Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

Przewodniczący – SSO Piotr Suchecki

Protokolant – Aleksandra Strumiłowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2024 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w P.

o zapłatę

1. zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w P. na rzecz powoda M. M. kwotę 582 287,39 (pięćset osiemdziesiąt dwa tysiące dwieście osiemdziesiąt siedem 39/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 150 000 (sto pięćdziesiąt tysięcy) złotych od dnia 1 kwietnia 2023 r.,

- 432 287,39 (czterysta trzydzieści dwa tysiące dwieście osiemdziesiąt siedem 39/100) złotych od dnia 29 czerwca 2023 r.;

2. w pozostałej części powództwo oddala;

3. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 10 800 (dziesięć tysięcy osiemset) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi do dnia prawomocności wyroku tytułem zwrotu kosztów procesu;

4. nakazuje pobrać od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w P. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Gliwicach) kwotę 29 589,74 (dwadzieścia dziewięć tysięcy pięćset osiemdziesiąt dziewięć 74/100) złotych.

SSO Piotr Suchecki

Sygn. akt I Cgg 78/21

UZASADNIENIE

W dniu 1 grudnia 2021 r. M. M. wniósł pozew przeciwko (...) Spółce z ograniczona odpowiedzialnością z siedzibą w P., domagając się zasądzenia kwoty 150 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 listopada 2021 r. Uzasadniając powództwo oświadczył, że na skutek działalności zakładu górniczego pozwanej doszło do uszkodzenia składników budowlanych jego nieruchomości w postaci wychylenia bryły budynku mieszkalnego od pionu, spękań i szczelin, zniekształceń stolarki, uszkodzenia garaży oraz ogrodzenia, powierzchni z kostki brukowej i deformacji terenu. Podali, że występowanie szkód zauważył w 2018 r. i zgłosił pozwanej konieczność jej likwidacji, co jednak nie nastąpiło.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. domagała się odrzucenia pozwu z uwagi na niewyczerpanie trybu postępowania ugodowego, ewentualnie oddalenia powództwa. Potwierdzając pozostawanie nieruchomości powoda w sferze negatywnych wpływów działalności górniczej oświadczyła, że wszczęła postępowanie ugodowe i dokonała pomiarów wychylenia budynku, po których powód przez 3,5 roku nie wskazał oczekiwanego sposobu naprawy, a wezwanie do zapłaty kwoty 150 000 zł wystosowane w dniu 13 października 2021 r. nie zostało poparte żadnymi wyliczeniami.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 1 lutego 2022 r sąd odmówił odrzucenia pozwu.

Z dniem 1 marca 2022 r. (...) SP. z o.o. uległa przekształceniu w (...) Spółkę Akcyjną w P..

W reakcji na opinię biegłej z zakresu budownictwa powołanej w celu wyliczenia sposobu i kosztów naprawy powód w dniu 26 stycznia 2024 r. rozszerzył powództwo do kwoty 582 287,39 zł odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 150 000 zł od dnia 16 listopada 2021 r.

- 432 287,39 zł od dnia 29 czerwca 2023 r.

Powód uzasadnił dokonaną zmianę tym, że wyliczona przez biegłą wartość odtworzeniowa budynku mieszkalnego według stanu faktycznego sprzed powstania szkody w 2018 r. wynosiłaby 397 799,64 zł brutto, obsługa techniczna 58 896,45 zł, remont garażu – 5 397,26 zł, remont ogrodzenia 1 177,92 zł, remont nawierzchni 19 481,43 zł, a koszt rozbiórki budynku wyniósłby 99 534,69 zł.

W odpowiedzi na rozszerzenie powództwa pozwana domagała się jego oddalenia podtrzymując zarzuty wobec opinii biegłej, w tym szczególnie kwestionując, aby wyliczone przez biegłą koszty obsługi technicznej i rozbiórki budynku stanowiły elementy szkody powoda. Zwracała też uwagę na niecelowość naprawy garażu, ogrodzenia i nawierzchni w kontekście braku możliwości naprawy budynku mieszkalnego .

Stan faktyczny

M. M. od 1996 r. jest właścicielem nieruchomości położonej w B., dla której SR w Bytomiu prowadzi Księgę Wieczystą nr (...). Nieruchomość ta zabudowana była domem mieszkalnym przy ul. (...), w którym powód z rodziną zamieszkali po zakupie i mieszkają do chwili obecnej.

W 2017 r. powód zaczął odczuwać wychylenie budynku w kierunku zachodnim i postępujące deformacje terenu nieruchomości. W dniu 9 lutego 2018 r. powód złożył do pozwanej wniosek o wykonanie ekspertyzy i naprawę szkód górniczych. Pozwana zleciła wykonanie ekspertyzy geologicznej i po dokonaniu oględzin nieruchomości w marcu 2018 r. uznała związek przyczynowy występujących szkód z działalnością eksploatacyjną prowadzoną przez należący do niej zakład (...). W toku oględzin potwierdzono min. widoczny znaczy przechył podłóg oraz całej bryły budynku, uszkodzenia, garażu, nawierzchni i ogrodzenia. Pozwana zobowiązała się do dokonania pomiarów wychylenia, po czym miało nastąpić sprecyzowanie roszczenia przez powoda i ustalenie sposobu oraz formy naprawy szkód.

Wobec braku działania ze strony pozwanej, powód w dniu 13 października 2021 r. wystosował wezwanie do zapłaty kwoty 150 000 zł tytułem odszkodowania. W odpowiedzi pozwana ograniczyła się do żądania przedstawienia dokumentacji kosztorysowej potwierdzającej zasadność żądanej kwoty.

okoliczności niesporne

Budynek mieszkalny na nieruchomości powoda nie nadaje się do naprawy. Występujące w nim wychylenia są zróżnicowane, a najwyższe wartości przekraczają 20‰. Zróżnicowanie pomiarów wychylenia wynika z przełamania bryły budynku na skutek działalności eksploatacyjnej, co wyklucza możliwość rektyfikacji. Zróżnicowane wychylenie w ramach bryły budynku doprowadziło do utraty stabilności i ugięcia stropów, co obciąża konstrukcję poza granice nośności i nie kwalifikuje budynku do dalszego zamieszkiwania. Wartość odtworzeniowa budynku mieszkalnego powoda według stanu faktycznego sprzed powstania szkody w 2018 r. wynosiłaby 397 799,64 zł, obsługa techniczna procesu odtworzeniowego 73 275,18 zł, remont garażu – 5 397,55 zł, remont ogrodzenia 1 173 zł, remont nawierzchni 19 481,43 zł - czyli łącznie 497 126,80 zł brutto. Koszt rozbiórki budynku wyniósłby 99 534,69 zł brutto. Łączna wartość odszkodowania w oparciu o wskaźniki cenowe za 1 kwartał 2023 r. wyniosłaby 596 661,49 zł.

opinia biegłej z zakresu budownictwa R. Ż. – k. 83-158, 192-206 i zapis rozprawy z dnia 5 kwietnia 2024 r.

Ustaleń w zakresie stanu faktycznego przyjętego za podstawę przeprowadzonych rozważań sąd dokonał kierując się dyrektywami wynikającymi z art. 233 § 1 k.p.c. Wykorzystane przez sąd dokumenty nie były na żadnym etapie przedmiotem kwestionowania i mogły stanowić podstawę do dokonywania ustaleń w oparciu o ich treść. Zeznania powoda potwierdziły okoliczności oraz czas ujawnienia szkody i były zbieżne z treścią dokumentów oraz opinią biegłej. Dla ustalenia charakteru uszkodzeń składników nieruchomości i ustalenia optymalnego sposobu naprawy szkody kluczowe znaczenie miała opinia biegłej R. Ż., posiadającej specjalizację w zakresie budownictwa na terenach górniczych. Jej opinia została, uzupełniona pisemnymi, a także ustnymi wyjaśnieniami, wobec zawartych w niej jasnych i logicznych, a przede wszystkim stanowczych wniosków, wyprowadzonych z analizy całokształtu okoliczności sprawy zasługiwała na pełną aprobatę. W opinii tej nie sposób doszukać się jakichkolwiek nieścisłości, jest ona wynikiem wnikliwego przeanalizowania danych i pomiarów zebranych z udziałem geodety w czasie osobistych oględzin nieruchomości oraz niepodważalnego doświadczenia zawodowego biegłej, która od wielu lat specjalizuje się w swojej dziedzinie jako praktyk i znawczyni najnowszych opracowań naukowych. Zauważyć należy, że biegła dokonała pełnej inwentaryzacji uszkodzeń i dokonała szczegółowej wyceny kosztów naprawy wszystkich uszkodzeń spowodowanych ruchem zakładu górniczego. Precyzyjnie wyjaśniła, dlaczego budynek nie nadaje się do naprawy. W swoich wyjaśnieniach, zwłaszcza zaprezentowanych na rozprawie, biegła udzieliła wyczerpującej i jednoznacznej odpowiedzi na wszystkie zgłaszane przez pozwaną zarzuty. Wyjaśnienia udzielone przez biegłą skutkowały gołosłownym oświadczeniem pozwanej o podtrzymywaniu zastrzeżeń, bez wskazania jakiejkolwiek argumentacji. Natomiast dla sądu rzetelne i kompletne wyjaśnienia biegłej stanowiły asumpt do wykorzystania tej opinii w ramach czynionych ustaleń i podejmowanych rozstrzygnięć. W judykaturze wielokrotnie podkreślano, że sąd nie ma obowiązku zmuszania biegłego do udzielania kolejnych wyjaśnień w ramach ponawianych zarzutów przez niezadowolone strony, a tym bardziej przeprowadzania dowodu z opinii kolejnego biegłego z tej przyczyny, że dotychczasowa opinia była dla strony niekorzystna oraz gdy strona nie zgadza się z wnioskami opinii już wydanej w sprawie i nie uznaje argumentacji biegłego co do podnoszonych przez nią zarzutów /vide np. wyrok Sądu Najwyższego z dn. 21 maja 2014 r. sygn. II CSK 441/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dn. 8 maja 2014 r. sygn. I ACa 1178/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dn. 23 kwietnia 2014 r. sygn. I ACa 71/14/. Opinia biegłej R. Ż., uzupełniona jej wyczerpującymi wyjaśnieniami, nie zawiera żadnych istotnych luk, odpowiada w koniecznym zakresie na postawione pytania tezy dowodowej, jest jasna, zrozumiała i należycie uzasadniona. Nie było zatem podstaw do dyskwalifikacji opinii tej biegłej i dlatego wniosek pozwanej o przeprowadzenie dowodu z udziałem innego biegłego sąd pominął na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c., jako zmierzający do zbędnego przedłużenia postępowania.

Sąd zważył

W niniejszej sprawie poza sporem jest sama zasada odpowiedzialności pozwanej Spółki. Działalność generującą szkody na nieruchomości stanowiącej własność powódki prowadził bowiem należący do niej zakład górniczy. Podstawę odpowiedzialności pozwanej stanowi zatem art. 146 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. prawo geologiczne i górnicze /t.jedn. Dz.U. 2023 poz. 633/. Samo to, w świetle art. 144 ust. 1 w zw. z art. 146 ust. 1 powołanej ustawy (dalej – upgg) uprawniało powoda do żądania naprawienia wyrządzonej szkody.

Zarzut pozwanej dotyczący braku wyczerpania trybu ugodowego i tym samym przedwczesności powództwa jest kuriozalny. Powód zgłosił szkodę, a pozwana zamiast przeprowadzić jej likwidację przyjęła, że to poszkodowany ma przedstawić kosztorysy, wyliczenia i sam określić metodę naprawy (!). Takie przerzucanie obowiązków w ramach procesu likwidacyjnego jest nieuprawnione, zaprzecza bowiem istocie postępowania i wynika z pomylenia ról w procesie likwidacyjnym.

Szkoda powoda obejmuje wartość odtworzeniową budynku, przy czym biegła wyjaśniła, że na proces odtworzeniowy składają się koszty robocizny i materiałów, które – w ocenie – sądu muszą uwzględnić stopień amortyzacji, ale także pozostałe koszty procesu odtworzeniowego, które byłyby konieczne do poniesienia (koszty administracyjne, nadzoru, geodety, energii itd.), a które biegła szczegółowo skatalogowała i wyceniła w ramach opinii. W kontekście opinii biegłej także jako oczywiste jawią się koszty rozbiórki budynku, wobec stwierdzonego przez biegłą, nie tylko braku możliwości naprawy, ale i dalszego zamieszkiwania wobec nieusuwalnego zagrożenia dla zdrowia i życia mieszkańców. Równie zaskakujący jest zarzut nieracjonalności naprawy garażu, ogrodzenia i nawierzchni. Nieruchomość jest górniczo uspokojona i nie ma przeszkód, aby w miejsce rozebranego budynku powód mógł wykorzystać ją na cele mieszkalne. Oczywiście, jeśli pozwana wyrazi taką wolę, to może zaproponować powodowi wyższe świadczenie, odpowiadające wartości odtworzeniowej pozostałych składników nieruchomości, zamiast finansować niższe koszty ich remontu.

Wobec powyższego sąd uwzględnił powództwo w praktycznie w całości, albowiem żądana przez powoda kwota mieści się w granicach kosztów wyliczonych przez biegłą. Jedyna korekta dotyczyła terminu żądanych odsetek, które zostały przyznane od momentu sporządzenia pierwotnej opinii ustalającej aktualną wartość odszkodowania, a od kwoty rozszerzonego powództwa od daty wskazanej przez powoda, przypadającej po dacie wyceny wartości szkody. Rolą odsetek w tym przypadku jest utrzymanie wartości świadczenia w czasie, zatem nie było podstaw do ich zasądzenia za okres poprzedzający datę aktualnej wyceny szkody w opinii (wg wskaźników cenotwórczych za I kwartał 2023 r./. W judykaturze powszechnie przyjmuje się, że zwaloryzowanie dochodzonego świadczenia w toku procesu w oparciu o aktualne wskaźniki cenotwórcze, czyni niezasadnym roszczenie o odsetki za okres poprzedzający taką waloryzację, albowiem pozwana nie mogła być w zwłoce w spełnieniu zwaloryzowanego świadczenia w okresie poprzedzającym waloryzację. Stąd powództwo o odsetki za okres wcześniejszy sąd oddalił.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania pomiędzy stronami znajduje uzasadnienie w treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 100 k.p.c., odwołujących się do zasad kosztów celowych i odpowiedzialności za wynik postępowania. Powód wygrał spór co do zasady, a co do wysokości praktycznie w całości (za wyjątkiem części należności ubocznych). To uzasadnia obciążenie pozwanej obowiązkiem zwrotu powodowi całości poniesionych kosztów, które sprowadzały się do wynagrodzenia pełnomocnika w stawce minimalnej 10 800 zł.

O należnych Skarbowi Państwa kosztach w łącznym wymiarze 29 589,74 zł, wynikających z obowiązku pokrycia tymczasowo skredytowanych wydatków na poczet opłaty sądowej obliczonej od ostatecznej wartości przedmiotu sporu - 29 115 zł oraz na uzupełniającą, ostatnią opinię biegłej przedstawioną na rozprawie, której koszt nie znalazł pokrycia w uiszczonych przez pozwaną zaliczkach (w łącznym wymiarze 8 412,42 zł, które w całości spożytkowano na pokrycie dotychczasowego wynagrodzenia biegłej) - tj. 474,74 zł wydatkowane ze środków SP, sąd rozstrzygnął na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1144) i nakazał ich pobranie od pozwanej Spółki.

SSO Piotr Suchecki