Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2025 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Barbara Przybylska
Protokolant:	Anna Sznura

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 czerwca 2025 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa (...) z siedzibą we W.

przeciwko A. S., M. S.

o zapłatę

1.  umarza postępowanie w zakresie żądania zapłaty kwoty 296 227,50 złotych
( pkt 1 pozwu);

2.  umarza postępowanie w zakresie żądania zapłaty kwoty 154 579,91 złotych
z odsetkami ustawowymi ( pkt 2 pozwu);

3.  w pozostałej części powództwo główne i ewentualne oddala;

4.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 10 834 (dziesięć tysięcy osiemset trzydzieści cztery) złote z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia – tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Barbara Przybylska

Sygnatura akt I C 1388/23

UZASADNIENIE

Powód (...) z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz solidarnie od pozwanych M. S. i A. S. kwoty 296.227,50 zł tytułem zwrotu wypłaconej pozwanym kwoty z tytułu kredytu udostępnionego przez powoda na podstawie umowy kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 1 sierpnia 2007 roku, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dacie doręczenia pozwanym odpisu pozwu do dnia zapłaty; ewentualnie zasądzenie ww. kwoty od każdego z pozwanych w częściach równych, tj. od pozwanej M. S. kwoty 148.113,75 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dacie doręczenia pozwanym odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz od pozwanego A. S. kwoty 148.113,75 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dacie doręczenia pozwanym odpisu pozwu do dnia zapłaty. [żądanie główne nr 1]

Ponadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz solidarnie od pozwanych M. S. i A. S. kwoty 251.188,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dacie doręczenia pozwanym odpisu pozwu do dnia zapłaty tytułem zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia pozwanych stanowiącego równowartość ich korzyści powstałej na skutek udostępnienia środków pieniężnych w ramach uruchomienia kredytu; ewentualnie zasądzenie ww. kwoty od każdego z pozwanych w częściach równych, tj. od pozwanej M. S. kwoty 125.594,17 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dacie doręczenia pozwanym odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz od pozwanego A. S. kwoty 125.594,17 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dacie doręczenia pozwanym odpisu pozwu do dnia zapłaty. [żądanie główne nr 2]

W dalszej kolejności powodowy bank wniósł ewentualnie o zmianę wysokości świadczenia powoda na podstawie przepisów o waloryzacji sądowej (art. 358 ¹ § 3 k.c.) w postaci wypłaconego pozwanym na podstawie zawartej umowy kredytu kapitału kredytu w związku z istotną zmianą siły nabywczej pieniądza w czasie i ukształtowanie go w ten sposób, że kwota należności powoda od pozwanych z tytułu rozliczenia umowy kredytu hipotecznego nr (...) następczo uznanej za nieważną, na podstawie której powód udostępnił pozwanym kwotę 495.981,99 zł zostanie zwaloryzowana przez sąd w ten sposób, że poza roszczeniem o zwrot środków wypłaconych, powodowi przysługuje dodatkowe roszczenie i zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 149.426,07 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kwoty należnej powodowi ponad nominalną kwotę kapitału kredytu (na podstawie przepisów o waloryzacji sądowej art. 358 ¹ § 3 kpc); ewentualnie zasądzenie ww. kwoty od każdego z pozwanych w częściach równych, tj. od pozwanej M. S. kwoty 74.713,04 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty oraz od pozwanego A. S. kwoty 74.713,04 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

[żądanie ewentualne nr 1]

Ewentualnie powodowy bank wniósł o:

a)  ustalenie istnienia prawa powoda względem pozwanych do żądania zwrotu kapitału wypłaconego kredytu w wysokości 296.227,50 zł;

b)  ustalenie istnienia prawa powoda względem pozwanych do uzyskania świadczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia pozwanej, stanowiącego równowartość korzyści pozwanych w wysokości 251.188,34 zł [żądanie ewentualne nr 2];

ewentualnie ustalenie istnienia prawa powoda do żądania zmiany wysokości świadczenia spełnionego przez powoda na rzecz pozwanych na podstawie umowy kredytu hipotecznego nr (...) [żądanie ewentualne nr 3]

W uzasadnieniu pozwu powód wyjaśnił, że przedmiotowe powództwo nie stanowi uznania roszczeń pozwanych w sprawie zawisłej uprzednio przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu. Jest jedynie działaniem mającym wykluczyć rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia roszczeń banku przed prawomocnym zakończeniem sprawy z tego samego stosunku prawnego (powstałego wskutek zawarcia przez strony umowy kredytu hipotecznego nr (...)), w której bank występuje w charakterze pozwanego. Celem banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. jest zabezpieczenie hipotetycznej sytuacji, dochodzenia roszczeń w przyszłości (w zależności od wyniku rozstrzygnięcia sprawy z powództwa M. S. i A. S.) z uwagi na brak jasno sprecyzowanej linii orzeczniczej w przedmiocie początku biegu terminu przedawnienia roszczeń banków w przypadku nieważności umowy kredytu na skutek występowania w nich klauzul abuzywnych. Ponadto podniósł, iż w kontekście niniejszej sprawy - uzyskanie przez bezpodstawne wzbogacenie korzyści może polegać nie tylko na wzroście aktywów, ale także na zaoszczędzeniu wydatków. Argumentował również za przyjęciem, że w razie uznania przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu umowy kredytu za nieważną, należy mu się zwrot odpowiednich kwot (zawartych w żądaniu pozwu) na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Pozwani w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa podnosząc głównie zarzut nadużycia prawa po stronie powoda (poprzez sprzeczność wytaczania w niniejszej sprawie powództwa z zasadami współżycia społecznego), ewentualnie - w razie uznania przez sąd zasadności roszczenia strony powodowej o zwrot kwoty kapitału kredytu - zarzut przedawnienia żądania zwrotu kwoty nominalnej odpowiadającej kwocie wypłaconego kapitału kredytu (gdyż termin przedawnienia należy liczyć od dnia wypłaty kredytu kredytobiorcom) oraz potrącenia, co do żądania zwrotu kwoty nominalnej odpowiadającej kwocie wypłaconego kapitału kredytu (strona pozwana złożyła powodowi oświadczenie o potrąceniu wierzytelności banku w wysokości kwoty wypłaconego kapitału kredytu, tj. 499.099,41 zł). Wskazali, że uwzględnienie żądania powodowego banku byłoby sprzeczne z celem prewencyjnym Dyrektywy 93/13, a wykładnia prawa zmierzająca do przyznania nieuczciwym przedsiębiorcom wynagrodzenia stanowi próbę obejścia celu Dyrektywy 93/13/EWG i z tego powodu nie może być zaakceptowana. Nadto wskazali na bezzasadność wniosku o zawieszenie postępowania (odpowiedź na pozew k. 55 i nast.).

W piśmie procesowym z dnia 13 grudnia 2024 roku (k. 120 i nast.) powód:

- wniósł o podjęcie zawieszonego postępowania;

- cofnął bez zrzeczenia się roszczenia żądanie pozwu w zakresie kwoty 296.227,50 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie jak w pozwie;

- cofnął bez zrzeczenia się roszczenia żądanie pozwu w zakresie kwoty 154.579,91 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie jak w pozwie

Powód oświadczył, iż ostatecznie tytułem roszczenia głównego wnosi o:

a)  zasądzenie kwoty 2.465,18 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 296.227,50 zł liczonych od dnia następnego po dacie doręczenia odpisu pozwu, tj. 23.12.2023r. do 18.01.2024r. [żądanie główne nr 1];

b)  zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 96.608,43 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dacie doręczenia odpisu pozwu tytułem zmiany realnej wartości kapitału udostępnionego na podstawie umowy kredytu; ewentualnie zasądzenie ww. kwoty od każdego z pozwanych w częściach równych, tj. od pozwanej M. S. kwoty 48.304,21 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dacie doręczenia pozwanym modyfikacji pozwu do dnia zapłaty oraz od pozwanego A. S. kwoty 48.304,21 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dacie doręczenia pozwanym modyfikacji pozwu do dnia zapłaty [żądanie główne nr 2]

W dalszej kolejności powodowy bank wniósł ewentualnie o zmianę wysokości świadczenia powoda na podstawie przepisów o waloryzacji sądowej (art. 358 ¹ § 3 k.c.) w postaci wypłaconego pozwanym na podstawie zawartej umowy kredytu kapitału kredytu w związku z istotną zmianą siły nabywczej pieniądza w czasie i ukształtowanie go w ten sposób, że kwota należności powoda od pozwanych z tytułu rozliczenia umowy kredytu hipotecznego nr (...) następczo uznanej za nieważną, na podstawie której powód udostępnił pozwanym kwotę 495.981,99 zł zostanie zwaloryzowana przez sąd w ten sposób, że poza roszczeniem o zwrot środków wypłaconych, powodowi przysługuje dodatkowe roszczenie i zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 149.426,07 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kwoty należnej powodowi ponad nominalną kwotę kapitału kredytu (na podstawie przepisów o waloryzacji sądowej art. 358 ¹ § 3 kpc); ewentualnie zasądzenie ww. kwoty od każdego z pozwanych w częściach równych, tj. od pozwanej M. S. kwoty 74.713,04 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty oraz od pozwanego A. S. kwoty 74.713,04 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. [żądanie ewentualne]

Podniósł, że podstawę modyfikacji powództwa stanowi przyjęcie złożonego przez pozwanych oświadczenia o potrąceniu z dnia 15 stycznia 2024 roku (k. 105) w zakresie zarówno wierzytelności objętych, jak i nie objętych żądaniem pozwu. Spełnienie świadczenia przez potrącenie (czy to przez złożenie oświadczenia przez pozwanych, czy to przez orzeczenie sądu) nie powoduje jednak zdaniem powoda wygaśnięcia zobowiązania w zakresie innych roszczeń banku, które mogą być kierowane w związku z nieważnością umowy kredytu. Powód zauważył, że wzajemne rozliczenie umowy kredytu będące skutkiem jej nieważności powinno obejmować zwrot na rzecz banku urealnionej wartości kapitału kredytu, przy czym wartość kwoty udzielonego kredytu powinna zostać ustalona na dzień wyrokowania w sprawie z powództwa banku o zwrot roszczeń restytucyjnych, a nie pozostawać niezmienna, tj ustalona w kwocie nominalnej wskazanej w umowie kredytu. Pomocniczo powołał się na przepisy odnoszące się do bezpodstawnego wzbogacenia po stronie pozwanej, ponieważ jego zdaniem zwrot realnej wartości kapitału nie stanowi rekompensaty z tytułu niekorzystnych skutków doświadczonych przez bank.

Pozwani w piśmie procesowym z dnia 24 marca 2025 roku (k. 140 i nast.) podtrzymali dotychczasowe stanowisko, kwestionując w całości żądania pozwu zarówno w jego wersji pierwotnej, jak i po modyfikacji powództwa i wnieśli o oddalenie powództwa w całości.

Sąd ustalił co następuje:

Pozwani zawarli z powodowym bankiem umowę kredytu hipotecznego na cele mieszkaniowe nr (...) z dnia 1 sierpnia 2007 roku (umowa, k. 18 i nast.). Na podstawie tej umowy powodowy bank udzielił pozwanym kredytu w kwocie 499.099,41 zł indeksowanego (waloryzowanego) walutą CHF, na okres 360 miesięcy.

W ramach spłaty zobowiązania pozwani uiścili kwoty: 551.597,28 zł ( bezsporne).

Pozwani wytoczyli przeciwko bankowi przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu (sygn. akt I C 1708/20) powództwo o ustalenie nieważności umowy i zapłatę kwoty 199 754,49 zł tytułem zwrotu nienależnych świadczeń spełnionych od 15.12.2010r. do 15.11. 2016r. na podstawie tej umowy. Wyrokiem z dnia 4 lipca 2023 roku Sąd Okręgowy we Wrocławiu ustalił nieistnienie stosunku prawnego w postaci umowy kredytu hipotecznego na cele mieszkaniowe nr (...) z dnia 1 sierpnia 2007 roku, oddalając powództwo o zapłatę wobec uwzględnienia podniesionego przez bank zarzutu potrącenia kwoty 499 099,41zł stanowiącej kwotę uruchomionego i wypłaconego kredytu z kwotę stanowiącą roszczenie główne powodów. ( odpis wyroku wraz z uzasadnieniem, k. 319 i nast. akt Sądu Okręgowego we Wrocławiu, sygn. akt sprawy I C 1708/20).

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, sygn. akt I ACa 3509/23 wyrokiem z dnia 13 listopada 2024 roku oddalił apelację banku i zasądził od banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. rzecz M. S. i A. S. koszty postępowania w instancji odwoławczej ( odpis wyroku, k. 127 i nast.).

Powód (bank) wystąpił z powództwem w niniejszej sprawie 30 listopada 2023 roku.

Pismem z dnia 5 stycznia 2024 roku pozwani kredytobiorcy wezwali powoda do zapłaty kwoty: 355.724,79 zł tytułem nienależnie pobranych świadczeń z związku z nieważnością umowy kredytu hipotecznego na cele mieszkaniowe nr (...) z dnia 1 sierpnia 2007 roku ( pismo k. 81-81v).

W piśmie z dnia 15 stycznia 2024 roku (k. 105) pozwani oświadczyli, że dokonują potrącenia kwoty 355.724,79 zł (raty nienależnie świadczone w okresie od zawarcia umowy do 20.11.2023r.) , nieobjęte żądaniem w sprawie z powództwa kredytobiorców) i kwoty 199.754,49 zł (objętej żądaniem zasądzenia w tamtym procesie) z wierzytelnością powoda o zwrot kwoty nominalnie odpowiadającej kwocie wypłaconego kapitału kredytu, tj. 499.099,41 zł. Wskutek potrącenia obie wierzytelności wzajemnie umorzyły się do wysokości wierzytelności niższej.

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów z dokumentów. Ich wiarygodność nie była kwestionowana, a okoliczności faktyczne sprawy nie były sporne.

Za nieprzydane (zbędne) dla rozstrzygnięcia wobec treści dokumentów dowodowych i oświadczeń stron sąd uznał dowody z opinii biegłego i przesłuchania stron, pomijając wnioski dowodowe w tym zakresie na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. –

Sąd zważył co następuje:

Przedmiotem sporu było żądanie skapitalizowanych odsetek za opóźnienie liczonych od części kapitału kredytu, objętej ostatecznie potrąceniem oraz zwrotu przez pozwanych równowartości bezpodstawnego wzbogacenia polegającego na wzroście wartości udzielonego kapitału – określonej jako „urealnienie” oparte na przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu, ewentualnie waloryzacja tego kapitału i żądanie zasądzenia na rzecz powoda wynikających z tej waloryzacji kwot (art. 358 ¹ § 3 k.c. ).

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Co do żądania odsetek - żądanie zasądzenia skapitalizowanych odsetek od kwoty udostępnionego na podstawie nieważnej umowy kredytu jest oczywiście bezzasadne . Bezspornym jest, że pozwani co najmniej do 20.11.2023r. realizowali zobowiązania umowne, a wysokość dokonanych do tego czasu wpłat przekroczyła wysokość wypłaconego kapitału. Nie pozostawali zatem w jakimkolwiek opóźnieniu. W dacie wytoczenia przez bank niniejszego powództwa roszczenie banku nie było wymagalne – w toku było postępowanie sądowe oparte na zarzucie nieważności umowy, którą to nieważność powodowy bank konsekwentnie kwestionował, nie istniała w tym czasie podstawa do żądania zapłaty. Zauważyć też należy, że powodowy bank dysponował spłaconą przez powodów kwotą. Dodatkowo skuteczne oświadczenie o potrąceniu złożone przez pozwanych miało moc wsteczną od momentu, w którym potrącenie stało się możliwe, co powoduje brak zapadalności odsetek za opóźnienie.

Ostatecznie zatem sąd oddalił powództwo o zapłatę jako bezzasadne.

Co do żądania zasądzenia kwoty tytułem zmiany realnej wartości kapitału oraz określonego jako ewentualne żądania waloryzacji - pomijając fakt, że zgłoszone jako ewentualne roszczenia stanowią w istocie nie tyle powództwo główne i ewentualne, ale zgłoszone równolegle dwa konkurencyjne - ze względu na podstawę prawną – żądania, to w istocie opierają się na identycznej podstawie faktycznej, którą jest zmiana stosunków w okresie od zawarcia umowy kredytu do czasu ustalenia jej nieważności i dokonania przez strony rozliczeń. Różnica pomiędzy tymi żądaniami sprowadza się do odmiennego sposobu wyliczenia dochodzonej należności, w obu jednak wypadkach obliczanej stosownie do zmiany wartości pieniądza.

żądanie waloryzacji świadczenia banku w trybie art. 358 ¹ § 3 k.c. jest bezzasadne, co wynika wprost z brzmienia art. 358 ¹ § 4 k.c. Wedle tego przepisu z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa. Jest oczywistym, że bank jest podmiotem prowadzącym przedsiębiorstwo, a należne mu świadczenie z tytułu zwrotu wypłaconego kredytu pozostaje w związku z jego podstawową działalnością (prowadzeniem przedsiębiorstwa). Należy przy tym zauważyć, iż ratio legis art. 358 ¹ § 4 k.c. polega na wyłączeniu spod klauzuli waloryzacyjnej podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Profesjonalny podmiot obrotu gospodarczego, jakim jest przedsiębiorca, zobligowany jest do należytej dbałości o własne interesy (w związku z zawodowym charakterem jego działalności), natomiast klauzula waloryzacyjna przeznaczona jest dla ochrony interesu podmiotu ekonomicznie słabszego (por. Wyrok SA w Katowicach z 11 października 2012 roku, sygn. akt I ACa 574/12, LEX nr 1236361). Okoliczność, czy umowa łącząca strony okazała się nieważna nie ma wpływu na ocenę sprawy. Przepis art. 358 ¹ k.c. nie wskazuje, że świadczenie pieniężne (zobowiązanie) musi wynikać z ważnej umowy. Istotne jest, że § 4 powyższego przepisu wyklucza waloryzację na żądanie strony prowadzącej przedsiębiorstwo, gdy świadczenie pieniężne pozostaje w związku z jego działalnością. Nawet zresztą gdyby abstrahując od tego przepisu rozważać zasadność żądania waloryzacji (co w odosobnionych przypadkach ma miejsce w orzecznictwie) to zauważyć należy, że zastosowanie tej instytucji wymaga rozważenia interesów stron z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego, o czym sąd wspomniał już wyżej (art. 358 ¹ § 3 k.c.). Biorąc pod uwagę, że przyczyną i podstawą ustalenia nieważności umowy i w konsekwencji dokonania rozliczeń świadczeń stron dokonanych na podstawie nieważnej umowy było zawarcie przez przedsiębiorcę w opartej na wzorcu umowie klauzul abuzywnych, nie ma żadnych podstaw by uznać, że zasady współżycia społecznego przemawiają za ochroną interesu pozwanego (wytaczającego powództwo w niniejszej sprawie).

Możliwość skutecznego wystąpienia z tego rodzaju żądaniami była przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w świetle dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Jak wynika z wyroku Trybunału z dnia 15 czerwca 2023 roku C-520/21 art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą instytucja kredytowa ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty. Trybunał podkreślił przy tym, że przyznanie instytucji kredytowej prawa do żądania od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę odsetek za zwłokę mogłoby podważyć odstraszający skutek zamierzony przez dyrektywę 93/13, a ponadto skuteczność ochrony przyznanej konsumentom przez dyrektywę byłaby zagrożona, gdyby byli oni narażeni, w ramach powoływania się na swoje prawa wynikające z tej dyrektywy, na ryzyko konieczności zapłaty takiej rekompensaty. Taka wykładnia groziłaby stworzeniem sytuacji, w których bardziej korzystne dla konsumenta byłoby raczej kontynuowanie wykonania umowy zawierającej nieuczciwy warunek niż skorzystanie z praw, które wywodzi on ze wspomnianej dyrektywy (tezy 76 - 79 wyroku w sprawie C-520/21). Trybunał podkreślił również, że ewentualne uznanie umowy kredytu hipotecznego za nieważną jest skutkiem stosowania nieuczciwych warunków przez bank. W związku z tym nie może on uzyskać odszkodowania (rekompensaty) za utratę zysku analogicznego do tego, jaki zamierzał osiągnąć ze wspomnianej umowy (teza 82 wyroku C-520/21).

Analiza orzeczenia w sprawie C - 520/21 wskazuje, że pod pojęciem rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału, należy rozumieć wszelkie (poza odsetkami za opóźnienie) roszczenia finansowe, jakie bank może kreować na podstawie przepisów krajowych w związku z wykonaniem nieważnej umowy, niezależnie od tego czy będą one formułowane jako roszczenia o bezpodstawne wzbogacenie, o wynagrodzenie za korzystane z kapitału, o odszkodowane, waloryzację czy ewentualnie inaczej nazwane żądania finansowe i niezależnie od tego jaka podstawa prawna w ramach prawa krajowego zostanie przywołana na ich uzasadnienie. Niewątpliwie żądanie zapłaty objęte pozwem w niniejszej sprawie mieści się w tak rozumianym pojęciu rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału. Dotyczy to zarówno powództwa o „urealnienie” kapitału formułowanego w oparciu o przepis art 405 k.c., jak i powództwa ewentualnego opartego o przepis art. 358 ¹ § 3 k.c.

Nadto Trybunał Sprawiedliwości w postanowieniem z dnia 12 stycznia 2024 roku wydanym w sprawie C-488/23 orzekł, że artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że w kontekście uznania za nieważną w całości umowy kredytu hipotecznego zawartej z konsumentem przez instytucję kredytową, a to ze względu na to, że umowa ta zawierała nieuczciwe warunki, bez których nie mogła dalej obowiązywać, przepisy te stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa państwa członkowskiego, zgodnie z którą instytucja ta ma prawo żądać od konsumenta, poza zwrotem kwot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz ustawowych odsetek za opóźnienia od dnia wezwania do zapłaty, rekompensaty polegającej na sądowej waloryzacji świadczenia wypłaconego kapitału w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej danego pieniądza po wypłaceniu tego kapitału rzeczonemu konsumentowi.

Wobec jednoznacznego i wiążącego dla Sądu stanowiska TSUE, co do wykładni przepisów dyrektywy 93/13 roszczenia powoda nie można uznać za uzasadnione, ani co do powództwa głównego, ani ewentualnego.

W tym stanie rzeczy sąd oddalił powództwo banku w całości.

W części cofniętej postępowanie umorzono na podstawie art. 355 k.p.c.

Z uwagi na brak zaktualizowania się warunku na uwzględnienie zarzutu przedawnienia zakreślonego przez pozwanych (sąd miał zważyć możliwość przedawnienia roszczeń powoda jedynie w razie uznania zasadności roszczenia strony powodowej o zwrot kwoty kapitału kredytu), sąd nie odniósł się do przedmiotowego zarzutu w niniejszym uzasadnieniu.

Orzeczenie o kosztach procesu oparto o przepis art. 98 k.p.c. Na zasądzoną kwotę składają się koszty zastępstwa procesowego ustalone w oparciu o § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (10.800 zł) oraz opłata od pełnomocnictw (34 zł).

SSO Barbara Przybylska