Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2024 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wiesław Jakubiec

Ławnicy: Krystian Dolipski, Jacek Fischer

Protokolant : sekretarz sądowy Izabela Niedobecka-Kępa

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2024 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa P. W.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Z.

o odszkodowanie za niezawarcie umowy przyrzeczonej

oddala powództwo.

sędzia Wiesław Jakubiec

Krystian Dolipski Jacek Fischer

Sygn. akt V P 258/23

UZASADNIENIE

Powódka P. W. wniosła przeciwko (...) Sp. z o.o. w Z. pozew o zasądzenie kwoty 7.650,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 września 2022 roku tytułem odszkodowania za nie zawarcie umowy przyrzeczonej oraz zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazała, że 7 marca 2022 roku strony zawarły promesę współpracy w oparciu o którą pozwana zobowiązała się do zawarcia z powódką umowy o pracę na stanowisku kosmetologa/dietetyka w pełnym wymiarze czasu pracy według ustalonego grafiku, począwszy od 4 lipca 2022 roku. Dodała, że w dacie zawarcia promesy, świadczyła pracę na rzecz (...) Sp. z o.o. w R.. Podniosła, że z przyczyn leżących po stronie pozwanej, nie doszło do zawarcia umowy o pracę, a powódka poniosła stratę gdyż wypowiedziała umowę o pracę z (...). Swoją szkodę powódka wylicza w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia, tj. 5.728,71 zł powiększona o koszty składek ZUS za ten okres, tj. 1.922,07 zł, łącznie 7.650,78 zł. Podniosła, że wezwała pozwaną do zapłaty, jednakże bezskutecznie. Nadto swoje roszczenie powódka oparła na podstawie art. 415 k.c.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz o zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że powództwo jest bezzasadne, gdyż umowa przedwstępna jest nieważna albowiem nie zawierała wielu elementów koniecznych dla ważności umowy o pracę. Wobec czego nie doszło do skutecznego zawarcia umowy przedwstępnej. Podniosła, że powodem niepodpisania umowy o pracę z powódką był faktyczny i obiektywny brak istnienia obiektu, w którym powódka miała świadczyć pracę oraz okoliczność, że na dzień 4 lipca 2022 roku nie osiągnęła żadnego dochodu ze swojej działalności, nie wykonywała żadnej aktywności gospodarczej. Wskazała, że za powyższe okoliczności pozwana nie ponosi odpowiedzialności. Podniosła, że w dniu 19 lipca 2022 roku strony miały zawrzeć umowę o pracę, jednakże powódka nie zgłosiła się na jej podpisanie , nie odbierała telefonów i samowolnie przerwała udział w szkoleniu. Według pozwanej niestawienie się powódki w dniu podpisania umowy o pracę było działaniem celowym. Odmowa kontynuowania szkolenia naraziło pozwaną na straty materialne i osobiste. Dodała, że w związku z powyższym pozwana utraciła do niej zaufanie. Podniosła, że umowa o świadczenie usług była oskładkowana. Nie zgodziła się z wyliczoną kwotą roszczenia powódki. Nadto podniosła zarzut przedawnienia roszczenia powódki.

Sąd ustalił co następuje:

Powódka P. W. była zatrudniona u (...) sp. z o.o. w R. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony od 1 marca 2022 roku do 31 maja 2022 roku, i kolejno od 1 czerwca 2022 roku do 31 sierpnia 2022 roku na stanowisku operatora maszyny pakującej w pełnym wymiarze czasu pracy.

W dniu 7 marca 2022 roku pozwana (...) Sp. z o.o. w Z. zawarła z powódką umowę przedwstępną (nazwaną „promesą współpracy”), zgodnie z którą między stronami zostanie zawarta umową o pracę na stanowisku kosmetologa/dietetyka w pełnym wymiarze czasu pracy według z góry ustalonego grafiku, począwszy od 4 lipca 2022 roku. Ponadto wskazano, że pracodawca nie znajduje się w stanie likwidacji lub upadłości oraz ponosi odpowiedzialność prawną w przypadku podania danych niezgodnych z prawdą.

Pismem z 19 czerwca 2022 roku powódka wypowiedziała umowę o pracę (...) sp. z o.o. w R. z zachowaniem okresu wypowiedzenia wynoszącego 2 tygodnie.

W dniu 4 lipca 2022 roku strony zawarły umowę „o świadczenie usług”, zgodnie z którą zadanie powódki było wzięcie udziału w szkoleniach zorganizowanych przez w związku z zaplanowanym zatrudnieniem w charakterze pracownika (...). Za wykonanie umowy pozwana zobowiązała się zapłacić powódce wynagrodzenie w kwocie 19,70 zł brutto za każdą godzinę szkolenia/zajęć zgodnie z lista obecności. Wykonanie całości umowy miało nastąpić maksymalnie do 29 lipca 2022 roku. Umowa o świadczenie usług mogła zostać wypowiedziana przez każdą ze stron, ze skutkiem natychmiastowym, jeżeli któraś ze stron nie będzie wywiązywać się z terminów określonych w niniejszej umowie, powódka nie wykona powierzonych jej zadań lub pozwana nie uiści wynagrodzenia na rzecz powódki w określonej wysokości i terminie.

W dniu 20 lipca 2022 roku powódka wypowiedziała pozwanej umowę o świadczenie usług. Podała, ze przyczyną wypowiedzenia była utrata zaufania do pozwanej. Nadto wezwała pozwaną do zapłaty wynagrodzenia w terminie 7 dni.

Tego samego dnia, powódka wystosowała do pozwanej przedsądowe wezwanie do zapłaty odszkodowania w kwocie 7.092 zł tytułem uchylenia się przez pozwana od zawarcia umowy o pracę, które miało nastąpić 4 lipca 2022 roku (zgodnie z zwartą promesą w terminie 7 dni).

Pismem z 24 lipca 2022 roku pozwana odmówiła zapłaty odszkodowania wskazując, że nie ponosi odpowiedzialności za brak istnienia obiektu, w którym powódka miał pracować, tj. brak oznaczonego stanowiska pracy.

Obiekt w którym pozwana planowała zatrudnić powódkę miał zostać oddany do 1 lipca 2022 roku. Pozwana otrzymała informację od wykonawcy w dniu 27 czerwca 2022 roku, że obiekt nie będzie oddany w terminie. Wykonawca obiecywał, że do 19 września 2022 roku prace wykończeniowe zostaną ukończone. Pozwana nie była inwestorem tylko miała być operatorem ww. obiektu. Nie dzień 4 lipca 2022 r. nie było w obiekcie podłączonej wody, pomieszczenia nie były wykończone. Pozwana posiada nowoczesne urządzenia, na których przyszli pracownicy musieli odbyć szkolenie, które już pierwotnie było zaplanowane na lipiec 2022 roku. Pozwana zaproponowała przyszłym pracownikom (w tym powódce) podpisanie umowy o prace pod koniec lipca 2022 roku, , z obowiązkiem świadczenia pracy od września 2022 roku. Pozwana wynajęła pobliski obiekt w R. - S. celem przeprowadzenia ww. szkoleń. Były to szkolenia dla całej załogi (...) i pracowników (...). Szkodą dla pozwanej w związku z opóźnieniem oddania obiektu były koszty pracowników oraz niemożność wykonywania usług. Powódka otrzymała umówione wynagrodzenie z tytułu umowy o świadczenie usług za lipiec 2022 roku w terminie. Przyszli pracownicy pozwanej 4 lipca 2022 r. mieli czas na podjęcie decyzji czy chcą podpisać umowę o świadczenie usług. Z uwagi, iż pozwana nie miała dla powódki do września 2022 r. właściwego miejsca pracy, pozwana zaproponowała jej wykonawca obiektu zatrudni ją przy jego sprzątaniu. Powódka odmówiła.

Powódka zaprzestała uczestnictwa w szkoleniach od 18.07.2022 r. Pozwana w związku z organizacją szkoleń poniosła koszty. Od sierpnia 2022 roku powódka szukała nowego zatrudnienia.

Dowód: „promesa współpracy” k.5, umowy o pracę z 01.03.2022 r. i z 31.05.2022 r. k. 6-9, wypowiedzenie umowy z 19.06.2022 r. k. 10, umowa o świadczenie usług k. 11-12, wypowiedzenie umowy o świadczenie usług z 20.07.2022 r. k. 13, przedsądowe wezwanie do zapłaty z 20.07.2022 r. k. 14, odpowiedź na wezwanie do zapłaty z 24.07.2022 r. k. 15-17, zajęcia wierzytelności k. 30-32, wiadomość mailowa k. 33, korespondencja sms k. 3435, karta wynagrodzeń k. 36, lista obecności umowy zlecenia k. 37, dokumentacja ZUS k. 72-75, korespondencja mailowa k. 76-78, zeznania świadków: M. K. k. 59v-60, M. W. k. 79-79v, M. D. k. 79v-80, S. S. k. 80-80v, przesłuchanie powódki k. 80v-81, przesłuchanie za pozwaną J. D. k. 81

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci w/w dokumentów, których prawdziwości strony nie kwestionowały, a także w oparciu o zeznania świadków M. K., M. W., M. D., S. S. i przesłuchania stron, które wraz z pozostałymi dowodami tworzyły spójny i logiczny obraz przedstawiający stan faktyczny sprawy.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 389 §1 k.p.c. umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.

Zgodnie z art. 390 §3 k.c. roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.

Roszczenia z umowy przyrzeczonej przedawniają się z upływem roku, a wymagalne stają się od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała zostać zawarta. Przepisy k.p. dotyczące przedawnienia roszczeń nie mają tutaj zastosowania, gdyż dotyczą one wyłącznie roszczeń wynikających ze stosunku pracy już istniejącego pomiędzy stronami, a nie ewentualnego (przyszłego) stosunku pracy ( art. 300 k.p. w zw. z art. 390 § 1 i 2 k.c.).

Sąd podzielił stanowisko Sądu Najwyższego, który wskazał, że przy dochodzeniu roszczeń wynikających z niewykonania umowy przedwstępnej obejmującej zawarcie w przyszłości umowy o pracę jako umowy przyrzeczonej, do terminów przedawnienia mają zastosowanie przepisy prawa cywilnego, a nie przepisy prawa pracy. (wyrok SN z 17.07.2009 r., sygn. akt I PK 26/09).

Słusznym w sprawie okazał się zarzut pozwanej, iż roszczenie powódki jest przedawnione. W związku z tym, że umowa miała być zawarta 4 lipca 2022 roku, roszczenie przedawniło się w lipcu 2023 roku, tymczasem pozew został wniesiony we wrześniu 2023 roku. W związku z czym roszczenie powódki jest bezpodstawne.

Na marginesie nawet gdyby hipotetycznie uznać, że roszczenie nie jest przedawnione to powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Umowa przedwstępna ( pactum de contrahendo) jest umową, której celem jest przygotowanie i zapewnienie zawarcia innej umowy (umowy przyrzeczonej, zwanej też definitywną lub ostateczną). Potrzeba zawarcia umowy przedwstępnej powstaje wówczas, gdy strony z przyczyn faktycznych lub prawnych nie są jeszcze gotowe do związania się umową definitywną, ale chcą zawarcie tej umowy prawnie zagwarantować na przyszłość. Kwestia dotyczy przysparzającego charakteru komentowanej umowy (jej pozytywne przesądzenie pozwala pytać o kauzalność tego przysporzenia), a także, w odniesieniu do umów dwustronnie zobowiązujących, koncentruje się na problemie ich wzajemności. Wydaje się, że zagadnienie przysparzającego charakteru i kauzalności może być rozważane tylko w odniesieniu do umowy przyrzeczonej, czyniąc bezprzedmiotowymi takie uwagi odnoszące się do umowy przedwstępnej. Tym samym należy podzielić zapatrywanie, według którego umowa przedwstępna nie jest czynnością przysparzającą (co kładzie kres dyskusji o jej kauzalności), gdyż przysporzenia dokonywane obligandi lub donandi causa kryją się w umowie przyrzeczonej. W konsekwencji wypada przyjąć, że umowa przedwstępna dwustronnie zobowiązująca nie ma charakteru wzajemnego (złożenie oświadczeń woli o zawarciu umowy przyrzeczonej nie jest wymianą ekwiwalentnych świadczeń w rozumieniu art. 487 § 2) (zob. C. Żuławska, R. Trzaskowski [w:] J. Gudowski i in., Kodeks..., t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, 2018, kom. do art. 389, nb 3).

Przepisy kodeksu pracy nie przewidują zawarcia umowy przedwstępnej, ale też jej nie wykluczają. Możliwe jest wiec w tym wypadku zastosowanie przepisów Kodeksu cywilnego (art. 300 k.p.), gdyż nie jest to sprzeczne z zasadami prawa pracy. Według tych przepisów umowa pomiędzy „przyszłym pracownikiem” i „przyszłym pracodawcą” zobowiązująca strony do zawarcia w przyszłości umowy o pracę jest dopuszczalna (wyrok Sądu Najwyższego z 19.01.1998 r., sygn. akt I PKN 482/97).

W umowie przedwstępnej strony powinny zawrzeć istotne postanowienia przyszłej umowy o pracę aby można uznać umowę przedwstępną za ważnie zawartą. Umowa powinna być na piśmie i zawierać następujące elementy przyszłej umowy, takie jak:

– rodzaj umowy o pracę,

– rodzaj pracy,

- miejsce pracy,

– wynagrodzenie,

– wymiar czasu pracy,

– termin zawarcia umowy.

Wszystko to jest potrzebne aby uniknąć ewentualnych różnic interpretacyjnych w przyszłości. Brak któregokolwiek z powyższych elementów powoduje nieważność umowy przedwstępnej.

Przeprowadzone postępowanie wykazało, że podpisana 7 marca 2022 roku przez strony umowa przedwstępna (zatytułowana „promesa współpracy”) nie zawiera wszystkich istotnych elementów umowy (essentialia negoti ). W umowie z 7.03.2022 r. wskazano jedynie że pozwana zobowiązuje się do zawarcia umowy o pracę z powódką na stanowisku kosmetologa/dietetyka w pełnym wymiarze czasu pracy , według z góry ustalonego grafiku, począwszy od 4 lipca 2022 r.. Nie zawarto informacji na temat rodzaju umowy o pracę, miejsca wykonywanej pracy, wynagrodzenia za pracę (w tym składników wynagrodzenia) oraz na jaki okres przyszła umowa o pracę miałaby być zawarta. Nie określono także od jakiej daty powódka miałaby świadczyć swoje obowiązki.

Zauważyć należy, iż pozwana jeszcze przed podpisaniem umowy o pracę z powódką znalazła się w trudnej, nie zawinionej przez siebie sytuacji. Pozwana na dzień 1 lipca 2022 roku nie dysponowała bowiem jeszcze obiektem , w którym przyszli pracownicy mieli świadczyć pracę (nie mogła stworzyć im bezpiecznych miejsc pracy). Wynajęła salę i stworzyła warunki do szkolenia, a przyszłym pracownikom pozwana w okresie „przejściowym” zaproponowała umowę zlecenia, która powódka podpisała w dniu 4 lipca 2022 roku. Pozwana podpisanie umów o pracę zaproponowała już w połowie lipcu 2022 roku, przy czym świadczenie pracy (z uwagi na niedostępność obiektu) miało zacząć się we wrześniu 2022 roku. Powódka nie stawiła się podpisanie umowy i zaprzestała od 18.07.2022 r. uczestnictwa w przygotowanych szkoleniach. Umowa o świadczenie usług z 4 lipca 2022 roku była w pełni oskładkowana, objęta ubezpieczeniem społecznym, powódka za odbyte dni szkolenia otrzymała umówione wynagrodzenie. Pozwana chcąc zatrzymać osoby które wybrała do zatrudnienia (w tym powódkę) poczyniła starania aby osoby te miały zagwarantowany dochód , w tym celu wykonawca obiektu miał zatrudnić do czasu ukończenia obiektu te osoby m.in. przy porządkowaniu obiektu, ale powódka nie zgodziła na takie zatrudnienie.

Mając na uwadze powyższe rozważania faktyczne i prawne, Sąd na podstawie przytoczonych przepisów oddalił powództwo.

Sędzia Wiesław Jakubiec