Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 22 grudnia 2021r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Andrzej Dyrda

Sędziowie Sądu Okręgowego: Beata Majewska – Czajkowska

Marcin Rak

po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2021r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi I. J.

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w sprawie prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Tarnowskich Górach pod sygn. akt I Cgg 1/19

postanawia:

1.  stwierdzić, że w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach pod sygn. akt I Cgg 1/19 nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać skarżącej od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach kwotę 2.000 (dwa tysiące) złotych;

3.  nakazać Sądowi Rejonowemu w Tarnowskich Górach wyznaczenie terminu rozprawy w sprawie o sygn. akt I Cgg 1/19 niezwłocznie, nie później niż w terminie 2 miesięcy od zwrotu akt;

4.  oddalić skargę w pozostałym zakresie;

5.  zasądzić od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach na rzecz skarżącej kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania skargowego.

SSO Marcin Rak SSO Andrzej Dyrda SSO Beata Majewska – Czajkowska

UZASADNIENIE

Skarżąca I. J. wniosła skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, w której domagała się stwierdzenia przewlekłości postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w Tarnowskich Górach w sprawie o sygn. akt I Cgg 1/19, przyznania jej od Skarbu Państwa kwoty 20.000 zł oraz zasądzenie od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach kosztów tego postępowania jak również wydania sądowi rozpoznającemu sprawę zaleceń do podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności zmierzających do możliwie najszybszego zakończenia postępowania przed Sądem I instancji.

Skarb Państwa – Prezes Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach , zgłaszając swój udział w sprawie, wniósł o oddalenie skargi.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy na podstawie akt sprawy o sygn. I Cgg 1/19 Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach, ustalił następujący przebieg postępowania:

W dniu 17 grudnia 2018r. do Sądu Rejonowego w Bytomiu G. wpłynął pozew pozwu o naprawienie szkody wyrządzonej ruchem zakładu górniczego do Sądu Rejonowego w Bytomiu.

(...) Losowego Przydziału Spraw 19 grudnia 2018r. wylosował sędziego referenta.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Bytomiu z dnia 10 stycznia 2019r. sprawę przekazano według właściwości do Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach;

Sprawa wpłynęła do Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach 4 marca 2019r.

(...) Losowego Przydziału Spraw 6 marca 2019r. wylosował sędziego referenta.

Zarządzeniem z 14 marca 2019r. Przewodniczący zobowiązał do doręczenia odpis pozwu pozwanemu równocześnie zobowiązując pozwanego do złożenia odpowiedzi na pozew w terminie 14 dni. Odpowiedź na pozew wpłynęła 15 kwietnia 2019r.

Zarządzeniem z 23 maja 2019r. Przewodniczący wyznaczył termin rozprawy na dzień 20 września 2019r.

Na rozprawie w dniu 20 września 2019r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu geologii i górnictwa. Zarządzeniem z 25 września 2019r. Akta sprawy zostały wysłane biegłemu sądowemu 7 stycznia 2020r. wyznaczając 3 – miesięczny termin na sporządzenie opinii biegłego. 1 kwietnia 2020r. do Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach wpłynęła opinia biegłego sądowego.

Zarządzeniem Przewodniczącego z 9 kwietnia 2020r. zobowiązano do doręczenia odpisu opinii biegłego. Odpis opinii został wysłany 20 listopada 2020r.

10 grudnia 2020r. do Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach wpłynęło pismo pozwanego, a 18 grudnia 2020r. powódki, ustosunkowujące się do opinii biegłego sądowego.

Zarządzeniem Przewodniczącego z 29 grudnia 2020r. zobowiązano do przedłożenia akt referendarzowi sądowemu celem wydania postanowienia w przedmiocie wynagrodzenia biegłej.

Postanowieniem z 13 stycznia 2021r. Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach przyznano biegłemu sądowemu wynagrodzenie. Odpis postanowienia został wysłany 21 września 2021r.

Zgodnie z art. 2 ust.1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tekst jednolity: Dz.U. z 2018r. poz. 75 ze zm.) przewlekłość postępowania zachodzi wtedy, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

Nadto badanie czy w konkretnej sprawie nastąpiła zwłoka w jej rozpoznaniu musi uwzględniać ustalenie rozsądnego terminu postępowania w oparciu o wszystkie okoliczności danej sprawy oraz w oparciu o następujące kryteria: złożoność sprawy, postępowanie samego skarżącego i właściwych organów, jak również znaczenie przedmiotu postępowania dla skarżącego (porównaj: wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 25 września 2012r., (...), LEX nr 1285173; wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., (...), LEX nr 1252840; wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., (...), LEX nr 1252838; wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 13 czerwca 2019r., (...), LEX nr 2680951).

Zwrócić należy uwagę, że zbędną zwłoką nie jest każdy upływ czasu, ale dopiero nadmierne odstępstwo od czasu zwykle koniecznego dla wykonania określonych czynności, dlatego przewlekłość postępowania zachodzi wówczas, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2013r. (...) 3/13, LEX nr 1318217, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 września 2015r., II S 18/15, LEX nr 1797142)

Ponadto należy wskazać, że ustawa nie określa przeciętnego czasu oczekiwania na rozpatrzenie sprawy. W judykaturze zasadniczo za przewlekłe uznaje się postępowanie trwające ponad 12 miesięcy (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2005r., III SPP 96/05, OSNP 2005/23/384; postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 lipca 2008r., (...) 20/08, LEX nr 493700; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2018r., (...) 56/17, LEX nr 2440458), co ma swoją podstawę w domniemaniu ustawowym ustalonym art. 14 w/w ustawy. Wskazać przy tym należy, że samo przekroczenie wskazanego terminu, nie prowadzi do automatyzmu wyrażającego się stwierdzeniem przewlekłości, gdyż uwzględnić należy nadto terminowość i celowość podejmowanych czynności. Zatem, w świetle utrwalonego orzecznictwa, dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2012r., (...) 8/12; postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2013r., (...) 9/13; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2013 r. (...) 1/13; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 3 sierpnia 2017r., II S 7/17, KZS 2017/9/71; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 września 2018r., II S 32/18, Biul.SAKa 2018/3/30; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 3 lipca 2018r., S 13/18, KZS 2018/7-8/70; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2018r., (...) 1/18, LEX nr 2459691; wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 13 czerwca 2019r., (...), LEX nr 2680951).

Oceniając zasadność skargi Sąd Okręgowy był zobowiązany również wziąć pod uwagę to, że trudności kadrowe sądu nie mogą blokować sprawnego prowadzenia postępowania. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy w najnowszym orzecznictwie, że to na Państwie i organach wymiaru sprawiedliwości spoczywa obowiązek należytego zorganizowania funkcjonowania władzy sądowniczej. Tak samo należy ocenić trudności natury organizacyjnej. Także okoliczność niezłożenia przez stronę wniosku o przyspieszenie rozpoznania sprawy nie może uniemożliwiać uznania skargi za zasadną (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2017r., (...) 23/17, LEX nr 2335991 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia z dnia 16 stycznia 2018r.; (...) 57/17, LEX nr 2439955).

Przenosząc wskazane powyżej rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy uznać należało, że zaistniały podstawy do stwierdzenia przewlekłości postępowania sądowego w przedmiotowej sprawie. Postępowanie w niniejszej sprawie, przed Sądem Rejonowym w Tarnowskich Górach, zostało zainicjowane w 2019r. Początkowo czynności były podejmowane w niewielkich, kilkutygodniowych odstępach. Większy odstęp nastąpił po etapie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego sądowego. Na wysłanie akt, a więc czynności stricte technicznej, konieczny był upływ 3 miesięcy. Opóźnienie to nie znajdowało uzasadnienia w okolicznościach sprawach. Kolejne natomiast opóźnienie miało miejsce od kwietnia do listopada 2020r., kiedy to również na wysłanie odpisu opinii, Sąd Rejonowy potrzebował 7 miesięcy. Jeszcze dłuższy okres, bo 8 miesięcy, Sąd Rejonowy potrzebował na wysłanie odpisu postanowienia o przyznaniu wynagrodzenie biegłego. Tak długa przerwa w podejmowaniu czynności nie znajduje uzasadnienia w okolicznościach sprawy. Z tych względów, obowiązkiem Sądu Okręgowego było uznanie skargi co do zasady za uzasadnioną.

Odnosząc się natomiast do zgłoszonego w skardze żądania przyznania skarżącemu świadczenia pieniężnego, to Sąd Okręgowy miał na względzie, że przyznanie odpowiedniej sumy pieniężnej na podstawie powołanego przepisu stanowi sankcję dla państwa za wadliwe zorganizowanie wymiaru sprawiedliwości oraz rekompensatę dla skarżącego za krzywdę moralną spowodowaną przewlekłością postępowania. Następuje ono w wysokości proporcjonalnej do wielkości zwłoki, jej przyczyn oraz dolegliwości dla skarżącego. Odpowiednia suma pieniężna pełni rolę swoistego zadośćuczynienia za stres i frustrację, spowodowane przewlekłością postępowania sądowego (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2017r., (...) 7/17, LEX nr 2300161).

Ustalając wysokość sumy pieniężnej przyznanej skarżącej Sąd miał na względzie treść art. 12 ust. 4 ustawy zgodnie z którym, uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi na przewlekłość postępowania prowadzonego przez komornika - od komornika, sumę pieniężną w wysokości od 2.000 do 20.000 złotych. Wysokość sumy pieniężnej, w granicach wskazanych w zdaniu pierwszym, wynosi nie mniej niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, niezależnie od tego, ilu etapów postępowania dotyczy stwierdzona przewlekłość postępowania. Sąd może przyznać sumę pieniężną wyższą niż 500 złotych za każdy rok dotychczasowego trwania postępowania, jeżeli sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżącego, który swoją postawą nie przyczynił się w sposób zawiniony do wydłużenia czasu trwania postępowania.

Uwzględniając zarówno przedmiot postępowania jak również czas trwania przewlekłości postępowania (2 lata), Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że odpowiednia kwota którą należało przyznać skarżącemu wyraża się kwotą minimalną, tj. 2.000 zł. Z tych względów żądanie przenoszące tą wartość, tj. dodatkowe 18.000 zł, należało oddalić jako nieuzasadnioną.

Wobec poczynionych ustaleń faktycznych, w ocenie Sądu Okręgowego uzasadnione jest wydanie sądowi zaleceń niezbędnych do podjęcia czynności, tj. wyznaczenia terminu rozprawy niezwłocznie, co w tym przypadku winno nastąpić nie później niż w terminie 2 miesięcy od zwrotu akt Sądowi Rejonowemu.

Sąd Okręgowy, biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, uznał, iż skarga zasługuje na uwzględnienie i na mocy art. 12 ust. 2 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, orzekł jak w sentencji, natomiast na podstawie art. 12 ust. 3 ww. ustawy wydano zalecenie opisane w punkcie 3 postanowienia . O sumie pieniężnej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 12 ust. 4 ww. ustawy.

Zwrotu uiszczonej przez skarżącego opłaty od skargi dokonano na podstawie art. 17 ust. 3 w/w ustawy, co wyczerpywało żądanie zwrotu kosztów postępowania skargowego zgłoszone przez skarżącego.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 8 ust. 2 w/w ustawy i art. 397 § 3 k.p.c. oraz art. 391 § 1 k.p.c. przy uwzględnieniu § 14 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2018r. poz. 265) .

SSO Marcin Rak SSO Andrzej Dyrda SSO Beata Majewska – Czajkowska