Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód W. J. wystąpił z pozwem przeciwko Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu (dalej (...)) o ustalenie istnienia lub nieistnienia prawa (pozwanego) do zapłaty ubezpieczenia OC za 2013r., wnosząc o orzeczenie, że dochodzona od powoda przez pozwanego „opłata za przeterminowanie ustawowego obowiązku ubezpieczenia OC” wynosząca kwotę 1 600 zł wraz z kosztami upomnienia w kwocie 11,60 zł jest bezzasadna, a nadto o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód powoływał się na brak winy w wykonaniu obowiązku ubezpieczenia OC.

W odpowiedzi na pozew pozwany Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu (...) wskazywał na brak podstaw do anulowania nałożonej opłaty.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył co następuje.

W dniu 15 lipca 2013r. powód W. J. na podstawie zawartej w tym dniu umowy kupna/sprzedaży dokonał zakupu w Austrii samochodu osobowego marki V. (...). /k. 23 akt/

Na wniosek powoda Decyzją Starosty (...) z dnia 8 sierpnia 2013r. numer KI.5410. (...).2013.MO pojazd marki V. (...) został zarejestrowany czasowo z jednoczesnym wydaniem pozwolenia czasowego seria i numer: (...). /k.29 akt/

W dniu 12 sierpnia 2013r. powód W. J. zawarł z (...) .U. S.A. umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu potwierdzonej polisą nr (...). Ubezpieczenie obejmowało okres od dnia 12 sierpnia 2013r. do dnia 12 sierpnia 2014r. W dniu zawarcia w/w umowy ubezpieczenia dokonał zapłaty należnej składki OC na rzecz ubezpieczyciela. /k. 34-35, 38 akt/

Powyższe okoliczności były bezsporne pomiędzy stronami.

Oś sporu pomiędzy stronami stanowiła kwestia ustalenia istnienia lub nieistnienia po stronie powoda obowiązku ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w okresie od dnia 8 sierpnia 2013r. do dnia 11 sierpnia 2013r.

W ramach przeprowadzonych czynności kontrolnych w wyniku nieodnalezienia umowy ubezpieczenia OC przypisanej do pojazdu będącego własnością powoda marki V. (...) w okresie od 8 sierpnia 2013r. do dnia 11 sierpnia 2013r. pozwany (...) pismem z dnia 10 lipca 2014r. zwrócił się do powoda o udokumentowanie spełnienia obowiązku ubezpieczenia (posiadania ochrony ubezpieczeniowej w ww. okresie) lub przekazanie informacji, z którym zakładem ubezpieczeń umowa ubezpieczenia została w danym roku zawarta w terminie 14 dni od doręczenia pod rygorem skierowania wezwania do uiszczenia opłaty za niespełnienie obowiązku ubezpieczenia w trybie art. 90 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2003.124.1152 ze zm.). /k. 40 akt/

W odpowiedzi na powyższe z treści wyjaśnień złożonych przez powoda w piśmie z dnia 14 sierpnia 2014r. wynikało, iż nie posiadał on we wskazanym przez pozwanego (...) okresie ochrony ubezpieczeniowej. /k. 72 akt/

Kolejną korespondencją datowaną 29 sierpnia 2014r. pozwany (...) skierował do powoda wezwanie do uiszczenia opłaty w wysokości 1.600 zł określonej w art. 88 ustawy z dn. 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wobec niespełnienia obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, który nakładają na posiadacza pojazdu mechanicznego przepisy wyżej cyt. ustawy w terminie najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu mechanicznego. /k. 41-42 akt/

Pismem z dnia 17 października 2014r. powód złożył odwołanie od powyższego wezwania do zapłaty, wnosząc o odstąpienie przez pozwanego od naliczania w/w opłaty. /k.43-46 akt/

W toku prowadzonej dalszej korespondencji zarówno przed wszczęciem jak i w trakcie niniejszego postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska. / pisma powoda: z dn. 12.04.2015r. k. 49-59 akt, 15.01.2017r. k. 171-176 akt, 31.01.2017r. k. 177 akt, pisma pozwanego: z dn. 20.03.2015r. k. 47-48 akt, 13.02.2017r. k. 170 akt/

Strona powodowa występując z powództwem w niniejszym postępowaniu przeciwko stronie pozwanej (...) powoływała się na następujące okoliczności, które jej zdaniem wykluczały jakąkolwiek jej winę i zapłacenie należnej opłaty za OC „dopiero” w dniu 12 sierpnia 2013r., a nie jak twierdzi (...) w dniu 8 sierpnia 2013r. Samochód osobowy marki V. (...), którego dotyczy przedmiotowa sprawa, został sprowadzony do Polski z Austrii i zarejestrowany po raz pierwszy tymczasowo w dniu 8 sierpnia 2013r. W dniu rejestracji jak twierdzi powód, nie uzyskał on żadnej informacji o tym, że należy zawrzeć polisę OC, zwłaszcza, że otrzymał dowód rejestracyjny tymczasowy. Samochód został dostarczony do przeglądu na lawecie, a po rejestracji ponownie został przewieziony również na lawecie do warsztatu samochodowego celem dokonania określonych napraw. Do czasu zawarcia polisy w dniu 12 sierpnia 2013r. pojazd nie poruszał się po żadnych drogach publicznych. W dniu rejestracji 8 sierpnia 2013r. (czwartek) powód złożył zapytanie do towarzystw ubezpieczeniowych o wyliczenie ubezpieczenia OC za pośrednictwem agenta ubezpieczeniowego, uważając, że ma czas na dokonanie wyboru towarzystwa ubezpieczeniowego najbardziej korzystnego dla siebie. W poniedziałek tj. w dniu 12 sierpnia 2013r. powód zawarł również za pośrednictwem tego samego agenta ubezpieczeniowego umowę ubezpieczenia OC potwierdzonej wydaną polisą z (...) .U. S.A. oraz dokonał zapłaty składki ubezpieczeniowej. Powód podnosił, iż nie zrobił nic umyślnie, nie został zatrzymany na drodze bez ubezpieczenia OC, gdyż samochód w tym czasie był przewożony na tzw. lawecie. Powód sądził także, że „pozwolenie czasowe” ważne do dnia 7 września 2013r. to okres, w którym musi dopełnić wszelkich wymaganych i ostatecznych formalności związanych z przedmiotowym samochodem. Samochód został wprowadzony do ruchu dopiero w dniu 30 sierpnia 2013r. , a właściwie po naprawie w drugiej połowie września 2013r. Powód odnosił się również do ubezpieczyciela, z którego winy doszło do „przeterminowania ubezpieczenia OC” od przedmiotowego pojazdu. Faktycznie bowiem powód zwrócił się telefonicznie do agenta ubezpieczeniowego (...) .U. S.A. w dniu 5 sierpnia 2013r., przekazując mu dane pojazdu, w tym model /typ (...) S.. Po kilkunastu minutach rozmowy uzyskał informację, że w systemie tego ubezpieczyciela nie ma takiego modelu/typu samochodu oraz to, że agent musi się skontaktować i skonsultować z innymi agentami ubezpieczeniowymi jak zachować się w takiej sytuacji. Następnie dopiero w dniu 12 sierpnia 2013r. otrzymał drogą e-mailową od pośrednika ubezpieczyciela (...) .U. S.A. skan polisy zawierającej również dane co do wysokości składki oraz numeru konta bankowego do wpłaty oraz pozostałych danych niezbędnych do przelewu.

W ocenie Sądu powództwo jest niezasadne.

Zgodnie z przepisem art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Materialnoprawną przesłanką powództwa o ustalenie jest interes prawny powoda. Uznaje się, że interes prawny zachodzi wówczas, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości (wyr. SN z 18.6.2009 r., II CSK 33/09, OSNC 2010, Nr B, poz. 47). Interes prawny zachodzi zatem wówczas, gdy istnieje niepewność danego prawa lub stosunku prawnego, zarówno z przyczyn faktycznych, jak i prawnych. W związku z nałożeniem na powoda przez pozwanego opłaty za brak ubezpieczenia OC pojazdu we wskazanym okresie i wzywania do jej uiszczenia powód w niniejszej sprawie miał interes prawny w ustaleniu nieistnienia wobec niego obowiązku ubezpieczenia OC we wskazanym okresie. Dodatkowo art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2003.124.1152 ze zm.) daje podstawę do dochodzenia przed sądem powszechnym ustalenia spełnienia lub nieistnienia obowiązku ubezpieczenia.

Stosownie do treści art. 23 ust. 1 cyt. ustawy posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Dla określenia pojęcia posiadacza pojazdu trzeba się posiłkować treścią stosownych przepisów kodeksu cywilnego dotyczących posiadania (art. 336 k.c. i n.). Chodzi tu zatem o osobę, która faktycznie włada pojazdem mechanicznym. Bez znaczenia jest, czy włada w zakresie odpowiadającym prawu własności jako posiadacz samoistny czy też innemu prawu: ograniczonemu prawu rzeczowemu (użytkowania, zastawu) lub obligacyjnemu (najmu, dzierżawy, leasingu) - jako posiadacz zależny. Jedną z cech własności jest posiadanie przedmiotu tegoż prawa, zaś zgodnie przytoczonym wyżej art. 23 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…)., to na posiadaczu pojazdu spoczywa obowiązek jego ubezpieczenia. Z przedmiotowego przepisu wynika, iż to sam fakt posiadania, a nie eksploatacja pojazdu, warunkuje powstanie obowiązku ubezpieczenia. Podane przez powoda okoliczności, iż pojazd nie poruszał się po drogach publicznych, był przewożony na lawecie, znajdował się przez dłuższy czas w warsztacie samochodowym nie wyklucza powstania szkód związanych z wysiadaniem, wsiadaniem do niego, jego przeładunkiem, o czym świadczy treść art. 34 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…). Zgodnie z tym artykułem z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia (ustęp 1). Ustęp 2 tego artykułu stanowi, iż za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu mechanicznego uważa się również szkodę powstałą podczas i w związku z: 1) wsiadaniem do pojazdu mechanicznego lub wysiadaniem z niego; 2) bezpośrednim załadowywaniem lub rozładowywaniem pojazdu mechanicznego; 3) zatrzymaniem lub postojem pojazdu mechanicznego. Zatem dla obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC pojazdu nie ma wpływu czy pojazd był używany, czy też brak korzystania z pojazdu.

Odnośnie chwili powstania obowiązku ubezpieczenia pojazdu wskazać należy w tym miejscu na treść art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), wedle którego posiadacz pojazdu jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu mechanicznego, z wyjątkiem pojazdów historycznych, ale nie później niż z chwilą wprowadzenia pojazdu do ruchu. Jednocześnie zgodnie z art. 74 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 2012.1137 t.j.), czasowej rejestracji dokonuje się z urzędu - po złożeniu wniosku o rejestrację pojazdu. Czasowa rejestracja pojazdu z urzędu następuje w wypadkach, gdy zachodzi potrzeba sprawdzenia lub uzupełnienia dokumentów; jest ona możliwa po złożeniu wniosku o rejestrację pojazdu.

Ustawa nie różnicuje rodzaju rejestracji pojazdu, a mając na względzie art. 71 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe. Dowód rejestracyjny wydawany jest w przypadku rejestracji stałej, zaś pozwolenie czasowe jest wydawane w przypadku czasowej rejestracji pojazdu. Ta ostatnia okoliczność miała miejsce w niniejszej sprawie. Fakt zarejestrowania samochodu czasowo stwierdza dopuszczenie pojazdu do ruchu tak jak zarejestrowanie (stałe). Zatem na powodzie ciążył obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia pojazdu OC już od dnia 8 sierpnia 2013r. tj. tymczasowej rejestracji pojazdu. Fakt braku wiedzy powoda o powyższym obowiązku nie zwalniał z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC dla jego pojazdu marki V. (...) już w pierwszym dniu okresu czasowej rejestracji tj. 8 sierpnia 2013r.

Zgodnie z art. 88 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) w brzmieniu obowiązującym na dzień wystawienia wezwania do zapłaty osoba, która nie spełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie, jest obowiązana wnieść opłatę (ust. 1). Wysokość opłaty, o której mowa w ust. 1, obowiązującej w każdym roku kalendarzowym, stanowi: 1) w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych: a) samochody osobowe - równowartość dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (ust. 2 pkt 1 ppkt a). W przypadku posiadaczy pojazdów mechanicznych, którzy nie spełnili obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia, wysokość opłaty jest uzależniona od okresu pozostawania tego posiadacza bez ochrony ubezpieczeniowej w każdym roku kalendarzowym i wynosi: 1) 20% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 - w przypadku gdy okres ten nie przekracza 3 dni; 2) 50% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 - w przypadku gdy okres ten nie przekracza 14 dni; 3) 100% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 - w przypadku gdy okres ten przekracza 14 dni (ust. 3). W rozpoznawanej sprawie wysokość powyższej opłaty naliczonej przez stronę pozwaną powodowi wynosi kwotę 1.600 zł.

Art. 94 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) dopuszcza w uzasadnionych przypadkach możliwość umorzenia opłaty w całości lub w części albo udzielenia ulgi w jej spłacie przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, przy uwzględnieniu przede wszystkim wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej i majątkowej zobowiązanego, jak również jego sytuacji życiowej, w trybie określonym w jego statucie. Powyższy tryb działania zastrzeżony jest wyłącznie dla Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. W tym trybie powód zwrócił się do (...) pismem z dnia 15 stycznia 2017r. o odstąpienie od dochodzenia roszczeń z tytułu niedopełnienia terminowego obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych z jednoczesnym natychmiastowym wycofaniem przez powoda pozwu sądowego o ustalenie jego nieistnienia. Wniosek ten należy w ocenie Sądu traktować jako wniosek powoda o umorzenie opłaty w trybie wskazanego wyżej art. 94 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) i tym samym uznać należy, iż powód składając tenże wniosek uznał tym samym roszczenie pozwanego w zakresie opłaty naliczonej tytułem niespełnienia obowiązku ubezpieczenia w danym okresie. Powód nie wykazał w żaden sposób, ażeby dopełnił obowiązku ubezpieczenia wymaganego ustawą w przedmiotowym okresie od 8 do 11 sierpnia 2013r.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie pozostają również podnoszone przez powoda okoliczności dotyczące rzekomej winy agenta ubezpieczeniowego ubezpieczyciela (...) .U. S.A.

Mając powyższe na względzie powództwo jako bezzasadne zostało oddalone, o czym orzeczono jak w pkt 1 orzeczenia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o dyspozycję art. 98 k.p.c. – zgodnie z zasadą ponoszenia odpowiedzialności za wynik procesu. Powód przegrał sprawę w całości, a więc na nim ciążył obowiązek zwrotu pozwanemu poniesionych kosztów procesu. Na zasądzone koszty składa się: opłata skarbowa z tytułu udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 600,00 zł ustalone zgodnie z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U.2013.490 ze zm.).