Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 5 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach, Wydział V Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Olga Gornowicz – Owczarek (spr.)

Sędziowie: SA Tomasz Pidzik

SA Aleksandra Janas

po rozpoznaniu w dniu 5 stycznia 2017 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi P. M. o stwierdzenie przewlekłości postępowania

w sprawie Sądu Okręgowego w (...) sygn. XIX Ga 739/16

z powództwa P. M.

przeciwko K. S.

o zapłatę

postanawia:

1)  stwierdzić przewlekłość postępowania w sprawie prowadzonej przed Sądem Okręgowym w (...) pod sygn. akt XIX Ga 739/16;

2)  przyznać skarżącemu od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...) sumę pieniężną w wysokości 2.000 zł (dwa tysiące złotych);

3)  oddalić skargę o stwierdzenie przewlekłości postępowania w pozostałym zakresie;

4)  zwrócić skarżącemu kwotę 100 zł (sto złotych) uiszczoną tytułem opłaty od skargi

SSA Aleksandra Janas SSA Olga Gornowicz – Owczarek SSA Tomasz Pidzik

Sygn. akt V ACz V S 42/16

UZASADNIENIE

Powód wniósł skargę o stwierdzenie przewlekłości postępowania odwoławczego prowadzonego przed Sądem Okręgowym w (...) pod sygn. XIX Ga 739/16 wskazując, że apelacja od wyroku Sąd pierwszej instancji wniesiona została w maju 2016 r., natomiast Sąd Okręgowy celem jej rozpoznania wyznaczył rozprawę dopiero na dzień 11 lipca 2017 r., a więc po upływie ponad 12 miesięcy od chwili wpływu apelacji. W ocenie skarżącego, tak odległy termin naruszał jego prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki i tym samym uzasadniał stwierdzenie przewlekłości postępowania, przyznanie na rzecz skarżącego odpowiedniego zadośćuczynienia oraz udzielenie Sądowi Okręgowemu stosownych wytycznych co do przyspieszenia postępowania.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Okręgowego w (...) wnosił o jej oddalenie wskazując, że w związku z stale rosnącą liczbą spraw rozpoznawanych przez wydział odwoławczy oraz jednoczesnym zmniejszeniem obsady sędziowskiej, termin rozprawy wyznaczonej na rozpoznanie sprawy skarżącego był najwcześniejszym możliwym przy uwzględnieniu konieczności rozpoznawania również innych spraw według kolejności ich wpływu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Za stanowiskiem takim przemawia przebieg postępowania przed Sądem Okręgowym w (...).

Sprawa o sygn. akt VI GC 830/14 wraz z apelacją powoda wpłynęła do Sądu Okręgowego w (...), Wydział XIX Gospodarczy odwoławczy w dniu 3 sierpnia 2016 r. W dniu 4 sierpnia 2016 r. Przewodniczący Wydziału wyznaczył termin rozpoznania apelacji na dzień 11 lipca 2017 r. W dniu 30 listopada 2016 r. do Sądu wpłynęła skarga powoda
o stwierdzenie przewlekłości postępowania.

Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1483
z późn. zm., dalej jako ustawa) nie określa wprost, jaki okres oczekiwania na rozpoznanie sprawy należy uznać za nieuzasadnioną zwłokę. Niemniej jednak wyznaczenie rozprawy
w postępowaniu apelacyjnym w terminie sięgającym prawie roku od daty wpływu akt do Sądu bez wątpienia nie stanowi prawidłowego procedowania w sprawie. Za przewlekłość postępowania uważa się bowiem wszystkie te sytuacje, w których pomimo możliwości sprawnego prowadzenia postępowania, postępowanie to (na skutek nieuprawnionych działań lub zaniechań sądu) „przewleka się” – a stan ten utrzymuje się przez pewien okres czasu (trwa). W niniejszej sprawie nieuzasadniona zwłoka w rozpoznaniu sprawy wynika
z nieusprawiedliwionego opóźnienia w podejmowaniu czynności przez sąd. Podkreślenia wymaga przy tym, że opóźnienie to nie jest spowodowane pracą konkretnego sędziego, ale wynika z wady systemowej, której konsekwencji nie może ponosić strona. Ma ona bowiem prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie zwłaszcza w sytuacji, gdy czas trwania postępowania nie jest następstwem działań lub zaniechań samej strony. Podkreślić też trzeba,
że okoliczności wskazane przez Prezesa Sądu Okręgowego pozostają bez wpływu dla oceny, czy w sprawie miała miejsce przewlekłość postępowania. Istotne pozostaje jedynie to, czy sprawę rozpoznano w tzw. rozsądnym terminie. Obowiązkiem Państwa jest bowiem zapewnienie takiego sposobu funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, aby rozstrzygnięcie sprawy nie trwało dłużej niż to jest konieczne.

W realiach sprawy istniały zatem podstawy do stwierdzenia przewlekłości postępowania odwoławczego prowadzonego przed Sądem Okręgowym w (...) pod sygn. akt XIX Ga 739/16, czego konsekwencją był, zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy, obowiązek przyznania na rzecz skarżącego od Skarbu Państwa odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia. Zważywszy zaś, że suma ta przyznana mogła być w granicach od 2.000 do 20.000 zł, skarżący zaś żądał przyznania mu kwoty w najniższej możliwej wysokości, tj. 2.000 zł, żądanie to
w całości podlegało uwzględnieniu.

Jednocześnie Sąd Apelacyjny oddalił wniosek skarżącego o wydanie Sądowi Okręgowemu zaleceń co do przyspieszenia postępowania. Zaznaczyć należało bowiem,
że stosownie do regulaminem urzędowaniu sądowych powszechnych sprawy powinny być rozpoznawane według kolejności ich wpływu, a odstępstwo od tej zasady możliwe jest jedynie w odniesieniu do sprawy pilnych oraz w wypadkach szczególne uzasadnionych (§ 56 regulaminu). Niewątpliwie regulamin urzędowania sądowych powszechnych zalicza do spraw pilnych również sprawy, w których uwzględniona została skarga o stwierdzenie przewlekłości postępowania (§ 2 pkt 5 lit. k regulaminu). W ocenie jednak Sądu Apelacyjnego, w sytuacji, gdy nie ma podstaw do uznania, aby stwierdzona przewlekłości postępowania była następstwem uchybień w terminowym rozpoznaniu konkretnej sprawy, lecz, jak wynika
z odpowiedzi na skargę, dotyczy ona ogółu spraw rozpoznawanych przez Wydział Odwoławczy Sądu Okręgowego w (...), a to z uwagi na brak możliwości wcześniejszego wyznaczania terminów rozpraw ze względu na znaczną liczbę spraw wpływających do wydziału, wydanie zaleceń co do wcześniejszego (poza kolejnością wpływu) rozpoznania apelacji skarżącego nie było uzasadnione, gdyż pociągałoby za sobą konieczność odroczenia rozpoznania innej sprawy, tym samym prowadząc potencjalnie również do jej przewlekłości. Stąd też żądanie wydania Sądowi Okręgowemu zaleceń co do przyspieszenia postępowania podlegało oddaleniu.

O kosztach postępowania wywołanego skargą orzeczono na mocy art. 17 ust. 3 ustawy zwracając skarżącej uiszczoną przez nią opłatę od skargi, w związku z jej częściowym uwzględnieniem.

SSA Aleksandra Janas SSA Olga Gornowicz – Owczarek SSA Tomasz Pidzik