IX U 385/19 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Gliwicach z 2019-06-12
Sygn. akt IX U 385/19
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 czerwca 2019 r.
Sąd Okręgowy___________________ w Gliwicach Wydział IX
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku
w składzie:
Przewodniczący: |
SSO Mariola Łącka |
Protokolant: |
Joanna Metera |
przy udziale ./.
po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2019 r. w Rybniku
sprawy z odwołania W. K. (K.)
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.
o ekwiwalent pieniężny z tytułu prawa do bezpłatnego węgla
na skutek odwołania W. K.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.
z dnia 15 marca 2019 r. Znak (...)
zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu prawo do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla w wymiarze 2,5 tony rocznie za 2019 rok.
Sędzia
Sygn. akt IX U 385/19
UZASADNIENIE
Ubezpieczony W. K. w dniu 25.02.2019r złożył wniosek o wypłatę ekwiwalentu z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla uprawnionych emerytów i rencistów z przedsiębiorstw robót górniczych w wymiarze 2,5 tony.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. decyzją z dnia 15.03.2019 r.
odmówił ubezpieczonemu prawa do wypłaty ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa
do bezpłatnego węgla ponieważ ubezpieczony nie należy do grupy osób uprawnionych bo Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 20.02.2008r sygn.akt IX U 198/08 oddalił jego odwołanie w sprawie wypłaty ekwiwalentu.
Ubezpieczony odwołał się od tej decyzji i wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do ekwiwalentu pieniężnego za węgiel za 2019r bo kiedyś go pobierał i jako emeryt górniczy powinien mieć do niego prawo.
Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując
stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji. Podniósł dodatkowo, że ubezpieczony nie dołączył do wniosku dokumentów potwierdzających zachowanie uprawnienia do spornego ekwiwalentu.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny.
W. K. przeszedł na emeryturę z Przedsiębiorstwa (...) w R. z dniem 11.03.1989r.
Bezpośrednio po przejściu na emeryturę pobierał deputat węglowy do
31.12.1995 r. w ilości 2,5 tony rocznie.
Przedsiębiorstwo (...) w R. pismem z dnia 13.12.1996r. poinformowało organ rentowy, iż z dniem 01.01.1996 r. na podstawie aneksu nr (...) z dnia
17.11.1995 r. do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Przedsiębiorstwa (...) w R. odstąpiono od wydawania węgla deputatowego dla emerytów i rencistów. Do podstawy wymiaru emerytury ubezpieczonego wliczono pełną wartość deputatu węglowego. Pierwszy wniosek o wypłatę ekwiwalentu ubezpieczony złożył 11.09.2007r ale organ rentowy odmówił jego wypłaty a odwołanie ubezpieczonego od tej decyzji zostało oddalone przez tut. Sąd wyrokiem z dnia 20.02.2008r sygn. akt IX U 198/08. Ubezpieczony nie zaskarżył powyższego wyroku (załączone akta sprawy IX U 198/08).
W oparciu o powyższe Sąd zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 06.07.2007 r. o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych /Dz.U. z 2016r poz. 1192 j.t./ ustawa określa zasady i sposoby realizacji uprawnienia do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla zwanego dalej „ekwiwalentem” przysługującego osobom uprawnionym z przedsiębiorstw robót górniczych za okres od 1 stycznia 2002 r. do dnia 31 grudnia 2015 r.
W art. 2 ust. 1 powyższej ustawy zawarta jest definicja ustawowa osoby uprawnionej.
Są to uprawnieni do bezpłatnego węgla na podstawie Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Zakładów (...) z dnia 21.12.1991 r., którzy uzyskali emeryturę lub
rentę przed dniem 01.07.2007 r. a po dniu 31.12.2001 r. nie pobierali ekwiwalentu
- emeryci i renciści, którzy pobierali bezpłatny węgiel w naturze od przedsiębiorstw robót
górniczych
- osoby, które na emeryturę lub rentę przeszły z przedsiębiorstw robót górniczych
- wdowy, wdowcy i sieroty mający ustalone prawo do renty rodzinnej po byłych
pracownikach przedsiębiorstw robót górniczych.
W powyższym Układzie w art. 22 uregulowano, że emerytom i rencistom oraz
wdowom, wdowcom i sierotom uprawnionym do renty rodzinnej po pracowniku przysługuje bezpłatny węgiel w naturze z tym, że dopuszczono możliwość wypłaty deputatu węglowego w ekwiwalencie pieniężnym.
Na podstawie protokołu dodatkowego nr 7 z dnia 21.11.1995 r. uprawnieniami do bezpłatnego węgla objęto także emerytów i rencistów zamieszkałych w kraju, których uprawnienia powstały na podstawie Układu Zbiorowego Pracy dla Przemysłu Węglowego z dnia 01.02.1980 r., i którzy korzystali z nich w dniu 25.11.1995 r.
Protokołem tym wprowadzono także do Układu art. 44 1 o treści.... od dnia 26 listopada 1995r. postanowienia art. 22 nie dotyczą jednostek, które do dnia 25 listopada 1995 r. w swoich zakładowych układach zbiorowych pracy odstąpiły na podstawie art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 29.09.1994 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. Nr 113, poz. 577 ze zm./ od stosowania świadczeń, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt. 1 w wymiarze i na zasadach określonych w Układzie Zbiorowym Pracy dla PW z dnia 1 lutego 1980 r.
W dniu 17.11.1995 r. zawarto aneks nr (...) do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Przedsiębiorstwa (...) w R. obowiązującego od 26.11.1994 r. na mocy którego od dnia 01.01.1996 r. zaprzestano wydawania węgla w naturze lub jego pieniężnego ekwiwalentu osobom uprawnionym do jego otrzymywania na podstawie ust. 9,10,11,12 i 17 Załącznika Nr 12 w sprawie zasady realizacji deputatu węglowego ww Układu.
Aneks ten został zarejestrowany przez Okręgowego Inspektora Pracy w K. z dnia 04.01.1996 r.
Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 29.09.1994 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy i niektórych ustaw /Dz.U. z 1994 r. Nr 113, poz. 547/ strony uprawnione do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy mogły do dnia 25.11.1995 r. zawrzeć porozumienie w kwestii włączenia uprawnień i świadczeń unormowanych w ponadzakładowym układzie zbiorowym pracy zawartym przed 01.01.1987 r., albo o odstąpieniu od ich stosowania.
Z aneksu Nr (...) z dnia 17.11.1985 r. do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Przedsiębiorstw (...) w R. nie wynika by zostało
między dyrekcją zakładu a związkami zawodowymi zawarte porozumienie, o którym mowa w cytowanym wyżej art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 29.09.1994 r.
Że do zawarcia takiego porozumienia nie doszło potwierdza również Okręgowy Inspektor Pracy w K..
W treści § 1 tego aneksu podano, że zaprzestaje się wydawania deputatu węglowego lub jego pieniężnego ekwiwalentu zarówno emerytom i rencistom, którzy byli do niego uprawnieni w wysokości 3 ton rocznie jak i tym byłym pracownikom, którzy otrzymali bezpłatny węgiel w naturze w wysokości 2,5 tony rocznie.
Sąd Okręgowy odmiennie niż w wyroku z dnia 20.02.2008r w sprawie IX U 198/08 uznał, że skoro strony uprawnione do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy nie zawarły formalnego porozumienia o odstąpieniu od stosowania uprawnień i świadczeń określonych w układach zbiorowych pracy zawartych przed dniem 01.01.1987 r. w trybie art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 29.09.1994 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. Nr 113, poz. 547/ to aneks Nr (...) z dnia 17.11.1985 r. do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Przedsiębiorstw (...) w R. nie może być uznany za skutecznie prawne odstąpienie od stosowania świadczeń, o których mowa w art. 22 ust. 1 pkt. 1 w wymiarze i na zasadach określonych w Układzie Zbiorowym Pracy dla PW z dnia 01.02.1980 r.
Zatem emeryci i renciści z Przedsiębiorstwa (...) w R. zamieszkali w kraju zgodnie z protokołem dodatkowym nr 7 z dnia 21.11.1995 r. do Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Zakładów (...) z dnia 21.12.1991 r., których uprawnienia do bezpłatnego węgla powstały na podstawie Układu Zbiorowego Pracy dla Przemysłu Węglowego z dnia 01.02.1980 r. i którzy korzystali z nich w dniu 25.11.1995 r. zachowali prawo do bezpłatnego węgla w wymiarze 2,5 tony rocznie.
Odmienne uregulowania zawarte w powołanym wcześniej aneksie nr (...) do zakładowego układu zbiorowego pracy w świetle art. 241 26 kp jako mniej korzystne nie wywołują skutków prawnych.
Odnosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że
ubezpieczony prawo do bezpłatnego węgla w naturze nabył na podstawie Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Węglowego z dnia 01.02.1980 r. i nadal zachował do niego prawo na podstawie art. 22 ust. 2 pkt. 1 Układu Zbiorowego Pracy dla (...) Zakładów (...) z dnia 21.12.1991 r.
Zatem jest on osobą uprawnioną w rozumieniu art. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 06.07.2007 r. o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych.
Między stronami jest niesporne, że Przedsiębiorstwo (...) w R.
było przedsiębiorstwem robót górniczych w rozumieniu art. 2 pkt. 2 cytowanej wyżej
ustawy.
Wliczenie pełnej wartości deputatu węglowego do podstawy wymiaru świadczenia
nie może być uznane za zaspokojenie roszczeń z tytułu prawa do bezpłatnego węgla w rozumieniu art. 3 ust. 1 ww ustawy.
Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 20.05.2008 r. sygn.akt III AUa 282/08 przyjął, że za zaspokojenie roszczenia w rozumieniu powołanego przepisu należy uznać wypłatę przez byłego pracodawcę deputatu węglowego w naturze lub jego ekwiwalentu pieniężnego oraz wypłatę przez organ rentowy ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla np. w wykonaniu wyroku sądowego.
Dlatego też Sąd na mocy art. 477 14 § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję orzekając jak w sentencji wyroku.
Sędzia
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Gliwicach
Osoba, która wytworzyła informację: Mariola Łącka
Data wytworzenia informacji: