Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2022 r.

Sąd Rejonowy w Rybniku I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:	asesor sądowy Anna Kolarczyk
Protokolant:	Protokolant sądowy Aleksandra Gilner

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2022 r. w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko syndykowi masy upadłości upadłego R. G. (1)

o zapłatę

oddala powództwo.

asesor sądowy

Sygn. akt I C 376/22

UZASADNIENIE

Powódka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w dniu 26 października 2021 r. wniosła pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko R. G. (1) o zapłatę kwoty 718,60 zł (690 zł tytułem sumy niespłaconego kapitału pożyczki oraz prowizji, 6,52 zł tytułem niespłaconych odsetek kapitałowych, 22,09 zł tytułem sumy skapitalizowanych odsetek za opóźnienie) wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu oraz kosztami procesu (k. 11-13).

Nakazem zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym wydanym w sprawie o sygn. akt VI Nc-e 1526486/21 uwzględniono powództwo w całości (k. 13’).

Pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, domagając się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia kosztów. W uzasadnieniu kwestionował legitymację czynną powoda oraz istnienie zobowiązania i jego wysokość. Pozwany podniósł zarzut spłaty pożyczki oraz braku wymagalności roszczenia (k. 14-15).

Postanowieniem z dnia 13 grudnia 2021 roku starszy referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie umorzył elektroniczne postępowanie upominawcze w sprawie wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu (k. 14’).

W pozwie wniesionym do tutejszego Sądu powódka podtrzymała dotychczasowe żądanie. W uzasadnieniu wskazała, że roszczenie wynika z zawartej przez pozwanego z wierzycielem pierwotnym(...) PL (...). z o.o. z siedzibą w W. umowy pożyczki z dnia 14 czerwca 2021 r. Pozwany nie spłacił pożyczki w umówionym terminie i na jej poczet nie dokonał żadnych wpłat. W dniu 31 sierpnia 2021 roku (...) PL (...). z o.o. przelała przysługującą jej względem pozwanego wierzytelność na rzecz (...). Następnie w dniu 8 września 2021 roku (...) przelała wierzytelność na rzecz powódki (k. 3-6).

Postanowieniem z dnia 21 lutego 2022 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach ogłosił upadłość R. G. (1) jako osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej oraz wskazał, że niniejsze postępowanie będzie prowadzone w trybie określonym w art. 491(1) ust. 1 prawa upadłościowego (k. 42).

Postanowieniem z dnia 20 maja 2022 r., na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. zawieszono postępowanie, podjęto zawieszone postępowanie z udziałem syndyka masy upadłości R. G. (1) oraz na podstawie art. 174 § 3 k.p.c. wezwano syndyka masy upadłości R. G. (1) do udziału w sprawie (k. 44).

W odpowiedzi na pozew syndyk masy upadłości R. G. (1) poinformował o zgłoszeniu się powoda do postępowania upadłościowego, jego wierzytelność została zarejestrowana pod poz. 6 zw. 6 i uznana w spisie wierzytelności w kwocie łącznej 781,28 zł. Wskazał, iż z uwagi na to pozew jest bezprzedmiotowy (k. 41).

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 14 czerwca 2021 r. została zawarta umowa pożyczki nr (...), pomiędzy R. G. (1) a (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.. Pożyczka opiewała na kwotę 600 zł, a jej koszt całkowity wynosił 696,51 zł.

(umowa pożyczki k. 25-27)

Dnia 16 czerwca 2021 r. (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. dokonała przelewu na rachunek należący do R. G. (2) kwoty 600 zł, jako tytuł wskazując nr (...). Rachunek ten został wskazany przez pozwanego we wniosku o udzielenie pożyczki.

( potwierdzenie przelewu k. 28, wydruk profilu klienta k. 29-30)

W dniu 8 września 2021 r. sporządzono umowę cesji wierzytelności nr 31/08/2021, którą w imieniu cedenta VIA SMS PL (...). z o.o. z siedzibą w W. podpisał pełnomocnik W. M., zaś w imieniu cesjonariusza (...) z siedzibą w T. członek zarządu M. G.. W dniu 21 sierpnia 2019 r. E. L. działając jako Prezes zarządu uprawniony do samodzielnej reprezentacji (...) PL (...). z o.o. z siedzibą w W. udzielił W. M. pełnomocnictwa do: akceptacji faktur do wartości 10 000 PLN pod względem merytorycznym dotyczących zakupu materiałów i usług jako kosztów administracyjnych, kosztów sprzedaży i kosztów marketingowych oraz zawierania umów w zakresie bieżącej obsługi biura Spółki i działalności do kwoty jednostkowej nie przekraczającej 20 000 zł i łącznej kwoty miesięcznej 20 000 zł.

(umowa cesji wierzytelności k. 20-21, tłumaczenie wydruku z rejestru k. 23, pełnomocnictwo k. 24)

W dniu 8 września 2021 r. (...) z siedzibą w T. jako cedent zawarł z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. jako cesjonariuszem umowę przelewu wierzytelności, której przedmiotem były przysługujące mu wymagalne i niespłacone wierzytelności określone w Załączniku nr 3 do Umowy. Umowę w imieniu cedenta podpisała prezes zarządu M. G., zaś w imieniu cesjonariusza prezes zarządu M. L..

(umowa cesji wierzytelności k. 17-18, załącznik do umowy k. 19)

Dnia 23 września 2021 r. został wygenerowany dokument zawiadomienie o przelewie wierzytelności, w którym R. G. (1) został poinformowany o cesji z dnia 8 września 2021 r., nadto z uwagi na zadłużenie został wezwany do zapłaty kwoty 711,54 zł w nieprzekraczalnym terminie 3 dni.

(zawiadomienie o przelewie wierzytelności k. 31)

Postanowieniem z dnia 21 lutego 2022 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach ogłosił upadłość R. G. (1) jako osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej oraz wskazał, że niniejsze postępowanie będzie prowadzone w trybie określonym w art. 491 ¹ ust. 1 prawa upadłościowego.

(postanowienie o ogłoszeniu upadłości k. 42)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wskazane dokumenty, których autentyczność nie była kwestionowana.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Strona powodowa oparła swoje żądanie na umowie pożyczki uregulowanej w art. 720 k.c. i n. Jako podstawę faktyczną swego żądania w treści pozwu przywołano umowę zawartą przez pozwanego z (...) PL (...). z o.o. z dnia 14 czerwca 2021 r.

Zasadniczą przesłanką, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa jest posiadanie przez strony legitymacji czynnej i biernej w procesie. Natomiast jej brak, zarówno w postaci czynnej jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo.

Na wstępie wyjaśnienia wymaga, że postępowanie należało kontynuować bez oczekiwania na wynik postępowania upadłościowego. Wobec R. G. (1) ogłoszono bowiem upadłość, która jest prowadzona w tzw. trybie uproszczonym. W tego rodzaju postępowaniu nie jest sporządzana lista wierzytelności, a przepis art. 145 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (dalej: PU) nie znajduje zastosowania, zgodnie z art. 491 ² ust. 1 PU. Brak było zatem podstaw prawnych do oczekiwania na ewentualne rozstrzygnięcie co do zgłoszenia wierzytelności dochodzonej także w niniejszym postępowaniu. W uproszczonej upadłości konsumenckiej można bowiem takie postępowanie podjąć z udziałem syndyka natychmiast po ogłoszeniu upadłości, nie czekając na procedurę ustalania listy wierzytelności – której w tym postępowaniu brak bo zastępuje ją poszerzony plan spłat (P. Zimmerman, Komentarz do art. 491 ² [w:] Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2022). Tym samym ewentualna możliwość realizacji roszczenia stwierdzonego wyrokiem poza postępowaniem upadłościowym R. G. (1) pozostaje prawnie irrelewantna dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Legitymacja bierna syndyka masy upadłości do występowania w procesie wynika z treści art. 144 ust. 1 PU, zgodnie z którym po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące mas upadłości mogą być wszczęte i prowadzonego wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu. Przepis ten zakłada bezwzględne podstawienie syndyka w miejsce upadłego w postępowaniach sądowych i administracyjnych dotyczących masy upadłości. Ogłoszenie upadłości wywołuje ipso iure skutek procesowy w postaci utraty legitymacji procesowej upadłego w odniesieniu do postępowań dotyczących masy upadłości. Reguła ta dotyczy zarówno postępowań wszczętych przed ogłoszeniem upadłości, jak i postępowań wszczętych po ogłoszeniu upadłości. Co istotne jednak, upadły pozostaje stroną tych postępowań w znaczeniu materialnoprawnym (D. Chrapoński [w:] Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. II, red. A. J. Witosz, Warszawa 2021, art. 144).

W dalszej kolejności należało zbadać z urzędu legitymację czynną po stronie powodowej. Sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy żądanie pozwu jest zasadne w świetle norm prawa materialnego. Negatywny wynik takiej analizy powoduje wydanie wyroku oddalającego powództwo (por. wyrok SN z dnia 6 czerwca 1972r. w sprawie o sygn. akt III CRN 30/72). W ocenie Sądu powódka nie wykazała swojej legitymacji czynnej do występowania w przedmiotowym procesie.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. powódka zobowiązana była do przedstawienia dowodów na poparcie swoich twierdzeń. Powołany przepis nakłada na stronę powodową, jako wywodzącą ze swych twierdzeń skutki prawne obowiązek wykazania swoich racji. Przepis art. 232 k.p.c. normuje natomiast jedną z podstawowych zasad procesu cywilnego, jaką jest zasada kontradyktoryjności. W myśl tej zasady przygotowanie, gromadzenie i dostarczanie materiału dowodowego należy do stron, do sądu należy zaś jedynie ocena tego materiału i wydanie na jej podstawie rozstrzygnięcia. Zasada ta oznacza odstąpienie od odpowiedzialności sądu orzekającego za rezultat postępowania dowodowego, którego dysponentem są strony. To właśnie na stronach spoczywa obowiązek przytaczania dowodów na poparcie swych twierdzeń.

Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 28 sierpnia 2014 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. LEX nr 1511625).

Należy wskazać, iż powódka nie wykazała swojej legitymacji w sposób należyty, pomimo tego, że wzywana była do przedłożenia dokumentów potwierdzających fakt przejścia wierzytelności, lecz wezwanie to okazało się bezskuteczne. Wobec czego należało nadać negatywną ocenę odmowie przedstawienia takich dokumentów.

W ocenie Sądu powódka nie wykazała faktu nabycia wierzytelności przeciwko stronie pozwanej. Przedłożone przez powódkę do pozwu dokumenty nie wykazały ciągu następstw prawnych od pierwotnego wierzyciela pozwanego. Na ich podstawie nie sposób stwierdzić, czy umowa cesji wierzytelności z dnia 8 września 2021 r. zawarta pomiędzy pierwotnym wierzycielem (...) PL (...). z o.o. z siedzibą w W. a (...) z siedzibą w T. (k. 20-21) okazała się skuteczna. Do skuteczności przejęcia wierzytelności wymagane jest złożenie oświadczeń woli o cesji wierzytelności przez umocowane do tego osoby, a ponadto oświadczenia te nie mogą być dotknięte wadami. Tymczasem należy wskazać, iż pierwotnego wierzyciela reprezentował pełnomocnik W. M., który przekroczył zakres udzielonego mu pełnomocnictwa. Z przedłożonego dokumentu pełnomocnictwa z dnia 21 sierpnia 2019 r. wynika, iż E. L. działając jako Prezes zarządu uprawniony do samodzielnej reprezentacji(...) PL (...). z o.o. z siedzibą w W. udzielił W. M. wyłącznie pełnomocnictwa do: akceptacji faktur do wartości 10 000 PLN pod względem merytorycznym dotyczących zakupu materiałów i usług jako kosztów administracyjnych, kosztów sprzedaży i kosztów marketingowych oraz zawierania umów w zakresie bieżącej obsługi biura Spółki i działalności do kwoty jednostkowej nie przekraczającej 20 000 zł i łącznej kwoty miesięcznej 20 000 zł. Nie sposób zatem uznać aby pełnomocnictwo to dotyczyło również zbywania wierzytelności przysługujących spółce z tytułu udzielonych pożyczek.

Ponadto z przedłożonych dokumentów nie wynika, aby wierzytelność dochodzona pozwem była objęta przedmiotową umową cesji. Wydruk z tabeli na karcie 22 nie pozwala ustalić, aby stanowiła ona załącznik do wspomnianej umowy, wskazuje bowiem, że jest załącznikiem do umowy cesji wierzytelności nr 30/06/2021, nie zawierając przy tym żadnych innych oznaczeń indywidualizujących. Z kolei numer ten nie odpowiada numerowi nadanemu pierwszej umowie cesji, którą oznaczono jako 31/08/2021. Nie można zatem stwierdzić, że załącznik ten dotyczy powoływanej umowy cesji zawartej pomiędzy (...) a (...) PL (...). z o.o. Co więcej, w wydruku tym wymieniono wierzytelności poprzez wskazanie jedynie dat, numerów i kwot, bez podania imion i nazwisk dłużników.

Na marginesie należy także wskazać, że powódka w uzasadnieniu pozwu jako datę zawarcia tej umowy podała dzień 31 sierpnia 2021 r., z treści przedłożonej jednak umowy wynika, że jej zawarcie nastąpiło w dniu 8 września 2021 r.

Sama umowa cesji pomiędzy (...) w T. a powodem nie dowodzi faktu, że poprzednik powódki nabył istniejącą wierzytelność względem pozwanego od pierwotnego wierzyciela. Skoro na podstawie przedłożonych dokumentów nie sposób ustalić aby (...) z siedzibą w T. skutecznie nabyła wierzytelność od pierwotnego wierzyciela, to nie można uznać aby była ona uprawniona do dalszego zbycia wierzytelności na rzecz powódki. Warunkiem otrzymania należności przez nabywcę długu jest udowodnienie, że takie prawo przysługiwało poprzednikowi prawnemu.

Należy jednak dodać również, że w treści umowy cesji wierzytelności z dnia 8 września 2021 r. zawartej pomiędzy (...) z siedzibą w T. jako cedentem a powódką jako cesjonariuszem (k. 17) strony w § 2 zastrzegły, iż skutek przeniesienia własności wierzytelności następuje z dniem zapłaty przez cesjonariusza pełnej kwoty określonej w umowie. Powódka nie dołączyła jednak do pozwu żadnego dokumentu, z którego wynikałoby, iż cena za wierzytelności została przez nią uiszczona, a zatem nawet gdyby pierwsza umowa cesji była skuteczna, to nie wykazała, iż doszło do skutecznego przeniesienia własności wierzytelności opisanych w kolejnej umowie.

Umowa przelewu, regulowana treścią art. 509 i n. kc, jest umową, na podstawie której dotychczasowy wierzyciel (cedent) przenosi wierzytelność ze swojego majątku do majątku osoby trzeciej (cesjonariusza). Przedmiotem przelewu może być co do zasady wierzytelność istniejąca, którą cedent może swobodnie rozporządzać. Wierzytelność, która ma stanowić przedmiot rozporządzenia, powinna być w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana). Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego określenia stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność, a zatem oznaczania stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia (por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 25 marca 2014 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 885/13, opubl. LEX nr 1461185).

W przedstawionych warunkach zaniechanie polegające na braku dołączenia dowodów na poparcie przytaczanych okoliczności daje asumpt do uznania, iż przytoczone okoliczności budzą uzasadnione wątpliwości, w szczególności w zakresie legitymacji czynnej powódki oraz istnienia zobowiązania, jego wysokości i wymagalności.

Pozew jest pismem procesowym, które zawiera powództwo, tj. skierowany do sądu wniosek o udzielenie sądowej ochrony prawnej dokładnie określonemu żądaniu, uzasadnionemu i skonkretyzowanemu przytoczonymi okolicznościami faktycznymi. Żądanie pozwu jest tzw. roszczeniem formalnym (procesowym), którego treścią jest twierdzenie powoda o przysługującym mu i podlegającym ochronie prawnomaterialnym interesie.

Legitymacja procesowa wskazuje kwalifikację materialną podmiotów prowadzących spór, w tym znaczeniu, że powód jest uprawniony do występowania z żądaniem udzielenia mu ochrony prawnej w stosunku do pozwanego, a ten zobowiązany do określonego zachowania się.

W niniejszym postępowaniu powódka nie wykazała, że spełnia materialnoprawną przesłankę procesu, która decyduje o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości jego twierdzeń, że wymieniony w powództwie stosunek prawny istnieje i co jest jego przedmiotem. W przedmiotowym postępowaniu nie istnieje możliwości określenia, że w procesie występują w charakterze stron te podmioty, które są jednocześnie podmiotami stosunku prawnego będącego przedmiotem procesu.

Przed oceną merytoryczną sprawy Sąd zawsze z urzędu ustala czy strony występujące w procesie posiadają legitymację, jej brak zawsze skutkuje oddaleniem powództwa bez potrzeby, a dokładniej bez możliwości merytorycznej oceny roszczenia.

Reasumując, powódka nie udowodniła faktu skutecznego nabycia wierzytelności przeciwko stronie pozwanej, wysokości zobowiązania i jego wymagalności.

Z podanych przyczyn powództwo podlegało oddaleniu.

asesor sądowy