Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 kwietnia 2025 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Wiesław Jakubiec

Ławnicy: Barbara Zawadzka, Monika Osóbka

Protokolant : starszy sekretarz sądowy Elżbieta Radochońska

po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2025 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa T. P.

przeciwko (...) w R.

o odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę

1.  zasądza od pozwanej (...) w R. na rzecz powódki T. P. kwotę 28.238,31 zł (dwadzieścia osiem tysięcy dwieście trzydzieści osiem złotych 31/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 maja 2024 roku tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienie się wyroku tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  wyrokowi w pkt 1 do kwoty 9.599,84 zł (dziewięć tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych 84/100) nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;

4.  odstępuje od obciążania pozwanej kosztami sądowymi.

sędzia Wiesław Jakubiec

Barbara Zawadzka Monika Osóbka

Sygn. akt V P 228/24

UZASADNIENIE

Powódka T. P. wniosła przeciwko pozwanej (...) w R. pozew o zasądzenie na jej rzecz kwoty 28.238,31 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanej odpisu pozwu tytułem odszkodowania za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę. Ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że świadczyła pracę na rzecz pozwanej przez 38 lata, a swoje obowiązki wykonywała sumiennie oraz rzetelnie. Wskazała, że nie otrzymywała upomnień ani nagany. Sytuacja związany z wydaniem zaświadczenia niewłaściwej osobie miała charakter jednorazowy w długoletniej pracy powódki, a nieobecności w pracy powódki występowały w poprzednich latach w związku z chorobą, a co najważniejsze w roku w którym wypowiedziano jej umowę w ogóle nie przebywała na zwolnieniu lekarskim. Wobec tego zarzuciła, że podane przez pozwaną przyczyny rozwiązania umowy o pracę były nieuzasadnione – zawierają nieprawdziwe przyczyny lub też przyczyny tego rodzaju, że nie mogą uzasadniać dokonanego wypowiedzenia. Prawdziwą przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę miało być zadeklarowanie przez powódkę chęci kontynuowania pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego do czasu wypłaty nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że nie sposób zgodzić się z powódką, iż nie jest prawdziwa pierwsza wskazana przez pozwaną przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę tj. nierzetelne wykonywanie przez powódkę obowiązków pracowniczych. W dniu 15 marca 2024 r. została wykryta nieprawidłowość polegająca na wydaniu przez powódkę w dniu 15 listopada 2022 r. zaświadczenia zawierającego dane osobowe innej osoby, co potwierdziła sama powódka. Odnośnie natomiast drugiej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę przez pozwaną, a mianowicie częstych i długotrwałych nieprawidłowości w pracy to pozwana wskazuje, że nie ma racji powódka twierdząc, że przyczyna jest nieuzasadniona. Pozwana wskazywana, że w ostatnich 9 latach powódka każdego roku przebywała na zwolnieniach lekarskich, a jej nieobecność w pracy z tego powodu wynosiły po kilkadziesiąt, a nawet kilkaset dni rocznie, co powodowało niekorzystne skutki dla pozwanej oraz miało negatywny wpływ na organizację pracy.

Sąd ustalił co następuje:

Powódka T. P. była zatrudniona w (...) w R. początkowo w okresie od dnia 15 października 1986 r. do dnia 14 października 1987 r. na stanowisku stażystki na podstawie umowy o prace na okres próbny z dnia 15 października 1986 r., a następnie na podstawie umowy o prace na czas określony (okres wstępnego stażu) z dnia 1 listopada 1986 r.

W dniu 15 października 1987 r. została zawarta z powódką umowa o pracę na czas nieokreślony, na podstawie której w okresie od 15 listopada 1987 r. do 31 maja 1992 r. pracowała na stanowisku maszynistki.

W dniu 22 kwietnia 1998 r. powódka ukończyła liceum ogólnokształcące dla dorosłych i została przeszeregowana na stanowisko starszej maszynistki, na którym była zatrudniona od dnia 1 czerwca 1999 r. do dnia 31 maja 2003 r.

Zgodnie z obowiązującymi na tych stanowiskach zakresami obowiązków, praca powódki w latach 1986-2003 polegała głównie na pisaniu na maszynie pism zleconych przez kierownika sekcji i pracowników pozwanej, obsługi kserokopiarki oraz eksploatacji i utrzymaniu w czystości oraz pełnej sprawności maszyn do pisania i kserokopiarki.

Ze względu na komputeryzację stacji powodującą zmniejszenie zapotrzebowania na wykonywanie przez powódkę czynności pisania (przepisywania) pism, z dniem 1 czerwca 2003 r. powódka została przeniesiona na stanowisko referenta w Sekcji Administracji, a zakres jej obowiązków rozszerzono o pełnienie stałego zastępstwa za referenta zatrudnionego w sekretariacie w czasie jego nieobecności, od dnia 2 stycznia 2007 r. również pełnienie zastępstwa w czasie nieobecności pracownika zatrudnionego na stanowisku poboru prób do badań laboratoryjnych.

W dniu 27 maja 2006 r. powódka ukończyła kurs „Komputerowa obsługa biura z wykorzystaniem baz danych” i z dniem 1 czerwca 2008 r. otrzymała stanowisko starszego referenta, z takim samym zakresem obowiązków jak na zajmowanym wcześniej stanowisku referenta.

W dniu 29 sierpnia 2014 r. powódka ukończyła szkołę policealną i zdobyła zawód opiekunki środowiskowej. Z uwagi na to, w dniu 1 kwietnia 2015 r. powódce powierzono stanowisko starszej sekretarki medycznej i przeniesiono z Sekcji Administracji do Oddziału (...). W okresie od dnia 1 kwietnia 2015 r. do połowy 2022 r. powódka przygotowywała projekty dokumentów w postępowaniu administracyjnym oraz innych pism dotyczących Sekcji (...), zajmowała się archiwizowaniem dokumentacji, prowadzeniem rejestrów oraz wykonywała inne czynności związane z obsługą spraw biurowych w tej Sekcji. Od połowy 2022 roku, z polecenia kierownika Sekcji praca powódki polegała głownie na przygotowywaniu dokumentów do archiwum zakładowego i odbieraniu telefonów od petentów.

Wysokość średniego wynagrodzenia miesięcznego obliczonego jak ekwiwalent za urlop dla T. P. wynosi 9 599,84 zł. Odszkodowanie w wysokości 3 miesięcznego wynagrodzenia za pracę wynosi 28.799,52 zł.

W dniu 18 marca 2022 r. powódka osiągnęła wiek emerytalny, a pod koniec 2023 r. zadeklarowała, że zamierza przejść na emeryturę dopiero w 2025 r., gdyż w listopadzie 2025 r. nabędzie prawo do nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy.

W dniu 15 marca 2024 r. została wykryta nieprawidłowość dotycząca wykonywania obowiązków pracowniczych przez powódkę, polegająca na wydaniu przez powódkę w dniu 15 listopada 2022 r. zaświadczenia o wpisie do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów (...), zawierającego dane osobowe innej osoby.

Po ujawnieniu wskazanej nieprawidłowości pozwana podjęła czynności mające na celu ustalenia przyczyn zaistniałego zdarzenia. Pozwana niezwłocznie dokonała przeglądu akt sprawy dotyczących osoby, która wystąpiła z wnioskiem o wydanie przedmiotowego zaświadczenia oraz której wydano dokument zawierający dane innej osoby, a także akt sprawy dotyczących osoby, której dane zostały udostępnione. Następnie w dniu 20 marca 2024 r. Zastępca Dyrektora (...) w R. oraz kierownik Sekcji (...) przeprowadził rozmowę z pracownikiem, który przygotował projekty dokumentów w przedmiotowych sprawach tj. z L. B. oraz powódką, która wydała te dokumenty stronie postępowania. Ustalono, że znajdujące się w aktach spraw projekty dokumentów przedłożone do sprawdzenia Kierownikowi Sekcji oraz radcy prawnemu, zawierały prawidłowe dane stron postępowania. Natomiast na dysku komputera pracownika sporządzającego dokumenty znajdowało się w tym samym czasie kilka plików z projektami tych dokumentów, co prawdopodobnie było przyczyną wydrukowania nieprawidłowej wersji zaświadczenia, przedłożenia go do podpisu Dyrektorowi (...) w R., a następnie wydania go stronie postępowania.

Pracodawca początkowo planował ukarać powódkę karą porządkową, od czego jednak odstąpił z uwagi na upływ terminu umożliwiającego nałożenie takowej kary.

Powódka wykonywała swoją pracę sumiennie i rzetelnie, a wyżej wymieniona sytuacja była jednorazowa. Powódka nie była nigdy karana dyscyplinarnie przez pozwaną za naruszenie obowiązków pracowniczych.

Od 2015 r. do 2023 r. powódka była nieobecna w pracy z powodu zwolnienia lekarskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego łącznie przez 1298 dni w tym: 45 dni w 2015 r., 186 dni w 2016 r., 46 dni w 2017 r., 198 dni w 2018 r., 365 dni w 2019 r., 214 dni w 2020 r., 71 dni w 2021 r., 86 dni w 2022 r., 87 dni w 2023 r. W 2024 r. powódka nie przebywała na zwolnieniu lekarskim. W 2024 r. powódka była nieobecna w pracy 4 dni z uwagi na opiekę nad wnukami.

W dniu 11 kwietnia 2024 r. pozwana wypowiedziała powódce umowę o pracę z trzy miesięcznym okresie wypowiedzenia ze skutkiem na dzień 21 lipca 2024 r. Przyczyną wypowiedzenia umowy o pracy były następujące powody:

1.  nierzetelne wykonywanie przez powódkę obowiązków pracowniczych skutkujące popełnianiem błędów w przygotowaniu, sporządzaniu i wydawaniu dokumentów w prowadzonych postępowaniach administracyjnych lub innych dokumentów dotyczących działalności sekcji (...) w (...) w R., ponadto pozwana powołała się na incydent z dnia 15 listopada 2022 r.;

2.  częste i długotrwałe nieobecności w pracy, powodujące niekorzystne skutki dla Pracodawcy oraz mające negatywne wpływ na organizację pracy w Sekcji (...) w (...) w R.. Powtarzające się od 2015 r. nieobecności powódki w pracy powodowały konieczność powtarzania zdań, nienależących do jej obowiązków pracowniczych innym pracownikom Sekcji, co prowadziło do dezorganizacji pracy Sekcji oraz miało negatywni wpływ i działało demotywująco na innych członków załogi, a to z kolei mogło być przyczyną pogarszającej się atmosfery w Sekcji. Ponadto długotrwała nieobecność powódki miała wpływ na potrzebę zatrudnienia dodatkowych pracowników Sekcji.

Dowód: akta osobowe powódki, umowa o prace z 15.10.86 r. k. 8, umowa o pracę z 01.11.86 r. k. 9-10, umowa o prace z 15.10.87 r. k. 11-12, umowa o pracę z 25.05.99 r. k. 13, wypowiedzenie umowy o pracę k. 14, informacja pracodawcy z 13.03.2024 r. o wysokości wynagrodzenia k. 15, potwierdzenie wypłaty wynagrodzenia k. 16-17, księgowe wyliczenie wynagrodzenia dla powódki k. 38,pismo dla Dyrektora z 22.03.24 r. k. 39-41, adnotacja k. 42, notatka służbowa k. 43, informacja dotycząca zgłoszenia naruszenia ochrony danych osobowych k. 44-48, zeznania świadka M. J. k. 83v-84, zdjęcie pulpitu ekranu k. 89-93v, zeznania świadka L. B. k. 115-115v, zeznania świadka J. D. k. 115v-116v, zeznania świadka K. M. k. 116v-117, przesłuchanie powódki T. P. 119 i przesłuchany za pozwanego- dyrektor M. D. k. 120 .

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych i powołanych wyżej dowodów z dokumentów, a także w oparciu o dowód z zeznań świadków i przesłuchania stron, które wraz z dowodami z dokumentów wzajemnie się uzupełniały tworząc wyrazisty obraz całości sprawy.

Twierdzenia przesłuchanego za pozwanego dyrektora Sąd uwzględnił w zakresie w jakim nie pozostawały w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 § 1 kp każda ze stron może rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem.

W myśl art. 30 § 4 kp w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

Jak stanowi przepis art. 45 § 1 kp w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Z mocy art. 47 ¹ kp odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 kp przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Wadliwość wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony zachodzi zarówno wówczas, gdy zostało dokonane z naruszeniem wymagań przewidzianych przepisami prawa pracy, jak i wówczas, gdy wypowiedzenie było nieuzasadnione.

W rozpatrywanej sprawie warunki formalne wypowiedzenia zostały spełnione: zachowano formę pisemną, podano przyczynę i okres wypowiedzenia, a także poinformowano przysługujących środkach odwoławczych. Wobec tego, zasadne okazało się zbadanie wypowiedzenia pod kątem jego zasadności.

Ugruntowane orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, że ocena zasadności wypowiedzenia umowy o pracę powinna być dokonywana przez sąd w granicach przyczyn podanych pracownikowi przez pracodawcę (wyr. Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r., I PKN 434/98, OSN 1999/21/688).

Słuszne stanowisko zajął też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 marca 2015 r. w którym wskazał, iż artykuł 45 § 1 k.p. w związku z art. 30 § 4 k.p. nakłada na pracodawcę obowiązek wskazania prawdziwej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę, czyli takiej, która faktycznie istnieje i uzasadnia rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem. Przyczyny takiej nie można uznać za prawdziwą, jeżeli z okoliczności konkretnej sprawy wynika, że została ona wskazana w wypowiedzeniu umowy o pracę wyłącznie po to, aby ukryć przyczynę rzeczywistą, której pracodawca nie mógł formalnie powołać ze względu na związane z tym ryzyko uznania jej bezzasadności w toku ewentualnego sporu sądowego z pracownikiem kwestionującym prawdziwość, zasadność lub zgodność z prawem ujawnionych mu przyczyn rozwiązania stosunku pracy (wyrok Sądy Najwyższego z dnia 4 marca 2015 r. I PK 183/14).

Podanie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyny pozornej (nierzeczywistej, nieprawdziwej) jest równoznaczne z brakiem wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie, a to oznacza, że takie wypowiedzenie jest nieuzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. i usprawiedliwia przewidziane w tym przepisie roszczenia pracownika o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie (wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 2009 r., III PK 34/09; postanowienie Sądu Najwyższego z 9 stycznia 2014 r., I PK 182/13).

Kwestią sporną między stronami było to czy podana powódce w wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyna była rzeczywista czy fikcyjna oraz tego rodzaju, że uzasadniała dokonanie wypowiedzenia.

Pozwana za przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę powódce wskazała w pierwszej kolejności nierzetelne wykonywanie obowiązków pracowniczych przez powódkę. W świetle zgromadzonego materiału dowodowego należy uznać, że wypowiedzenie z tego powodu jest nieuzasadnione. Powódka nie podjęła żadnych działań ani zaniechań mogących skutkować w sposób obiektywny i racjonalny postawienie jej wskazanych zarzutów. Z materiału dowodowego wynika, że powódka była samodzielnym pracownikiem, podnosiła swoje kwalifikacje zawodowe, a do jej pracy przez cały okres zatrudnienia, nie było zastrzeżeń. Wobec powódki nigdy niestosowano kar porządkowych. Przez kilkanaście lat pracy na stanowisku nikt nie zarzucał jej przewlekłości w realizacji powierzonych zadań. Powódka swoją pracę wykonywała starannie i była przekonana, że wykonuje ją zgodnie z oczekiwaniami pracodawcy, gdyż nie była informowana co do jakichkolwiek zastrzeżenia co do jej pracy.

Incydent mający miejsce 15 listopada 2022 r. polegający na nieprawidłowym wydaniu zaświadczenia, co wynikało już z wewnętrznego postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez pracodawcę nie było wyłącznie winą powódki, a de facto pracownika, który przygotowywał projekty dokumentów. Trudno obarczyć powódkę winą za nieprawidłowe wydanie zaświadczenia w sytuacji, gdy nawet na wcześniejszych etapach przygotowywania tych dokumentów nikt (w tym dyrektor) nie zauważył nieprawidłowości. Ponadto z zeznań świadka J. D. i dyrektora wynikało, że sam pracodawca pierwotnie nie uznał ww. naruszenia jako poważanego, aby wypowiedzieć umowę. Początkowo pracodawca planował tylko ukarać powódkę którąś z kar dyscyplinarnych. Dopiero, gdy dowiedział się, że minął termin na nałożenie kary porządkowej podjął decyzję o wypowiedzeniu umowy o pracę powódce. Na marginesie zauważyć należy, iż wydanie przedmiotowego zaświadczenia przez powódkę miało miejsce jeszcze w okresie ograniczeń związanych z pandemią covid- 19, nie obowiązywały konkretne i jasne zasady wydawania takich dokumentów, a sama sprawa naruszeń danych osobowych została ujawniona po wielu miesiącach od zdarzenia dopiero w trakcie wewnętrznego procesu archiwizacji dokumentów. Nie stwierdzono powstania szkody z tego tytułu po stronie podmiotu w stosunku do którego naruszono dane osobowe. Również pracodawcę nie dotknęły żadne kary ani nie zgłoszono w wobec niego roszczeń odszkodowawczych. Z kolei żadne dyscyplinarne konsekwencje nie spotkały pracownika, które nieprawidłowo przygotował dokumenty do wydania.

Odnosząc się do kolejnej wskazanej w wypowiedzeniu przyczyny- liczne usprawiedliwione nieobecności w pracy to uznać należy, że w okolicznościach niniejszej sprawy nie mogła ona stanowić rzeczywistego powodu wypowiedzenia umowy o pracę. Długotrwałe nieobecności w pracy powódki (z powodu leczenia poważnych schorzeń) pojawiały się już od co najmniej 2015 r. a ich kulminacja przypadała kilka lat przed wypowiedzeniem tj. w 2019 r. w którym to roku powódka była nieobecna 365 dni. Wobec powyższego zdaniem Sądu, jeśli pracodawca rzeczywiście chciałby rozwiązać umowę z powódkę z uwagi na częste nieobecności w pracy uczyniłby to już dawno temu, a nie dopiero w 2024 r. w szczególności, że powódka w roku 2024 nie chorowała i przez pierwsze cztery miesiące roku (do czasu wypowiedzenia umowy) jej absencja w pracy wyniosła tylko 4 dni. Skoro zdaniem pozwanej nieobecności w pracy powódki destabilizowały pracę całej Sekcji to problem ten powinien zostać rozwiązanych już wcześniej. Pozwana nie wykazała przy tym aby nieobecności powódki destabilizowały pracę Sekcji. Wobec tego zdaniem Sądu dodanie tej przyczyny do wypowiedzenia umowy o pracę miało de facto tylko wzmocnić przyczynę pierwotną wypowiedzenia (nieprawidłowe wydanie zaświadczenia) powołane przez pracodawcę, a nie odzwierciedlały rzeczywistych przyczyn rozwiązania z powódką umowy. Dyrektor przy wręczaniu powódce wypowiedzenia sugestywnie wskazał, że powódka powinna zrozumieć, że w Sekcji potrzebuje na jej miejsce pracownika, który będzie miał uprawnienia do pracy w terenie i że musi być ktoś, kto przyjmie odpowiedzialność za ww. naruszenie danych osobowych.

W świetle powyższego w niniejszej sprawie bezsprzecznie doszło do nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę, a wskazane przyczyny należy uznać za niewystarczające lub nierzeczywiste.

Mając na uwadze powyższe rozważania faktyczne i prawne Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 28.238,31 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 20 maja 2024 roku tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę (pkt 1) i wyrokowi w pkt 1 co do kwoty 9.599,84 zł Sąd zgodnie z treścią art. 477 ² § 1 zd. 1 k.p.c. nadał rygor natychmiastowej wykonalności (pkt 3). O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c.

Na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i § 9 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015r. w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia postępowania, Sąd w pkt 2 zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Mając na uwadze okoliczności sprawy, a w tym konieczność przeprowadzenia wnikliwego postępowania dowodowego i wywiązywanie się przez pozwaną z wszystkich nałożonych na nią przez Sąd zobowiązań i nieprzedłużaniu postępowania, Sąd - na podstawie art. 102 k.p.c.- odstąpił od obciążania jej kosztami sądowymi (pkt 4).