Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Andrzej Kieć
Protokolant:	Karolina Fojcik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 października 2024 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa D. K. (K.), M. K.

przeciwko Spółce (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w B.

o naprawienie szkody

1.  zasądza od pozwanej Spółki (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą
w B. na rzecz powodów D. K. i M. K. kwotę 128 113,32 zł (sto dwadzieścia osiem tysięcy sto trzynaście złotych i 32/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób:

- od kwoty 8 000 zł (osiem tysięcy) od dnia 3 stycznia 2023 roku do dnia 25 stycznia 2024 roku;

- od kwoty 128 113,32 zł (sto dwadzieścia osiem tysięcy sto trzynaście złotych i 32/100) od dnia 5 marca 2024 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powodów kwotę 976,17 zł (dziewięćset siedemdziesiąt sześć złotych i 17/100) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

4.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego
w Gliwicach kwotę 17 165,25 zł (siedemnaście tysięcy sto sześćdziesiąt pięć złotych i 25/100) tytułem kosztów sądowych.

SSO Andrzej Kieć

Sygn. akt I Cgg 18/24

UZASADNIENIE

Powodowie M. K. i D. K. w pozwie złożonym w dniu 15.12.2022 r. (data stempla pocztowego) wnieśli o zasądzenie na ich rzecz od pozwanej Spółki (...) S.A. w B. kwoty 8.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa, tytułem odszkodowania za szkody powstałe na nieruchomości położonej w R. przy ul. (...), zabudowanej budynkiem mieszkalnym. Nadto wnieśli o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu podali, że są współwłaścicielami wyżej opisanej nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym. Obiekty zabudowane na nieruchomości zostały uszkodzone wskutek eksploatacji górniczej. Naprawa szkód winna nastąpić w drodze wypłaty odszkodowania.

W piśmie z dnia 25.01.2024 r. (k.253) powodowie dokonali modyfikacji (rozszerzyli powództwo) domagając się zasądzenia odszkodowania odpowiadającego wartości kosztów naprawy (118.623,45 zł netto) oraz utraty wartości budynku wskutek pochylenia (34.763,45 zł netto): domagali się zasądzenia łącznie kwoty 165.657,85 zł brutto, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób: od kwoty 8.000 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia modyfikacji roszczenia i od kwoty 165.657,85 zł od dnia następnego po dokonaniu modyfikacji do dnia zapłaty.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów. Oświadczyła, że kwestionuje powództwo w całości. Teren jest górniczo uspokojony od 2013 roku; brak związku przyczynowego pomiędzy eksploatacją górniczą a uszkodzeniami w budynku. Pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczeń. Nadto zakwestionowała datę naliczania odsetek. Ponadto pozwana podniosła zarzut braku wyczerpania postępowania ugodowego, , co winno skutkować odrzuceniem pozwu.

Sąd ustalił co następuje:

Powodowie są współwłaścicielami (wspólność ustawowa małżeńska) nieruchomości położonej w R. przy ul.(...), na której posadowiono budynek mieszkalny w zabudowie szeregowej. Powodowie właścicielami nieruchomości stali się na skutek umowy sprzedaży z dnia 15.02.2018r (wydruk z Kw – k.6-10).

Teren na którym posadowiony jest budynek powodów podlegał wpływom eksploatacji górniczej pozwanej, za którą odpowiada pozwana. Eksploatacja oddziaływała na budynek od czasu jego wybudowania, powodując jego wychylenie od pionu. Największy wpływ na deformację terenu miała eksploatacja prowadzona w drugiej połowie lat 80-tych. Znaczące dla powierzchni przyrosty nachyleń terenu miały miejsce w latach 1993,1994. Duże przyrosty nachyleń miały miejsce również w 2004 roku oraz w 2008 roku. Od tego czasu nachylenie terenu zmieniło się minimalnie. Przyrost deformacji terenu od czerwca 2017 roku był nieznaczny. Wzrost nachylenia terenu na przełomie 2020 i 2021 roku mógł spowodować zmianę nachylenia o 0,37 mm/m, co stanowi ok.3,7 % udziału w szkodzie polegającej na wychyleniu budynku. Oznacza to, że w 2018 roku szkoda sięgnęła 96,3 % aktualnego pochylenia.

Do uspokojenia ruchu górotworu doszło około listopada 2021 roku. Eksploatacja prowadzona w okresie od 1979 roku powodowała wpływy III kategorii terenu z uwagi na nachylenie terenu oraz III i IV kategorię z uwagi na odkształcenia poziome. Od czerwca 2017r deformacje sięgnęły 0 kategorii terenu z uwagi na nachylenie i I kategorii z uwagi na odkształcenia poziome.

Nieruchomość powodów znajduje się na terenie aktywnym sejsmicznie w związku z działalnością górniczą, największa aktywność sejsmiczna występowała w 2022 roku; drgania 0 stopnia intensywności nie powinny jednak przyczynić się do powstania uszkodzeń.

(opinia biegłego z zakresu górnictwa i geologii K. S. (1) k.45-79).

Budynek mieszkalny powodów został wybudowany w 1983 roku. Elewacje budynku zostały poddane kompleksowej termomodernizacji w latach 90-tych XX wieku (przed zakupem budynku przez powodów). Powodowie po zakupie budynku w 2018 roku przeprowadzili jego remont (malowanie, tapetowanie, położenia paneli na podłogach). Obecnie budynek jest w dobrym stanie technicznym. W budynku występuje wiele wad i uszkodzeń, z których część spowodowana została wpływami działalności górniczej. W budynku występuje wychylenie wynoszące ok.14,2 mm/m; jest to wychylenie w górnej granicy tzw. małej uciążliwości. Istniejące w otoczeniu budynku uszkodzenie (np. deformacje koski brukowej) nie są spowodowane wpływami górniczymi.

Koszt naprawy uszkodzeń w budynku spowodowanych działalnością górniczą (uszkodzeń pozostających w związku przyczynowo skutkowym z prowadzoną eksploatacją, za którą odpowiada pozwana) wynosi 118.623,45 zł netto.

W budynku wyczuwalny jest przechył, należy wykonać prace związane ze zmniejszeniem uciążliwości użytkowania, poprzez poziomowane posadzek. Teoretyczna utrata wartości budynku wskutek wychylenia wynosi 34.763,46 zł netto.

(dowód: opinia biegłego z zakresu budownictwa W. P. (1)- k 98-233).

Powodowie złożyli przed Sądem Rejonowym w Bytomiu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie naprawy szkód górniczych, wnioskując o ugodę na kwotę 300.000 zł. Pozwana w piśmie z 23.11.2022r oświadczyła, iż nie widzi możliwości zawarcia ugody na zaproponowanych warunkach (wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, pismo pozwanej – k.12-14).

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w aktach dowodów z dokumentów oraz w oparciu o dowód z opinii biegłego górnictwa i geologii K. S. (1) oraz dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa W. P. (1). Opinie biegłych były sporządzone w sposób wykazujący znajomość opiniowanej problematyki, były jasne, logiczne, weryfikowalne a przez to mogły stanowić podstawę ustaleń. Opinie ta nie zostały przekonująco zakwestionowana przez strony, nie zostało wykazane by były błędne, niefachowe a przez to nie została podważona ich wiarygodność.

Sąd pominął wnioskowany przez pozwaną w odpowiedzi na pozew dowód z opinii biegłego z zakresu sejsmologii albowiem oceny sejsmologicznej terenu dokonała w swej opinii biegła z zakresu górnictwa i geologii K. S. (1) a jej opinia nie została w tym zakresie zakwestionowana. Przeprowadzanie dowodu z opinii innego biegłego na te okoliczności spowodowałoby jedynie zbędną zwłokę w postępowaniu.

Sąd zważył co następuje:

Działanie sprawcze powodujące szkodę trwało w okresie obwiązywania ustawy prawo geologiczne i górnicze z dnia 9 czerwca 2011r., która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2012 roku.

Zgodnie z art. 144 ust 1 ustawy prawo geologiczne i górnicze, właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może on jednak żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, na zasadach określonych ustawą. Do naprawiania szkód będących następstwem eksploatacji, zgodnie z art. 145 ustawy prawo geologiczne i górnicze, mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (art.363 kc).

Nieruchomość powodów położona jest na terenie górniczym i objęta była zasięgiem wpływów górniczych, za które odpowiedzialna jest pozwana. Największy wpływ na deformację terenu miała eksploatacja prowadzona w drugiej połowie lat 80-tych. Znaczące dla powierzchni przyrosty nachyleń terenu miały miejsce w latach 1993,1994. Duże przyrosty nachyleń miały miejsce również w 2004 roku oraz w 2008 roku. Od tego czasu nachylenie terenu zmieniło się minimalnie. Przyrost deformacji terenu od czerwca 2017 roku był nieznaczny. Do uspokojenia ruchu górotworu doszło około listopada 2021 roku. Eksploatacja prowadzona w okresie od 1979 roku powodowała wpływy III kategorii terenu z uwagi na nachylenie terenu oraz III i IV kategorię z uwagi na odkształcenia poziome. Od czerwca 2017r deformacje sięgnęły 0 kategorii terenu z uwagi na nachylenie i I kategorii z uwagi na odkształcenia poziome. Powstanie uszkodzeń w budynku powodów związane było z wpływami eksploatacji górniczej, uszkodzenia pozostawały w związku z tą eksploatacją, na co wskazał jednoznacznie w swej opinii biegły z zakresu budownictwa W. P..

W wyniku wpływów eksploatacji górniczej prowadzonej przez pozwaną, w budynku mieszkalnym na nieruchomości powodów powstało wiele uszkodzeń. Koszt naprawy tych uszkodzeń – jak wskazał i wyliczył biegły W. P. - wynosi 118.623,45 zł netto. Uwzględniając podatek od towarów i usług wynoszący 8%, koszt robót naprawczych wynosi 128.113,32 zł. brutto.

Naprawa szkód w naturze jest ekonomicznie nieuzasadniona, biorąc pod uwagę wartość techniczną budynku. Naprawa szkód w budynku mieszkalnym na nieruchomości powodów winna polegać na wypłacie odszkodowania odpowiadającego wartości robót naprawczych – takiego sposobu naprawy szkody domagali się ostatecznie powodowie.

Powodowie – po modyfikacji powództwa w piśmie z 25.01.2024r. – domagali się odszkodowania w łącznej kwocie 165.657,85 zł brutto, na którą składa się: koszt robót naprawczych w wysokości 118.623,45 zł netto oraz odszkodowanie za utratę wartości budynku wskutek jego pochylenia w wysokości 34.763,46 zł netto.

Sąd uznał za zasadne zasądzenie kosztów robót naprawczych, mających przywrócić budynek do stanu poprzedniego. Sąd uznał jednak za niezasadne żądanie związane z utratą wartości budynku.

W budynku wyczuwalny jest przechył. Jak wyliczył biegły z zakresu budownictwa, teoretyczna utrata wartości budynku wskutek wychylenia wynosi 34.763,46 zł netto. Jest to jednak szkoda teoretyczne; powodowie nie wykazali ażeby faktycznie powstała szkoda w ich majątku wskutek pochylenia budynku; w szczególności ażeby wskutek zbycia nieruchomości uzyskali za nią cenę niższą aniżeli mogliby uzyskać gdyby budynek nie był pochylony. Stopień pochylenia budynku mieści się w zakresie tzw małej uciążliwości w użytkowaniu; w przypadku wypoziomowania posadzek zmniejszy się bądź nawet całkowicie zniweluje ta uciążliwość. Nade wszystko jednak powodowie nie wykazali ażeby skutecznie nabyli uprawnienie do domagania się od pozwanej odszkodowania z tytułu wychylenia budynku. Jak wskazał biegły K. S. (2), eksploatacja oddziaływała na budynek od czasu jego wybudowania, powodując jego wychylenie od pionu. Największy wpływ na deformację terenu miała eksploatacja prowadzona w drugiej połowie lat 80-tych. Znaczące dla powierzchni przyrosty nachyleń terenu miały miejsce w latach 1993,1994. Duże przyrosty nachyleń miały miejsce również w 2004 roku oraz w 2008 roku. Od tego czasu nachylenie terenu zmieniło się minimalnie. Przyrost deformacji terenu od czerwca 2017 roku był nieznaczny. Wzrost nachylenia terenu na przełomie 2020 i 2021 roku mógł spowodować zmianę nachylenia o 0,37 mm/m, co stanowi ok.3,7 % udziału w szkodzie polegającej na wychyleniu budynku. Oznacza to, że w 2018 roku szkoda sięgnęła 96,3 % aktualnego pochylenia. Powodowie nabyli nieruchomość w 2018 roku, budynek był w tym czasie już wychylony. Jeżeli powstał uszczerbek w majątku właściciela budynku wskutek wychylenia budynku, to uszczerbek ten wystąpił u poprzednika prawnego powodów (zbywcy nieruchomości). Powodowie nie wykazali ażeby nabyli skutecznie prawo do domagania się naprawy tej ewentualnej szkody np. w drodze cesji wierzytelności. Z tych wszystkich względów sąd żądanie dotyczące odszkodowania za utratę wartości budynku oddalił.

Biorąc wszystko powyższe pod uwagę, sąd zasądził na rzecz powodów kwotę 128.113,32 zł., w oparciu o przepis art. 144 ust. 1 p.g.g.

W piśmie z dnia 25.01.2024 r. (k.253) powodowie dokonali modyfikacji (rozszerzyli powództwo) domagając się zasądzenia łącznie kwoty 165.657,85 zł brutto, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób: od kwoty 8.000 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia modyfikacji roszczenia i od kwoty 165.657,85 zł od dnia następnego po dokonaniu modyfikacji do dnia zapłaty.

O odsetkach od zasądzonej kwoty orzeczono w oparciu o przepis art. 481 k.c. Powodowie żądanie odsetkowe sprecyzowali ostatecznie w piśmie opatrzonym datą 25.01.2024r. Sąd żądanie odsetkowe uznał za zasadne częściowo. Wymagalność w zakresie kwoty 8.000 zł nastąpiła z dniem następnym po doręczeniu odpisu pozwu, co nastąpiło 2.01.2023r (k.21). Pozwana popadła w zwłokę bowiem znając wartość roszczenia i mając możliwość jego oceny, nie spełniła roszczenia. Zasadność roszczenia została w toku procesu potwierdzona opinią biegłego. Od kwoty 8.000 zł sąd zasądził więc odsetki od dnia 3.01.2023 roku do dnia modyfikacji roszczenia czyli do dnia 25.01.2024r. Sąd uznał za zasadne żądanie odsetkowe od kwoty 128.113,32 zł za okres od dnia następnego po doręczeniu stronie pozwanej odpisu pisma powodów z 25.01.2024r. (co nastąpiło 4.03.2024r k.258)– od tego dnia bowiem pozwana pozostawała w zwłoce; wcześniejszej daty wymagalności tego roszczenia powodowie nie wykazali. Niezależnie od powyższych uwag co do wymagalności roszczenia zauważyć należy, iż powodowie nie wykazali by przedprocesowo dokonali stanowczego wezwania do zapłaty określonej kwoty pieniężnej, co mogłoby spowodować wymagalność roszczenia.

Za niezasadny sąd uznał zarzut przedawnienia roszczeń. Teren na którym posadowiony jest budynek powodów podlega wpływom eksploatacji górniczej, za którą odpowiada pozwana. Do uspokojenia ruchu górotworu na terenie posadowienia budynku powodów doszło około listopada 2021 roku. Termin przedawnienia roszczeń winien zatem biec od momentu gdy szkoda w całości wystąpiła (co na ogół można ocenić po uspokojeniu terenu). Biorąc pod uwagę datę wniesienia pozwu (25.12.2022 r.), uznać należało, iż w dacie tej roszczenie nie było przedawnione.

Za niezasadny sąd uznał zarzut pozwanej dotyczący braku wyczerpania trybu ugodowego. Powodowie bowiem przed wniesieniem powództwa złożyli przed Sądem Rejonowym w Bytomiu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie naprawy szkód górniczych, wnioskując o ugodę na kwotę 300.000 zł. Pozwana w piśmie z 23.11.2022r oświadczyła, iż nie widzi możliwości zawarcia ugody na zaproponowanych warunkach. Pozwana wiedziała więc o roszczeniu powodów i miała możliwość podjęcia działań w kierunku weryfikacji roszczenia.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c., stosunkowo je rozdzielając wedle wyników procesu, Powodowie utrzymali się z żądaniem w 77,33%. Łączne koszty stron wyniosły 3.634 zł, z czego na powodów przypada 1.800 zł (koszty zastępstwa prawnego wg taryfy z par. 2 pkt 4 w zw. z par. 19 rozp. Min. Sprawiedliwości z 22.10.2015r w sprawie opłat za czynności radców prawnych), natomiast na pozwanego przypada 1.834 zł (koszty zastępstwa prawnego wg taryfy, wydatki na pelnomocnictwa).

Na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazano pobranie nieuiszczonych kosztów sądowych od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa. Na koszty sądowe złożyły się opłata od pozwu (wyliczona od zasądzonego roszczenia tj 6.406 zł) oraz wydatki na wynagrodzenie biegłych (10.759,25 zł).

SSO Andrzej Kieć

.