Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2025 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Andrzej Kieć
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Julia Piątek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 maja 2025 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa W. G. (1) (G.), A. S. (1)

przeciwko (...) z siedzibą w B.

o naprawienie szkody

1.  zasądza od pozwanej (...) z siedzibą w B. na rzecz powoda W. G. (1) (G.) kwotę 523.569,31 zł (pięćset dwadzieścia trzy tysiące pięćset sześćdziesiąt dziewięć 31/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób:

– od kwoty 30.000 zł (trzydzieści tysięcy) od dnia 15 lipca 2022 roku do dnia 10 września 2024 roku,

– od kwoty 523.569,31 zł (pięćset dwadzieścia trzy tysiące pięćset sześćdziesiąt dziewięć 31/100) od dnia 17 września 2024 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej (...) z siedzibą w B. na rzecz powódki A. S. (1) kwotę 174.523,10 zł (sto siedemdziesiąt cztery tysiące pięćset dwadzieścia trzy 10/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób:

– od kwoty 10.000 zł (dziesięć tysięcy) od dnia 15 lipca 2022 roku do dnia 1 kwietnia 2025 roku,

– od kwoty 174.523,10 zł sto siedemdziesiąt cztery tysiące pięćset dwadzieścia trzy 10/100) od dnia 1 kwietnia 2025 roku do dnia zapłaty;

3.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

4.  zasądza od pozwanej na rzecz powodów kwotę 3.600 zł (trzy tysiące sześćset) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

5.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego
w Gliwicach kwotę 42.365,75 zł (czterdzieści dwa tysiące trzysta sześćdziesiąt pięć 75/100) tytułem kosztów sądowych.

SSO Andrzej Kieć

Sygn. akt I Cgg 65/24

UZASADNIENIE

Powodowie A. S. (1) oraz W. G. (1) wnieśli ostatecznie – po modyfikacji dokonanej pismem z dnia 1.04.2025r (k.395) - o zasądzenie od pozwanej (...) z siedzibą w B. kwot:

- na rzecz A. S. (1) 174.523,11 zł tytułem odszkodowania za szkodę spowodowaną ruchem zakładu górniczego w nieruchomości położonej w R. przy ul. (...) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 10 000 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia modyfikacji żądania (1 kwietnia 2025) oraz od kwoty 174.523,11 zł od dnia modyfikacji żądania do dnia zapłaty oraz kwotę 250 zł tytułem odszkodowania za szkodę spowodowaną ruchem zakładu górniczego w postaci utraty wartości nieruchomości w związku z jej pochyleniem z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia modyfikacji żądania do dnia zapłaty,

- na rzecz W. G. (1) kwoty 523.596,31 zł tytułem odszkodowania za szkodę spowodowaną ruchem zakładu górniczego w nieruchomości położonej w R. przy ul. (...) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 30 000 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia modyfikacji żądania dokonanej pismem z 10 września 2024 roku oraz od kwoty 523.596,31 zł od dnia dokonania modyfikacji dokonanej pismem z 10 września 2024 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 750 zł tytułem odszkodowania za szkodę spowodowaną ruchem zakładu górniczego w postaci utraty wartości nieruchomości w związku z jej pochyleniem z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia modyfikacji żądania dokonanej pismem z 10 września 2024 roku do dnia zapłaty,

ewentualnie:

- o zasądzenie na rzecz A. S. (1) kwoty 28.621,78 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 10 000 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia ostatecznej modyfikacji (1 kwietnia 2025) oraz od kwoty 28.621,78 od dnia następnego po dniu modyfikacji do dnia zapłaty oraz kwoty 43 630,78 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia następnego po dniu ostatecznej modyfikacji (2 kwietnia 2025) do dnia zapłaty;

- o zasądzenie na rzecz W. G. (1) kwoty 85.865,33 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 30 000 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia 1 kwietnia 2025 oraz od kwoty 85.865,33 zł od dnia 2 kwietnia 2025 do dnia zapłaty oraz kwoty 130.892,33 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 1000 zł od dnia następującego po dniu modyfikacji z 10 września 2024 do dnia 1 kwietnia 2025 oraz od kwoty 130.892,33 zł od dnia 2 kwietnia 2025 do dnia zapłaty.

Nadto wnieśli o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazali, iż żądanych roszczeń dochodzą w związku ze szkodami w stanowiącej ich własność nieruchomości położonej w R. przy ul. (...) wyrządzonymi przez ruch zakładu górniczego pozwanej (wychylenie budynku, spękania ścian). Przed wniesieniem pozwu powodowie bezskutecznie dążyli do pozasądowego rozstrzygnięcia sporu. Ostateczne żądanie jest wynikiem wniosków płynących z opinii biegłego ds. budownictwa P. Z., z której dowód dopuszczono oraz przeprowadzono w toku postępowania. Żądanie ewentualne stanowi wysokość odszkodowania w wysokości kosztów robót remontowych oraz utraty wartości budynku mieszkalnego ze względu na wychylenie od pionu.

Pozwana w odpowiedzi wniosła o oddalenie powództwa oraz obciążenie powodów kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazała, że co do zasady nie kwestionuje odziaływania wpływów eksploatacji górniczej na nieruchomość powodów, zakwestionowała jednak roszczenie co do wysokości i co do sposobu naprawienia szkody; w sytuacji zasądzenia odszkodowania winno ono wynosić maksymalnie 106.006,57 zł + VAT z tytułu kosztów remontu oraz 174.523,10 zł z tytułu utraty wartości budynku. Z ostrożności procesowej pozwana zakwestionowała zasadność żądania odsetek od dnia wytoczenia powództwa wskazując, iż winny one być ewentualnie zasądzone od dnia wyrokowania albo sporządzenia opinii przez biegłego.

Sąd ustalił:

Powodowie są współwłaścicielami nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym położonej w R. – B. przy ulicy (...), dla której tamtejszy Sąd Rejonowy prowadzi księgę (...). Budynek jest położony w zabudowie szeregowej. W księdze wieczystej jako właścicielka jest wpisana B. G. która zmarła, a po której spadek nabyli na mocy ustawy powód W. G. (1) oraz powódka A. G. (po mężu S.). Obecnie W. G. (1) jest właścicielem nieruchomości w ¾ zaś A. S. (1) w ¼. (wydruk z księgi wieczystej k. 17 - 18, odpis aktu małżeństwa k. 10, postanowienie SR Ruda Śląska k. 9; )

Pismem z 12 października 2020 roku powód W. G. (1) zgłosił w (...) wniosek o naprawienie szkód górniczych w obiektach budowlanych wskazując, iż wiedzę o nich powziął w 2017 roku oraz podając takie szkody jak pęknięcia i szczeliny tarasu oraz schodów ogrodowych; rozregulowane drzwi wejściowe (zaszła konieczność wymiany); brak odpływu wody (zaszła konieczność przebudowy układu rynnowego); niedrożność dylatacji, rozszczelnienie łączeń płyt w budynku (wniosek k. 11). W dniu 9 września 2024 roku powodowie zgłosili uzupełniająco szkodę w postaci utraty wartości budynku ze względu na jego wychylenie (wniosek k. 286).

Ze sporządzonej na zlecenie Sądu opinii biegłego P. Z. wynika, iż budynek mieszkalny wraz z przyległym wokół niego terenem są utrzymane w prawidłowym stanie technicznym. Budynek jest wychylony w kierunku południowo – zachodnim; nadto ujawniono pionowe podłużne pęknięcie w narożu ścian o długości 2,5 m powstałe wskutek eksploatacji górniczej; w ocenie biegłego wyżej wskazane uszkodzenia należy traktować jako wady istotne. Budynek jest generalnie wychylony w kierunku południowo – zachodnim; jego maksymalne wychylenie wynosi 25 mm na długości 100 cm (2,5%) co oznacza, iż stopień uciążliwości z jego korzystania należy określić jako duży. Naprawa szkody poprzez rektyfikację budynku mieszkalnego z technicznego punktu widzenia (tj. z uwagi na to, iż jest on jednym z segmentów połączonych ze sobą w zabudowie szeregowej) jest niemożliwa do wykonania albowiem w przypadku zabudowy szeregowej nie jest możliwe przeprowadzenie rektyfikacji tylko dla jednego segmentu. Naprawa szkody może polegać na częściowym poziomowaniu posadzek w celu złagodzenia przechylenia podłóg (bez całkowitego poziomowania); nadto w celu zwiększenia tolerancji wysokości pomieszczeń po wykonaniu częściowego poziomowania podłóg należy dodatkowo rozebrać (skuć) tzw. jastrych tj. podkład betonowy znajdujący się pod warstwą posadzki. W pozostałej części zaś może polegać na wypłacie odszkodowania pieniężnego za utratę wartości budynku na skutek wychylenia. Przeprowadzenie powyższych prac nie spowoduje zmniejszenia wysokości pomieszczeń do wartości niezgodnych z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Koszt remontu szkód górniczych wynosi 114.487,10 zł brutto. Przeprowadzony remont nie doprowadzi do pełnego usunięcia szkód; pozwoli jednak częściowo zniwelować odczuwalny przechył. Wysokość odszkodowania za utratę wartości budynku z uwagi na jego wychylenie wynosi 174.523,10 zł. Wartość odtworzeniowa budynku z uwzględnieniem stopnia zużycia technicznego wynosi 698.092,41 zł.

(opinia biegłego z zakresu budownictwa P. Z. k. 64 – 210; opinia uzupełniająca k. 247 – 252, 360 - 361)

Powyższe ustalenia faktyczne poczyniono na podstawie dokumentów wyraźnie wymienionych, które podlegały zaliczeniu w poczet materiału dowodowego na zasadzie art. 243 ² Kodeksu postępowania cywilnego. Żaden z dokumentów nie został skutecznie zakwestionowany pod względem swojej prawdziwości oraz autentyczności. Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miały opinia biegłego z zakresu budownictwa P. Z.. Opinia ta została sporządzona przez osobę dysponującą specjalistyczną wiedzą, z wykorzystaniem tej wiedzy. W ocenie Sądu w sposób wyczerpująca odpowiadała ona na zadawane przez Sąd pytania, ich treść była spójna, logiczna, płynące z niej wnioski wzajemnie się potwierdzały oraz uzupełniały. Z powyższych względów Sąd ostatecznie przyjął wnioski płynące z tej opinii jako podstawę rozstrzygnięcia. Pominięciu podlegał wniosek o dowód z opinii innego biegłego. Materiał zgromadzony dotychczas był wystarczający do wydania rozstrzygnięcia. Uwzględnienie wniosku w ocenie Sądu nie wnosiłoby do sprawy nowych istotnych faktów a spowodowałoby zbędną zwłokę w postępowaniu.

Sąd zważył:

Roszczenia powodów sąd uznał za zasadne.

Z uwagi na datę ujawnienia się szkód (2017) do ich naprawy stosuje się przepisy Prawa geologicznego i górniczego z 2011 roku. Zgodnie z art. 145 tej ustawy jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do naprawiania szkód, o których mowa w art. 144 ust. 1 i 2 (spowodowane ruchem zakładu górniczego), stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Pozwana odpowiada zatem na zasadzie ryzyka (art. 435 kc w zw. z art. 145 prgg z 2011 roku) tj. niezależnie od winy oraz za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361 par. 1 kc w zw. z art. 145 prgg). W myśl art. 363 par. 1 K.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Nie budziło wątpliwości, iż zachodzą przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej – na nieruchomości powodów występują szkody i są one spowodowane działalnością górniczą pozwanej. To ruch zakładu górniczego spowodował główną szkodę jaką jest wychylenie budynku mieszkalnego od pionu.

Sporny był sposób naprawy szkody i wysokość należnego odszkodowania. Ruch zakładu górniczego spowodował główną szkodę jaką jest wychylenie budynku od pionu. Jak wskazał biegły, budynek nie nadaje się do rektyfikacji z przyczyn technicznych albowiem w przypadku zabudowy szeregowej nie jest możliwe przeprowadzenie rektyfikacji tylko dla jednego segmentu. W ocenie biegłego prace naprawcze mogą polegać na częściowym poziomowaniu posadzek w celu złagodzenia przechylenia podłóg (bez całkowitego poziomowania). Przeprowadzony remont nie doprowadzi do pełnego usunięcia szkód; pozwoli jednak częściowo zniwelować odczuwalny przechył. W pozostałej części zaś w ocenie biegłego naprawa szkody może polegać na wypłacie odszkodowania pieniężnego za utratę wartości budynku na skutek wychylenia.

Sąd w zakresie sposobu naprawienia szkody nie podzielił wyżej wskazanego stanowiska biegłego; sąd podzielił natomiast zdanie powodów, iż częściowe zniwelowanie odczuwalnego przechyłu budynku (przez częściowe poziomowanie posadzek), nie doprowadzi do pełnego naprawienia szkody. Przeprowadzenie prac remontowych wskazanych przez biegłego nie doprowadzi do usunięcia wszelkich szkód w budynku pochodzenia górniczego. Przede wszystkim, pomimo poziomowania posadzek, budynek nadal pozostanie wychylony. Budynek powodów nie nadaje się do rektyfikacji z przyczyn technicznych albowiem w przypadku zabudowy szeregowej nie jest możliwe przeprowadzenie rektyfikacji tylko dla jednego segmentu. W tej sytuacji, naprawa szkody winna polegać na zasądzeniu odszkodowania odpowiadającego wartości technicznej budynku (wartością odtworzeniowej pomniejszonej o stopień zużycia naturalnego), wyliczonej przez biegłego. Wartość techniczną budynku biegły wyliczył na kwotę 698.092,41 zł i kwota ta stanowi szkodę powodów.

Strona powodowa ostatecznie domagała się zasądzenia kwoty łącznie 698.092,41 zł wraz z wyszczególnionymi odsetkami. Z powyższych względów należało zasądzić tą kwotę na rzecz powodów, tytułem naprawienia szkody, z uwzględnieniem udziałów w nieruchomości każdego z powodów (3/4 w przypadku powoda W. G., ¼ w przypadku powódkiA. s.).

Z tego względu na rzecz powoda W. G. zasądzono ¾ wyżej wskazanej kwoty tj. 523.569,31 zł, zaś na rzecz A. S. ¼ tj. 174.523,10 zł.

Oddaleniu podlegało powództwo główne w pozostałym zakresie. Powód W. G. żądał zasądzenia kwoty 523.596,31 zł, gdy wartość jego szkody wynosiła 523.569,31 zł. W zakresie żądania odszkodowania z tytułu utraty wartości nieruchomości na skutek wychylenia spowodowanego działalnością górniczą roszczenia obu powodów były niezasadne. Zasądzenie odszkodowania w wysokości wartości technicznej budynku naprawia w pełni szkodę; brak jest w tej sytuacji podstaw do zasądzenia odszkodowania z tytułu utraty wartości budynku.

Strona powodowa nie wzywała pozwanej do zapłaty a zatem sam pozew należało potraktować jako wezwanie do zapłaty. Z tego względu Sąd zasądził odsetki od pierwotnie żądanej w pozwie przez powoda W. G. kwoty 30.000 zł a przez powódkę A. S. kwoty 10.000 zł od dnia następującego po dniu doręczenia odpisu pozwu (14 lipca 2022 roku – k.25) tj. od dnia 15 lipca 2022r. - do dnia odpowiednio 10 września 2024 roku (W. G.) oraz 1 kwietnia 2025 (A. S.) tj. do dnia modyfikacji żądania powoda W. G. dokonanej pismem z 10 września 2024 oraz modyfikacji żądania powódki A. S. dokonanej pismem z 1 kwietnia 2025 roku. Z kolei odsetki od ostatecznie zasądzonych kwot zasądzono w przypadku powoda W. G. od dnia następnego po doręczeniu pozwanej odpisu pisma z 10 września 2024 roku modyfikującego żądanie, co miało miejsce 16 września 2024 roku tj. od 17 września 2024 roku do dnia zapłaty; zaś w przypadku powódki A. S. od dnia 1 kwietnia 2025 roku. Roszczenie powódki było wymagalne w tym zakresie od dnia następnego po doręczeniu pozwanej odpisu pisma z 10 września 2024 roku modyfikującego żądanie. Żądanie odsetkowe w uwzględnionym było zasadne; pozwana mając możliwość oceny roszczenia i nie spełniając go popadła w zwłokę. Brak zasądzenia odsetek byłby dla poszkodowanego powoda krzywdzący i w nieusprawiedliwiony sposób premiowałby bezczynność pozwanej w spełnieniu świadczenia.

W pozostałym zakresie powództwo co do odsetek jako niezasadne podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 kpc zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności za wynik procesu albowiem pozwana przegrała proces w całości. Na zasądzone koszty składają się koszty zastępstwa procesowego 3600 zł wg par. 2 pkt 5 w zw. z par. 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się nakazu zapłaty do dnia zapłaty – zgodnie z art. 98 par. 1 ¹ kpc.

Nieuiszczone koszty sądowe nakazano pobrać na zasadzie art. 113 ust. 1 uoksc w zw. z art. 98 kpc. Na nieuiszczone koszty sądowe składa się opłata od ostatecznie dochodzonego roszczenia, od uiszczenia której powodowie byli zwolnieni z mocy ustawy (34905 zł) oraz wydatki na opinie biegłych przyznane postanowieniami z 28 sierpnia 2023 roku (6314,46 zł), z 13 maja 2024 roku (922,14 zł); z 18 września 2024 roku (224,15 zł) i wypłacone z sum budżetowych Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej – łącznie 42365,75 zł.

SSO Andrzej Kieć