Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 września 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Jerzy Bess
Sędziowie:	SSA Paweł Czepiel SSA Teresa Rak (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sądowy Urszula Kłosińska

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank SA w W.

przeciwko A. J.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 20 czerwca 2018 r. sygn. akt I C 2177/17

1.  uchyla zaskarżony wyrok w punkcie I w części co do kwoty 6.500 zł i w tym zakresie postępowanie w sprawie umarza, a wyrokowi nadaje treść:

„I. zasądza od pozwanej A. J. na rzecz strony powodowej (...) Banku S.A. z siedzibą w W.:

a)  kwotę 110.768,42 zł (sto dziesięć tysięcy siedemset sześćdziesiąt osiem złotych 42/100) z odsetkami liczonymi w następujący sposób:

-

od kwoty 108.639,74 zł z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 26 sierpnia 2017r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 1.185,34 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 30 sierpnia 2017r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 943,34 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 30 sierpnia 2017r. do dnia zapłaty,

b)  odsetki umowne w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczone od kwot:

-

400 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia 29 sierpnia 2017 r.,

-

1000 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia 12 września 2017 r.

-

700 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia 25 września 2017 r.

-

200 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia 30 października 2017 r.

-

600 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia 3 grudnia 2018 r.

-

600 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2018 r.

-

600 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia 4 lutego 2019 r.

-

600 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia 8 marca 2019 r.

-

600 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia 11 kwietnia 2019r.

-

600 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia 21 maja 2019 r.

-

600 zł od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia 24 czerwca 2019r.

II.  zasądza od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 1.483 zł (jeden tysiąc czterysta osiemdziesiąt trzy złote) tytułem zwrotu kosztów postępowania.”;

2.  umarza postępowanie apelacyjne w zakresie kwoty 6.500 zł;

3.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

4.  nie obciąża pozwanej kosztami postępowania apelacyjnego.

SSA Teresa Rak SSA Jerzy Bess SSA Paweł Czepiel

Sygn. akt I ACa 4/19

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) Bank S.A. w W., kierując pozew do Sądu Rejonowego L.w L. VI Wydział Cywilny wniosła o zasądzenie od pozwanej A. J. kwoty 115 139,74 zł tytułem należności kapitałowej z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie za okres od dnia 26 sierpnia 2017r. do dnia zapłaty, kwoty 1 185,32 zł tytułem odsetek umownych za okres korzystania z kapitału z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kwoty 943,34 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Domagała się też strona powodowa zasądzenia kosztów postępowania.

Na uzasadnienie podała, że zawarła z pozwaną umowę kredytu nr (...) z dnia 13 stycznia 2016 r. Pozwana zaprzestała terminowego dokonywania spłat. Wskazana data wymagalności 20 stycznia 2017 r. jest tożsama z dopuszczeniem się przez stronę pozwaną pierwszej zaległości w spłacie wymagalnych rat. W związku z brakiem zapłaty zaległych rat strona powodowa wypowiedziała przedmiotową umowę stawiając całą należność w stan wymagalności.

Sąd RejonowyL. wL.nakazem zapłaty z dnia 6 października 2017 r. wydanym w postępowaniu upominawczym nakazał pozwanej, by w terminie 2 – ch tygodni zapłaciła powodowemu bankowi kwotę łączną 117 268,42 zł, w tym kwotę 115 139,74 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 26 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty, kwotę 1185,34 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 30 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty, kwotę 943,34 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 30 sierpnia 2017 oraz kwotę 1466,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Pozwana A. J. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Podniosła, że powodowy bank nie przeprowadził wystarczającego postępowania negocjacyjnego przed wypowiedzeniem umowy kredytu, nie zaoferował negocjacji, ani możliwości umowy, nie dopuścił możliwości rozłożenia kredytu na korzystniejsze raty. Powód tylko raz wezwał ją, w dniu 25 lipca 2017 r. do spłaty całości kwoty kredytu. Pozwany wykorzystał swoją pozycję dominującą, czym naruszył art. 5 kc.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podniósł, że podejmował liczne próby polubownego rozwiązania sporu dążąc kilkukrotnie do kontaktu telefonicznego z pozwaną, a także kierując do niej kilka wezwań do zapłaty. Żądanie spłaty całości kwoty poprzedzone było dwoma wcześniejszymi wezwaniami.

Wyrokiem z dnia ………… Sąd Okręgowy ………… zasądził od pozwanej na rzecz powoda….

Rozstrzygnięcie wydał Sąd w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 13 stycznia 2016 r. powodowy bank zawarł z pozwaną umowę kredytu nr (...), udzielając jej J. kredytu w kwocie 124 747,36 zł na okres 108 miesięcy przeznaczonego na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych Kredytobiorcy i na sfinansowanie kredytów, prowizji bankowej oraz składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy grupowego ubezpieczenia na wypadek zgonu w wyniku nieszczęśliwego wypadku oraz poważnego zachorowania „program ochronny na wszelki wypadek”.

Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która w dniu podpisania umowy wynosiła 8,49% w stosunku rocznym. Bank pobrał prowizję bankową w wysokości 20 832,81 zł. Zabezpieczeniem spłaty kredytu było wskazanie Banku jako uprawnionego do otrzymania świadczenia z tytułu zgonu w wyniku NW do wysokości salda Kredytu na dzień wypłaty świadczenia.

W dniu 17 marca 2017 r. powód wezwał pozwaną by terminie 7 – miu dni roboczych od doręczenia wezwania uregulowała kwotę 2719,81 zł tytułem należności kapitałowej, 802,37 zł tytułem odsetek umownych, 11,63 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej oraz 3,14 zł tytułem kosztów i opłat za czynności Banku zgodnie z Tabelą Opłat i Prowizji.

Kolejne wezwanie do zapłaty –pod rygorem wypowiedzenia umowy - powód skierował do pozwanej w dniu 24 kwietnia 2017 r., wzywając ją do zapłaty w terminie 14 dni roboczych od daty doręczenia wezwania zaległości obejmującej na dzień sporządzenia pisma kwoty: 3184,67 zł tytułem należności kapitałowej, 802,37 zł tytułem odsetek umownych, 6,77 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej oraz 3,14 zł tytułem kosztów i opłat za czynności Banku.

W dniu 29 maja 2017 r. powód wypowiedział pozwanej umowę kredytu nr (...) z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia liczonego od dnia doręczenia pisma w związku z nieuregulowaniem zaległości w spłacie kredytu na podstawie ogólnych warunków umowy. Poinformował nadto pozwaną, że rozważy możliwość cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu, jeśli pozwana w okresie wypowiedzenia ureguluje całość zaległości obejmującej na dzień sporządzenia pisma następujące kwoty: 4044,25 zł tytułem należności kapitałowej 1122,23 zł tytułem odsetek umownych oraz 32,06 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie.

W dniu 25 lipca 2017 r. powód wezwał pozwaną do uregulowania w terminie 7 od daty doręczenia wezwania do zapłaty w związku z wypowiedzeniem umowy całości zaległości obejmującej na dzień sporządzenia pisma kwoty: 115 739,74 zł tytułem należności kapitałowej, 1669,24 zł tytułem odsetek umownych, 100,47 zł tytułem odsetek podwyższonych za opóźnienie w spłacie należności kapitałowej oraz 3,54 zł tytułem kosztów i opłat za czynności Banku. Bank poinformował pozwaną, że brak zapłaty we wskazanym terminie spowoduje wystąpienie na drogę postępowania sądowo-egzekucyjnego.

Na dzień 25 sierpnia 2017 r. zadłużenie wynosiło 117 268,42 zł, w tym: kwota kapitału – 15 139,74 zł, odsetki umowne liczone za okres korzystania z kapitału w wysokości 8,49% od 20 stycznia 2017 r. do dnia 25 lipca 2017 r. – 1185,34 zł oraz odsetki za opóźnienie naliczone od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 14% od dnia 20 stycznia 2017 r. do dnia 25 sierpnia 2017 r. – 934,34 zł.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, które uznał za wiarygodne.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd uznał powództwo za zasługujące na uwzględnienie w całości.

Bezsporne było, że strony łączyła umowa kredytu, pozwana nie kwestionowała ponadto wysokości dochodzonego przez powoda żądania.

Umowa kredytu została zawarta na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe. Na podstawie tej umowy bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania w niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w wyznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W umowie zawarte zostało uprawnienie dla banku do jej wypowiedzenia w przypadku niewykonywania przez kredytobiorcę swoich zobowiązań. Pozwana nie wywiązywała się z przyjętych na siebie zobowiązań i bank skorzystał z uprawnienia do wypowiedzenia umowy. Wypowiedzenie nastąpiło pismem z dnia 29 maja 2017 r., doręczonym pozwanej 5 czerwca 2017 r. Pozwana miała możliwość zapoznania się z tym oświadczeniem. Prawidłowo doręczono też pozwanej przedprocesowe wezwanie do zapłaty zaległej należności.

Odnosząc się do zarzutu pozwanej naruszenia art. 5 kc, Sąd stwierdził, że powód dowodami z dokumentów wykazał , że kilka razy wzywał pozwaną do zapłaty zaległych należności, wzywając do zapłaty całości jedynie w ostatecznym wezwaniu do zapłaty, w związku z wypowiedzeniem umowy. Wypowiedzenie dokonane zatem zostało w sposób prawidłowy.

Zwrócił nadto Sąd uwagę, że pozwana nie skonkretyzowała w dostateczny sposób, w jaki sposób działania powoda miałyby stanowić naruszenie art. 5 k.c. w szczególności nie podając, jakie zasady współżycia społecznego naruszył swym działaniem powód i dlaczego w przedmiotowej sprawie sąd winien zastosować art. 5 k.c.

Ponieważ powód wykazał zarówno zasadność jak i wysokość roszczenia, powództwo należało uwzględnić w całości.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Apelację od wyroku wniosła pozwana. Zaskarżyła wyrok w całości, zarzucając naruszenie prawa materialnego tj. art. 5 kc poprzez uznanie, iż wypowiedzenie umowy kredytu przez powoda było zgodne z zasadami współżycia społecznego, podczas gdy powód wezwał pozwana tylko jednokrotnie do spełnienia świadczenia i nie współdziałał z nią w wykonaniu tego zobowiązania zgodnie z dyspozycją art. 354 par. 2 kc.

Wniosła pozwana o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz orzeczenie o zwrocie kosztów procesu od powoda na rzecz pozwanej wraz z kosztami zastępstwa procesowego.

Strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji i obciążenie pozwanej kosztami postępowania odwoławczego. Natomiast w piśmie z dnia 25 lipca 2019 r (data prezentaty) powodowy Bank poinformował Sąd, że pozwana po wytoczeniu powództwa dokonała 11 wpłat w łącznej wysokości 6.500 zł. Oświadczył Bank, iż cofa pozew w tej części, wskazując, że wpłaty zostały zaliczone na poczet kapitału. Dołączył do pisma szczegółowe rozliczenie do umowy kredytu obejmujące wspomniane 11 wpłat.

Po rozpoznaniu apelacji Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja pozwanej na uwzględnienie nie zasługiwała.

Należało natomiast uchylić wyrok w zakresie w jakim strona powodowa cofnęła pozew, powołując się na częściowe spełnienie świadczenia przez pozwaną już po wytoczeniu powództwa i w tym zakresie postępowanie w sprawie umorzyć na podstawie art. 355 kpc w zw. z art. 391 kpc Wyrokowi pierwszej instancji nadał Sąd treść uwzględniając cofnięcie powództwa, nadanie wyrokowi treści nie oznacza natomiast jego zmiany w zakresie w jakim wyrok nie został uchylony.

Na wstępie wskazać trzeba, że pozwana w apelacji podniosła wyłącznie zarzut naruszenia art. 5 kc, nie zakwestionowała natomiast poczynionych przez Sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych. Zwrócić jednak należy uwagę, że w dalszym ciągu podtrzymała stanowisko, że powodowy Bank raz tylko wezwał ją do spełnienia świadczenia, chociaż w uzasadnieniu apelacji w żaden sposób nie odniosła się do ustaleń Sądu, że pozwany Bank pismami z dnia 17 marca i 24 kwietnia 2017 r. wystosował do pozwanej wezwania do zapłaty.

W konsekwencji należało więc przyjąć, że stan faktyczny sprawy na etapie postepowania apelacyjnego nie jest już przedmiotem sporu. Sad Apelacyjny ustalenia Sądu pierwszej instancji podziela i przyjmuje za własne.

Z ustaleń tych w sposób nie budzący wynika, że pozwana zawarła z powodowym bankiem w dniu 13 stycznia 2016 r. umowę konsolidacyjnego kredytu gotówkowego na kwotę 124.747,36 zł i kwota ta została postawiona do dyspozycji pozwanej. Poza sporem była też kwota aktualnego zadłużenia pozwanej

Zarzut naruszenia art. 5 kc nie jest uzasadniony.

Twierdząc, że powodowy Bank nadużył swojego prawa pozwana powołała się na okoliczność, że powód tylko raz wezwał ją do spełnienia świadczenia i nie współdziałał w wykonaniu zobowiązania, wypowiedział jej natomiast zawartą umowę kredytu.

Łącząca strony umowa kredytu w par. 9 przewidywała, że bank jest uprawniony do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30 – dniowego okresu wypowiedzenia między innymi w razie opóźnienia kredytobiorcy z zapłatą pełnej raty, wynikającej z harmonogramu spłat, za co najmniej jeden okres płatności pod warunkiem wezwania kredytobiorcy przez bank do zapłaty zaległości w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych i braku spłaty zaległości w odpowiedzi na to wezwanie, we wskazanym przez bank terminie.

Wymieniony przepis umowy określa zatem tryb wypowiedzenia umowy przez bank w przypadku nieregulowania rat zgodnie z harmonogramem i doprowadzenia do powstania zaległości w spłacie kredytu.

Pozwana nie zaprzeczyła, że nie spłacała kredytu terminowo. Bank przed dokonaniem pozwanej wypowiedzenia umowy zachował wymagany tryb, a nawet uczynił więcej. Wbrew twierdzeniom pozwanej bank nie raz wzywał ją do zapłaty zaległości, wskazując w kolejnych pismach na zwiększające się zaległe zadłużenie. Otóż najpierw pismem z dnia 17 marca 2017 r. powodowy bank wezwał pozwaną do zapłaty zaległości wynoszącej wówczas 2.719,81 zł w terminie 7 dni. Poinformował nadto pozwaną, ze jeśli zaległości będą się utrzymywać, bank będzie zmuszony do kontynuacji czynności windykacyjnych. Następnie pismem z dnia 24 kwietnia 2017 r. bank wezwał pozwaną o uregulowanie zaległości w kwocie 3.996,95 zł w terminie 14 dni roboczych pod rygorem wypowiedzenia umowy. W piśmie zawarta została informacja, że w przypadku braku spłaty należności i niezłożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia w podanym terminie, umowa kredytu zostanie wypowiedziana, a dane kredytobiorcy wpisane do Bankowego Rejestru Dłużników Niesolidnych. Pismem z dnia 29 maja 2017 r. bank złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Jednocześnie w piśmie podano, że bank rozważy możliwość cofnięcia oświadczenia o wypowiedzeniu w przypadku uregulowania w okresie wypowiedzenia całości zaległości, która została określona na kwotę 4.044,25 zł należności kapitałowej, 1.222,23 zł odsetek umownych, 32,06 zł odsetek podwyższonych za opóźnienie. Dopiero pismem z dnia 25 lipca 2017 r. bank powołując się na dokonane wypowiedzenie umowy wezwał pozwaną do spłaty w terminie 7 dni całości zadłużenia.

Zatem przed dokonaniem wypowiedzenia strona powodowa dwukrotnie wzywała pozwaną do spłaty rosnącej zaległości, informując, że brak spłaty spowoduje wypowiedzenie umowy. Również w piśmie zawierającym wypowiedzenie zawarta została informacja, że uregulowanie zaległości może spowodować cofnięcie oświadczenia o wypowiedzeniu. W istocie więc pozwana trzykrotnie miała możliwość uregulowania zaległości, co pozwoliłoby na dalsze kontynuowanie umowy.

Z umowy wynika też sposób doręczania korespondencji przez bank oraz obowiązek informowania banku o zmianach z tym związanych, w tym o zmianie adresu. Strona pozwana doręczała pozwanej wezwania na wskazany w umowie adres do korespondencji. Również wypowiedzenie zostało przesłane na ten sam adres.

Wypowiedzenie umowy kredytowej, a w następstwie postawienie w stan wymagalności całości niespłaconego zadłużenia i wezwanie o zapłatę całej kwoty było uprawnieniem banku wynikającym z umowy. Warunki do dokonania wypowiedzenia zostały spełnione, pozwana bowiem pozostawała w opóźnieniu z zapłatą pełnej raty, wynikającej z harmonogramu spłat, za co najmniej jeden okres płatności. Zachował bank również procedurę wzywania do zapłaty zaległości jaka musiała poprzedzić wypowiedzenie.

Zawierając umowę kredytu kredytobiorca bierze na siebie obowiązek zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w wyznaczonych terminach. Zobowiązaniem banku wynikającym z umowy było oddać kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel (art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe). Bank ze swojego zobowiązania się wywiązał, pozwana natomiast zaprzestała spłaty rat kredytowych.

Pozwana zarzuciła stronie powodowej, że nie współdziałała z nią w wykonaniu zobowiązania, co należy w jej ocenie uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego na podstawie art. 5 kc. Zwrócić jednak trzeba uwagę, że podjęcie współdziałania z bankiem leżało przede wszystkim w interesie pozwanej i współdziałanie z wierzycielem w wykonaniu zobowiązania jest przede wszystkim obowiązkiem dłużnika. Pozwana natomiast nie wykazała by podjęła w tym kierunku jakieś działania, chociażby by złożyła wniosek o restrukturyzację zadłużenia, o jakim była pouczona w piśmie z dnia 24 kwietnia 2017 r. Strona powodowa twierdziła nadto, że podejmowała liczne próby kontaktu telefonicznego z pozwaną, które stanowiły próbę ugodowego rozwiązania problemu, pozwana temu natomiast nie zaprzeczyła. Współdziałanie w tym przypadku nie może polegać tylko na jednostronnej inicjatywie kredytodawcy i proponowaniu coraz to nowych warunków spłaty kredytu. To pozwana – kredytobiorca nie wywiązywała się z przyjętego na siebie zobowiązania, winna więc również podjąć starania i dążyć do wypracowania takiego rozwiązania, które byłoby zadowalające dla obu stron. Pozwana zaś nawet nie twierdziła, że sama zwracała się do powodowego banku np. rozłożenie kredytu na korzystniejsze raty, czy wydłużenie okresu kredytowania.

Nie sposób więc w ocenie Sądu Apelacyjnego w okolicznościach niniejszej sprawy uznać, że strona powodowa ostatecznie wypowiadając pozwanej umowę kredytu i wzywając ja do spłaty całości zadłużenia naruszyła zasady współżycia społecznego i dopuściła się nadużycia swoich praw.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc apelację pozwanej oddalił jako nieuzasadnioną.

Sąd nie obciążył pozwanej kosztami postepowania apelacyjnego, przy czym od opłaty od apelacji pozwana uzyskała zwolnienie, strona powodowa zaś, jakkolwiek w apelacji wniosła o obciążenie pozwanej kosztami postepowania apelacyjnego, to w sprawie nie była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, nie wykazała też by poniosła jakiekolwiek inne koszty procesowe.

SSA Teresa Rak SSA Jerzy Bess SSA Paweł Czepiel