Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2020 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Lidia Dudek

Protokolant: Agnieszka Kaleta

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2020 roku w Częstochowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko M. G.

o zapłatę

1.  uchyla nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 21 sierpnia 2019 roku wydany w sprawie o sygn. akt. I Nc (...) w stosunku do pozwanej M. G.;

2.  oddala powództwo w stosunku do pozwanej M. G.;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w C. kwotę 1.000 zł (jeden tysiąc złotych) tytułem kosztów poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

I C 546/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 25 czerwca 2019 roku powód(...) Spółka Akcyjna we W. – obecnie (...) S.A. w W. - wniósł o zasądzenie solidarnie od pozwanych M. P. i M. G. kwoty 91 958,01 złotych wraz z umownymi odsetkami od kwoty 88296,19 złotych od dnia 26 czerwca 2019 roku. Ponadto wniósł o zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód wskazał, że zawarł z pozwanymi umowę kredytu. Wskutek braku spłaty zadłużenia w terminach określonych w harmonogramie, wypowiedział umowę.

W dniu 21 sierpnia 2019 roku Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.

Pozwana M. G. wniosła zarzuty od nakazu zapłaty, wnosząc o uchylenie nakazu i zasądzenie kosztów postępowania (k. 68).

Podniosła, że kwota zadłużenia jest niższa od tej, której dochodzi powód. Powód nie przedstawił ponadto żadnych wyliczeń ani dokumentów w postaci dowodów wpłat.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 6 lipca 2016 roku M. P. i M. G. zawarli z (...) Spółką Akcyjną we W. umowę pożyczki powtórnej nr (...). Na podstawie przedmiotowej umowy Powód udzielił pozwanym pożyczki pieniężnej w kwocie 99 938,35 złotych a pozwani zobowiązani się do jej spłaty w 108 ratach w wysokości 1 356,36 złotych, z wyjątkiem ostatniej w wysokości 1 355,48 złotych wraz z należnymi odsetkami umownymi, płatnych nie później niż do 15 dnia każdego miesiąca.

Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorców wynosiła 146 486 złotych.

W § 2 ust. 10 postanowiono, że w przypadku braku spłaty w terminach określonych w umowie, pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności, bank wezwie na piśmie pożyczkobiorców do zapłaty zaległych kwot w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki. W przypadku gdy pożyczkobiorcy nie uregulują zaległości w powyższym terminie, bank miał prawo wypowiedzieć umowę

Dowód: umowa pożyczki powtórnej k. 8-13, druk oświadczenia o odstąpieniu k. 15, umowa cesji k. 16-17, wniosek o zawarcie umowy ubezpieczenia k. 18-19, polisa ubezpieczeniowa k. 20-21, oświadczenie o stanie zobowiązań w innych bankach k. 22, informacja dla klienta k. 23-24, oświadczenie k. 25, harmonogram spłat k. 26-29, wniosek kredytowy k. 30-32 regulamin udzielania pożyczek i kredytów k. 105-107.

Pismem z dnia 18 marca 2019 roku - zatytułowanym "Wypowiedzenie Umowy o pożyczki/kredytu" - powód poinformował pozwanych, że w związku z nieuregulowaniem zaległości wynikających z umowy pożyczki/kredytu wypowiada umowę z dnia 6 lipca 2016 roku z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia i stawia całą należność w stan natychmiastowej wymagalności. Bank wskazał, że w skład kwoty zadłużenia wchodzą kwoty w łącznej sumie 93139,09 złotych. Jednocześnie Bank wskazał, że wpłata kwoty 9783,73 złote spowoduje, że Bank może rozważyć możliwość wycofania wypowiedzenia.

Dowód: wypowiedzenie umowy pożyczki k. 33-34.

Pismem z dnia 8 maja 2019 roku powód wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 90 332,39 złotych. Bank poinformował także o możliwości zawarcia ugody lub innego pozasądowego rozwiązania sporu.

Dowód: wezwanie do zapłaty k. 35-36, 88-89, wydruk „śledzenia przesyłek k. 37-38, 92-93, 109-110.

W dniu 25 czerwca 2019 roku Bank wystawił wyciąg z ksiąg bankowych nr (...), z którego wynikało, że M. P. i M. G. są zobowiązani do zapłaty kwoty 91 958,01 złotych z tytułu umowy pożyczki z dnia 6 lipca 2016 roku nr (...). Na kwotę tą składały się: 88 296,19 złotych z tytułu niespłaconego kapitału, 1 503,31 złotych odsetki umowne, 2 158,51 złotych odsetki od należności przeterminowanych.

Pozwani nie spłacili należności z tytułu umowy pożyczki.

Dowód: wyciąg z ksiąg bankowych k. 6, pełnomocnictwo k. 14, pełnomocnictwo k. 90-91, zestawienie należności i spłat kredytu k. 99-103verte.

Powyższy stan faktyczny ustalony został w oparciu o dokumenty złożone przez stronę powodową. Sąd uznał powyższe dokumenty za w pełni wiarygodne.

Sąd zważył, co następuje:

Na wstępie należy wskazać, że Sąd w wyroku uchylił nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.

Opisany stan faktyczny był częściowo bezsporny, ponieważ pozwana nie kwestionowała faktu zawarcia między stronami umowy pożyczki z dnia 6 lipca 2016 roku.

Pozwana podnosiła, że należność została błędnie wyliczona.

Jednak kluczowe dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy było ustalenie, czy powód (wierzyciel) przeprowadził względem pozwanej (dłużnika) postępowanie upominawcze prowadzące do wypowiedzenia umowy kredytowej w sposób zgodny z procedurą przewidzianą w 75c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2187 z późn. zm.).

Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 czerwca 2019 roku I ACa 1132/18).

W myśl ust. 1 art. 75c ww. ustawy jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu tym - zgodnie z ust. 2 - bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Stosowanie do ust. 3 art. 75c ww. ustawy bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Zgodnie z ust. 4 art. 75c ww. ustawy restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę. W myśl ust. 5 art. 75c ww. ustawy Bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację. Na mocy ust. 6 art. 75c ww. ustawy przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych.

Jak wskazał Sąd Najwyższego ( II CSK 750/15, LEX nr 2182659), wypowiedzenie umowy o kredyt będące uprawnieniem kształtującym banku, prowadzącym do zakończenia nawiązanego stosunku prawnego bez dochowania wymaganych warunków może prowadzić do uznania tej czynności za bezskuteczną. Dokonanie takiego wymówienia nie może być czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy, nawet, jeżeli istnieją podstawy do podjęcia go zgodnie z treścią umowy. Jest ono bardzo dotkliwe dla kredytobiorcy, dlatego skorzystanie z niego powinno nastąpić po wyczerpaniu środków mniej dolegliwych, odpowiednich wezwań. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 14 stycznia 2019 r. ( V ACa 93/18, LEX nr 2668705), wskazał, że od banku jako profesjonalisty należy oczekiwać, aby działania upominawcze, były zgodne z dyspozycją art. 75c ustawy z 1997 r. Prawo bankowe i tym samym poprzedzały właściwe wypowiedzenie umowy. Połączenie bowiem w jednym piśmie wypowiedzenia i wskazania, że zapłata zaległości spowoduje ustanie skuteczności prawnej wypowiedzenia w istocie czyni iluzorycznym postępowanie upominawcze, a wypowiedzenie umowy niejednoznacznym. Z samej istoty upomnienia wynika, że stanowi ono rodzaj skarcenia, napomnienia, przypomnienia, lecz nie ukarania.

Sąd zważył, iż w procesie cywilnym ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania i to one są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne ( art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.). W myśl ogólnych zasad procesowych, to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. wyrok SN z dnia 19 grudnia 1997 r., II CKN 531/97, LEX nr 496544), a na stronie pozwanej spoczywa obowiązek wykazania, że powodowi jego żądanie nie przysługuje (por. wyrok SN z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06). Innymi słowy ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo (żąda czegoś od innej osoby) obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu (czyli neguje uprawnienie żądającego) obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje.

W niniejszej sprawie strona powodowa, aby wykazać zasadność dochodzonego roszczenia, zobowiązana była wykazać, iż przed wypowiedzeniem umowy kredytu przeprowadziła postępowanie upominawcze przy wyczerpaniu procedury określonej w art. 75c ustawy Prawo bankowe. Obowiązkowi temu strona powodowa nie sprostała albowiem zaoferowany przez nią materiał dowodowy nie pozwolił na ustalenie istnienia tych okoliczności.

Jak wynika z przedstawionego przez powoda materiału dowodowego, najpierw nastąpiło wypowiedzenia umowy pożyczki a następnie Bank wezwał pozwanych do zapłaty.

Sekwencja zdarzeń oraz treść wystosowanych pism nie czyniła zatem zadość cytowanym wyżej przepisom.

W podanych wyżej okolicznościach należało uznać, iż nie doszło do skutecznego wypowiedzenia przez powoda łączącej strony umowy kredytu.

Odnosząc się do kwestii skuteczności wypowiedzenia umowy kredytowej z zastrzeżeniem należy wskazać, że orzekający w przedmiotowej sprawie Sąd w całości podziela stanowisko Sądu Apelacyjnego w Poznaniu zawarte w uzasadnieniu wyroku z dnia 19 marca 2019 r. (sygn. I ACa 509/18, LEX nr 2675289), zgodnie z którym za niedopuszczalne należy uznać złożenie jednostronnego oświadczenia, które kształtuje sytuację prawną innego podmiotu, z zastrzeżeniem warunku. Jednostronne oświadczenia woli wywierające z chwilą ich złożenia innej osobie wpływ na jej stosunki majątkowe z reguły nie powinny być dokonywane z zastrzeżeniem warunku, ochrona prawna interesów tej osoby wymaga bowiem, aby zakres skuteczności takich oświadczeń był od razu oznaczony. Tym samym w świetle treści art. 89 k.c. właściwość czynności prawnej (wypowiedzenia umowy) sprzeciwia się dopuszczalności dokonania jej z zastrzeżeniem warunku (zob. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2009 r., II CSK 614/08, OSNC 2010/2/32).

Bezprzedmiotowe są w tej sytuacji rozważania co do pozostałych kwestii podniesionych przez stronę pozwaną w zarzutach od nakazu zapłaty. W tej sytuacji roszczenie jako przedwczesne podlegało oddaleniu. Nie doszło bowiem do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytowej, które ostatecznie mogłoby doprowadzić do wszczęcia sądowej procedury dochodzenia roszczenia wynikającego z zawartej między stronami umowy kredytowej.

Mając na uwadze powyższe Sąd w oparciu o wskazane wyżej przepisy orzekł jak w sentencji orzeczenia.

Sąd nakazał pobrać od powoda – jako przegrywającego sprawę - kwotę 1000 złotych tytułem opłaty sądowej od zarzutów od ponoszenia której pozwana była zwolniona. Podstawą rozstrzygnięcia w tym zakresie jest art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.