Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2022r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodnicząca – Sędzia Sądu Apelacyjnego Barbara Konińska

Protokolant – Katarzyna Macoch

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2022r.

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w J.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 7 września 2021r., sygn. X GC 219/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 4.050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) złotych z tytułu zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Barbara Konińska

Sygn. akt V AGa 496/21

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w J. kwoty 77.933,62 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie według zestawienia zawartego w pozwie i kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazała, że sprzedała pozwanej materiały spawalnicze, za które ta nie zapłaciła.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa, skierowanie sprawy do mediacji
i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że powódka nie wykazała aby pozwana zamawiała towary objęte dołączonymi do pozwu fakturami i aby je dostarczyła.

W odpowiedzi powódka przedłożyła faktury wskazując, że materiał ten w sytuacji gdy strony pozostawały w stałych relacjach gospodarczych należy uznać za wystarczający. Podniosła, że fakt braku podpisu osoby odbierającej towar pozostaje bez znaczenia, gdyż faktury zostały wystawione zgodnie z obowiązującymi przepisami. Podniosła też, że pozwana kwestionuje faktury po upływie terminu ich płatności, a wcześniej ich nie odesłała. Wskazała na doręczone pozwanej wezwania do zapłaty. Dodała, że nie jest w stanie przedłożyć wydruków listów przewozowych, a z informacji przewoźnika wie, że na wyraźne żądanie Sądu jest on w stanie wygenerować stosowne potwierdzenia dostaw towaru.

Kolejnym pismem pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 7 września 2021 r., sygn. akt X GC 219/21 Sąd Okręgowy
w Gliwicach oddalił powództwo i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył:

Na wstępie Sąd Okręgowy wyjaśnił, że zgodnie z art. 148 ¹ k.p.c. sprawę rozpoznano na posiedzeniu niejawnym. Po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, Sąd Okręgowy uznał - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Wskazał, że obie strony przedstawiły swe stanowiska w pismach procesowych, podniosły wszystkie twierdzenia i zarzuty oraz miały możliwość zajęcia stanowisk wobec zgromadzonych
w sprawie dowodów. Dodał, że żadna ze stron w pierwszym piśmie procesowym nie złożyła wniosku o przeprowadzenie rozprawy.

Przechodząc zaś do omówienia motywów rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy wskazał, że słusznie zarzucała pozwana, iż powódka nie udowodniła zasadności swego roszczenia. Wywiódł dalej że, mimo wyraźnych zarzutów pozwanej, powódka w żaden sposób nie wykazała aby pozwana zamawiała towar objęty załączonymi do pozwu fakturami i aby powódka towar ten dostarczyła.

Wskazał, też Sąd Okręgowy, że dołączone do pozwu faktury stanowią niepodpisane przez kogokolwiek wydruki. Podniósł, że do faktur nie dołączono żadnych dowodów dostawy towaru lub doręczenia faktur. Podkreślił, że powódka nie wykazała nawet, że doręczyła pozwanej dołączone do pozwu faktury, co pozbawia znaczenia jej dywagacje na temat znaczenia braku zwrotu tych faktur przez pozwaną.

Jak wskazał Sąd Okręgowy, powódka wyraźnie oświadczyła, że nie jest w stanie przedłożyć listów przewozowych dowodzących dostawy towaru. Jednocześnie powódka przyznała, że jest możliwe uzyskanie dowodów dostawy od przewoźnika, ale nie złożyła żadnych wniosków w tym przedmiocie. Nie istnieje zaś w ocenie Sądu I Instancji żadna przyczyna, dla której miałby zastępować powódkę w tym zakresie.

Jak wywiódł dalej Sąd Okręgowy, w zasadzie jedyną okolicznością wykazaną
w sprawie przez powódkę jest fakt wysłania na adres pozwanej wezwań do zapłaty. Z tej jednej okoliczności nie da się jednak wyprowadzić szeregu wniosków, że powódka dostarczyła pozwanej zamówione wcześniej towary objęte fakturami wskazanymi
w wezwaniach.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy uznał, że powódka nie wykazała zasadności swego roszczenia i powództwo oddalił.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

W apelacji od tego wyroku powódka zaskarżając go w całości zarzuciła:

1.  nieważność postępowania (art. 379 pkt 5 w zw. z art. art. 148 ¹ § 1 i z art. 148 ¹ § 3 k.p.c.) poprzez pozbawienie możności obrony jej praw wskutek rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym, w sytuacji gdy w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy;

2.  naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na treść wydanego rozstrzygnięcia, a mianowicie:

-

art. 148 ¹ § 1 w zw. z art. 148 ¹ § 3 k.p.c. poprzez rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym,

-

art. 232 w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy w zakresie zasadności i wysokości roszczenia powódki,

-

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów, w tym oceny okoliczności i twierdzeń wskazanych przez powódkę w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania, w szczególności poprzez bezzasadne pominięcie możliwości przeprowadzenia dowodów z listów przewozowych.

Podnosząc powyższe zarzuty powódka wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku ze zniesieniem postępowania i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania, ewentualnie - na wypadek nieuwzględnienia zarzutu nieważności postępowania o zmianę wyroku po przeprowadzeniu uzupełniającego postępowania dowodowego i uwzględnienie powództwa w całości. Nadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz kosztów procesu za obie instancje oraz w trybie art. 381 w zw. z art. 368 § 1 ² k.p.c. wniosła o dopuszczenie dowodu z dokumentów w postaci listów przewozowych bądź alternatywnie z dowodu z ewidencji księgowej i rejestru VAT pozwanej.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja powódki podlegała oddaleniu wobec stwierdzenia niezasadności podniesionych w niej zarzutów.

Ponieważ podniesiony przez powódkę zarzut nieważności postępowania jest zarzutem najdalej idącym, w pierwszej kolejności odnieść należało się do tego zarzutu.

Zgodnie z art. 379 pkt 5 k.p.c. nieważność zachodzi wówczas, gdy strona została pozbawiona możności obrony swych praw. Taka sytuacja procesowa ma miejsce
w przypadku kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek - naruszenia konkretnych przepisów postępowania i wpływu tego uchybienia na możność działania strony w taki sposób że nie mogła ona bronić swoich praw. Nie każde zatem naruszenie przepisów postępowania stanowi przyczynę nieważności postępowania (postanowienie Sądu Najwyższego z 6 września 2018r., V CZ 57/18, LEX nr 2575502) ale tylko takie skutkujące brakiem możności obrony praw strony. Ocena, czy doszło do pozbawienia strony możności obrony jej praw powinna uwzględniać przy tym wszystkie okoliczności sprawy. Istotne jest stwierdzenie na ich podstawie, że doszło do naruszenia przepisu postępowania,
a konsekwencją tego było pozbawienie strony możliwości działania, jak też, że utraciła ona sposobność obrony swych praw w dalszym postępowaniu. Tylko kumulatywne zaistnienie tych przesłanek wypełnia przyczynę określoną w art. 379 pkt 5 k.p.c. (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 13 lutego 2004 r., IV CK 61/03; z 9 marca 2005 r., III CK 271/04; z 28 marca 2008 r., V CSK 488/07; z 27 listopada 2013 r., V CSK 544/12 oraz postanowienia: z 11 marca 2008 r., II CSK 593/07 i z 18 grudnia 2014 r., II UZ 58/14).

Powódka wywodziła naruszenie prawa do obrony jej praw z braku wyznaczenia rozprawy i wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym powołując się przy tym na złożenie
w pierwszym piśmie procesowym wniosku o wyznaczenie rozprawy. Tymczasem jak prawidłowo stwierdził to Sąd Okręgowy powódka nie złożyła wniosku o wyznaczenie rozprawy nie tylko w pozwie ale także w pozostałych złożonych przez siebie pismach procesowych. Wywodzenie przez powódkę, że złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy wnosząc o rozpoznanie sprawy pod jej nieobecność jest nieuprawnione skoro w treści tego wniosku nie ma nawet mowy o rozprawie i jej przeprowadzeniu. Przeciwnie, z takiego sformułowania wyprowadzić należy odwrotny wniosek, tj. wniosek o wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym. Nielogicznym zresztą byłoby żądanie wyznaczenia rozprawy, na której powódka nie zakładała własnego stawiennictwa. Tym samym uznać należy, że wniosek ten został złożony przez powódkę wyłącznie na wypadek wniosku pozwanej o wyznaczenie rozprawy, do czego jednak nie doszło. Przy tym powódka nie złożyła żadnych wniosków dowodowych uzasadniających przeprowadzenie rozprawy, w szczególności osobowych wniosków dowodowych i nie wniosła o przesłuchanie żadnych osób na rozprawie.

W konsekwencji nie doszło do zarzucanego Sądowi Okręgowemu naruszenia art. 148 ¹ § 1 i 3 k.p.c. wobec tego, że powódka w pierwszym piśmie procesowym nie złożyła wniosku o przeprowadzenie rozprawy, co dopiero czyniłoby niedopuszczalnym w braku uznania powództwa rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym. W efekcie Sąd Okręgowy prawidłowo zastosował art. 148 ¹ k.p.c. uznając w oparciu o całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne nie naruszając wskazanych w apelacji przepisów prawa procesowego.

Wobec tego podniesione w apelacji rozpoznanie sprawy przez Sąd Okręgowy na posiedzeniu niejawnym nie może być więc kwalifikowane jako pozbawienie prawa do obrony skutkujące nieważnością postępowania na podstawie art. 379 pkt 5 k.p.c.

Niezasadnymi okazały się także pozostałe zarzuty naruszenia prawa procesowego.
W szczególności niezasadnym okazał się zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Wbrew zarzutom skarżącej Sąd Okręgowy dokonał oceny całokształtu materiału dowodowego przedstawionego przez strony w postępowaniu przed tym sądem oraz zgłoszonych przez nie twierdzeń. Ocena zaś dowodów dokonana przez Sąd I instancji zgodna jest zaś z zasadami logiki a wywiedzione wnioski poprawne.

W tym zakresie za chybione należy uznać wywody skarżącej co do dorozumianego uznania powództwa skoro pozwana w piśmie procesowym z dnia 30 sierpnia 2021 r. wskazała jedynie, że mając na uwadze doczasową współpracę pozwaną była skłonna umożliwić powódce zawarcie ugody sądowej i wycofanie się z bezpodstawnych żądań ograniczając koszty takiej decyzji procesowej. Z takiego stwierdzenia nie sposób zaś wywieść uznania powództwa także w sposób dorozumiany. Użycie określenia „bezpodstawne żądania” przeczy bowiem wystarczająco wyraźnie podnoszonej przez powódkę tezie o uznaniu powództwa.

Sąd I Instancji prawidłowo ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy zaoferowany przez powódkę i wobec braku przedstawienia dowodu dostawy towarów pozwanej nie dopuścił się także zarzucanego mu naruszenia art. 232 w zw. z art. 227 k.p.c. Uprawnienie dotyczące dopuszczenia dowodu niewskazanego przez stronę, stanowi przejaw dyskrecjonalnej władzy Sądu. Z braku dopuszczenia dowodu z urzędu w sprawie pomiędzy profesjonalnymi podmiotami korzystającymi z pomocy prawnej nie może zatem skarżąca czynić skutecznego zarzutu co do niewyjaśnienia przez Sąd I instancji wszystkich okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a zwłaszcza w zakresie zasadności i wysokości roszczenia powódki.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Samo zaś twierdzenie strony nie jest dowodem a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r. I PKN 660/00 Wokanda 2002/7-8/44).

W związku z tym to powódkę a nie Sąd Okręgowy obciążał ciężar dowodzenia faktów prawotwórczych, to jest zawarcia umowy pomiędzy stronami i jej wykonania przez powódkę co miałoby skutkować uprawnieniem do żądanego w pozwie wynagrodzenia.

W niniejszej sprawie powódka nie sprostała ciężarowi dowodu w tym zakresie przed Sądem Okręgowym co skutkuje obciążeniem jej negatywnymi konsekwencjami nie wykazania tego, że pozwana zakupiła i odebrała opisany w pozwie towar. Wbrew zarzutom apelacji skarżąca przed Sądem I instancji nie zgłosiła wniosku o dopuszczenie dowodu
z listów przewozowych, nie wniosła także by owych dokumentów zażądał od osoby trzeciej Sąd Okręgowy, pozostawiając decyzję w tym zakresie jego uznaniu. Zgłoszenie zaś przez powódkę spóźnionych w świetle art. 381 k.p.c. dowodów w postępowaniu apelacyjnym nie mogło wpłynąć na treść rozstrzygnięcia skoro powódka miała możliwość zgłoszenia stosownych wniosków w postępowaniu przed Sądem I instancji.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny apelacja podlegała oddaleniu jako niezasadna na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. art. 15 zzs ¹ ust.1 pkt.4 ustawy z dnia 2 marca 2020r.
o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem
i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020r., poz. 1842 ze zm.).

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 6 i § 10 ust. 1 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018r., poz. 265 ze zm.).

SSA Barbara Konińska