniósł się w uzasadnieniu Zaskarżonego Wyroku do zgłoszonego dowodu oraz do sprzeczności pomiędzy opinią wydaną biegłego sądowego K. P. (1) i Opinią Politechniki (...)), |podczas gdy pozwany w odpowiedzi na pozew wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego mgr inż. K. P. (1), wykonanej na wniosek Powodów, a znajdującej się w aktach sprawy (...) Sądu Rejonowego w K., VIII Wydział Cywilny; na okoliczność sposobu i kosztów usunięcia wad budynku mieszkalnego Powodów oraz zakresu odpowiedzialności Pozwanego za istnienie wad tego budynku, co skutkuje błędem w ustaleniach faktycznych co do zakresu i kosztów napraw;

6. art. 286 w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. przez brak zasięgnięcia dodatkowej opinii od innego biegłego w sytuacji, gdy w postępowaniu sporządzono dwie opinie o sprzecznych ze sobą wnioskach — a to opinia biegłego sądowego K. P. (1) i Opinia Politechniki (...) — a zamiast tego oparcie rozstrzygnięcia w całości na opinii Politechniki (...), której nie można było uznać za przydatną do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, podczas gdy w sytuacji, gdy w postępowaniu wydano dwie sprzeczne z sobą opinie biegłych, Sąd winien zasięgnąć opinii kolejnego biegłego, a nie dowolnie opierać rozstrzygnięcie na wnioskach jednej tylko opinii, w dodatku w sytuacji, gdy opinia ta nie zasługuje na przymiot wiarygodności i przydatności dla rozstrzygnięcia, obarczona jest bowiem licznymi wewnętrznymi sprzecznościami i nieuzasadnionymi twierdzeniami;

7. art. 322 k.p.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie i nieuzasadnione zasądzenie odszkodowania w sytuacji gdy wysokość dochodzonego roszczenia nie została przez Powodów udowodniona podczas gdy udowodnienie wysokości żądania było możliwe i konieczne, co miało istotny wpływ na wynik niniejszej sprawy, bowiem opinia określająca projekt wzmocnienia konstrukcji wskazująca metodę system naprawczy byłaby podstawą do sporządzenia prawidłowego kosztorysu;

Strona powodowa wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Podniosła przy tym zarzut nierozpoznania istoty sprawy . Wniosła też o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Strona powodowa zaskarżyła przy tym w trybie art. 380 k.p.c. postanowienie o przyznaniu wynagrodzenia Politechnice (...) albowiem zdaniem pozwanej jednostka opiniująca otrzymała wynagrodzenie z tytułu wadliwej Opinii albowiem opinia sporządzona była niezgodnie z postanowieniem Sądu I instancji z dnia 2 marca 2021 r. to jest w oparciu o nieprawidłowe normy, której to Opinii Politechnika nie poprawiła;.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji podtrzymując stanowisko podnoszone w toku procesu

Rozpoznając apelację Sąd drugiej instancji uznał zasadniczo za własne ustalenia Sądu Okręgowego, z ta zmianą, że ustalił , iż wartość koniecznych prac zmierzających do zapobieżenia zwiększeniu szkody i uchylenia ewentualnego zagrożenia związanego z wadliwością budynku dla bezpiecznego użytkowania według cen z 2014r. wynosi 117452,36 zł /opinia k 1234) a według cen z 2022r to 175622,14 zł (opinia k. 1265). Ewentualne inne dodatkowe koszty zmierzające do zapewnienia stanu budynku do stanu zakładanego na etapie zawarcia umowy odnoszone przez powodów w tym także ewentualne koszty zapewnienie innego lokalu to szkoda przyszła, która nie mieści się w obniżeniu wartości przedmiotu umowy. Przy metodzie dyferencyjnej uwzględnia się stan jaki byłby gdyby umowa nie została prawidłowo wykonana a stanem jaki jest następstwem nienależytego wykonania umowy. Na chwilę orzekania ta różnica może być oceniona jedynie w świetle obniżenia wartości nieruchomości. Inne zaś koszty, które powodowie mogą ponieść ale ich nie ponieśli to szkoda przyszła, która nie mieści się w wartości obniżenia, chyba , że zostanie wykazane, że wpływa to na obniżenie wartości budynku. To zaś w tym przypadku nie zostało wykazane.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Zarzut nierozpoznania istoty sprawy nie może być uwzględniony jeżeli -tak jak w tym przypadku - Sąd Okręgowy odniósł się do przedmiotu sprawy, zbadał materialną podstawę żądania i merytorycznych zarzutów pozwanej w tym zarzutu przedawnienia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2023 r. III CZ 423/22). Okoliczność, że to rozpoznanie nie uwzględniało stanowiska apelującej nie uzasadnia zastosowania art. 386§4 k.p.c.

W zasadniczej części nie są także zasadne pozostałe zarzuty mające zna celu zniweczenia roszczenia.

Utrata przez kupującego wobec sprzedawcy uprawnień z tytułu rękojmi nie wyłącza możliwości domagania się od sprzedawcy zaspokojenia roszczeń odszkodowawczych na zasadach ogólnej odpowiedzialności kontraktowej opartych na art. 471 k.c. i to nawet w zakresie, w jakim pokrywają się one z roszczeniami z tytułu rękojmi (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1998 r. III CKN 405/97r.). Sąd Okręgowy uznał, że początek biegu dziesięcioletniego terminu przedawniania należy liczyć od przekazania powodom przedmiotu umowy. Stanowisko to oparte jest na prezentowanej na gruncie umów o roboty budowlany w orzecznictwie doktrynalnej wykładni , że wymagalność roszczenia odszkodowawczego i zarazem początek biegu przedawnienia roszczenia z tytułu odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania umowy sprzedaży łączy się z dniem spełnienia wadliwego świadczenia przez dłużnika ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 12 lutego 1991 r. III CRN 500/90 OSNC 1992/7-8/137 i uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1991 r. III CRN 500/90 OSNC 1992/7-8/1370. Wykładnia ta oparta jest na założeniu, że roszczenie o odszkodowanie ex contractu wymagalne od chwili łącznego spełnienia się dwóch przesłanek: nienależytego wykonania zobowiązania i powstania szkody, co w zasadzie pokrywa się z terminem odbioru budowli. Jest to jednak zasada, która nie ma charakteru absolutnego. Sąd Apelacyjny nie kwestionuje więc zasadniczo poglądu, że przedawnienie roszczenia o odszkodowanie ex contractu rozpoczyna bieg w chwili, w której powstała szkoda, pozostająca w związku z naruszeniem zobowiązania (por. wyroki Sądu Najwyższego z 4 marca 2010 r., I CSK 407/09, OSNCP 1979, nr 1-2, poz. 7 ), zastrzegając jednak, że chwila wydania nie musi być tożsama z chwilą ujawnienia istotnych wad budynku. Tu decydujące znaczenia ma ujawnienie faktu, że uszkodzone są ściany nośne. Z uwagi na zgłoszoną reklamację w dniu 20 sierpnia 2005r. zostały przeprowadzone oględziny nieruchomości z udziałem powodów i przedstawicieli pozwanego. Biorąc pod uwagę, że w piśmie reklamacyjnym z 2005r. powodowie mieli już świadomość uszkodzenia ścian nośnych a treść pisma pozwanej z dnia 23 sierpnia 2005r nie dawała wątpliwości, że przynajmniej część z ujawnionych pęknięć łączy się ze sposobem wykonania umowy to już wówczas powodowie mieli możność żądania zaspokojenia roszczenia, co ma znaczenie także dla rozpoczęcia biegu przedawnienia. Trzeba jednak podkreślić, że w sytuacji gdy jeszcze pozwana deklarowała możliwość naprawy a więc restytucji naturalnej, nie mógł jeszcze rozpocząć się bieg przedawnienia roszczenia o zapłatę. We wrześniu 2005r. podejmowano jeszcze zaś działania naprawcze, stąd dopiero po dokonaniu prac powodowie mogli ocenić przedmiot świadczenia wg stanu po naprawie. Zawezwanie do próby ugodowej wskazywało wprawdzie jeszcze dążenie do przywrócenia stanu zgodnego z umową jako formę naprawienia szkody ale już także jednoznacznie alternatywne żądanie wskazano roszczenie pieniężne w wysokości 350000 zł. Wskazywano przy tym , że kwota ta dotyczyć będzie wszystkich następstw w tym także dalszych następstw, które ujawnią się w przyszłości. Określano tam też jednak , że jest to kwota , która dotyczy uszczerbku związanego z obniżeniem wartości nieruchomości w związku z wadami budynku (k. 8 akt (...)), stąd nie można uznać, że doszło do rezygnacji z roszczenia o naprawienie szkody w formie pieniężnej. Określony w art. 118 k.c. (w brzmieniu sprzed wejścia w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw Dz.U.2018.1104 ) dziesięcioletni termin przedawnienia rozpoczęty w 2005r. uległ więc przerwaniu na skutek zawezwania do próby ugodowej. Wprawdzie na etapie wezwania do próby ugodowej powodowie w pierwszej kolejności uznawali, że naprawienie szkody ma nastąpić poprzez restytucję naturalną. Nie wykluczali jednak alternatywnie roszczenia pieniężnego co jest zrozumiałe wobec braku przewidywalności zachowania dłużnika jak i oceny ewentualnej przyszłej niemożliwości świadczenia zasadniczego. Z uwagi jednak na alternatywny sposobu określenia próby ugodowej musiało dojść do przerwania biegu przedawnienia roszczenia odszkodowawczego w odniesieniu do obu form naprawienia szkody. Relacja między restytucją naturalną, a odszkodowaniem pieniężnym ma bowiem charakter sekwencyjny. Oznacza to jednak także, że roszczenie pieniężne nie może się przedawnić jeżeli nie stało się przedawnione roszczenie restytucyjne.

Nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 123§1 pkt 1 k.c. przy uwzględnieniu, że czynność powodów miała miejsce przed wejściem w życie ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2021.2459 ). Należy podkreślić dodatkowo, że trwały pomiędzy stronami negocjacje. Nawet jeżeli nie wypracowano wspólnego stanowiska to jeszcze w piśmie z dnia 7 lutego 2012r. pozwana nie wykluczała wykonania niezbędnych prac. Strona pozwana zachowywała się niejednoznaczne albowiem z jednej strony kwestionowała własną odpowiedzialność za spękania, z drugiej podejmowała próby naprawy co ze swej istoty stanowiło przynajmniej w części przejaw uznania roszczenia wierzyciela o naprawienie szkody wynikłej z nienależytego wykonania zobowiązania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2013 r. II CSK 602/12). W takiej sytuacji nie można przyjąć by wniesienie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej zmierzało jedynie do wydłużenia terminu zaskarżalności. Słusznie też Sąd Okręgowy wskazywał, że samo zawarcie ugody na warunkach przedstawionych we wniosku skutkowałoby uniknięciem powstania kosztów sądowych i kosztów procesu, stąd zachowanie powodów było racjonalne, szczególnie przy uwzględnieniu ówczesnej wykładni przepisów dotyczących przerwania biegu terminu przedawnienia. Nie można także pominąć, że to pozwany nienależycie wykonywał umowę zmuszając nabywców do zamieszkiwania w domu nie spełniającym warunków podstawowego standardu co jak słusznie zauważył Sąd pierwszej instancji również przejawia za uznaniem, że złożenie przez powodów próby ugodowej nie może być uznane za nadużycie uprawnień. Tu trzeba też podkreślić, że powodowie dążyli do uzyskania przedmiotu świadczenia bez wad a więc stanu , który likwidowałby szkodę. Cele wynikające z rękojmi za wady i cele odkodowywania nie są sprzeczne i służą wzmocnieniu pozycji kupującego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2014 r. II CSK 795/13).

Należy jednak uwzględnić, że w tym przypadku nie istniał stan budynku bez wad, stąd w tym przypadku restytucja naturalna mogła polegać na przywróceniu stanu jaki by istniał gdyby zobowiązanie wykonano zgodnie z umową. Szkodę zamawiającego w takiej sytuacji stanowi uszczerbek majątkowy, rozumiany jako różnica między hipotetycznym stanem majątku jaki by istniał, gdyby dłużnik zachował się zgodnie z treścią zobowiązania a sytuacją wierzyciela po naruszeniu zobowiązania. Szkoda majątkowa poniesiona wskutek wady polega - w przypadku braku naprawy - na zmniejszeniu wartości rzeczy. Sprzedawca odpowiada z mocy art. 471 k.c. nie tyle za wady co za szkodę spowodowaną wadą wynikłą z nienależytego wykonania umowy polegającego na wydaniu kupującemu rzeczy wadliwej. Szkoda ta zasadniczo wyraża się różnicą między wartością przedmiotu umowy (zasadniczo odzwierciedlona wysokością zapłaconej sprzedawcy ceny, będącej ekwiwalentem niewadliwego przedmiotu sprzedaży), a wartością rzeczy wadliwej w chwili jej wydania kupującemu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2005 r. II CK 291/05). Dowodu jednak w tym kierunku nie prowadzono. Nie jest jednak wykluczone wyliczenie takiej różnicy w wartości pomiędzy stanem budynku bez wad a stanem z wadami poprzez określenie kosztów koniecznych do przywrócenia do stanu zgodnego z umową. Nie ma jednak podstaw do domniemywania , że ta różnica to wartość wszystkich kosztów wyliczonych na etapie postepowania przed Sadem Okręgowym. Można jednak tę różnicę (wartość obniżenia wartości przedmiotu umowy) określić w oparciu o wartość prac jakie są konieczne dla zapobieżenia zwiększeniu szkody i likwidacji zagrożenia związanego z korzystaniem z wadliwego budynku. W tym zaś wypadku nienależyte wykonanie umowy związane jest bowiem z wadliwością konstrukcji, co ma istotne znaczenie z punktu widzenia możliwości wystąpienia awarii elementów konstrukcji budowlanej, dalszego zarysowania ścian , szczególnie w okresie opadów śniegu (k.981). Oczywiste zaś jest, że zarówno powodowie jak i ewentualny przyszły nabywca nieruchomości mając świadomość istotnej wadliwości budynku, w tym braku uwzględnienia w projekcie dodatkowych podpór, korozji łączników konstrukcyjnych, nieprawidłowej konstrukcji fundamentów, niewystarczającej nośności dachu, przekroczeniu nośności ścian murowanych i błędów wykonawczych dotyczących wzmocnień, będzie musiał zakładać konieczność wykonania robót wskazanych w opinii uzupełniającej Politechniki (...) (k 1265-k.1285) umożliwiających zamieszkiwanie bez ryzyka wynikającego z osłabienia konstrukcji. Każdy więc potencjalny, racjonalny nabywca będzie dążył do obniżenia ceny o wartość takich robót, które zagrażają bezpieczeństwu użytkowania. Wątpliwe w ogóle jest zresztą, czy bez usunięcia wad zagrażających użytkowaniu znajdzie się chętny nabywca. Wadliwość bowiem dotyczy ścian nośnych. Jak wynika z opinii uzupełniającej oszacowanie dotyczy tylko koniecznych, niezbędnych prac naprawczych (1265). Wzmacnia tę ocenę stwierdzone przez biegłych Politechniki odstępstwo od projektu (k 678 i k 1217.). Sąd Apelacyjny podziela więc wyrażane w orzecznictwie stanowisko, że w takim przypadku szkodą w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. jest koszt niezbędnego usunięcia wad zmierzający do uchylenia zagrożenia. Nawet sam poszkodowany mający obowiązek zapobieżenia zwiększaniu rozmiarów szkody może więc konstruować roszczenie odszkodowawcze, jako odpowiadające kwocie wydatków koniecznych do usunięcia stwierdzonych wad, o ile tylko zmierzają do ograniczenia lub wyłączenia szkody, są celowe oraz wystarczająco uzasadnione i mieszczą się w granicach wyznaczonych przez konstrukcję normalnego związku przyczynowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2018 r. IV CSK 83/17 ). Zdaniem Sądu Apelacyjnego wykazano więc związek przyczynowo skutkowy pomiędzy szkodą , której wartość określono w powyższy sposób na podstawie opinii z 20 listopada 2024r. a nienależytym wykonaniem zobowiązania. Abstrahując nawet od treści tej opinii jednoznacznie wskazującej na błędy konstrukcyjne i wykonawcze pozwanej i konieczność wykonania prac o wartości ustalonej przez Sąd drugiej instancji, należy dodatkowo podkreślić, że strona pozwana udzieliła powodom jako sprzedawca gwarancji jakości. Liczne zarysowania o przebiegu pionowym, ukośnym oraz poziomym na ścianach nośnych wewnętrznych oraz zewnętrznych piętra, zarysowania stropu nad parterem w salonie, zarysowania na elewacji, zarysowania powstałe na skutek skokowej zmiany poziomów płyty żelbetowej pomiędzy tarasem a balkonem widoczne od strony elewacji, oraz zarysowania pionowe na styku ścian poprzecznych widoczne w części garażowej, zaprzeczają dobrej jakości przedmiotu sprzedaży. W aspekcie podejmowania przez stronę pozwaną prób naprawy i dodatkowo uznania częściowo własnej odpowiedzialności ( vide pismem z dnia 23 sierpnia 2005r k.25. ) nie było żadnych wątpliwości , że strona pozwana nienależycie wykonała umowę. Jeżeli więc pozwana twierdziła, że część spękań nie jest wynikiem wadliwego sposobu wykonania zobowiązania to powinna to udowodnić. Ponadto w aspekcie treści opinii biegłych Politechniki (...) dłużnik chcąc się od tej odpowiedzialności uwolnić, musi dowieść, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2014 r. I CSK 182/13). Wyłączenie odpowiedzialności wynikającej z art. 471 k.c. jest możliwe wówczas, gdy zostanie wykazane przez spełniającego świadczenie niepieniężne, że nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności. Jeżeli więc pozwana twierdziła, że część rys była wynikiem ingerencji innych wykonawców w konstrukcję budynku w tym przy wykonaniu kominku i prac wykończeniowych to na niej spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie. Pozwana nie wykazała zaś , by prace wykonywane przez innych wykonawców na zlecenie powodów naruszały konstrukcję budynku. Zaprzecza temu nawet powoływana w apelacji opinia biegłego K. P. (k169). Opinia ta również potwierdza, że przyczyną wadliwości jest niedoskonałość procesu budowlanego i niska jakość zastosowania materiałów budowlanych. Opinia ta jednak nie mogła być podstawą orzekania o wysokości szkody z dwóch przyczyn. Po pierwsze z uwagi na brak jeszcze wówczas znaczących rys biegły nie traktował jeszcze rozwarć jako zagrożenia dla trwałości obiektu i zagrożenia dla konstrukcji (k-175 akt (...)). Tymczasem rozwarcia się powiększyły. Biegły P. ponadto nie wskazał w czym tkwi przyczyna pęknięć ścian nośnych a jedynie szacował koszt naprawy skutków wad i nie uwzględniał ich przyczyn. Ponadto sam wskazywał, że nie ma przygotowania teoretycznego (k.226 akt (...)), co należy także odnosić do wskazywanych wyżej kwestii wytrzymałości konstrukcji. Pęknięcia zaś to skutek wadliwości konstrukcji budynku. Stwierdzone wady są istotne, w szczególności w zakresie konstrukcji dachu (k.98). Tak też wskazywali biegli w opinii uzupełniającej z listopada 2024r. k 1182-). Fakt , że biegły P. uznawał, że odpadanie płytek na piętrze i na parterze jest związane z wykonaniem przez powodów warstwy izolacyjnej nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia albowiem biegli Politechniki (...) uznali za bezsporny fakt wykonania błędnej podbudowy pod płytę posadzki przez powoda i nie obarczyli strony Pozwanej za wadliwe wykonanie posadzki i za spękania ścian działowych (k.957-958,k.977). W opinii biegłego P. wprost wskazano, że prace wykończeniowe powodów nie miały wpływu na konstrukcję a dodatkowo biegli Politechniki (...) potwierdzili, że wykonanie prac przez powoda związanych ze zmiany ścian działowych nie miało wpływu na powstałe uszkodzenia (k.964). Warunki gruntowe nie miały wpływu na spękanie (opinia k 231 akt (...)), a ponadto dodatkowo warunki gruntowe winny być uwzględniane także przy projektowaniu budynku. Wbrew zarzutom apelacji przy ocenie braku spełnienia wymaganych warunków w zakresie nośności oraz ugięć biegli posługiwali się normą PN-B obowiązującą w czasie projektowania obiektu (k.678). Jak wynika z odpowiedzi na zarzuty posłużenie się normą PN-EN stanowiło jedynie rozszerzenie opinii dla oceny poprawności obliczeń z drugiej zaś strony dla oceny prac naprawczych, które muszą uwzględniać konieczność sporządzenia projektu i uwzględniać aktualne normy (k 961). Wzmocnienie bowiem konstrukcja musi uwzględniać konieczność przeprojektowania co nie może pomijać aktualnych norm (k. 962). Ponadto biegły P. wydawał opinię w 2013r. w sytuacji gdy opinia Politechniki (...) wydawała opinię po latach od opinii biegłego P.. Na inną wartość prac wpłynął nie tylko wzrost cen materiałów i usług budowlanych ale także zwiększony zakres prac wynikający ze stwierdzonych przez Politechnikę (...) wad projektowych i wykonawczych i ze zwiększenia skutków tych wad. Z opinii Politechniki (...) wynikało, że skutki wad mają charakter rozwojowy (k. 980) a wadliwość ma wpływ na zmniejszenie okresu użyteczności (k.963). Powyższe zaś uzasadnia zasądzenia częściowo odszkodowania z wymagalnością za okres wcześniejszy.

Potwierdzeniem tego jest także opinia biegłych Politechniki przeprowadzona na etapie postępowania apelacyjnego, z która potwierdza wady projektów w tym także dotyczące posadowienia budynku na ławach bez zapewnienia odpowiedniego podparcia słupa stalowego więźby dachowej, niepoprawne wykonanie wzmocnień dachu, brak łączników nieprawidłowe oparcie słupów podpierających więźbę dachową względem ścian nośnych , niewystarczającą nośność ścian działowych, które to wady wpływają na bezpieczeństwo użytkowania (opinia k.1276). Zwykłe zaś zasady doświadczenia życiowego wskazują, że musi przekładać się to na zmniejszenie wartości przedmiotu umowy tym bardziej, że także w opinii biegłego P. wskazywano, że uszkodzenia ujawnione już w 2013r. dezorganizowały życie i utrudniały eksploatację budynku (k.224 akt (...)). Biegli Politechniki wskazali , że przedstawiona w opinii dokumentacja prezentuje charakterystyczne zarysowania w danej grupie (k956). Trudno przyjąć by biegli mieli w opinii przedstawiać każdą rysę. Zdaniem Sądu Apelacyjnego przekonujące jest stwierdzenie , że wystarczające było uwzględnienie rys o większej rozwartości. Logiczne jest, że pozostałe rysy włosowate w tym rejonie na dużym rozmiarze mają tę samą genezę (k957). Z opinii wynika także, że na powstanie rys nie miało wpływ wykonanie tynków ani też obciążenia związane z użytkowaniem obiektu (k.963). Odmienność aksjologiczna wyliczenia wartości szkody przez Sąd drugiej instancji uchyla podniesione zaś przez stronę pozwana zarzuty nieopłacalności naprawy czy też przekroczenia ceny nabycia. Należy podkreślić, iż w pierwotnej opinii Politechniki (...) oszacowano koszt wszystkich prac naprawczych bez oceny ich wpływu na wartość nieruchomości W sytuacji gdy prace te nie zostały wykonane brak jest podstaw do uznania realności szkody wyliczonej w sposób określony przez Sąd Okręgowy. W tym kontekście przedłożenie dodatkowej dokumentacji projektowej nie było konieczne. Niezależnie od tego nie było to możliwe (k. 394). Podstawą rozstrzygnięcia musiała być dokumentacja znajdująca się w aktach sprawy. Była ona wystarczająca do wydania opinii uzupęłniającej. Także sposób wyliczenia odszkodowania na etapie drugiej instancji czyni bezprzedmiotowym zarzut wpływu długoletniego zamieszkiwania na zwiększenie kosztów prac. Szacowano bowiem skutki wad konstrukcyjnych jako element wpływający na obniżenie wartości przedmiotu umowy. Konieczność wyprowadzki nie musi się jednak zaktualizować (n. w wypadku sprzedaży przedmiotu umowy). Nie szacowano więc kosztów wyprowadzki albowiem nie są to koszty poniesione i nie pozostają one w adekwatnym związku z obniżeniem wartości nieruchomości. Nie stanowi wartości obniżenia nieponiesiony koszt usługi demontażu podłóg drewnianych, czy ponownego odtworzenia wylewki na podłodze czy też prac dotyczących kominka, przy uwzględnieniu dodatkowo, że powodowie cały czas z tych elementów wyposażenia korzystali. Nie są jednak zasadne zarzuty pozwanej dotyczące korzyści wynikającej z samego faktu zamieszkiwania. Sam jednak fakt zamieszkiwania w stanie zagrożenia nie stanowi okoliczności wskazującej na konieczność zaliczenia jakieś korzyści na poczet odszkodowania. Wartość amortyzacji nie jest też korzyścią podlegająca zaliczeniu według zasady compensatio lucri cum damnum. Pozwana zaś nie wykazała by na skutek ewentualnej wypłaty odszkodowania obliczonego według metody przyjętej przez Sąd drugiej instancji, powodowie zaoszczędzili jakieś wydatki. To, że przy wyliczeniu odszkodowania uwzględniano ceny z chwili ustalenia odszkodowania nie uchyla tego, że powodowie otrzymali przedmiot świadczenia o niższej wartości niż wynikało to z ceny nabycia a wartość tego obniżenia jest pochodną konieczności dokonania prac niezbędnych dla osiągnięcia efektu (bezpiecznego zamieszkiwania) co mieści się w różnicy pomiędzy wartością świadczenia jakie powodowie otrzymaliby przy prawidłowym wykonaniu zobowiązania a wartością tego co otrzymali. Z uwagi na ostateczne wyliczenie szkody według wartości z chwili rozszerzenia żądania nie ma znaczenia zarzut, że koszty przekraczają wartość nieruchomości z chwili nabycia bez jednoczesnego przeszacowania wartości z chwili odbioru. Niewątpliwie jednak już w chwili wezwania do zapłaty wartość obniżenia wynosiła 100.000 zł. W sytuacji zaś kiedy wzrost kosztów pomiędzy 2022r. (k1265) a 2014r.(k. 1234), jest tak duży jak wynika to z opinii, to odsetki liczone od 2014r, i to od kwoty 100000 zł nie rekompensowałyby tego wzrostu a dodatkowo inny jest cel ich naliczenia (opóźnienie w zapłacie niezależne od szkody). Sąd Apelacyjny uznał, że najbardziej właściwa do ustalenia wartości odszkodowania będzie chwila rozszerzenia żądania pozwu. Ustalenie wartości według cen z 2014r. związane było natomiast z potrzebą ustalenia czy na chwilę pierwotnego wezwania do zapłaty kwota wówczas żądana był już należna według cen z tamtej daty. Ma to znaczenie dla oceny wymagalności kwoty 100.000 zł składającej się na kwotę wynikającą z rozszerzenia żądania. Jeżeli poszkodowany wybierze odszkodowanie pieniężne i wezwie zobowiązanego do jego zapłaty, to od źródła zobowiązania będzie zależeć, od kiedy zobowiązanie takie jest wymagalne. Dokonanie wyboru trzeba rozpatrywać z uwzględnieniem treści art. 365§2 k.c. w zw. z art. 363 §1 k.c., który ma tu zastosowanie w drodze analogii, z zastrzeżeniem wypadków gdy restytucja jest niemożliwa albo gdy pociąga za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty (por. Gudowski Jacek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, wyd. II uwagi do art. 363 k.c. Opublikowano: WKP 2018. Równoważność obu wskazanych w 2014r. form naprawienia szkody przerzucała w braku jednoznacznego wyboru na dłużnika i w świetle twierdzeń pozwanej o nieopłacalności prawy powodowała wymagalność roszczenia o zapłatę kwoty 100.000 zł. Nie zmienia tej oceny zgłoszenie żądania w formie ewentualnej. Rezygnacja zaś przez powodów z restytucji naturalnej na rozprawie w dniu 20 kwietnia 2022r. (k. 948) w obecności reprezentantów pozwanej, stanowiła dla (...) S.A. w K. jako dłużnika jasny sygnał, że ciąży na niej już jedyny obowiązek niezwłocznego spełnienia świadczenia pieniężnego w aspekcie zarówno zgłoszonego wcześniej żądania ewentualnego zapłaty kwoty 100000 zł jak i w aspekcie doręczenia pozwanej w dniu 14 marca 2022r. pisma z dnia 17 lutego 2022r. rozszerzającego żądanie co do roszczenia pieniężnego (k.886 i k926). Doręczenie pozwanej pisma z dnia 8 lipca 2022r. z cofnięciem pozwu co do roszczenia restytucyjnego stanowiło już jedynie tylko potwierdzenie ujawnionej wczesniej woli powodów rezygnacji z roszczenia przywrócenia stanu zgodnego z umową. Nie uchyla to jednak wymagalności wcześniejszej kwoty 100000 zł w sytuacji gdy wartość szkody nawet według ówczesnych cen przekraczała 117.000 zł(k 1274). Od strony pozwanej jako profesjonalisty zależało zaś czy zapłaci część należnego odszkodowania czy nie lub też czy dokona restytucji naturalnej. Pozwana ponosi więc skutki opóźnienia w zapłacie (art. 481 § 1 k.c. ). Wierzyciel zaś może żądać oszacowania wartości odszkodowania na inną chwilę co nie uchyla jednak wymagalności w odniesieniu do części odszkodowania, które było już wymagalne wcześniej. Zasądzona powinna jednak zostać ostatecznie kwota 117.462,36zl z odsetkami ustawowymi od kwoty 100.000 zł od dnia 22 grudnia 2014r. do dnia zapłaty (takie zasądzono w zaskarżonym wyroku) i od kwoty 75.622,14 zł od dnia 15 marca 2022r. do dnia zapłaty. Oddaleniu więc powinno podlegać także żądanie w zakresie kwoty 174.377,89zł i dalej idące żądanie zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie. Redakcja więc wyroku Sądu drugiej instancji w zakresie odsetek za opóźnienie jest błędna. Żądanie zapłaty w części przekraczającej kwotę 175.622,14zł winno zostać oddalone. Zarzuty powodów do opinii uzupełniającej Politechniki k1323 nie mogły zostać uwzględnione w aspekcie faktu, że powodowie nie wnioskowali o oszacowanie różnic w wartości przedmiotu świadczenia w stanie jakim mieli go otrzymać a stanem wynikającym z wadami. Ponadto nie składali zastrzeżeń do postanowienia dowodowego, w którym wskazano datę na jaką ma nastąpić oszacowanie (k1137). Wyliczenie zawarte w opinii przeprowadzonej na etapie postępowania apelacyjnego wskazuje, że kwota zasądzona przez Sąd Okręgowy była zbyt wysoka przy uwzględnieniu, że prace szacowane w opinii przeprowadzonej przed Sądem Okręgowym i dodatkowo uwzględnione przez Sad Okręgowy nie są wykonane i z zasady stanowią szkodę przyszłą a jej wyliczenie nie było powiązane z określeniem szkody według wartości otrzymanego przedmiotu świadczenia.

Mając powyższe na uwadze w częściowym uwzględnieniu apelacji Sąd Apelacyjny zmienił na podstawie art. 386§1 k.p.c. zaskarżony wyrok. W konsekwencji zmieniono także stosunkowo rozstrzygnięcie o kosztach procesu a także -w odniesieniu do pozwanej – postanowienie o kosztach sądowych, a to przy zastosowaniu art. 100 k.p.c. i art. 113 u.k.s.c. Jednocześnie Sąd Apelacyjny odstąpił na podstawie art. 102 k.p.c. od obciążenia powodów kosztami sądowymi w części w jakiej nie zostały one pokryte przez strony a obciążałyby one powodów przy stosunkowym wyliczeniu, mając na uwadze charakter roszczenia oraz fakt , że ocena zakresu roszczenia została częściowo oparta na opinii przeprowadzonej przez Sąd Okręgowy. Dalej idącą apelację pozwanej Sąd Apelacyjny oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu poniesionych przez strony w postępowaniu apelacyjnym orzeczono w oparciu o art. 102 k.p.c. przy uwzględnieniu, że powodowie mogli zostać utwierdzeni w ocenie zasadności roszczeń przez wnioski opinii przeprowadzonej przed Sądem Okręgowym i poprzez rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego.

O ściągnięciu kosztów sądowych poniesionych na etapie apelacji w części przypadającej na stronę pozwaną jako częściowo przegrywającą orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 113 uksc i art. 391§1 k.p.c.