Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 września 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Tadeusz Trojanowski
Protokolant:	sekretarz sądowy Małgorzata Bycka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 września 2024 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa Z. K., G. K.

przeciwko (...) z siedzibą w B.

o naprawienie szkody

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 800 730 (osiemset tysięcy siedemset trzydzieści) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi
od kwot:

a)  76 000 (siedemdziesiąt sześć tysięcy) złotych od dnia 21 lipca 2021 roku do dnia 10 kwietnia 2024 roku,

b)  800 730 (osiemset tysięcy siedemset trzydzieści) złotych od dnia
11 kwietnia 2024 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 5 400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku;

3.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego
w Gliwicach) kwotę 49 756,20 (czterdzieści dziewięć tysięcy siedemset pięćdziesiąt sześć i 20/100) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSO Tadeusz Trojanowski

Sygn. akt I Cgg 30/22

UZASADNIENIE

Powodowie G. i Z. K. wnieśli ostatecznie o zasądzenie od pozwanej (...) z siedzibą w B. kwoty 800 730 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 76 000 zł od dnia wytoczenia powództwa (21 lipca 2021 roku) do dnia modyfikacji stanowiska (10 kwietnia 2024 roku) oraz od kwoty 800 730 zł od dnia następnego po dniu modyfikacji stanowiska (11 kwietnia 2024 roku) do dnia zapłaty oraz obciążenie pozwanej kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazali, iż żądanych roszczeń dochodzą w związku z uszkodzeniami spowodowanymi ruchem zakładu górniczego pozwanej na stanowiącej ich własność nieruchomości położonej w R. przy ulicy (...) (budynek biurowy, warsztatowo – socjalno – mieszkalny; warsztatowy; otoczenie). Wszystkie budynki są wychylone od pionu; nadto ujawniono na zewnątrz jak i wewnątrz każdego z nich różnego rodzaju pęknięcia, zarysowania. Z kolei w otoczeniu na skutek ruchu zakładu górniczego występują problemy z odprowadzaniem ścieków. Ostatecznie sformułowane żądanie jest pochodną wniosków płynących z opinii biegłego tj. wyliczonych przez niego wartości odtworzeniowych składników budowlanych znajdujących się na nieruchomości powodów. Przed wniesieniem pozwu powodowie bezskutecznie dążyli do pozasądowego rozstrzygnięcia sporu.

Pierwotnie pozwana (...) S. A. (...) w odpowiedzi wniosła o oddalenie powództwa oraz obciążenie powodów kosztami postępowania. W uzasadnieniu zakwestionowała roszczenie co do wysokości. Z ostrożności procesowej na wypadek uwzględnienia powództwa w jakimkolwiek zakresie wniosła o zasądzenie odsetek od dnia następnego po dniu wyrokowania. W toku procesu w charakterze pozwanego do procesu w charakterze pozwanego wstąpiła (...) z siedzibą w B. która stanowisko to podtrzymała.

Sąd ustalił:

Powodowie są właścicielami nieruchomości położonej w R. przy ulicy (...) dla której tamtejszy Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą (...) (wydruk z księgi wieczystej k. 7 - 10).

Nieruchomość ta jest zabudowana budynkami: biurowym, warsztatowo – socjalno mieszkalnym (jedna hala warsztatowa), warsztatowym (dwie hale). Pismem z 21 stycznia 2021 roku powodowie zgłosili pierwotnemu pozwanemu(...) w R. uszkodzenia, o których wiedzę powzięli w 2017 roku. Wszystkie trzy budynki były wychylone od pionu; nadto zgłoszono różnego rodzaju zarysowania i pęknięcia zarówno na zewnątrz (ściany, elewacja) jak i wewnątrz każdego z budynków (płytki, tynki, ściany, sufity, nadproża, posadzki, fasety, stropy) oraz problemy z odprowadzaniem ścieków w otoczeniu; w związku z czym wnieśli o przeprowadzenie oględzin (korespondencja k. 11 - 14).

Ze sporządzonej na zlecenie Sądu opinii biegłego sądowego z zakresu miernictwa J. N. (1) wynika, iż na nieruchomość powodów oddziaływały eksploatacje prowadzone przez pozwanego do lutego 2021 roku; wpływy eksploatacji ścianą(...) w pokładzie (...) prowadzonej do tego czasu wygasły. Średnie wychylenie od pionu budynku warsztatowo –magazynowo – mieszkalnego obliczone na podstawie pomiaru narożników ścian zewnętrznych wynosi 46,9 mm/m i jest wychyleniem o dużej uciążliwości; odchylenia od poziomu posadzek w pomieszczeniu warsztatowym w tym budynku wynoszą 18,7 mm/m i są odchyleniami średniej uciążliwości; średnie odchylenia od poziomu podłóg we wszystkich pomieszczeniach piętra tego budynku wynoszą 41,5 mm/m; 53 mm/m; 55,1 mm/m i są odchyleniami dużej uciążliwości; średnie odchylenia od poziomu sufitów we wszystkich zmierzonych pomieszczeniach piętra tego budynku wynosi 51,7 mm/m; 57,6 mm/m; 59,2 mm/m i są odchyleniami dużej uciążliwości; średnie odchylenia od poziomu podłóg w pomieszczeniach strychu tego budynku wynosi 39,5 mm/m oraz 55,8 mm/m i są odchyleniami o dużej uciążliwości. Wychylenie ścian budynku warsztatowo - magazynowego wynosi 21,3mm/m i jest wychyleniem również o dużej uciążliwości; średnie odchylenie od poziomu podłogi w pomieszczeniu socjalnym piętra tego budynku wynosi 15,1 mm/m i jest odchyleniem o średniej uciążliwości. Średnie wychylenie budynku biurowego wynosi 39,3 mm/m i jest wychyleniem o dużej uciążliwości; średnie odchylenie od poziomu podłogi w jednym z pomieszczeń tego budynku wynosi 19 mm/m i jest odchyleniem o średniej uciążliwości; w drugim pomieszczeniu odchylenie to wynosi 23,5 mm/m i jest odchyleniem o dużej uciążliwości; jeśli chodzi o poziom odchylenia od poziomu sufitu to w jednym pomieszczeniu wynosi ono 13,3 mm/m co jest odchyleniem o małej uciążliwości; w drugim pomieszczeniu odchylenie to wynosi 54 mm/m i jest odchyleniem o dużej uciążliwości. Pochylenia ścian budynku garażowo – magazynowego wynoszą 11,6mm/m; 40,2 mm/m; 43,9 mm/m; 50,4 mm/m; 63,9 mm/m; 80,4 mm/m (opinia biegłego J. N. k. 80 - 123).

Z kolei z opinii sporządzonej na zlecenie Sądu przez biegłego sądowego M. J. wynika, iż główną szkodą w budynkach jest ich nadmierne wychylenie z pionu. Wychylenie to należy do kategorii dużej, przekraczającej 20 mm/m, niedopuszczalnej i wymagającej bieżącej interwencji. Pozostałe szkody są pochodnymi szkody głównej. Powstały one nie tylko w warstwach wykończeniowych ale także w warstwach nośnych budynków. Nie zaobserwowano błędów projektowych lub wykonawczych uzasadniających tezę o przyczynieniu się powodów lub innych osób do powstania szkody. Budynki są należycie utrzymane, prowadzono w nich konieczne konserwacje w tym naprawę szkód górniczych. Szkody w budynkach i budowlach są typowymi skutkami prowadzonej wcześniej i opisanej w opinii górniczo – geologicznej eksploatacji górniczej. Ze względu na brak dokumentacji projektowej budynków oraz ze względu na to, że nie było przedmiotem niniejszej opinii wykonanie inwazyjnych odkrywek fundamentów i innych elementów nośnych, nie można stwierdzić jednoznacznie na jaką kategorię zagrożenia górniczego budynki te były zabezpieczone. Budynek biurowo – magazynowy (biurowy) jest zużyty w 56,50%; jego wartość odtworzeniowa wynosi 77907 zł zaś koszty naprawy 564485 zł. budynek warsztatowo – socjalno – mieszkalny zużyty jest w 53,93%; jego wartość odtworzeniowa wynosi 244079 zł zaś koszty naprawy 509077 zł. Budynek warsztatowy jest zużyty w 31,27%; jego wartość odtworzeniowa wynosi 259866 zł; koszt naprawy to 681135 zł. Budowle (zadaszenie między budynkami; place, bramy, ogrodzenia) są zużyte w 23,79%; ich wartość odtworzeniowa wynosi 69148 zł. Łączna wartość odtworzeniowa budynków i budowli wynosi 651 000 zł netto tj. 800 730 zł brutto (z 23% VAT) Naprawa szkód jest technicznie możliwa lecz ekonomicznie nieuzasadniona; pierwszeństwo winno mieć wypłata jednorazowego odszkodowania w wysokości wartości odtworzeniowej budynków i budowli znajdujących się na nieruchomości. (opinia k. 152 - 343)

Powyższe ustalenia faktyczne poczyniono na podstawie dokumentów wyraźnie wymienionych które podlegały zaliczeniu w poczet materiału dowodowego na zasadzie art. 243 ² Kodeksu postępowania cywilnego. Żaden z dokumentów nie został skutecznie zakwestionowany pod względem swojej prawdziwości oraz autentyczności. Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miała opinia biegłych z zakresu miernictwa J. N. (1) oraz z zakresu budownictwa M. J.. Opinia ta została sporządzona przez osobę dysponującą specjalistyczną wiedzą z wykorzystaniem tej wiedzy. W ocenie Sądu w sposób wyczerpująca odpowiadała ona na zadawane przez Sąd pytania, ich treść była spójna, logiczna, płynące z niej wnioski wzajemnie się potwierdzały oraz uzupełniały. Opinie te nie były kwestionowane; nie żądano ich uzupełnienia. W ocenie Sądu mogły stanowić podstawy rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd zważył:

Roszczenia powodów zasługiwały na uwzględnienie w całości. Z uwagi na datę ujawnienia się szkód (niekwestionowany rok 2017) do ich naprawy stosuje się przepisy Prawa geologicznego i górniczego z 2011 roku. Zgodnie z art. 145 tej ustawy jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do naprawiania szkód, o których mowa w art. 144 ust. 1 i 2 (spowodowane ruchem zakładu górniczego), stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Pozwana odpowiada zatem na zasadzie ryzyka (art. 435 kc w zw. z art. 145 prgg z 2011 roku) tj. niezależnie od winy oraz za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361 par. 1 kc w zw. z art. 145 prgg). W myśl art. 363 par. 1 K.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Sąd nie miał wątpliwości w chwili zamykania rozprawy, iż zachodzą przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej – na nieruchomości powodów są szkody i w zakresie ostatecznie objętym pozwem są one spowodowane działalnością górniczą pozwanej. To ruch zakładu górniczego spowodował główną szkodę jaką jest wychylenie budynku mieszkalnego od pionu oraz pozostałe szkody na innych składnikach majątkowych powodów szczegółowo wymienione w poprzedniej części uzasadnienia.

Strona powodowa ostatecznie domagała się zasądzenia kwoty 800730 zł ze wskazanymi szczegółowo odsetkami. Roszczenie zostało sprecyzowane na podstawie opinii biegłego z zakresu budownictwa którą Sąd uznał za mogącą stanowić podstawę rozstrzygnięcia z przyczyn wskazanych wyżej. Sąd był zatem związany wyborem przez powodów dochodzonego roszczenia oraz granicami żądania; rozpoznając sprawę mógł się poruszać w granicach sporu zakreślonych przez stronę powodową. Miano nadto na uwadze wnioski płynące z opinii odnośnie nieopłacalności naprawy budynków (ich prostowania).

Ostatecznie żądana kwota stanowi sumę wartości odtworzeniowych budynku biurowo – magazynowego (77907 zł), warsztatowo – socjalno – mieszkalnego (244079 zł), warsztatowego (259866 zł) oraz pozostałych budowli (69148 zł) wraz z należnym podatkiem VAT 23% z uwagi na zasadnie podniesiony konsumencki status powodów. Z uwagi na stwierdzone w wyniku ruchu górniczego pozwanej wychylenie budynku oraz inne uszkodzenia na nieruchomości należało zasądzić od pozwanej na rzecz powodów żądanie ostatecznie przez nich sformułowane.

Zasądzono zatem ostatecznie żądane 800 730 zł przy czym kwotę tą zasądzono na rzecz powodów (małżonków) z uwagi na fakt, iż uszkodzone składniki majątkowe są objęte ustawową wspólnością małżeńską. Kwotę tą zasądzono z odsetkami jak w sformułowanym ostatecznie żądaniu tj. od kwoty 76 000 zł od dnia wytoczenia powództwa (21 lipca 2021 r.) do dnia modyfikacji dokonanej pismem z 4 kwietnia 2024 roku (10 kwietnia 2024 roku – data nadania w UP – k. 363); oraz od kwoty 800730 zł od dnia następującego po dniu modyfikacji (11 kwietnia 2024 r.) do dnia zapłaty; dzień wniesienia powództwa oraz dni modyfikacji ustalono odpowiednio na podstawie akt oraz poprzez odebranie odpowiedniego oświadczenia od pełnomocnika strony powodowej.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 98 kpc wobec przegrania przez pozwaną procesu w całości (koszty zastępstwa procesowego wg rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości opłat za czynności radców prawnych – par. 2 pkt 6 w zw. z par. 19 – 5400 zł). Nieuiszczone koszty sądowe nakazano pobrać od pozwanego na zasadzie art. 113 ust. 1 uoksc w zw. z art. 98 kpc. Na koszty te składają się opłata od zasądzonego roszczenia do uiszczenia której powodowie byli z mocy ustawy zwolnieni (40037 zł) oraz wydatki na opinie biegłych przyznane postanowieniami z 17 stycznia 2023 roku (1602,02 zł), z 2 lutego 2024 roku (8117,18 zł) i wypłacone z sum budżetowych Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach – łącznie 49756,20 zł.

SSO Tadeusz Trojanowski

.