Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

19 czerwca 2020 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Wiesław Jakubiec

Sędziowie/Ławnicy: -/-

Protokolant : sekr. sądowy Izabela Niedobecka-Kępa

po rozpoznaniu 19 czerwca 2020 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy B. K.

przy udziale zainteresowanego ./.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o zasiłek opiekuńczy i chorobowy

na skutek odwołania B. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 30 stycznia 2020 roku

sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób,, że przyznaje ubezpieczonej B. K. prawo do zasiłku opiekuńczego, zasiłku chorobowego za okres od 15.09.2015 r. do 18.09.2015 r., od 4.10.2015 r. do 8.10.2015 r., od 18.01.2016 r. do 20.01.2016 r., od 25.04.2016 r. do 26.04.2016 r., od 23.05.2016 r. do 3.06.2016 r., od 25.04.2018 r. do 29.04.2018 r. z ubezpieczenia chorobowego z tytułu zatrudnienia w (...) w R. oraz zwalnia z obowiązku zwrotu pobranego zasiłku opiekuńczego i chorobowego za w.w. okres,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz ubezpieczonej kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 81/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 30 stycznia 2020 roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonej B. K. prawa do zasiłku opiekuńczego, zasiłku chorobowego za okres od 15 września 2015 roku do 18 września 2015 roku, od 4 października 2015 roku do 8 października 2015 roku, od 18 stycznia 2016 roku do 20 stycznia 2016 roku, od 25 kwietnia 2016 roku do 26 kwietnia 2016 roku, od 23 maja 2016 roku do 3 czerwca 2016 roku, od 25 kwietnia 2018 roku do 29 kwietnia 2018 roku z ubezpieczenia chorobowego z tytułu zatrudnienia w (...) w R. oraz zobowiązał ją do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku opiekuńczego, zasiłku chorobowego za ww. okresy w kwocie 2 069,58 zł wraz z odsetkami od dnia doręczenia decyzji do dnia zwrotu kwoty nienależnie pobranego świadczenia. Organ rentowy wskazał, iż ubezpieczona wykorzystała okres niezdolności do pracy niezgodnie z przeznaczeniem (naruszając art. 17 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa) świadcząc pracę na podstawie umów zlecenia na rzecz (...) Przedszkola w R. oraz na rzecz (...) Przedszkola w G..

Od powyższej decyzji ubezpieczona złożyła odwołanie. Ubezpieczona wniosła również o zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że w okresach zasiłkowych wskazanych przez organ rentowy nie świadczyła pracy. Ubezpieczona zaznaczyła, że ww. okresach miała zaplanowane godziny zajęć z dziećmi ale z uwagi na charakter świadczonej pracy – praca z dziećmi chorymi i brak dyspozycyjności dziecka czy przebywanie na zwolnieniu lekarskim, godziny te zostały wypracowane w innych terminach uzgodnionych z rodzicami dzieci.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał wcześniejsze twierdzenia.

Sąd ustalił co następuje:

Ubezpieczona B. K. jest zatrudniona od 1 września 2013 roku w (...) ( dalej: (...)) w R..

W okresach m.in. od 15.09.2015r. do 18.09.2015r., od 4.10.2015r. do 8.10.2015r., od 18.01.2016r. do 20.01.2016r., 25.04.2016r. do 26.04.2016r. od 23.05.2016r. do 3.06.2016r.oraz od 25.04.2018r. do 29.04.2018r. ubezpieczona przebywała na zwolnieniu i pobierała zasiłek opiekuńczy i chorobowy z tytułu zatrudnienia w (...).

Ubezpieczona była jednocześnie stroną umów zlecenia z (...) Przedszkolem w R. w okresach od 1 września 2015 roku do 1 lipca 2018 roku, od 1 września 2015 roku do 30 czerwca 2016 roku oraz od 17 listopada 2017 roku do 1 lipca 2018 roku. Zgodnie z treścią umów ubezpieczona miała wykonywać czynności zlecone ( zajęcia logopedyczne z dziećmi) w następujących okresach:

- od 1.09.2015r. do 30.06. 2016r. w wymiarze 3 godzin tygodniowo,

- od 1.07.2016r. do 29.07.2016r. w wymiarze 2 godzin tygodniowo,

- od 17.11.2017r. do 31.12.2017r w wymiarze 1 godziny tygodniowo,

- od 1.01.2018r. do 30.06.2018r. w wymiarze 1 godziny tygodniowo.

Dni i godziny zajęć były we wrześniu danego roku ustalone przez zleceniodawcę oraz zleceniobiorcę formalnie i konkretnie na cały rok. Tak informacja była przekazywana rodzicom. W rzeczywistości jednak zajęcia odbywały w dogodnych dla prowadzącej i dla rodziców dziecka terminach. Jeżeli z różnych powodów np. choroby dziecka, wyjazdu dziecka z rodzicami, choroby lub opieki nad chorym dzieckiem, zleceniobiorca nie mógł w umownie przyjętych dniach wykonać powierzonych zadań, miał obowiązek w porozumieniu z rodzicami dziecka wykonać te obowiązki w innym terminie, w okresie na który zawarta była umowa zlecenia. Dziennik zajęć był uzupełniany zgodnie z harmonogramem przyjętym we wrześniu oraz podawany do wiadomości rodzicom. Przesunięte zajęcia często odbywały się w soboty. Ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie „ z góry”. Do 20 dnia każdego miesiąca dyrektor przedszkola miała obowiązek przedstawienia do księgowości informacji o godzinach i dniach pracy ubezpieczonej zgodnie z kartami pracy. Bardzo często dyrektor przedszkola musiał podawać informacje o godzinach jeszcze nie wypracowanych przez ubezpieczoną.

Ubezpieczona była też stroną umowy zlecenia z (...) Przedszkolem w G. w okresach 2.09.2015r. do 1.07.2016r. oraz od 12.02.2018r. do 30.06.2018r. Ubezpieczonej zostały powierzone czynności w wymiarze 4 godzin tygodniowo. Dziennik zajęć był uzupełniany zgodnie z przyjętym wcześniej harmonogramem. Zdarzyły się sytuacje, że ubezpieczona nie wykonywała czynności w zaplanowanych z góry dniach, a wywiązywała się z wykonania powierzonych jej obowiązków w innych terminach.

Decyzją z 30 stycznia 2020 roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku opiekuńczego , zasiłku chorobowego za okres od 15 września 2015 roku do 18 września 2015 roku, od 4 października 2015 roku do 8 października 2015 roku, od 18 stycznia 2016 roku do 20 stycznia 2016 roku, od 25 kwietnia 2016 roku do 26 kwietnia 2016 roku, od 23 maja 2016 roku do 3 czerwca 2016 roku, od 25 kwietnia 2018 roku do 29 kwietnia 2018 roku z ubezpieczenia chorobowego z tytułu zatrudnienia w (...) w R. oraz zobowiązał ją do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku opiekuńczego, zasiłku chorobowego za ww. okresy w kwocie 2 069,58 zł wraz z odsetkami od dnia doręczenia decyzji do dnia zwrotu kwoty nienależnie pobranego świadczenia.

Dowód: akta organu rentowego:

- zestawienie zaświadczeń ubezpieczonej,

- pismo (...) Przedszkola w R. z 19.12.2019r.,

- pismo (...) Przedszkola w G. z 23.12.2019r.,

- decyzja ZUS z 30.01.2020r. wraz z protokołem,

pismo z wyjaśnieniami (...) Przedszkola w R. z 17.03.2020r. k.7, pismo z wyjaśnieniami (...) Przedszkola w G. z 20.03.2020r. k.18, zeznania świadka R. R. k.23v.-24, przesłuchanie ubezpieczonej k.24

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci ww. dokumentów oraz zeznania świadka i przesłuchanie ubezpieczonej, które Sąd uznał za wiarygodne, wzajemnie ze sobą korelujące oraz rzeczowe.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Jak stanowi przepis art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r., poz. 159 j.t. ze zm.) zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.

Jednakże, zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Pracą w rozumieniu przepisu art. 17 ust. 1 ustawy jest praca w potocznym tego słowa znaczeniu, w tym także wykonywanie różnych czynności na podstawie różnych stosunków prawnych – stosunku pracy, stosunków o charakterze cywilnoprawnym, a także prowadzenie własnej działalności gospodarczej, samozatrudnienie (zob. post. Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., I UK 70/12, Legalis numer 537257).

Jak stanowi przepis art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 j.t. ze zm.) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11.

Na podstawie art. 84 ust. 2 ustawy systemowej, za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się: 1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania; 2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż ubezpieczona nie utraciła prawa do zasiłku opiekuńczego i chorobowego za okresy wskazane w decyzji.

Bezsporne było w sprawie, że ubezpieczona w przedmiotowych okresach pozostawała w stosunku pracy ze (...) oraz była stroną umów zlecenia z (...) Przedszkolem w R. oraz z (...) Przedszkolem w G.. W umowach została określona jedynie tygodniowa liczba godzin do wykonania określonej pracy z dzieckiem. Sama okoliczność, że w okresie niezdolności do pracy ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie z tytułu umów zlecenia nie świadczy o tym, że spełniła dyspozycję art. 17 ustawy zasiłkowej. W wystawionych przez ww. przedszkola zaświadczeniach wskazały co prawda, że ubezpieczona miała wykonywać czynności w dniach, w których była niezdolna do pracy ale jak wykazało postępowanie dowodowe – zaświadczenia te przygotowano w oparciu o dziennik zajęć, który jak się okazało nie odzwierciedlały dni zajęć rzeczywiście odbytych, ale dni ustalonych formalnie we wrześniu na dany rok szkolny. Taka nierzetelna praktyka – usprawiedliwiana (uzasadniona) przez dyrekcję Przedszkola potrzebami księgowości - trwała przez cały przedmiotowy okres. Zdarzały się często sytuacje, że ubezpieczona nie pracowała w zaplanowanych z góry dniach, a wywiązywała się z powierzonych jej obowiązków w innych terminach ustalonych z rodzicami dziecka. Wynikało to ze specyfiki zajęć w tych placówkach- była to dla ubezpieczonej dodatkowe miejsce pracy, a dyrekcja placówek której bardzo zależał ona posiadaniu specjalisty i na tym by zajęcia nie przepadły była gotowa na wszelkie dogodności dla ubezpieczonej. Powyższe powodowało sytuacje, że informacje o godzinach pracy zawarte w dziennikach zajęć –wpisywane przez ubezpieczoną zgodnie z narzuconą jej przez dyrekcję przedszkoli praktyką według przyjętych we wrześniu dni (i godzin)- nie pokrywały się z faktycznie dniami w których odbyły się zajęcia. Mając na uwadze odległy czas jaki minął od okresów przedmiotowej niezdolności ubezpieczona nie miała innej możliwości wykazania ww. okoliczności jak tylko przez własne wyjaśnienia i zeznania świadka (dyrektora Przedszkola), które Sąd ocenił jako logiczne i wiarygodne. Jako naganne należy uznać praktyki stosowane w dokumentacji ww. Przedszkoli, jednakże nie wpływa to ani na wiarygodność ww. osób, ani tym bardziej na prawo ubezpieczonej do zasiłku. Zdaniem Sądu ubezpieczona wykazała, że nie świadczyła w przedmiotowych okresach czynności w ramach umów zleceń a zatem nie zachodzą w stosunku do niej przesłanki z art. 17 ustawy zasiłkowej. Ubezpieczonej nie można przypisać złej woli czy świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego. Ubezpieczona nie oświadczyła nieprawdy, nie przemilczała faktu, iż ma zawarte umowy.

Wobec tego należy uznać, ze nie zaistniała żadna z przesłanek utraty prawa do zasiłków wypłacone świadczenie jest świadczeniem należnym i bezpodstawne jest żądanie jego zwrotu. Na marginesie Sąd wskazuje, że organ rentowy nie podjął próby dowodzenia swych twierdzeń, chociaż to na nim spoczywał ciężar dowodowy

Mając na uwadze powyższe, Sąd działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej B. K. prawo do zasiłku opiekuńczego zasiłku chorobowego za okres od 15.09.2015r. do 18.09.2015r., od 4.10.2015r. do 8.10.2015r., od 18.01.2016r. do 20.01.2016r., od 25.04.2016r. do 26.04.2016r. od 23.05.2016r. do 3.06.2016r., od 25.04.2018r. do 29.04.2018r. z ubezpieczenia chorobowego z tytułu zatrudnienia w (...) w R. oraz zwolnił ją z obowiązku zwrotu pobranego zasiłku opiekuńczego i chorobowego za ww. okres.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 98 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy i na podstawie na podstawie § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz ubezpieczonej kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.