Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wnioskodawca wierzyciel (...) Sp. z o.o. w S. wniósł o stwierdzenie nabycia spadku po dłużniku L. K. zmarłym 9 lipca 2013r. w W. ostatnio stale tam zamieszkałym. Nadto wniósł o zasądzenie od spadkobiercy na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu podano, iż w związku ze złożonymi oświadczeniami o odrzuceniu spadku przez spadkobierców z wcześniejszych kręgów dziedziczenia spadkobiercą po ww. zmarłym dłużniku jest brat W. K.. Wnioskodawca posiada wierzytelność wobec dłużnika L. K. wynikającą z tytułu wykonawczego wydanego przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód z dnia 12.06.2012r. pod sygn. akt VI Nc-e 423421/12.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 10 kwietnia 2012r. w sprawie sygn. akt VI Nc-e 423421/12 zaopatrzonym w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 12 czerwca 2012r. Referendarz Sądowy Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie zasądził od pozwanego L. K. na rzecz powoda Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. w G. kwotę 6.538,02 zł wraz z należnymi odsetkami i kosztami postępowania. W dniu 27 września 2012r. (...) im. (...) dokonał na podstawie umowy przelewu wierzytelności w treści nadanej aneksem nr (...) z dnia 25 stycznia 2013r. przelewu wierzytelności, w tym wierzytelności przysługującej jej od dłużnika L. K., na rzecz (...).á.r.l. (spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością) z siedzibą w Luksemburgu. Następnie (...).á.r.l. (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) z siedzibą w Luksemburgu w dniu 27 września 2012r. na podstawie umowy dotyczącej obsługi wierzytelności 7C w odniesieniu do segmentu 7 w treści nadanej aneksem nr (...) z dnia 25 stycznia 2013r. dokonał powierniczego przelewu wierzytelności, w tym wierzytelności przysługującej jej od dłużnika L. K., na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S..

dowód: nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym przed SR Lublin-Zachód w Lublinie z dn. 10.04.2012r. wraz z postanowieniem z dn. 12.06.2012r. o nadaniu klauzuli wykonalności w sprawie sygn. akt VI Nc-e 423421/12 /k. 18 akt/, oświadczenia notarialne dotyczące dokonanych cesji wierzytelności wraz z wyciągami z załączników obejmujących wykazy wierzytelności /k. 19-20 akt/.

L. K. ( syn S. i E.) zmarł 09 lipca 2013r. w W. i ostatnio stale tam zamieszkiwał. W chwili śmierci pozostawał w związku małżeńskim z D. K. (1), miał jednego syna K. K.. Spadkodawca był raz żonaty, więcej dzieci własnych ani przysposobionych nie miał. Testamentu nie pozostawił. Nie toczyło się postępowanie spadkowe po spadkodawcy. Rodzice i dziadkowie spadkodawcy zmarli przed nim. Spadkodawca miał dwóch braci: A. K., który jest bezdzietny i W. K., który ma syna D. mającego z kolei dwoje małoletnich dzieci: P. K. ur. (...) i C. K. ur. (...)

dowód: odpis skrócony aktu zgonu L. K. /k. 9 akt/, zapewnienie spadkowe uczestnika W. K. /k. 34 akt/, odpis skrócony aktu urodzenia W. K. /k. 8 akt/, irlandzkie odpisy aktów urodzenia P. K. i C. K. /k. 58-59 akt/.

D. K. (2) – wdowa po zmarłym L. K. odrzuciła spadek po zmarłym mężu w dniu 23 sierpnia 2013r. przed notariuszem E. S. w Kancelarii Notarialnej (...) Spółki Cywilnej w Z. – akt notarialny z dnia 23 sierpnia 2013r. Rep. A 5090/2013. W tym dniu przed wyżej wymienionym notariuszem spadek po zmarłym ojcu L. K. odrzucił również jego syn K. K. - akt notarialny z dnia 23 sierpnia 2013r. Rep. A 5093/2013.

dowód: akta sprawy przed SR w Zawierciu sygn. I Ns 936/13- akty notarialne z dn. 23.08.2013r. Rep. A 5090/2013 i Rep. A 5093/2013 /k. 3, 5 tych akt/.

Rodzeństwo spadkodawcy: A. K. odrzucił spadek po zmarłym bracie L. K. w dniu 26 października 2015r. przed notariuszem D. T. w Kancelarii Notarialnej w Z. – akt notarialny z dnia 26 października 2015r. Rep. A 3194/2015, a W. K. odrzucił spadek po zmarłym bracie L. K. w dniu 5 kwietnia 2016r. przed wyżej wymienionym notariuszem – akt notarialny z dnia 5 kwietnia 2016r. Rep. A 1449/2016.

dowód: akta spraw Sądu Rejonowego w Zawierciu: I Ns 1440/15- akt notarialny z dn. 26.10.2015r. Rep. A 3194/2015 /k. 2-3 tych akt/, I Ns 537/16- akt notarialny z dn. 5.04.2016r. Rep. A 1449/2016 /k. 2-3 tych akt/.

Zstępny brata spadkodawcy D. K. (3) – syn W. K. zamieszkały w Irlandii odrzucił spadek po zmarłym wujku L. K. w dniu 28 września 2016r. przed notariuszem w Irlandii. D. K. (3) nie składał w imieniu małoletniego syna P. K. oświadczenia o odrzuceniu spadku po zmarłym L. K..

dowód: akta sprawy Sądu Rejonowego w Zawierciu: I Ns 1415/16- oświadczenie w przedmiocie odrzucenia spadku /k. 2-3 tych akt/.

Okoliczności faktyczne przedmiotowej sprawy zostały ustalone w oparciu o dołączone do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku odpisy skrócone aktów stanu cywilnego a także o odpisy aktów stanu cywilnego uzyskane w toku postępowania, zapewnienie spadkowe uczestnika postępowania oraz akta spraw przed tutejszym Sądem Rejonowym o sygn. akt: I Ns 936/13, I Ns 1440/15, I Ns 537/16, I Ns 1415/16 i znajdujących się w nich aktów notarialnych w przedmiocie odrzucenia spadku.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1025 § 1 zd. pierwsze k.c. sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Jak ustalono powyżej, wnioskodawca jako wierzyciel posiadający wierzytelność wobec dłużnika L. K. wynikającą z tytułu wykonawczego wydanego przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód z dnia 12 czerwca 2012r. pod sygn. akt VI Nc-e 423421/12 miał interes w żądaniu stwierdzenia nabycia spadku po dłużniku L. K..

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, który otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. W sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu dziedziczenie następuje z mocy ustawy (art. 924-926 k.c.). Przepisy art. 931–935 k.c. (w brzmieniu obowiązującym na dzień śmierci spadkodawcy) określają zarówno krąg spadkobierców ustawowych jak i kolejność, w jakiej spadkobiercy dochodzą do dziedziczenia. Istnienie spadkobierców wymienionych w pierwszej kolejności wyłącza dziedziczenie dalszych spadkobierców. W pierwszej kolejności powołane są do dziedziczenia dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. W braku zstępnych i małżonka do spadku powołani są rodzice spadkodawcy, a w razie ich śmierci spadek przypada ich zstępnym, czyli rodzeństwu (względnie zstępnym rodzeństwa w razie uprzedniej śmierci któregokolwiek z rodzeństwa).

Jak ustalono powyżej, spadkodawca nie pozostawił testamentu, stąd w rozpoznawanej sprawie doszło do dziedziczenia ustawowego.

Zgodnie z art. 1012 k.c. spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Zgodnie zaś z art. 1020 k.c. spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Stosownie do art. 1015 k.c. w brzmieniu obowiązującym w chwili śmierci spadkodawcy oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania (§ 1); brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza (§ 2).

Wskazany wyżej termin 6 miesięczny jest zachowany jeżeli przed jego upływem zostanie złożone oświadczenie przed notariuszem względnie zostanie złożone w sądzie (spadku lub właściwym dla miejsca zamieszkania) wniosek o odebranie oświadczenia. Jak ustalono w niniejszej sprawie spadkobiercy ustawowi po zmarłym spadkodawcy L. K.: D. K. (2), K. K., A. K., W. K. i D. K. (3) złożyli kolejno oświadczenia o odrzuceniu spadku. Sąd dokonał sprawdzenia czy oświadczenia wyżej wymienionych spadkobierców zostały złożone w terminie, analizując ich treść i porównując daty doręczenia korespondencji wysyłanej przez Sąd do spadkobierców, z których wynika to, w jakim okresie czasu spadkobiercy dowiedzieli się o tytule powołania do spadku, uznając w rezultacie, iż zostały one złożone w wymaganym terminie.

W związku z powyższym wobec złożenia przez małżonkę i krewnych spadkodawcy w wymaganym terminie oświadczeń o odrzuceniu spadku, należało stwierdzić nabycie spadku po L. K. zmarłym w dniu 9 lipca 2013r. w W., ostatnio stale tam zamieszkałemu na podstawie art. 932 § 5 k.c. i art. 1015 k.c. w brzmieniu obowiązującym w chwili śmierci spadkodawcy, na podstawie ustawy przez P. K. urodzonego D., w całości z dobrodziejstwem inwentarza, z uwagi na to, iż jest on osobą małoletnią, nie mającą pełnej zdolności do czynności prawnych. C. K. urodzona (...), a zatem już po śmierci spadkodawcy, nie mogła dziedziczyć stosownie do wyrażonej w art. 927 § 1 k.c. zasady, zgodnie z którą spadkobiercą może być jedynie osoba fizyczna żyjąca w chwili otwarcia spadku.

Zgodnie z treścią art. 520 § 1 k.p.c., każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Według tej zasady każdy uczestnik postępowania nieprocesowego ponosi koszty, które sam wydatkował bezpośrednio lub które powstały na skutek uwzględnienia przez Sąd jego wniosku o przeprowadzenie określonych czynności procesowych. Dlatego ten, kto poniósł koszty postępowania nie uzyska zwrotu wydanych kwot od innego uczestnika, ale i nie jest obowiązany do zwracania kosztów poniesionych przez innego uczestnika. Wyjątkowo, jeżeli uczestnicy albo w różnym stopniu byli zainteresowani wynikiem postępowania, albo interesy ich były sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości (art. 520 § 2 k.p.c.). Względnie różny stopień zainteresowania wynikiem postępowania lub sprzeczność interesów uprawnia sąd do nałożenia na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązku zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Dotyczy to także sytuacji, kiedy uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie (art. 520 § 3 k.p.c.).

W ocenie Sądu w sprawach o stwierdzenie nabycia spadku nie zachodzi sytuacja różnego stopnia zainteresowania uczestników postępowania, ani tym bardziej sprzeczności interesów. W przypadku dziedziczenia ustawowego (co miało miejsce w niniejszej sprawie), to przepisy ustawy decydują o kręgu spadkobierców, a spadkobiercą staje się osoba z mocy prawa w dacie otwarcia spadku. Istotą postępowania o stwierdzenie nabycia spadku jest wyłącznie ustalenie spadkobierców i brak jest podstaw do powstania na tym tle jakiegokolwiek „sporu”, czy sprzeczności. Orzeczenie sądu ma charakter deklaratoryjny, jedynie potwierdza zaistniały stan rzeczy.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż nie zachodzą okoliczności opisane w art. 520 § 2 i 3 k.p.c. uzasadniające obciążenie kosztami uczestników postępowania. W ocenie Sądu to przede wszystkim wnioskodawczyni była zainteresowana w uzyskaniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, z uwagi na posiadanie wierzytelność wobec spadkodawcy. Uczestnicy stawili się na rozprawie, złożyli zapewnienie spadkowe i swoim zachowaniem nie spowodowali jakichkolwiek dodatkowych kosztów postępowania. Nie złożyli żadnych oświadczeń czy wniosków zmierzających do przedłużenia postępowania, dlatego zdaniem Sądu nałożenie na nich obowiązku zwrotu kosztów postępowania byłoby nieuzasadnione (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 25.07.1960r., sygn. akt: I CR 640/60, OSN 1961, nr 4 poz. 109.). W tym sanie rzeczy wniosek o orzeczenie na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania podlegał oddaleniu.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w Rep. (...) i kontrolce uzasadnień;

2.  odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć:

-

- pełnomocnikowi wnioskodawczyni (...) Sp. z o.o. w G. – r.pr. M. J., bez pouczenia o terminie i sposobie oraz doręczyć odpis protokołu zgodnie z wnioskiem z dnia 30.05.2018r.

3.  akta przedłożyć z wpływem lub za 21 dni.

07.06.2018r.

SSR Katarzyna Bętkowska

1.