Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2019 roku

Sąd Rejonowy w Częstochowie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Anna Bojanowska - Wysmołek

Protokolant stażysta Anita Bednarska

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2019 roku w Częstochowie

na rozprawie

sprawy z powództwa

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w R.

przeciwko

M. C.

o zapłatę

1.zasądza od pozwanego M. C. na rzecz powoda (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w R. kwotę 1549,85 zł ( tysiąc pięćset czterdzieści dziewięć złotych osiemdziesiąt pięć groszy)z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 1512,50 zł - od dnia 6 marca 2018r. do dnia zapłaty

- od kwoty 37,35 zł od dnia 29 maja 2018r. do dnia zapłaty

2. dalej idące powództwo oddala

3. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 529,25 zł( pięćset dwadzieścia dziewięć złotych dwadzieścia pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu

SSR Anna Bojanowska – Wysmołek

Sygn. akt VIII GC 58/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 maja 2018 r. powód (...) S.A. w R. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. C. kwoty 6 096,70 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie i kosztami postępowania. Uzasadniając swoje stanowisko, wskazał, że zawarł z pozwanym umowę sprzedaży energii elektrycznej. Pozwany przyjął ofertę promocyjną na sprzedaż energii, obowiązującą do dnia 30 czerwca 2018 r. oraz zmieniającą cenę energii. Pozwany był zobowiązany do nierozwiązywania umowy w okresie obowiązywania gwarancji ceny – pod rygorem zapłaty kary umownej. Jednak, pozwany nie płacił należności za pobraną energię elektryczną, wobec czego doprowadził do rozwiązania umowy przez upływem okresu gwarancji ceny. Na wartość należności głównej składają się następujące kwoty: 1) 6 059,35 zł – kara umowna oraz 2) 37,75 zł – wartość odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od wpłat dokonywanych przez pozwanego po upływie terminu płatności faktur wystawionych przez powoda.

Nakazem zapłaty, wydanym w postępowaniu upominawczym (k. 39), referendarz sądowy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie (k. 43-47) pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości. W uzasadnieniu stwierdził, że wypowiedzenie umowy nie zostało mu doręczone przez pozwanego. Dlatego, zdaniem pozwanego, nie doprowadziło do rozwiązania umowy z dniem 31 stycznia 2018 r. Ponadto pozwany wskazał, że kara umowna została naliczona przez powoda w sposób sprzeczny z treścią postanowienia umownego, które łączyło strony, co doprowadziło do jej zawyżenia.

W toku dalszego postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska. Ponadto, powód (k. 60v-61) oraz pozwany (k. 129) przedstawili sposoby obliczenia – ich zdaniem – zasadnej wysokości kary umownej. Dodatkowo pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i wniósł o miarkowanie kary umownej.

Sąd ustalił, co następuje:

Strony są przedsiębiorcami ( okoliczność bezsporna).

Od dnia 3 marca 2014 r. pozwany prowadzi działalność gospodarczą w zakresie restauracji i innych stałych placówek gastronomicznych pod adresem ul. (...) w C. (stałe miejsce wykonywania działalności gospodarczej). Jako dodatkowe stałe miejsca wykonywania działalności gospodarczej wskazano ul. (...), K.. Był to zarazem adres do doręczeń. W dniu 19 czerwca 2018 r. został zmieniony ujawniony w CEIDG adres do korespondencji z ul. (...), K., na ul. (...), K..

( dowód: wydruk z CEIDG pozwanego, k. 21; wydruk zmian w CEIDG, k. 80, faktury (...), k. 88-89; pismo (...), k. 102-103)

W dniu 31 sierpnia 2015 r. powód (...) Spółka Akcyjna w R. zawarł z pozwanym M. C. umowę sprzedaży energii elektrycznej, według której powód miał sprzedawać pozwanemu energię elektryczną w zamian za uiszczanie ceny. Energia miała być dostarczana do lokalu przy ul. (...) w K.. Jako adres do korespondencji została wskazana w tej umowie ul. (...) w K..

Tego samego dnia pozwany przyjął ofertę promocyjną na sprzedaż energii elektrycznej, obowiązującą w dniach 1 listopada 2015 r. – 30 czerwca 2018 r., na podstawie której w tym czasie obowiązywała gwarancja stałej ceny energii, wynoszącej dla strefy I – 330 zł netto, dla strefy II – 220 zł netto i opłata handlowa – 14,99 zł netto. Zgodnie z regulaminem oferty, pozwany zobowiązał się do nierozwiązywania umowy zawartej z powodem w okresie obowiązywania gwarancji ceny. W przypadku rozwiązania umowy w tym czasie, pozwany miał zapłacić na rzecz powoda karę umowną równą wartości iloczynu szacowanej ilości energii do końca okresu obowiązywania gwarancji i stawki jednostkowej w kwocie 100 zł za MWh (§ 3.3 regulaminu). Roczne zużycie energii zostało ustalone na poziomie 36,310 kWh.

( dowód: umowa sprzedaży energii elektrycznej, k. 8-9; załącznik do umowy, k. 9v, 90, 97; regulamin sprzedaży, k. 10-11, 99-101; oferta sprzedaży, k. 11v-12, 91-92, 98; regulamin oferty, k. 12v, 96)

Powód wystawił 17 faktur obciążających powoda w okresie od dnia 1 listopada 2015 r. do dnia 31 stycznia 2018 r. Powodowa spółka obciążyła pozwanego kwotą 37,35 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych za nieterminową zapłatę należności z tytułu faktur wystawionych przez nią.

( dowód: nota odsetkowa, k. 17; faktury powoda, k. 63-79)

Pozwany nie poinformował powoda o zmianie adresu do korespondencji, gdyż chciał dalej regulować rachunki na rzecz powoda za lokal przy ul. (...) w K..

( dowód: przesłuchanie pozwanego, k. 134-135)

Pismem z dnia 5 grudnia 2017 r. powód wypowiedział umowę zawartą z pozwanym ze względu na brak zapłaty należności za sprzedaną energię elektryczną z 2 faktur. Należności te miały być uregulowane do dnia 8 stycznia 2018 r., wówczas nie doszłoby do rozwiązania umowy. Okres wypowiedzenia upływał z dniem 31 stycznia 2018 r. Wypowiedzenie zostało wysłane na adres do korespondencji, wynikający z umowy, tj. ul. (...) w K.. Mimo dwukrotnego awizowania, przesyłka nie została odebrana przez pozwanego i została zwrócona nadawcy (powodowi).

Umowa łącząca strony przestała wiązać z dniem 31 stycznia 2018 r.

( dowód: wypowiedzenie umowy z kserokopią awizowanej przesyłki, k. 14, 50)

Pismem z dnia 14 lutego 2018 r. powód poinformował pozwanego o naliczeniu kary umownej w wysokości 6 068,85 zł zgodnie z notą księgową z tego samego dnia.

( dowód: pismo powoda, k. 15; nota księgowa, k. 16)

Powód wzywał pozwanego do uregulowania należności z noty odsetkowej oraz noty księgowej. Pierwsze z wezwań zostało doręczone pozwanemu, a drugie nie zostało odebrane przez niego mimo dwukrotnego awizowania.

( dowód: wezwania do zapłaty z wydrukiem śledzenia przesyłki, k. 18-20v)

Czyniąc ustalenia stanu faktycznego w niniejszej sprawie, Sąd oparł się na powyższych dowodach z dokumentów, złożonych przez strony postępowania. Wskazana dokumentacja nie była kwestionowana przez powoda i pozwanego, a także Sąd nie znalazł podstaw, aby zanegować jej wartość dowodową.

Sąd dał wiarę również twierdzeniom pozwanego, złożonym podczas jego przesłuchania w charakterze strony, ze względu na ich jasność, konkretność oraz zgodność z pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd zważył, co następuje:

Spór stron w niniejszym postępowaniu dotyczył: 1) skuteczności wypowiedzenia umowy sprzedaży energii elektrycznej, 2) wysokości kary umownej, 3) wniosku pozwanego o miarkowanie tej kary.

Strony zawarły umowę sprzedaży energii. Zgodnie z art. 555 k.c., przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii, praw oraz wody, a jak wynika z art. 535 k.c., obowiązkiem sprzedającego jest przeniesienie własności rzeczy na kupującego i wydanie mu rzeczy, zaś obowiązkiem kupującego – odebranie rzeczy oraz zapłata umówionej ceny. Wierzyciel może żądać od dłużnika zapłaty ceny w razie jej nieuiszczenia.

Powód wywodzi roszczenie względem pozwanego z tytułu kary umownej. Jak wynika z art. 483 § 1 k.c., można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Powodowa spółka żądała od pozwanego zapłaty kwoty pieniężnej w związku z wypowiedzeniem umowy na skutek braku uiszczenia przez pozwanego ceny zakupionej energii elektrycznej – przed upływem okresu gwarantowanej ceny.

Ad. 1. Pozwany powołał się na bezskuteczność wypowiedzenia umowy przez stronę powodową, bowiem wypowiedzenie nie zostało doręczone mu na właściwy adres. Sąd nie przychylił się do powyższego twierdzenia pozwanego.

Należy podkreślić, że powód wypowiedział umowę pismem z dnia 5 grudnia 2017 r., a wskazane pismo zostało wysłane na adres do korespondencji, wynikający z umowy, tj. ul. (...) w K., a także ujawniony wówczas w CEIDG. Dopiero w dniu 19 czerwca 2018 r. został zmieniony w CEIDG adres do korespondencji na ul. (...) w K.. Ponadto, podczas przesłuchania w charakterze strony pozwany przyznał, że nie poinformował powoda o zmianie adresu do korespondencji, mimo że w dalszym ciągu chciał regulować należności na rzecz powoda.

Powyższe prowadzi do wniosku, że powód wysłał wypowiedzenie na adres wskazany w CEIDG jako adres do doręczeń. Pozwany nie poinformował również powodowej spółki o zmianie adresu do doręczeń. W związku z tym, nie budzi wątpliwości Sądu, że do braku doręczenia wypowiedzenia pozwanemu doszło wskutek zaniedbania przez niego zgłoszenia zmiany adresu do doręczeń w CEIDG oraz niepoinformowania powoda o zmianie tego adresu. Dlatego, nie sposób zaaprobować twierdzeń strony pozwanej, że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy sprzedaży łączącej strony.

W związku z tym, umowa została wypowiedziana ze skutkiem na dzień 31 stycznia 2018 r., powód może – co do zasady – domagać się od pozwanego zapłaty kary umownej.

Ad. 2. W dalszej kolejności, pozwany powołał się na błędne ustalenie wysokości kary umownej przez powoda, podnosząc, że jej wartość została zawyżona. W dalszym piśmie procesowym (k. 61) powód podał sposób obliczenia kary umownej. Wskazał również wzór, na podstawie którego ustalił wartość przedmiotu sporu jako iloczyn szacowanej ilości energii elektrycznej do końca obowiązywania gwarancji ceny i stawki jednostkowej:

6 068,85 zł = (96,8025 MWh – 36,1140 MWh) x 100 zł/MWh, gdzie 96,8025 MWh = 2,666 (okres obowiązywania umowy) x 36,310 MWh (roczne zużycie zadeklarowane przez pozwanego), a 36,1140 MWh to rzeczywiste zużycie w okresie wykonywania umowy.

Z kolei, pozwany przedstawił w piśmie procesowym (k. 129) własne wyliczenia, zgodnie z którymi wysokość kary umownej powinna wynosić 1 513 zł. Pozwany stwierdził, że roczne zużycie energii (36,310 kWh) daje miesięczne szacunkowe zużycie na poziomie 3,026 kWh. Do końca okresu obowiązywania umowy pozostało 5 miesięcy, więc:

3,026 kWh x 5 miesięcy = 15,13 kWh;

następnie: 15,13 kWh x 100 zł = 1 513 zł.

Należy podkreślić, że na podstawie § 3.3 regulaminu, kara umowna miała być równa wartości iloczynu szacowanej ilości energii do końca okresu obowiązywania gwarancji ceny i stawki jednostkowej w kwocie 100 zł za MWh. Zdaniem Sądu, na uwzględnienie zasługuje stanowisko pozwanego. Jego obliczenia są uzasadnione w oparciu o powołane postanowienie umowne, zwłaszcza wysokość kary umownej jako iloczyn szacowanego zużycia do końca umowy (5 miesięcy) i stawki za jednostkę energii. Natomiast, stanowisko powoda nie zyskało aprobaty Sądu. Należy stwierdzić, że w przedstawionych wyliczeniach powód powołał się na różnicę między szacowanym (96,8025 MWh) a rzeczywistym (36,1140 MWh) zużyciem energii elektrycznej przez pozwanego w trakcie całości okresu rozliczeniowego. Taka metoda obliczeń nie znajduje potwierdzenia w powołanym postanowieniu umownym, zwłaszcza nie ma w nim odniesienia do rzeczywistej wartości zużycia energii w obliczaniu kary umownej. Co więcej, sposób obliczeń wskazany przez powoda realnie (ale w sposób ukryty) nakładał na pozwanego obowiązek zużycia całości zadeklarowanej wartości energii. Pozwany miałby bowiem zapłacić za różnicę między zużyciem szacowanym a rzeczywistym. Innymi słowy, gdyby pozwany zużył więcej energii, wysokość kary umownej byłaby niższa. Z umowy i pozostałej dokumentacji nie wynika obowiązek zużycia przez pozwanego zadeklarowanej wartości energii. Dlatego, nie znajduje uzasadnienia odwoływanie się przez powodową spółkę do wartości rzeczywistego zużycia energii, i to w związku z całością czasu trwania umowy.

Sąd ustalił wartość kary umownej zgodnie z metodą zaproponowaną przez pozwanego, przy czym doszedł do nieco innego wyniku. Jest to związane z faktem, że pozwany zaokrąglił wartość miesięcznego szacowanego zużycia energii (podając go jako 3,026 kWh), podczas gdy Sąd zastosował w obliczeniach wartość bardziej dokładną (36,310 /12 = 3,025 kWh). Wysokość kary umownej została zatem ustalona w oparciu o następujący wzór:

3,025 kWh (miesięczne zużycie) x 5 miesięcy = 15,1250 kWh;

15,1250 kWh x 100 zł (stawka jednostkowa) = 1 512,50 zł.

W związku z tym, Sąd uwzględnił stanowisko pozwanego co do sposobu obliczenia wysokości kary umownej.

Ad. 3. Pozwany wniósł także o miarkowanie kary umownej, nałożonej na niego przez powoda. Powołał się na fakt, że umowa została wykonana w 86% (do momentu zakończenia okresu wypowiedzenia), gdyż obowiązywała przez 31 z 36 miesięcy.

Sąd nie uwzględnił jego twierdzeń. Zgodnie z art. 484 § 2 k.c., jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Należy jednak pamiętać, że kara umowna to zryczałtowane odszkodowanie, należne wierzycielowi w razie nienależytego (w tym nieterminowego) wykonania zobowiązania, chociażby nie poniósł żadnej szkody. Obniżenie tego odszkodowania już tylko w sytuacji spełnienia świadczenia w całości lub znacznej części przy braku innych, dodatkowych okoliczności, świadczących o tym, że obciążenie dłużnika karą umowną jest niesłuszne, negowałoby sens uregulowania i w zasadzie odsyłałoby wierzyciela do zasad ogólnych (tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 28.11.2018 r., sygn. akt V AGa 241/2018 ).

Nie budzi wątpliwości Sądu zaistnienie przesłanki spełnienia zobowiązania w znacznej części (86%). Natomiast, zdaniem Sądu, pozwany nie wykazał żadnych innych okoliczności przemawiających za uznaniem, że prawidłowo wyliczona kara umowna jest niesłuszna. Całokształt okoliczności sprawy przemawia przeciwko uznaniu wniosku o zmniejszenie kary umownej za uzasadniony.

Przede wszystkim, należy wskazać, że prawidłowa wartość kary umownej (1 512,50 zł) nie jest wygórowana i uwzględnia, że do końca okresu obowiązywania umowy pozostało właśnie 5 miesięcy.

Ponadto pozwany nie podniósł (w stosunku do obliczonej przez siebie wysokości kary umownej) zarzutu jej nadmierności. Nie bez znaczenia jest też fakt, że pozwany nie regulował należności w terminie, a ponadto nie poinformował powoda o zmianie adresu do doręczeń, przez co – wskutek własnego zaniedbania – pozbawił się możliwości wpłacenia należności żądanej przez powoda w wyznaczonym terminie i, tym samym, zapobieżenia wypowiedzeniu umowy. Powołane argumenty przemawiają przeciw zasadności twierdzeń strony pozwanej o miarkowaniu kary umownej.

Pozwany nie przedstawił dowodów na rażąco wygórowaną wysokość stawki jednostkowej w kwocie 100 zł za 1 MWh. W szczególności, nie przedstawił wartości stawek stosowanych przez inne podmioty sprzedające energię elektryczną, a tym bardziej – nie złożył dokumentacji, uzasadniającej jego stanowisko. Pozwany naruszył więc regułę dowodową z art. 6 k.c. Zgodnie z tym przepisem, na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 3 października 1969 r., II PR 313/69), z kolei na pozwanym – ciężar udowodnienia faktów niweczących to prawo. Zaprzeczenie okolicznościom wskazanym przez stronę przeciwną ma ten skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty stają się sporne i muszą zostać udowodnione. W przypadku ich niewykazania Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu (por. postanowienie SN z dnia 28 kwietnia 1975 r., III CRN 26/75). Pozwany nie przedstawił odpowiedniej argumentacji oraz stosownej dokumentacji, dlatego Sąd uznał jego twierdzenia za niewykazane i z tego względu nie dał im wiary. Odnosząc się natomiast do podanych przez pozwanego wyroków innych sądów, należy wskazać, że Sąd nie jest związany ich ustaleniami i może samodzielnie ustalać stan prawny w sprawie oraz dokonywać oceny zarzutów i twierdzeń podnoszonych przez strony.

Należy także stwierdzić, że pozwany nie odniósł się w sprzeciwie ani w dalszych pismach procesowych do żądania przez powoda kwoty 37,35 zł jako wartości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od nieterminowych płatności, wynikającej z noty odsetkowej z dnia 29 marca 2018 r. (k. 17). Skoro pozwany nie odniósł się do roszczenia w powyższym zakresie, a tym bardziej – nie zakwestionował go, całość należności tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych powinna zostać przyznana na rzecz powodowej spółki.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania, Sąd uznał roszczenie powoda za uzasadnione w części i w odniesieniu do należności głównej orzekł na podstawie art. 483 k.c. w zw. z art. 555 k.c. i art. 535 k.c. w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Zasądzona kwota 1 549,85 zł to suma uzasadnionej wysokości kary umownej (1 512,50 zł) oraz należności z tytułu odsetek za nieterminowe płatności ceny energii elektrycznej przez pozwanego (37,35 zł).

W pozostałym zakresie roszczenie powoda podlegało oddaleniu jako nieudowodnione.

Roszczenie powoda w zakresie odsetek od zasądzonych kwot znajduje uzasadnienie w art. 481 k.c. – zgodnie z żądaniem pozwu. Jest to stanowisko tym bardziej uzasadnione, że pozwany nie podniósł konkretnych zarzutów wobec żądania odsetkowego powoda.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. Powód wygrał proces w 25%. Poniósł przy tym koszty: opłata od pozwu – 300 zł, wynagrodzenie pełnomocnika – 1 800 zł oraz opłata od pełnomocnictwa – 17 zł, tj. łącznie 2 117 zł, z czego 25% wynosi 529,25 zł. Pozwany, który wygrał proces w 75%, nie poniósł kosztów procesu. Wobec tego, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 529,25 zł tytułem zwrotu kosztów procesu po ich stosunkowym rozdzieleniu.

SSR Anna Bojanowska – Wysmołek