Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Marcin Rak

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2015 roku w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w G.

przeciwko A. S. (S.)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 1 września 2015 roku, sygn. akt I C 612/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.601,87 zł (dwa tysiące sześćset jeden złotych i osiemdziesiąt siedem groszy) z odsetkami:

a)  od kwoty 1.126,18 zł (tysiąc sto dwadzieścia sześć złotych i osiemnaście groszy) umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 18 listopada 2014 roku do dnia zapłaty,

b)  od kwoty 1.054,20 zł (tysiąc pięćdziesiąt cztery złote i dwadzieścia groszy) ustawowymi od dnia od dnia 18 listopada 2014 roku do dnia zapłaty,

2.  w pozostałej części powództwo oddala,

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 717 zł (siedemset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

II.  oddala apelację w pozostałej części,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 400 zł (czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Marcin Rak

Sygn. akt III Ca 1869/15

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 2.601,87 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP liczonymi od dnia wniesienia pozwu oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu podał, że przysługuje mu wobec pozwanego wierzytelność z tytułu umowy o kartę kredytową zawartej w dniu 5 marca 2009r. Na dzień 4 listopada 2014r. zadłużenie pozwanego wynosiło 1.126,18 zł z tytułu kapitału, 1.054,20 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek i 421,49 zł z tytułu kosztów.

W dniu 25 listopada 2014r. Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Elblągu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniający w całości roszczenia pozwu.

Na skutek sprzeciwu pozwanego nakaz zapłaty utracił moc, a sprawę – po uwzględnieniu zgłoszonego zarzutu niewłaściwości miejscowej – przekazano do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rudzie Śląskiej.

Pozwany odnosząc się do żądania pozwu podniósł zarzut przedawnienia, braku legitymacji czynnej powoda i spełnienia świadczenia do kwoty 950 złotych.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanego 617 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Wyrok ten zapadł po ustaleniu, że pozwany zawarł w dniu 5 marca 2009 r. z Bankiem (...) S. A. w W. umowę o kartę kredytową C.. Na podstawie umowy przyznano pozwanemu limit kredytowy do kwoty 1.700 zł. W trakcie obowiązywania umowy pozwany wpłacił na rzecz banku w dniu 23 października 2009 r. - 200 zł, w dniu 25 stycznia 2010 r. - 300 zł, w dniu 16 lutego 2012 r. - 150 zł i w dniu 15 kwietnia 2010 r. - 300 zł. Dokonywane wpłaty były zaliczane na powstałe zadłużenie.

Sąd Rejonowy ustalił też, że w dniu 22 listopada 2010 r. bank wystawił przeciwko pozwanemu bankowy tytuł egzekucyjny i w dniu 30 listopada 2010 r. wystąpił o nadanie mu klauzuli wykonalności. Postanowieniem z dnia 14 maja 2011 r. wniosek został uwzględniony. Na wniosek banku z 5 października 2011 roku wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne umorzone jako bezskuteczne postanowieniem z 21 grudnia 2012 roku.

Zgodnie z ustaleniami Sadu Rejonowego powód zawarł w dniu 19 grudnia 2013 r. z Bankiem (...) S.A. w W. umowę przelewu wierzytelności, której przedmiotem było przeniesienie przez zbywcę na nabywcę wierzytelności określonych w załącznikach do umowy, które stanowiły wykaz dłużników i wierzytelności w formie elektronicznej (na płycie CD) i papierowej. Pozwany został powiadomiony o cesji pismem z 21 lutego 2014 roku. Po nabyciu wierzytelności powód podejmował działania mające na celu doprowadzenie do dobrowolnej spłaty zadłużenia przez pozwanego, jednakże okazały się one bezskuteczne.

Za niewykazany uznał Sąd Rejonowy fakt przeniesienia na powoda dochodzonej pozwem wierzytelności. Wywiódł w tym aspekcie, że pozwany kwestionował tą okoliczność a powód złożył do akt jedynie wydruk komputerowy zawierający dane pozwanego oraz dane dotyczące kredytu i jego spłaty, nie dołączył zaś wymienionego w umowie załącznika, który miałby tę okoliczność potwierdzać. Złożony wydruk stanowi więc jedynie dokument prywatny, którego wystawcą jest osoba podpisana pod nim i nie korzystał z domniemania zgodności z prawdą zawartych w nim oświadczeń.

Uwzględniając te ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy uznał zarzut przedawnienia roszczenia za niezasadny. Wskazał, że termin przedawnienia roszczenia, został zgodnie z art. 123 k.c. przerwany uwzględnionym w dniu 14 maja 2011 roku pierwotnego wierzyciela z dnia 30 listopada 2010 roku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu obejmującemu roszczenia z umowy. O kolejnej przerwie biegu przedawnienia świadczyło wszczęcie w dniu 5 grudnia 2011 roku postępowania egzekucyjnego, umorzonego postanowieniem z 21 grudnia 2012 roku. Wytoczenie niniejszego powództwa o zapłatę w dniu 18 listopada 2014 roku nie było więc spóźnione.

Za niezasadny uznał też Sąd Rejonowy zarzut częściowej spłaty zadłużenia albowiem deklarowane przez powoda kwoty zostały zaliczone na poczet zadłużenia przez pierwotnego wierzyciela.

Według Sądu Rejonowego powód nie udowodnił jednak aby był legitymowany do dochodzenia we własnym imieniu i na własną rzecz spornej należności. W tym aspekcie wywiódł, że z treści umowy cesji z dnia 19 grudnia 2013 r. wynikało, iż wykaz wierzytelności, będących przedmiotem sprzedaży został sporządzony w wersji elektronicznej i zawarty w załączniku nr 1 do umowy oraz w wersji papierowej jako załącznik nr 1a. Żaden z tych załączników, ani nawet wyciągów z nich nie został jednak przedłożony do akt sprawy. Dołączono jedynie dokument zatytułowany jako wyciąg z załącznika do umowy cesji z dnia 19 grudnia 2013r., który w istocie stanowi wydruk komputerowy opatrzony jedynie podpisem asystenta ds. sądowych. Dokument ten nie został podpisany ani przez strony umowy, bądź ich pełnomocników, ani nie został poświadczony za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie radcę prawnego zgodnie z art. 129§2 k.p.c. W ocenie Sądu pierwszej instancji wydruk ten był co najwyżej dokumentem prywatnym, który nie dowodził okoliczności nim stwierdzonych zwłaszcza, że pozwany zaprzeczył prawdziwości twierdzeń powoda odnośnie faktu dokonania cesji. Ta okoliczność zadecydowała o oddaleniu powództwa.

Apelację od tego wyroku wniósł powód zarzucając naruszenie:

- art. 233 k.p.c. poprzez sprzeczne z zasadami logicznego rozumowania i zasadami doświadczenia życiowego uznanie przez sąd, że wyciąg z umowy cesji z wyciągiem z załącznika nie stanowią dowodu przeniesienia wierzytelności; a nadto pominięcie pozostałych dowodów zaoferowanych przez sąd, w szczególności dokumentów dotyczących zawarcia umowy i egzekwowania należności przez pierwotnego wierzyciela, umowy kredytu, bankowego tytułu egzekucyjnego i wniosku egzekucyjnego które zostały przekazane powodowi co dowodziło przejście wierzytelności,

- art. 231 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c. polegające na zaniechaniu ustalenia faktu cesji na podstawie pozostałych faktów podniesionych przez powoda, to jest zaksięgowania spornej wierzytelności w księgach rachunkowych powoda, przekazania powodowi całej dokumentacji przez pierwotnego wierzyciela, prowadzenia czynności upominawczych, w których wskazano poprawne dane identyfikujące wierzytelność,

- art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. polegające na błędnym uznaniu, że powód nie przedstawił dowodów na poparcie twierdzeń,

- art. 328§2 k.p.c. poprzez brak uzasadnienia podstawy faktycznej rozstrzygnięcia oraz zaniechanie wskazania przyczyn z jakich sąd rejonowy odmówił wiarygodności i mocy dowodowej pozostałych dowodów zaoferowanych przez powoda.

Formułując te zarzuty domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i uwzględnienia powództwa oraz zasądzenia kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku prawidłowo wskazał na fakt zawarcia umowy z pierwotnym wierzycielem. Prawidłowo ocenił też okoliczności, które świadczyły o tym, że zobowiązanie nie uległo przedawnieniu, jak i to, że pozwany nie wykazał aby spełnił w jakiejkolwiek części dochodzone pozwem roszczenie. Ustalenia i ocenę prawną w tym zakresie Sąd Okręgowy w całości podziela i uznaje za własną bez potrzeby jej powielania. Dodatkowo wskazać można, że fakt spłaty należności w łącznej kwocie 950 złotych i zaliczenia jej na poczet zadłużenia istniejącego jeszcze przed wytoczeniem powództwa wynika z przedłożonych przez powoda wyciągów z rachunku karty kredytowej (k. 108 – 200 zł w dniu 23 października 2009 roku; k. 114 – 300 zł w dniu 25 stycznia 2010 roku; k. 116 – 150 zł w dniu 16 lutego 2010 roku) jak i treści bankowego tytułu egzekucyjnego (k.51 - wskazującego na obniżenie należności głównej o 300 zł z dniem 15 kwietnia 2010 roku).

W rozpoznawanej sprawie, na etapie postępowania apelacyjnego, podstawową sporna okolicznością pozostawało czy powód wykazał nabycie określonej w pozwie wierzytelności. Tej bowiem okoliczności dotyczyły zarzuty apelacyjne, które z uwagi na ich wzajemne powiązanie ocenione zostaną łącznie.

Rozstrzygając o ich zasadności Sąd Okręgowy miał na względzie, że zgodnie z poglądem wyrażanym w orzecznictwie pozwany, kwestionując zasadność powództwa, nie może ograniczyć się do stwierdzenia, że zaprzecza wszystkim faktom powołanym przez powoda, z wyjątkiem tych, które wyraźnie przyznał. Fakty i dowody związane z konkretnymi okolicznościami, z którymi się pozwany nie zgadza powinien on wskazać, jeśli ma to służyć obronie jego racji, powinien się on ustosunkować do twierdzeń strony powodowej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2009 roku, III CSK 341/08, LEX 584753).

Odnosząc te założenia do przebiegu postępowania w sprawie wskazać trzeba, że pozwany ogólnie zarzucił w sprzeciwie, że powód nie udowodnił swojej legitymacji czynnej. Po załączeniu przez powoda do akt sprawy dalszej dokumentacji mającej wykazać przejście wierzytelności pozwany początkowo w ogóle się do niej nie odniósł (oświadczenie na rozprawie k. 83), a następnie skoncentrował się na dokumencie w postaci załącznika do umowy cesji (k. 126). Tego rodzaju stanowisko procesowe nie mogło być uznane za wystarczające do podważenia popartych dowodami twierdzeń powoda w zakresie faktu i skuteczności zawarcia umowy cesji.

Przede wszystkim podkreślenia wymaga, że w toku procesu powód będący nabywcą wierzytelności co do zasady nie jest zobowiązany do wykazywania przejścia uprawnień w tak sformalizowany sposób jak wynika to z art. 788 k.p.c. Okoliczność tą wykazywać może bowiem w każdy proceduralnie dopuszczalny sposób nie wyłączając domniemań faktycznych objętych art. 231 k.p.c. W orzecznictwie wyjaśniono także, że przelew wierzytelności nawet gdy jest ona stwierdzona pismem, nie musi być dokonany w formie pisemnej, wystarczające jest aby był stwierdzony pismem, sama zaś forma umowy przelewu może być dowolna. Ustawodawca w art. 511 k.c. mówi o "stwierdzeniu" przelewu wierzytelności pismem, a nie o zawarciu przelewu w formie pisemnej. Czym innym jest dokonanie czynności prawnej w formie pisemnej, a czym innym "stwierdzenie" pismem, iż określona czynność została dokonana. "Stwierdzenie pismem" nie odnosi się bowiem do formy czynności prawnej, a jedynie do istnienia pisma stwierdzającego, że umowa przelewu została przez strony zawarta (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 8 marca 2005 roku, I Aca 1516/04, Lex nr 151740).

Zmierzając do wykazania legitymacji czynnej powód złożył do akt umowę cesji wierzytelności bez sporządzonego we właściwej formie załącznika do niej (k. 58-76), co istotnie mogło wzbudzać wątpliwości czy sporna wierzytelność była objęta tą umową. Oceniając tą istotna okoliczność nie można było jednak pomijać pozostałych przedłożonych przez powoda dowodów, a to odpisów: umowy zawartej z pierwotnym wierzycielem, bankowego tytułu egzekucyjnego wystawionego przez tegoż wierzyciela i opatrzonego sądową klauzulą wykonalności, kopii wniosku egzekucyjnego, postanowienia o umorzeniu egzekucji jak i kopii pisma pierwotnego wierzyciela informującego pozwanego o przeniesieniu wierzytelności na powoda (k. 50-57). Do tychże dokumentów pozwany się nie odniósł, a że ich treść nie wzbudzała wątpliwości zasadnym było czynienie ustaleń faktycznych także na ich podstawie.

Łączna ocena zgromadzonego materiału dowodowego, także w kontekście domniemań faktycznych z art. 231 k.p.c., pozwalała na ustalenie, że powód nabył od pierwotnego wierzyciela sporną wierzytelność. Świadczyło o tym przekazanie powodowi kompletu objętej tajemnicą bankową dokumentacji potwierdzającej istnienie wierzytelności, co nastąpiło w wykonaniu obowiązku nałożonego §1 ust 2 pkt 3 w zw. z §6 ust. 1; §5 ust 4 i §7 ust 4 umowy cesji. Co więcej, pierwotny wierzyciel zawiadomił dłużnika o zbyciu wierzytelności na rzecz powoda (k. 57), a istnieniu takiego zawiadomienia jak i otrzymania go pozwany nie zaprzeczył. W kontekście całości materiału dowodowego nie mogło zatem ostać się twierdzenie jakoby powód nie wypełnił nałożonego na niego obowiązku z art. 6 k.c. W istocie dla Sądu Rejonowego też nie budziło wątpliwości, że sprawa dotyczy tej samej wierzytelności skoro tenże Sąd dokonał oceny zarzutów opartych na relacjach z pierwotnym wierzycielem, to jest zarzutu spełnienia świadczenia i zarzutu przedawnienia, uznając je za bezzasadne.

Wysokość zobowiązania, poza niewykazanym zarzutem jego spełnienia do kwoty 950 złotych, nie była przy tym kwestionowana, co w świetle zgromadzonego materiału dowodowego pozwalało uznać ją w trybie art. 230 k.p.c. za bezsporną. Należność główna dochodzona pozwem obejmowała zatem kwotę kapitału w wysokości 1.126,18 złotych (wymagalnego w dniu 22 października 2009 roku – wyciąg z rachunku k. 106), skapitalizowanych odsetek od tej należności w wysokości 1.054,20 złotych (według stawki odsetek maksymalnych od dnia wymagalności do dnia wytoczenia powództwa) oraz kosztów w kwocie 421,49 złotych (co obejmowało nabyte na podstawie §3 ust. 1 umowy cesji koszty postępowania o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu w wysokości 144 złotych (akta II Co 12762/10 Sądu Rejonowego w Gliwicach o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu) oraz koszty bezskutecznego postępowania egzekucyjnego w łącznej kwocie 277,49 złotych (akta Km 3986/11 Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kędzierzynie Koźlu P. S.)).

Zgodnie z art. 481 k.c. w zw. z art. 359§2 ¹ k.c. i stanowiącą załącznik numer 3 do umowy o kartę kredytową tabelą oprocentowania transakcji (umowa k. 11-14 akt II Co 12762/10 Sądu Rejonowego w Gliwicach) od kwoty zaległego kapitału powód uprawniony był do pobierana odsetek w podwyższonej maksymalnej wysokości i takie też odsetki podlegały zasądzeniu.

Jako, że powód nie wykazał uprawnienia do naliczania odsetek od skapitalizowanych odsetek w wysokości wyższej niż ustawowa, od kwoty skapitalizowanych odsetek zasądzić należało odsetki ustawowe, zgodnie z art. 482 k.c.

Wreszcie brak było podstaw do zasądzenia odsetek od nabytych w drodze cesji należności z tytułu kosztów postępowania klauzulowego i egzekucyjnego , które swoim charakterem zbliżone są do należności z tytułu kosztów procesu, do których regulacja art. 481§1 k.c. nie ma zastosowania (por. uchwała Sądu Najwyższego z 20 maja 2011 roku, III CZP 16/11, OSNC 2012/1/3).

Wobec tego jedynie ponad opisane należności powództwo podlegać musiało oddaleniu.

Z tych też względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok, a to na podstawie art. 386§1 k.p.c., a w pozostałej części apelację jako bezzasadną oddalił z mocy art. 385 k.p.c.

Konsekwencją zmiany rozstrzygnięcia w zakresie dotyczącym głównego żądania pozwu musiała być zmiana rozstrzygnięcia o kosztach procesu, którymi w całości obciążono pozwanego na zasadzie art. 100 k.p.c. przy uwzględnieniu, że powód uległ tylko co do nieznacznej części roszczenia odsetkowego. Zasądzona na rzecz powoda należności obejmowała uiszczoną przez powoda opłatę od pozwu (100 zł) i opłatę skarbową od pełnomocnictwa (17 zł), a także wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości stawki minimalnej w wysokości stawki minimalnej (600 złotych), zgodnej z zgodnej z §6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 roku poz. 490).

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na tożsamej zasadzie z art. 100 k.p.c.. Zasądzona tym tytułem od pozwanego na rzecz powoda należność obejmowała poniesioną opłatę od apelacji (100 zł) oraz wynagrodzenie pełnomocnika wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości stawki minimalnej (300 zł) zgodnej z §6 pkt 3 w zw. z §12 ust. 1 pkt 1 cytowanego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…).

SSO Marcin Rak