Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 sierpnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Tadeusz Trojanowski
Protokolant:	stażysta Monika Atałap

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2024 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa E. S., M. W.

przeciwko (...) z siedzibą w B.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki M. W. kwotę 301 474,14 (trzysta jeden tysięcy czterysta siedemdziesiąt cztery 14/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób:

a)  od kwoty 15 000 (piętnaście tysięcy) złotych od dnia 22 grudnia 2020 r. do dnia 15 grudnia 2022 r. ;

b)  od kwoty 16 000 (szesnaście tysięcy) złotych od dnia 16 grudnia 2022 r. do dnia 15 maja 2024 r.;

c)  od kwoty 301 474,14 (trzysta jeden tysięcy czterysta siedemdziesiąt cztery 14/100) złotych od dnia 16 maja 2024 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda E. S. kwotę 301 474,14 (trzysta jeden tysięcy czterysta siedemdziesiąt cztery 14/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób:

a)  od kwoty 15 000 (piętnaście tysięcy) złotych od dnia 22 grudnia 2020 r. do dnia 15 grudnia 2022 r.;

b)  od kwoty 16 000 (szesnaście tysięcy) złotych od dnia 16 grudnia 2022 r. do dnia 15 maja 2024 r.;

c)  od kwoty 301 474,14 (trzysta jeden tysięcy czterysta siedemdziesiąt cztery 14/100) złotych od dnia 16 maja 2024 r. do dnia zapłaty;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki M. W. kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku;

4.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda E. S. kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku;

5.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 27 560,63 (dwadzieścia siedem tysięcy pięćset sześćdziesiąt 63/100) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSO Tadeusz Trojanowski

Sygn. akt I Cgg 30/24

UZASADNIENIE

Powodowie M. W. i E. S. wnieśli ostatecznie o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej (...) z siedzibą w B. po 301474,14 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 15 000 zł od dnia wytoczenia powództwa (22 grudnia 2020 r.) do dnia modyfikacji dokonanej pismem z 12 grudnia 2022 roku (15 grudnia 2022); od kwoty 16 000 zł od dnia następującego po dniu modyfikacji (16 grudnia 2022) do dnia ostatecznej modyfikacji (15 maja 2024 roku) oraz od kwoty 301474,14 zł od dnia następnego po dniu ostatecznej modyfikacji roszczenia (16 maja 2024 roku) do dnia zapłaty oraz obciążenie pozwanej kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazali, iż wyżej opisanych roszczeń dochodzą w związku ze szkodami na stanowiącej ich własność nieruchomości położonej w R. przy ulicy (...) spowodowanej ruchem zakładu górniczego pozwanej. Główną szkodą jest wychylenie budynku mieszkalnego od pionu; nadto występują inne uszkodzenia zarówno w budynku mieszkalnym a nadto uszkodzenia w garażu oraz otoczeniu (terenach zielonych, nawierzchni z kostki, brama i furtka, ogrodzenie). Przed wniesieniem pozwu powodowie bezskutecznie dążyli do pozasądowego rozstrzygnięcia sporu.

Pozwana, którym początkowo była (...) spółka akcyjna z siedzibą w K. w odpowiedzi wniosła o oddalenie powództwa oraz obciążenie powodów kosztami postępowania. W uzasadnieniu podniesiono zarzut braku związku przyczynowego pomiędzy szkodami a eksploatacją górniczą oraz zarzut przedawnienia. W toku postępowania w miejsce pozwanego wstąpiła (...) z siedzibą w B. która podtrzymała stanowisko pierwotnego pozwanego. Na wypadek uwzględnienia powództwa w jakimkolwiek zakresie wniosła o zasądzenie odsetek od dnia wyrokowania.

Sąd ustalił:

Powodowie są współwłaścicielami w częściach ułamkowych po ½ nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym położonej w R. przy ulicy (...) dla której Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej prowadzi księgę wieczystą (...). W budynku są wydzielone stanowiące odrębny przedmiot własności lokale mieszkalne stanowiące własność każdego z powodów; dla lokali tych Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej prowadzi księgi wieczyste (...) (M. W. na piętrze) oraz (...) (E. S. na parterze) (wydruki z księgi wieczystej k. 6 - 22)

Pismem z 3 sierpnia 2020 roku powodowie zgłosili wniosek o naprawienie szkód w wyżej opisanych składnikach majątkowych o których powzięli wiedzę w roku 2017. Do szkód zaliczyli wychylenie budynku mieszkalnego od pionu a nadto pęknięcia tynków, progu wejściowego; deformacja rury spustowej; pęknięcia murka osłonowego tarasu na parterze oddylatowanie dobudówki od budynku; nadto pęknięcia, zawilgocenia, deformacje w piwnicy; pęknięcia i zalania na parterze; zarysowania, pęknięcia rozszczelnienie zadaszenia, obrysowania i wykruszenia , uszkodzenie izolacji na piętrze (salon, łazienka, taras) skutkujące zalewaniami. Nadto wskazano wychylenie garażu od pionu; pęknięcia ścian i tynków; wypiętrzenie progu; w otoczeniu: deformacje terenów zielonych, deformację oraz pęknięcia nawierzchni z kostki; silne wychylenie bramy i furtki, wychylenie ogrodzenia bocznego z przęseł stalowych oraz pęknięcia cokołu ogrodzenia; silne wychylenie , deformacje i pęknięcia ogrodzenia bocznego prefabrykowanego. Budynek był remontowany w latach 2014 – 2015 (dach). Szkody których naprawy domagają się powodowie w niniejszej sprawie zaczęły występować od roku 2017 roku; najpierw zaobserwowano uszkodzenia na zewnątrz (brama, furtka, przęsła płotu) następnie w garażu, potem w piwnicy i kotłowni w budynku mieszkalnym (wniosek k. 23; przesłuchanie stron k. 55 -56). W toku postępowania zgłoszono pęknięcie płytek w kuchni na piętrze (wniosek k. 175)

W przeszłości nieruchomość powodów była objęta szkodami górniczymi. Poprzednik prawny pozwanej oferował powodom zawarcie ugody polegającej na przywróceniu do stanu poprzedniego; do zawarcia ugody nie doszło (projekt ugody k. 34 - 35)

Ze sporządzonej na zlecenie Sądu opinii biegłej z zakresu sejsmologii górniczej, górnictwa i geologii dr hab. inż. K. S. wynika iż w rejonie nieruchomości powodów prowadzono eksploatację górniczą w latach 1976 – 2020 z przerwami i w związku z tym obszar ten podlegał bezpośrednim wpływom eksploatacji górniczej w okresach:

- 1980 – 1982 (pokłady (...)), 1988 – 1990 (pokład (...)) – w powyższych latach mogły powstać pierwsze szkody oraz wychylenie budynku mieszkalnego oraz garażu (III kategoria terenu);

- 2004 – 2008 (pokład (...) ściana (...) i (...); pokład (...) ściana (...) – wpływy II kategorii),

- 2012 – 2013 (pokład (...) ściana (...); III kategoria),

- 2014 – 2015 (pokład (...) ściana (...); wpływy II kategorii);

- 2015 – 2016 (pokład (...) ściana (...); wpływy II kategorii);

- 2019 – 2020 (pokład (...) ściana (...); wpływy I kategorii; uspokojenie terenu od tej eksploatacji prowadzonej do kwietnia 2019 roku na głębokość 608 ppt nastąpiło po upływie 12 miesięcy czyli około kwietnia 2020).

Zdaniem biegłej ponieważ ugoda dołączona do odpowiedzi na pozew nie została podpisana; szkody wyszczególnione w pozwie nie mogą być w całości skutkiem eksploatacji prowadzonej po eksploatacji której skutki stwierdzono ugodą w 2011 roku (pokład (...) ściana (...) - (...)). Nie występuje pośredni związek przyczynowy pomiędzy ruchem zakładu górniczego pozwanej(...)Wstrząsy górotworu w okresie 2015 – 2021 w rejonie nieruchomości spowodowały drgania gruntu o intensywności IGSIS w 0 stopniu (254 wstrząsy) oraz w I stopniu (1 wstrząs). Były to wstrząsy nieszkodliwe dla budynku ; nie spowodowały jego wychylenia. Nadto nieruchomość powodów nie była poddana innym wpływom eksploatacji górniczej typu aktywacja starych zrobów, zmiany stosunków wodnych, oddziaływania stref uskokowych, występowania zapadlisk; nie znajduje się ona w zasięgu wpływów eksploatacji górniczej prowadzonej przez inne zakłady górnicze (opinia biegłej K. S. k. 64 - 135)

Z kolei z opinii techniczno – budowlanej sporządzonej przez biegłego sądowego W. P. (1) wynika, iż budynek mieszkalny jest wychylony około 16 – 18 mm/m; jest to jego wada istotna przez co budynek ten wymaga rektyfikacji. Pozostałe uszkodzenia pochodzenia górniczego to: spękania murków osłonowych tarasu na parterze ok. 5,5 mb; odejście przydylatacyjne dobudówki od bryły budynku ok. 6 mb; spękania i zarysowania tynków dla wszystkich elewacji w ilości łącznej ok. 11,5 mb; pojedyncze pęknięcie progu z lastryko ok. 23 cm; pęknięcie murowe tarasu na I piętrze ok. 30 mb; liczne spękania i zarysowania ścian oraz sufitów ok. 43 mb; pojedyncze i wielokierunkowe widoczne spękania tynku zewnętrznego w przyziemiu fundamentowym ok. 1,8 mb; spękania i zarysowania ścian w salonie ok. 4 cm; zarysowania powierzchni płytek gresowych posadzkowych w kilku miejscach na tarasie I piętra o długości ok. 60 cm; widoczne pojedyncze pęknięcie stropu w piwnicy na długości ok. 4 mb; delikatne pęknięcie fugi w łazience ok. 40 cm. Za nie mające pochodzenia górniczego uznano: zacieki elewacyjne; uszkodzenia mechaniczne okładzin dla pomieszczeń wewnętrznych oraz zewnętrznych obiektu; zmurszałe tynki klasyczne przyziemia fundamentowego; odpadający tynk strukturalny w przyziemiu murowym na elewacji tylnej dobudówki; łuszcząca się farba elewacyjna; wadliwe podłączenie i usytuowanie deflektora spalin/wentylacji. Jako uszkodzenie częściowo mające swoje źródło w ruchu górniczym określono rozszczelnienie zadaszenia tarasu I piętra (częściowa wadliwość konstrukcyjna) Jako wysoce wątpliwe uszkodzenie pochodzenia górniczego wskazano brak pionowości rury spustowej. Nie jest celowa rektyfikacja oraz poziomowanie posadzek albowiem na skutek poziomowania wysokość pomieszczeń na poziomie parteru obniży się do poziomu 243 cm a zatem poniżej minimum określonym w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

Odnośnie garażu: stwierdzono jego zły stan techniczny, zagrażający zdrowiu i życiu jego użytkowników, nadający się jedynie do rozbiórki (biegły zakazał jego użytkowania). Garaż jest na tyle wychylony, iż jego naprawa jest nieopłacalna. Nadto ujawniono bardzo duże spękania ścian wraz z ubytkami murowymi dla wspólnej ściany z garażem wyburzonym w ilości ok. 9,5 mb; korozja elementów stężających bryłę garażową na poziomie ok. 40% przekrojów; pęknięte nadproże nad bramą garażową; wypiętrzenie progu wjazdowego do garażu ok. 6m2. Jako szkodę nie mającą pochodzenia górniczego określono zawilgocenie tynków zewnętrznych oraz wewnętrznych. W otoczeniu ujawniono bardzo duże i liczne wychylenia całości ogrodzenia posesji; bardzo duże wychylenie i deformacja bramy wjazdowej i furtki; wielomiejscowe deformacje nawierzchni brukowych wykonanych z kostki betonowej w ilości ok. 25% całości nawierzchni; lokalne zaniżenia i deformacje dla terenów zielonych w ilości ok. 10%. Koszt rektyfikacji budynku mieszkalnego określono na 478693,37 zł netto; koszt naprawienia ogrodzenia oraz nawierzchni 31207, 48 zł netto. Koszt odtworzenia budynku mieszkalnego określono na 931006,53 zł netto; koszt odtworzenia budynku garażowego to z kolei kwota 45418,67 zł netto zaś jego wartość techniczna (koszt naprawy) to 38678,24 zł . Łączny koszt naprawienia szkody wynosi 548579,09 zł netto tj. 602948,27 zł brutto (opinia biegłego W. P. k. 177 – 339; pisemne wyjaśnienia k. 359 – 361, 415 - 417)

Na żądanie pozwanej, prawidłowo zawiadomionej o terminie wizji lokalnej i na niej nieobecnej, opinia była przez biegłego wyjaśniana; w szczególności biegły uzasadnił w jaki sposób uzyskał wartość wychylenia budynku mieszkalnego 16 – 18 mm/m i dlaczego wahania w pomiarach są w realiach niniejszej sprawy nieistotne (k. 359 - 361). Pominięciu podlegał wniosek pozwanej o dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu miernictwa jako niecelowy, powodujący niepotrzebne przedłużenie postępowania oraz generujący znaczne jego koszty.

Sąd zważył:

Roszczenia powodów zasługiwały na uwzględnienie w całości. Sporne było zarówno związek przyczynowy pomiędzy eksploatacją górniczą a szkodami jak i wysokość należnego odszkodowania. Istnienie związku przyczynowego oraz wysokość należnego odszkodowania zostały ustalone w toku postępowania dowodowego. Z uwagi na datę ujawnienia się szkód do ich naprawy stosuje się przepisy Prawa geologicznego i górniczego z 2011 roku. Zgodnie z art. (...) tej ustawy jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do naprawiania szkód, o których mowa w art. 144 ust. 1 i 2 (spowodowane ruchem zakładu górniczego), stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Pozwana odpowiada zatem na zasadzie ryzyka (art. 435 kc w zw. z art. (...) prgg z 2011 roku) tj. niezależnie od winy oraz za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361 par. 1 kc w zw. z art. (...) prgg). W myśl art. 363 par. 1 K.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Sąd nie miał wątpliwości w chwili zamykania rozprawy, iż zachodzą przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej – na nieruchomości powodów są szkody i w zakresie ostatecznie objętym pozwem są one spowodowane działalnością górniczą pozwanej. To ruch zakładu górniczego spowodował główną szkodę jaką jest wychylenie budynku mieszkalnego od pionu oraz pozostałe szkody na innych składnikach majątkowych powodów szczegółowo wymienione w poprzedniej części uzasadnienia. Z uwagi na datę ujawnienia szkód (2017) oraz datę wniesienia pozwu (22 grudzień 2020 roku) za nietrafny należało uznać zarzut przedawnienia dochodzonych roszczeń.

Strona powodowa ostatecznie domagała się zasądzenia kwot po 301474,14 zł ze wskazanymi szczegółowo odsetkami. Roszczenie zostało sprecyzowane na podstawie opinii biegłego z zakresu budownictwa którą Sąd uznał za mogącą stanowić podstawę rozstrzygnięcia z przyczyn wskazanych wyżej. Sąd był zatem związany wyborem przez powodów dochodzonego roszczenia oraz granicami żądania; rozpoznając sprawę mógł się poruszać w granicach sporu zakreślonych przez stronę powodową. Miano nadto na uwadze wnioski płynące z opinii odnośnie nieopłacalności prostowania czy też niecelowości wypłaty odszkodowania za utratę wartości na skutek wychylenia.

Ostatecznie żądana kwota stanowi sumę kosztów brutto rektyfikacji oraz prac dodatkowych budynku mieszkalnego (516988,84 zł); wartości technicznej garażu (47574,23 zł); kosztów napraw nawierzchni utwardzonej oraz ogrodzenia (38385.20) łącznie 602948,27 zł. Z uwagi na stwierdzone w wyniku ruchu górniczego pozwanej wychylenie budynku oraz inne uszkodzenia na nieruchomości należało zasądzić od pozwanej na rzecz powodów żądanie ostatecznie przez nich sformułowane.

Zasądzono zatem ostatecznie żądane 602948,27 zł przy czym z uwagi na fakt, iż powodowie są współwłaścicielami nieruchomości w częściach ułamkowych po ½ kwotę tą zasądzono stosownie do posiadanego przez każdego z nich udziału tj. po 301474,14 zł. Kwoty te zasądzono z odsetkami jak w sformułowanym ostatecznie żądaniu tj. od kwoty 15 000 zł od dnia wytoczenia powództwa (22 grudnia 2020 r.) do dnia modyfikacji dokonanej pismem z 12 grudnia 2022 roku (15 grudnia 2022); od kwoty 16 000 zł od dnia następującego po dniu modyfikacji (16 grudnia 2022) do dnia ostatecznej modyfikacji (15 maja 2024 roku) oraz od kwoty 301474,14 zł od dnia następnego po dniu ostatecznej modyfikacji roszczenia (16 maja 2024 roku) do dnia zapłaty; dzień wniesienia powództwa oraz dni modyfikacji ustalono odpowiednio na podstawie akt oraz poprzez odebranie odpowiedniego oświadczenia od pełnomocnika strony powodowej.

Koszty procesu zasądzono na zasadzie art. 99 kpc w zw. z art. 98 kpc w całości wobec ostatecznego wyniku sprawy tj. przegranej pozwanego (par. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za radców prawnych – po 3600 zł) wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie z urzędu na zasadzie art. 98 par 1 ¹ kpc. Na nieuiszczone koszty sądowe składają się: opłata od zasądzonego roszczenia od której uiszczenia powodowie byli zwolnieni z mocy ustawy 15074 zł( opłatę naliczono w zaniżonej wysokości, w dniu 13 września 2024 roku wydano postanowienie w trybie art. 108 ¹ kpc); wydatków na opinie biegłych przyznane postanowieniami z 23 lutego 2022 roku (4435,55 zł), z 28 marca 2023 roku (7637,80 zł), 26 lutego 2024 roku (413,28 zł) i wypłacone z sum budżetowych Skarbu Państwa – łącznie 27560,63 zł.

SSO Tadeusz Trojanowski

.