Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

10 kwietnia 2025 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Wiesław Jakubiec

Protokolant : osobiście

po rozpoznaniu 10 kwietnia 2025 roku w Rybniku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Z. K.

przeciwko Urzędowi Gminy Ś.

o premię

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.350 zł (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

Sędzia Wiesław Jakubiec

Sygn. akt V P 21/24

UZASADNIENIE

Pozwem z 30 grudnia 2023 roku powód Z. K. wniósł o zasądzenie od Urzędu Gminy Ś. kwoty 7.294,26 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 1215,71 zł od 1 sierpnia 2020 r., od kwoty 1215,71 zł od 1 listopada 2020 r., od kwoty 1215,71 zł od 1 stycznia 2021 r., od kwoty 1215,71 zł od 1 maja 2021 r., od kwoty 1215,71 zł od 1 sierpnia 2021 r., od kwoty 1215,71 zł od 1 listopada 2021 r. tytułem należnej premii regulaminowej. W uzasadnieniu powód wskazał, że do 30 września 2021 roku pełnił u pozwanego funkcję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego. Zgodnie z regulaminem wynagrodzeń u pozwanego pracownikom przysługiwała premia regulaminowa kwartalna w wysokości 10% sumy wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatkowych składników wynagrodzeń otrzymanych w danym kwartale. Dodał, że była mu wypłacona premia tylko do I kwartał 2020 roku, a zatem zasadnym jest żądanie premii regulaminowej za II, III i IV kwartał 2020 roku oraz za I, II i III kwartał 2021 roku.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że regulamin na który powołuje się powód uległ zmianie w taki sposób, że premia regulaminowa przekształciła swój charakter w premię uznaniową oraz wprowadzono dodatkowy wymóg tj. wprowadzono tryb wnioskowy przyznania premii. Zmiany regulaminowe weszły w życie 1 maja 2020 roku. Ponadto pozwany wskazał, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a powód bezzasadnie wniósł o przyznanie premii za okres w którym był zwolniony z świadczenia pracy oraz za okres chorobowego. Nadto pozwany podniósł zarzut z art. 5 k.c. co do premii za drugi kwartał 2020 roku, albowiem wszyscy pracownicy Urzędu nie otrzymali premii z powodu Covid-19. Dodatkowo zakwestionował datę wymagalności roszczenia oraz podniósł zarzut przedawnienia.

Sąd ustalił, co następuje.

Podwód Z. K. był zatrudniony w Urzędzie Gminy Ś. w okresie od 1 lipca 1997 roku do 30 września 2021 roku przy czym w okresie od 1 lutego 2019 roku do 30 września 2021 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Kierowania Urzędu Stanu Cywilnego.

Umowa o pracę została rozwiązana z upływem 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia. W okresie wypowiedzenia od 1 lipca 2021 roku do 30 września 2021 roku powód został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy u pozwanego.

Ponadto w okresie od 4 listopada do 20 listopada 2020 roku oraz w okresie od 22 września do 30 września 2021 roku powód przebywał na zwolnieniu chorobowym.

Wynagrodzenie powoda w 2021 roku wynosiło 7.345 zł brutto, w tym 4.800 zł wynagrodzenie zasadnicze, 1.585 zł dodatek funkcyjny, 960 zł dodatek za wysługę lat.

Do maja 2020 r. w myśl § 12 regulaminu wynagrodzenia pracowników Urzędu Gminy Ś. (stanowiącego załącznik do Zarządzenie Wójta Gminy Ś. Nr (...) z 12 grudnia 2019 roku), pracownikom Urzędu Gminy Ś. przysługiwała premia regulaminowa kwartalna w wysokości 10% sumy wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatkowych składników wynagrodzenia otrzymywanych w danym kwartale. Premia regulaminowa wypłacana była do końca pierwszego miesiąca następującego po kwartale, za który przysługiwała z tym, że premia za IV kwartał była wypłacana w miesiącu grudniu (ust. 3). Premia nie przysługiwała za kwartał, w którym pracownik został ukarany karą porządkową, otrzymał negatywną ocenę okresową (ust. 4). Dla ustalenia wysokości premii nie uwzględniało się okresów nieobecności pracowników w pracy spowodowanej chorobą, urlopem macierzyńskim, urlopem rodzicielskim, urlopem ojcowskim, świadczeniem rehabilitacyjnym, opieką spowodowaną nad dziećmi, pieką spowodowaną nad innymi członkami rodziny i urlopem bezpłatnym (ust. 5).

Ostatnia premia regulaminowa jaka wypłacona została powodowi, wypłacona została za I kwartał 2020 roku w dniu 17 kwietnia 2020 roku w kwocie 1.215,71 zł. Za późniejszy okresy pozwany nie wypłacał powodowi premii.

Powód został ukarany przez pozwanego pracodawcę dwukrotnie karą porządkową upomnienia w IV kwartale 2020 roku w dniu 26 października 2020 roku oraz w dniu 30 listopada 2020 roku z uwagi naruszenie organizacji pracy. Nie mniej jednak powód odwoła się od wskazanych kar porządkowych upomnienia do tut. Sądu. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z 10 listopada 2021 roku, sygn. akt V P 286/20 obie wskazane kary porządkowe zostały uchylone. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Rybniku z 31 marca 2022 roku, sygn., akt IV Pa 2/22 oddalono apelację pozwanego pracodawcy.

Na mocy zarządzenia Wójta Gminy Ś. z 16 kwietnia 2020 roku uległ zmianie regulamin wynagrodzeń w taki sposób, że §12 został zmodyfikowany, m.in. w kierunku przekształcenia charakteru premii pracowniczej z premii regulaminowej na premię uznaniową oraz wprowadzono dodatkowy wymóg tj. prowadzono tryb wnioskowy przyznawania premii. Po tej dacie premia była wypłacana z dołu za okres kwartalny, a także nie uwzględniano okresu chorobowego, pracownik miał za ten okres zmniejszaną wysokość premii.

Zmiany regulaminowe weszły w życie z dniem 1maja 2020 roku. Zarządzenie to zostało skutecznie doręczone wszystkim pracownikom w sposób zwyczajowo przyjęty, tj. poprzez wywieszenie w gablocie w Urzędzie Gminy Ś. tj. zgodnie z §2 zarządzenia nr (...)Wójta Gminy Ś. z 16 kwietnia 2020 roku w sprawie zmiany regulaminu wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w Urzędzie Gminy Ś.. Ponadto informacja o wydanym zarządzeniu zostało doręczone wszystkim pracownikom Urzędu Gminy Ś. również poprzez pracownicze skrzynki mailowe. Pisemne potwierdzenie zapoznania się z regulaminem dotyczyło wyłącznie pracowników fizycznych. Nadto przedmiotowe zarządzenie zostało opublikowane w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Gminy Ś.. Zarządzenie z 16 kwietnia 2020 roku weszło w życie w taki sam sposób co zarządzenie z 12 grudnia 2019 roku.

W okresie od 1 maja 2020 roku do 30 września 2021 roku wnioski o przyznanie premii uznaniowej były sporządzane zbiorczo dla wszystkich pracowników, co do których stwierdzono, że powinni otrzymać premię.

Premia za II kwartał 2020 toku nie została wypłacona wszystkim pracownikom w związku z panującą pandemią i „zamknięciem” pozwanego Urzędu.

Informacje o przyznanych premiach były umieszczane na Tablicy Ogłoszeń Urzędu oraz elektronicznie za pośrednictwem Biuletynu Informacji Publicznej.

W okresie od 1 maja 2020 roku do 30 września 2021 roku zasadniczo wszyscy pracownicy pozwanego otrzymali premie uznaniowe z wyjątkiem powoda, Inspektora ds. obrony cywilnej i A. N. (1), która nie otrzymała nagrody dwa razy, co było konsekwencją popełnienia przez nią błędów skutkujących przepadnięciem środków europejskich na ważne inwestycji pozwanej Gminy. Także kilku pracowników nie otrzymało nagród w danym okresie ze względu na nieobecność w pracy, itp. Powód nie otrzymał nagrody m.in. za brak przestrzegania przepisów BHP w okresie obowiązywania stanu pandemii, zaległości w pracy, czy bezprawne pozyskiwanie danych Wójta i Sekretarza, bez ich zgody. U pozwanego w przedmiotowym okresie istniał konflikt między powodem a kierownictwem Urzędu.

Dowód: zarządzenie z 12.12.2019 r. k. 7-11v, k. 105-109v, k. 231-233v, lista historii transakcji k. 12-14, wyrok z 10.11.2021 r. w sprawie sygn. akt VP 286/20 k. 15, wyrok z 31.03.2022 r. w sprawie sygn. akt IV Pa 2/22 k. 16, zarządzenie z 16.04.2020 r. k. 26, k. 90-91, rozwiązanie umowy o pracę z 30.06.2021 r. k. 27, karta ewidencji obecności w pracy k. 28-30, wykaz nieobecności k. 31, ZUS ZLA k. 32-35, wykaz dni wolnych w zamian za pracę k. 36, urlop wypoczynkowy w latach 2019-2021 k. 37-39, pozostałe absencje w latach 2019-2020 k. 40, zarządzenie z 23.11.2021 r. k. 60 wraz z załącznikiem k. 60v-71v, schemat organizacyjny k. 72, lista pracowników którym przyznano premie k. 84-84v, płace i potrącenia k. 85-89, informacja odnośnie listy mailingowej pracowników k. 92, wnioski o przyznanie premii pracownikom k. 93-101v, protokół kontroli k. 102-104, dokumenty dotyczące B. P. k. 110-112v, k. 196, zarządzenie z 19.07.2018 r. k. 136-136v, k. 213, lista pracowników korzystających z ZFŚS k. 137-138, potwierdzenie przelewu k. 139, informacja odnośnie BIP k. 140-145, wiadomość mailowa z 17.03.2020 r. k. 146, k. 195, protokół kontroli k. 147-147v, k. 208-210v, pismo z 20.10.2023 r. k. 148-149, informacja z 05.10.2023 r. k. 150-152, zawiadomienie o wymierzeniu kary porządkowej k. 153-154, dokumentacja zdjęciowa k. 164, k. 207, k. 253, wydruki z mediów społecznościowych k. 173-175, informacja wraz z linkami k. 176-183, UPP k. 184, k. 189, informacja o logowaniu się do systemu (...), raport o logowania się, informacja o numerach pesel k. 185-188, premie regulaminowe k. 190-194, korespondencja sms k. 211—212, pozostałe zarządzenia k. 214-218, zeznania świadków M. D. k. 124v, k. 165v-166v, H. M. k. 219v-220, D. C. k. 220-220v, O. S. k. 227v-228, A. N. (2) k. 228-229, M. K. k. 229-229v, przesłuchanie powoda k. 254v-255

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci w/w dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne, wzajemnie ze sobą korelujące i rzeczowe, a także w oparciu o zeznania świadków M. D., H. M., D. C., O. S., A. N. (2), M. K. i przesłuchanie powoda, które wraz z dowodami z dokumentów tworzyły spójny i logiczny obraz przedstawiający stan faktyczny sprawy. Przy czym twierdzenia powoda Sąd uwzględnił w zakresie w jakim nie pozostawały w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 291 §1 k.p. roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że roszczenie powoda w zakresie premii za II i III kwartał 2020 roku jest przedawnione, gdyż pozew został wniesiony 30 grudnia 2023 roku.

Powód wywodzi swe roszczenie z przepisów dot. premii. Zgodnie z art. 78 §1 i 2 k.p. - wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. W celu określenia wynagrodzenia za pracę ustala się, w trybie przewidzianym w art. 77 ¹ -77 ³, wysokość oraz zasady przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, a także innych (dodatkowych) składników wynagrodzenia, jeżeli zostały one przewidziane z tytułu wykonywania określonej pracy.

Szczególnym składnikiem wynagrodzenia jest premia. Pracownik może dochodzić premii, będącej częścią wynagrodzenia za pracę, jeżeli określone w regulaminie premiowania lub innym akcie regulującym tę sprawę obiektywne i sprawdzalne warunki jej uzyskania zostały spełnione. Pozbawienie pracownika prawa do premii na przyszłość jest obniżeniem jego wynagrodzenia i podlega przepisom dotyczącym zmiany jego wysokości (Kodeks pracy. Komentarz pod red. K. Jaśkowskiego i P. Maniewskiej, WKP 2019).

W pierwszej kolejności Sąd wskazuje, że "premia uznaniowa" utożsamiana jest z nagrodą pieniężną, o której stanowi art. 105 k.p., zgodnie z którym nagrody i wyróżnienia mogą być przyznawane pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu pracy. Nie można tracić z pola widzenia tego, że nagroda uregulowana jest w dziale czwartym Kodeksu pracy (obowiązki pracodawcy i pracownika), a nie w przepisach o wynagrodzeniu za pracę. Jeśli zatem chodzi o sposób określenia relacji zachodzących między wynagrodzeniem za pracę a nagrodą z art. 105 k.p., to - najogólniej mówiąc - wynagrodzenie należy się pracownikowi za zwykłe (normalne) wykonywanie obowiązków pracowniczych, czyli w szczególności za sumienne i staranne wykonywanie pracy (art. 100 § 1 k.p.), natomiast nagrody są świadczeniami wyjątkowymi, które mogą być przyznawane za to, co wykracza poza katalog czynności, do których pracownik zobowiązał się nawiązując stosunek pracy, a więc za to, co przekracza jego (zwyczajne) obowiązki.

Wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią (art. 80 k.p.). Samo pozostawanie w stosunku pracy nie jest podstawą do uzyskiwania wynagrodzenia. Jeżeli pracownik nie wykonuje pracy, do nabycia przez niego prawa do wynagrodzenia niezbędne jest istnienie przepisu szczególnego (np. art. 81 k.p., art. 70 § 2 k.p., art. 129 § 5 k.p., art. 188 k.p.) lub postanowienia umowy, które przyznają mu to prawo. (wyrok SN z 10.03.2021 r., sygn. akt II PSKP 15/21).

Z przeprowadzonego postępowania wynika, że regulamin wynagradzania na mocy zarządzenia Wójta Gminy Ś. z dnia 16 kwietnia 2020 roku uległ zmianie w taki sposób, że §12 został zmodyfikowany m.in. w kierunku przekształcenia charakteru premii pracowniczej z premii regulaminowej na premię uznaniową oraz wprowadzono dodatkowy wymóg, tj. wprowadzono tryb wnioskowy przyznawania premii. W toku postępowania ustalono, że zmiany te weszły z dniem 1 maja 2020 roku, gdy zostały wszystkim pracownikom skutecznie doręczone poprzez ogłoszenie w sposób dotychczas zwyczajowo przyjęty w tym zakładzie pracy tj. wywieszenie go w gablocie w Urzędzie Gminy Ś. oraz przesłanie informacji o nim w wiadomości mailowej, a także opublikowano go w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Gminy Ś.. Potwierdzenia przez pracowników pozwanego własnoręcznym podpisem wejścia w życie regulaminu dotyczy innej kategorii pracowników, tj. pracowników fizycznych, gdyż pracownicy ci pracującą poza siedzibą zakładu i nie posiadają kont mailowych. Należy przy tym podkreślić, że w okresie od 1 maja do 30 września 2021 roku wnioski o przyznanie premii uznaniowej były sporządzone zbiorczo dla wszystkich pracowników, co do których stwierdzono, że zgodnie z nowym zarządzeniem winni otrzymać premię. W takim też przypadku to Sekretarz Gminy wnioskował do Wójta Gminy Ś. o przyznanie pracownikom premii uznaniowej. Podkreślić należy, że gospodarka Gminy Ś. w okresie od 20219 roku do 2023 roku była kontrolowana przez Regionalną Izbę Obrachunkową w K.. Kontrola skończyła się pozytywną oceną, co potwierdził protokół kontroli kompleksowej gospodarki finansowej Gminy Ś. nr (...) sporządzony przez RIO. Przedmiotem kontroli był również obowiązujący w Urzędzie Gminy Ś. regulamin wynagradzania pracowników. W kontroli tej nie zakwestionowano faktu obowiązywania zarządzenia zmieniającego z 16 kwietnia 2020 roku, co potwierdziło tylko prawidłowe jego wprowadzenie . Wskutek wejścia w życie zarządzenia Wójta Gminy Ś. z dnia 16 kwietnia 2020 roku doszło do zmiany charakteru premii wypłaconych pracownikiem pozwanego. Tym samym premia wypłacana na podstawie §12 zmienionego regulaminu wynagradzania ma charakter nagrody w rozumieniu przepisu art. 105 k.p. Premia ta nie jest zatem wypłacana regularnie, a pracodawca nie musi jej wypłacać. Pracodawca uznaniowo może wybierać którego z pracowników chce docenić finansowo za pracę w danym okresie.

Sąd podzielił stanowisku Sądu Najwyższego, który wskazał, że nawet przy użyciu w regulaminie nazwy "premia uznaniowa" należy odróżnić premię od nagrody, przy czym "premia uznaniowa" wypłacana systematycznie i ujmowana jako składnik wynagrodzenia za pracę jest premią a nie nagrodą. (wyrok SN z 27.01.2022 r., sygn. II PSKP 74/21). O charakterze świadczenia czy jest ono premią czy nagrodą decydujące jest to, czy odpowiednie akty prawne przewidują z góry skonkretyzowane i zobiektywizowane (podlegające weryfikacji) przesłanki nabycia prawa do świadczenia lub przesłanki prowadzące do jego pozbawienia albo obniżenia (tak zwane reduktory); w takim przypadku mamy do czynienia z premią, której pracownik może dochodzić od pracodawcy, wykazując spełnienie przesłanek nabycia prawa (tak zwany roszczeniowy charakter świadczenia). Natomiast z nagrodą mamy do czynienia wówczas, gdy pracodawca w zakresie przyznania świadczenia dysponuje marginesem swobody, uznania. Krótko mówiąc, nagroda nie jest uzależniona od dopełnienia przez pracownika konkretnego warunku, a jej przyznanie stanowi konsekwencję wykonywania zadań przez wzorowe wypełnianie obowiązków pracowniczych. (postanowienie SN z 15.12.2021 r., sygn. II PSK 186/21).

W niniejszej sprawie nie mamy zatem do czynienia ani ze skonkretyzowanymi i zobiektywizowanymi przesłankami nabycia prawa do świadczenia, ani z weryfikowanymi przesłankami obniżenia wartości świadczenia. W ocenie Sądu świadczenia z §12 regulaminu wynagradzania mają bezsprzecznie charakter ściśle uznaniowy, stanowiący nagrodę w rozumieniu art. 105 k.p. Jak słusznie wskazuje się w literaturze przedmiotu nagroda w rozumieniu art. 105 k.c. jest pieniężnym lub rzeczowym świadczeniem przyznawanym pracownikowi przez pracodawcę według swego uznania. (zob. Jaśkowski Kazimierz, Maniewska Eliza, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy). Pracodawca może podejmować decyzje o przyznawaniu pracownikom dodatkowych świadczeń, przy czym nie jest istotna motywacja takiej decyzji. (wyrok SN z 04.02.2009 r., sygn. akt II PK 231/08).

Stwierdzić zatem należy, że pozwany nie miał obowiązku przyznać powodowi nagrody, zgodnie z §12 regulaminu wynagradzania. Mógł uznać, że pracownik w jego ocenie nie zasługuje na taką nagrodę i nie musiał uzasadniać przyczyn nie przyznania powodowi takiej nagrody. W toku postępowania pracodawca wskazał jednak jakie były przyczyny dla których powodowi jako jednemu z niewielu pracowników takiej nagrody nie przyznano i w ocenie Sądu były to okoliczności uzasadnione . W konsekwencji powództwo jest niezasadne i nie podlega uwzględnieniu.

Na marginesie można wskazać, że skoro po 1 maja 2020 roku premia była wypłacana z dołu za okres kwartalny to zauważyć należy, iż w IV kwartale 2020 roku powód przebywał na zwolnieniu lekarskim w okresie od 4 do 20 listopada 2020 roku. Zaś w okresie od 1 lipca 2021 roku do 30 września 2021 roku powód nie świadczył pracy, gdyż w okresie wypowiedzenia zwolniony był z obowiązku świadczenia pracy, zaś w 2020 roku z uwagi na pandemię COVID-19, żaden z pracowników pozwanego nie otrzymał premii, gdyż urzędy w tym czasie były zamknięte. Nadto pojawiając się w ostatnim okresie niniejszego postępowania zarzuty powoda odnośnie nierównego traktowania nie były rozpatrywane, gdyż takie roszczenie nie było przedmiotem niniejszego postępowania. Należy także wskazać, iż powód nie był jedynym pracownikiem, któremu nie przyznano nagrody. Nie otrzymał takiej nagrody Inspektor ds. obrony cywilnej i pracownik A. N. (1) , która nie otrzymała nagrody aż dwa razy, co było konsekwencją popełnienia przez nią błędów skutkujących przepadnięciem środków na ważne inwestycji pozwanej Gminy. Jak również paru innych pracowników także nie otrzymało nagród w konkretnym okresie ze względu m.in. na nieobecność w pracy, itd.

Mając na uwadze powyższe rozważania faktyczne i prawne, Sąd w pkt 1 wyroku oddalił powództwo.

W pkt 2 wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 ¹ §1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z §2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015r. w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu, zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.350 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia Wiesław Jakubiec